5Hou op met geneuzel, ga aan de slag
Mistige toekomst voor metaalreus HCG
REPORTAGE
Wim Kok is 'melig sfeertje' rond sociale vernieuwing zat
PAGINA 2
ZATERDAG 17 MAART 1990
DEN HAAG Vice-prcmicr, minister van Financiën,
leider van de PvdA zowel binnen als buiten het kabinet:
om werk zit Wim Kok niet verlegen. Vlak voordat hij in
het kabinet stapte, waarschuwden velen hem voor de op
eenstapeling van functies. Nu, na vier maanden, vindt
Kok dat hij niet te veel hooi op de vork heeft genomen.
"Het is nog te vroeg voor een definitief oordeel; ik moet
de wisseling van de seizoenen nog meemaken. Maar de
partij heeft me nog niet afgezet, en ik ben zelf niet onte
vreden".
door Carel Goseling
en Peter de Vries
De keuze van de oud-vakbondsman
voor het departement van Financi
ën toonde dat het Wim Kok ernst
was met zijn 'sobere en solide' soci
alisme. De zuinigheid van Onno Ru-
ding is ongemerkt op Kok overge
gaan. Evenals de hinderlijke ge
woonte om te proberen met een dro
ge vinger de suikerkristallen van de
vergadertafel te vegen zodra het ge
sprek in de miljarden loopt. "Ik ben
niet zo gespleten", zegt Kok wan
neer we aankondigen hem de helft
van de tijd als partijleider en de an
dere helft als schatkistbewaarder
aan te zullen spreken: "Dat is één en
ondeelbaar".
De scepsis van de PvdA-achter-
ban over het tot nu toe gevoerde be
leid wuift hij weg. "Er zit een nieu
we partner in de coalitie. Daar zit al
tijd meer spanning omheen. Wat
wordt het andere? Dat heeft tijd no
dig. Er zijn vele beleidsterreinen
waar het beleid loopt, en waar je
vaak op korte termijn alleen in de
marges kan bijsturen. Bovendien
hebben we een nieuwe ploeg, nieu
we mensen op nieuwe ministeries.
Dat moet allemaal wennen".
"Een flinke portie ongeduld bij
de achterban is gezond en normaal.
Persoonlijk heb ik de indruk dat wij
het spoor goed vast hebben. Met
'wij' bedoel ik de ploeg als geheel,
niet alleen het PvdA-smaldeel. Ik
ben niet somber gestemd: in vier
maanden tijd heeft het CDA-PvdA-
kabinet een gezicht, signatuur ge
kregen".
Vage praat
Een flink deel van het imago van de
nieuwe coalitie wordt bepaald door
het project van de sociale vernieu
wing. Een centrum-links parade
paardje, dat hobbelend en stotend
op gang is gekomen. Hoon en spot
oogstten de bewinslieden met hun
'vage praat'. Maar Kok vindt dat de
critici ten onrechte de indruk wek
ken dat het een onnozele discussie
"Kom nou zeg; het gaat er heel
simpel om dat de kloof tussen men
sen die het goed gaat, en degenen
aan de rand van de samenleving
niet groter wordt. Daar praten we
over bij inkomensbeleid, bij werk
gelegenheid, en dat kun je moeite
loos uitbreiden naar minderheden,
groepen vrouwen en naar wijken
die dreigen te verpauperen. Dat is
de rode draad: we willen geen maat
schappelijke tweedeling".
"Tegelijk weten we dat je zoiets in
Nederland niet met een druk op de
knop regelt. Daar heb je gemeenten
en maatschappelijke organisates bij
nodig, de mensen zelf. Ik vind het
een geweldige discussie hóe we de
sociale vernieuwing gaan aanpak
ken, maar laat men nu niet de in
druk wekken dat het kabinet met
iets onnozels, iets abstracts bezig is.
Dan loopt het me even over de
schoenen".
"Ik ben het oneens met de stelling
dat het project in het water dreigt te
vallen door het melige sfeertje dat
er rond hangt. Dat was misschien zo
toen we op de nota's zaten te wach
ten. Maar nu kan iedereen aan de
slag; en we weten bliksemsgoed
waar de problemen zitten. Ga eens
een keer een half uur het Laakkwar
tier in Den Haag in; kijk eens in de
oude stadswijken van bij voorbeeld
Deventer. Hou op met het geneuzel
de s
Tegenvallers
Het kabinet mag dan, in de woorden
van de vice-premier, gezicht heb
ben gekregen, toch pakken zich er
financiële donderwolken boven het
hoofd van Kok samen. Het financie
ringstekort zou kunnen oplopen
naar zes procent in 1991, ver boven
het nagestreefde niveau van 4,75
procent. Geruchten over belasting
tegenvallers van ettelijke miljarden
doen in politiek-Den Haag de ron
de.
Hij reageert afhoudend. "Voor
1991 heeft het Centraal Planbureau
stukken in voorbereiding die nog
niet eens door de ministers onder
ling zijn besproken. In de tweede
helft van maart, begin april krijgen
we de eerste discussie over de opzet
van de begroting voor volgend jaar.
Dan zijn de bouwstenen beschik
baar. Pas dan kunnen we een goed
afgewogen beleidsoordeel geven".
Dat 1991 een bijzonder en moei
lijk jaar wordt, erkent de schatkist-
bewaarder volmondig: "Maar dat
zeggen we altijd van het volgend
jaar". Er zijn enkele eenmalige pro
blemen, veroorzaakt door de wijze
waarop het vorige kabinet te werk
ging. Het financiële beeld voor 1990
werd opgevrolijkt door rekening te
houden met meevallers zoals de
verkoop van staatsaandelen en het
verschuiven van uitgaven. Maar
omdat die vlieger maar een keer op
gaat, zijn de problemen in feite
gevend zijn de vragen: Wat is het
voorzieningenpakket? Wat moet ik
betalen en worden de kosten in de
hand gehouden?"
Ten aanzien van de milieukosten
hangt de bewindsman een iets an
dere redenering aan. "Het gaat daar
bij om regulerende heffingen; hef
fingen die bedoeld zijn om een an
der gedragspatroon te bewerkstelli
gen. In de mate waarin dat lukt, is er
dus geen effect voor de collectieve
lastendruk. Een lastenstijging
treedt zo dus niet op".
Defensie-uitgaven
Een centrum-linkse begroting mag
wat Wim Kok betreft evenmin een
verhoging van de uitgaven voor de
fensie tonen. Het is een heikel punt
tussen CDA en PvdA, weet de soci
aal-democratische voorman. Maar
toch. nu de militaire ontspanning
hoogtij viert, moet die defensie-be
groting omlaag kunnen. "Het is
nieuw dat in het regeerakkoord is
afgesproken dat de defensielasten
vanaf 1992 niet meer stijgen. Zoiets
is niet eerder vertoond, maar het is
niet goed genoeg".
"Natuurlijk kun je niet zo maar
'dramatische percentages bezuini
gen. De Defensie-begroting bestaat
voor een groot deel uit perso
neelsuitgaven en uitgaven op basis
van meerjarige contracten en af
spraken. Bovendien moet rekening
gehouden worden met de NAVO-
lijn. En dan liggen er nog de beper
kingen van het regeerakkoord".
Op de vraag of hij dus het regeer
akkoord wil openbreken, zegt Kok:
"Ik breek niets open. De afspraken
over de defensieuitgaven in 1991 zie
ik als plafond, een bovengrens. Ik
wil bezien of wij binnen de begro
ting en in gesprek met de bondge
noten de taakstelling voor 1991 en
verder kunnen minderen. Ik zou het
prima vinden als we in de min kwa
men. Het is heel belangijk dat wij
dat signaal internationaal laten ho
ren. Ik heb ook de indruk dat de in
ternationale ontwikkelingen daar
niet tegengesteld aan zijn".
Dat klinkt heel mooi. Maar nu
concreet: wat wil Kok bij de bespre
kingen in het kabinet over de begro
ting 1991? "We moeten elke over
heidsuitgave kritisch tegen het licht
houden. Het gaat er bij mij niet in
dat je bij Defensie minder kritisch
moet zijn. In de internationale con
text zijn er meer mogelijkheden en
dat wil ik bespreken. Als we daar
voor een paar duppies meer bespa
ren, scheelt ons dat elders hoofd
pijn".
Nadenken
Dus toch het regeerakkoord open
breken? "Toen ging het om de psy
chologie van de cijfers. Hoe komen
we er samen uit? Het regeerak
koord gaat over vijf begrotingsja
ren. Er zijn nu nieuwe internationa
le-feiten, die we toen niet konden
voorzien. We moeten het matemati-
sche akkoord van de veemarkt niet
laten prevaleren boven het gezond
nadenken. We moeten een goede
politieke discussie hebben".
doorgeschoven en is indirect de be
groting voor 1991 belast".
De hoogte van het financierings
tekort in 1991 is een ander zorgen
kind. Kok: "Als je niets doet, komt
het duidelijk hoger uit dan gewenst.
Maar de collectieve lastendruk (het
beslag van belastingen en premies
op elke verdiende gulden, red.)
komt lager uit dan in het regeerak
koord voorzien". In dat akkoord
stond 53,6 procent als maximum.
Derde knoop die Kok moet ontwar
ren, is de mogelijke doorwerking
van de belastingtegenvaller zoals
die over 1989 is geconstateerd. Die
bedroeg totaal 2,9 miljard gulden.
Rentestijging
Ingrijpender, blijvender, maar
moeilijker in cijfers te vatten, zijn
de internationale ontwikkelingen
die op de Nederlandse economie en
de schatkist afkomen. De rentestij
ging is daarvan het voornaamste en
duurste voorbeeld. "Maar de econo
mische ontwikkeling heeft door de
Duitse eenwording de neiging mee
te vallen, zeker over 1991 en 1992 sa-
Over het totaalbeeld zegt Kok
zich 'wel zorgen' te maken, alhoe
wel hij aangeeft zich niet zenuwach
tig te laten maken door het bekend
worden van enkele onderdelen uit
het geheel. Glashelder is hij over
één regelmatig terugkerend vuiltje
aan de financiële horizon: het moet
afgelopen zijn met de telkens terug
kerende tegenvallers bij de wir, de
in 1988 afgeschafte investerings
subsidie voor bedrijven. Het be
drijfsleven zal er rekening mee
moeten houden dat het de 1,1 mil
jard gulden extra WIR-steun uit
1989 moet terugbetalen.
Kok daarover: "De belastingbeta
ler heeft te zwaar meebetaald aan de
wir-uitgaven voor het bedrijfsleven.
Op zich is het mooi dat er meer is ge
ïnvesteerd, maar dit kan nooit de
bedoeling zijn geweest. Het gaat om
groot geld en het is alleszins redelijk
om afspraken met het bedrijfsleven
te maken hoe de bijdrage van de be
lastingbetaler beperkt of terugge
vorderd kan worden". Op welke
wijze het bedrijfsleven voor de 1,1
miljard gulden aangeslagen zal wor
den, laat Kok nog in het midden.
"Er zijn meerdere mogelijkheden.
Ik wil nu niet voor de muziek uitlo
pen".
Oort
Kan het bedrijfsleven dus een reke
ning verwachten, dat kunnen in de
ogen van Kok ook de beter verdie
nenden in ons land. De Pvd A-er wil
deze zomer bij de eerste echte eigen
begroting van het nieuwe kabinet
met voorstellen komen om de
'scheefgroei' in de inkomenverhou
dingen van de afgelopen jaren te
stoppen. En Kok wil wat extra's
doen voor de mensen die bij de gro
te belastingoperatie 'Oort' tussen de
wal en het schip vielen, zoals alleen
staanden en bejaarden met een
klein pensioentje.
Zijn recente stelling dat tweever
dieners met een inkomen van
100.000 gulden of meer dan maar
moeten inleveren, nuanceert Kok
nu. "Ik moest dat wel zeggen. Er
werd gevraagd hoe ik die knelpun
ten zou willen oplossen, en binnen
de rijksbegroting is dat niet eenvou
dig. Kijk, het gaat mij absoluut niet
om het benadelen van de positie
van de tweeverdiener, maar twee
verdieners die samen op een inko
men van 100.000 gulden of meer zit
ten, komen zeer zwaar in de plus
door de operatie-Oort".
"Betekent dat nu dat ik Oort wil
openbreken? Het gaat om onze eer
ste begroting. Dat wordt dus een
centrum-linkse begroting met een
centrum-links inkomensbeleid. Dat
is geen bot nivelleren. Tegenwoor
dig nivelleer je kennelijk al als je het
gat tussen de hoogste en de laagste
inkomens niet groter wilt laten wor
den. Ik zie geen enkele reden voor
het systematisch vergroten van dat
gat. We moeten de scheefgroei stop
pen. Het moet weer gelijk op gaan.
Ik zie ook geen enkel redelijk argu
ment waarom dat niet zou moeten,
mogen of kunnen".
Lastendruk
Kok wil niet zover gaan als zijn col
lega Pronk (ontwikkelingssamen
werking), die onlangs voorstelde de
inkomensverhoudingen terug te
We komen terug op de collectieve
lastendruk, toch ook een element
van enig belang in de inkomenspo
litiek. Nu de druk in 1991 kennelijk
lager uitvalt dan gedacht, zou dit
'ruimte' geven voor enige lastenver
zwaringen, bij voorbeeld op terrei
nen als volksgezondheid en het
milieu.
Kok in een eerste reactie: "Het
milieu en de volksgezondheid moet
je op hun eigen merites bekijken en
niet in het kader van de collectieve
lastendruk". Om vervolgens uit te
pakken. "We willen het stelsel van
de volksgezondheid niet duurder
maken. We willen wel een breed
pakket voorzieningen voor zoveel
mogelijk mensen met een zoveel
mogelijk inkomensafhankelijke
premie. Bovendien willen we kos
tenbeheersing en doelmatigheid be
reiken. Als de collectieve lasten
druk dan stijgt, ja, dan zeg ik, dat
waren kosten die vroeger ook wer
den betaald en die nu alleen een an
der jasje hebben gekregen. Het ge
heel wordt niet duurder. De burger
moet toch hetzelfde betalen. Maat
Wim Kok: Te
genwoordig ni
velleer je kenne
lijk al als je l\et
gat tussen de
hoogste en de
laagste inko
mens niet groter
wilt laten wor
den. We moeten
de scheefgroei
stoppen. Het
moet weer gelijk
op gaan".
(foto GPD)
brengen naar het peil van 1977.
"Collega Pronk ziet het af en toe wat
ruim, maar die gaat dan ook over de
hele wereld en ik alleen over Neder
land. We hebben echt een behoorlij
ke klus in handen als we de kloof
niet willen vergroten. Dat zie je ook
aan de reacties op mijn uitspraken".
Het Leidse metaalbedrijf
HCG is dezer dagen in
gespannen afwachting van het
reorganisatie-plan, waarmee
de directie al maanden bezig
is. Het gaat namelijk niet goed
met de Hollandse Constructie
Groep en het is duidelijk dat
de toekomst van de
metaalbouwer grotendeels
van dit plan afhangt. Behalve
dat 60 mensen van het
hoofdkantoor verhuizen naar
Rijswijk, zoals onlangs
bekend werd, is het echter
volstrekt onduidelijk wat er
precies gaat gebeuren.
Directeur Nicolaas van HCG
("We zijn nog in studie en in
overleg") wil slechts een klein
tipje van de sluier oplichten.
door
Karei Berkhout
LEIDEN Wie ronddwaalt in de fi
nanciële City van Londen struikelt
bijna van de ene bouwput naar de
andere, zoveel kantoren zijn er in
aanbouw. De trottoirs zijn onbe
gaanbaar door de immens hoge stei
gers, de straten welhaast gebarrica
deerd door grote glazen overkap
pingen. Het 19de eeuwse station Li
verpool Street ook in een verbou
wing is met zijn gietijzeren klim
op kronkelend langs even ijzeren
pilaren het fraaiste voorbeeld van
staalbouw. Maar ook bij de moder
ne kantoren in wording schemert
tussen het afdekplastic een stalen
geraamte.
"De City van Londen is een aar
dig voorbeeld van de sterke op
komst van de staalbouw. Het bou
wen met staal heeft dan ook grote
voordelen. Het gaat heel snel en het
is milieuvriendelijk, omdat metaal
kan worden hergebruikt en het heel
snel gaat", zegt directeur R. Nico
laas van het metaalbedrijf Holland
se Constructie Groep (HCG).
"Wij hebben onlangs van die ont
wikkeling geprofiteerd met de
bouw van een kantoor van Nissan in
Amsterdam. Om verder op deze
trend in te spelen verrichten wij nu
een studie hoe wij dat het beste
kynnen doen. Onze staalpoot moet
groter worden, misschien door een
interne groei, mogelijk door samen
werking met derden. Maar hoe die
samenwerking eruit moet zien, we
ten we nog niet".
De woorden 'studie', 'mogelijk'
en 'misschien' tekenen de mist die
hangt om de toekomstige koers van
HCG, dochteronderneming van het
bouwconcern Hollandse Beton
Groep (HBG). Onlangs werd be
kend dat het hoofdkantoor met de
directie en 60 man kantoorperso
neel in Leiden op het punt staat te
verhuizen naar een kantoor in Rijs
wijk, waar nog enkele andere HBG-
dochters zijn gevestigd. Langer be
kend is dat HCG een grootscheepse
reorganisatie wil doorvoeren. "En
uit het feit dat daarover twee advies
aanvragen liggen bij de onderne
mingsraad mag je inderdaad con
cluderen dat HCG een aantal be
leidsvoornemens heeft", vindt di
recteur Nicolaas.
Maar wat de directie precies met
HCG van plan is, blijft onduidelijk.
De ondernemingsraad heeft zelf
moeten verzoeken om een advies
aanvraag van de directie. (Nicolaas:
"We hebben de OR zelf laten kiezen
waar ze over willen adviseren").
Districtsbestuurder Antonis van de
industriebond FNV vroeg de direc
tie in een brief wat de achterliggen
de strategie is voor de plannen. Ook
na een herinneringsbriefje kreeg hij
nog geen antwoord. (Nicolaas: "Dat
krijgt hij ongetwijfeld spoedig").
Piet Fortuin van het CNV weet ook
niet meer dan dat "het altijd goed is
naar je organisatie te kijken".
De directie wekt de indruk het
zelf nog niet precies te weten. Nico
laas: "De studie is nog aan de gang
en de uitslag komt één dezer dagen.
Tot die tijd kan ik niet al te exact te
zijn, ook al omdat wij nog in overleg
zijn met de ondernemingsraad".
De Hollandse Constructie Groep,
die behalve in Leiden vestigingen
heeft in Breda, Sittard, Schiedam,
Terneuzen, Arnhem en Nieuwe Pe-
kela, doet vrijwel alles wat met me
taalbouw heeft te maken. Behalve
staalconstructies voor gebouwen,
bouwt HCG onder meer ketels, ap
paraten, bruggen, onderdelen van
pijpleidingen en ontzwavelingsin
stallaties.
Daarnaast is het metaalbedrijf ac
tief in de off-shore en het onder
houd in de industrie. Zo is HCG be
trokken bij de bouw van de water
kering in de Nieuwe Waterweg en
bouwde het metaalbedrijf samen
met een andere HBG-dochter een
kilometerlange brug in Bangladesh.
Op het moment zijn er orders voor
de bouw van gigantische afgaske
tels in Taiwan en voor het onder
houd van olietanks in Nigeria.
Zelfstandige poten
Al deze activiteiten vallen nu nog
onder de noemer HCG maar wor
den als het aan de directie ligt uitge
splitst in vier aparte eenheden. Ni
colaas: "Die poten zijn Staalbouw,
Industrie Service (onderhoud),
Elascon (gevelbekleding) en NEM-
ketels en Apparaten, dat hier tot on
ze grote vreugde zal intrekken. Die
eenheden gaan veel zelfstandiger
opereren op de markt. Dat betekent
onder meer dat ondersteunende ta
ken zoals de tekenkamer en de kos-
tencalculatie nu niet meer centraal
zijn maar ook worden uitgesplitst
en toegevoegd aan de zelfstandige
poten".
"Het houdt ook in dat elk onder
deel veel meer zelf zijn strategie
gaat bepalen en kijkt met welk an
der bedrijf het eventueel gaat sa
menwerken. Die samenwerking
kan gebeuren met andere HBG-
dochters, zoals wij de brug in
Bangladesh bouwden met Interbe-
ton. Het kan ook buiten HBG-ver-
band zoals onze samenwerking
met Du Pont in Dordrecht".
De reorganisatie-plannen zijn vol
gens Nicolaas "een oriëntatie op de
jaren negentig" en "het heroverwe
gen van de eigen organisatie-struc
tuur". Ze zijn volgens hem ook de
vrucht van "lessen uit het verleden
waarin sterk gecentraliseerde be-
Het HCG-terrein in Leiden. Het hoofdkantoor verhuist naar Rijswijk.
Verder staat alleen vast dat het bedrijf wil profiteren van de opkomst van
de Staalbouw. (foto Wim Dijkman)
drijven zoals de OGEM ten onder
gingen".
Overleven
Formuleringen die niet kunnen ver
hullen dat HCG bezig is met een ge
vecht om te overleven. Nicolaas zelf
schreef in de bedrijfskrant: "Het
succes in de komende jaren zal voor
een deel afhangen van het welsla
gen van dit decentralisatieproces".
Het gaat namelijk niet goed met
HCG. Hoe het precies gaat is niet
vast te stellen, want moedermaat
schappij HBG maakt geen aparte
omzetcijfers van de dochters be
kend. Wel blijkt uit het jaarverslag
van HBG over 1988 dat de omzet in
de metaalconstructies, waarin HCG
grotendeels actief is, daalde van 541
miljoen gulden in 1986 tot 378 mil
joen gulden in 1988. Ook directeur
Nicolaas erkent dat "het rendement
de laatste jaren niet is wat we graag
zouden willen".
In de kantoorbouw is de vraag de
laatste tijd weer aangetrokken, ter
wijl ook de off-shore tekenen van
een licht herstel vertoont. De vraag
naar vooral grote van de olie-indus
trie en andere grote industrieën
blijft echter klein. Bovendien is op
deze markt de concurrentie moor
dend, waardoor de prijzen ver
schrikkelijk zijn gedaald en daar
mee ook het rendement.
De hele reorganisatie komt dan
ook goeddeels voort uit het verlan
gen om de onkosten te drukken.
Het is duidelijk dat de zelfstandige
poten van HCG niet alleen zelf plan
nen mogen verzinnen, maar ook zelf
op de kosten moeten gaan letten. Ie
dere keer dat zij hun hand ophou
den bij HCG moet dat worden ver
antwoord.
Daarnaast probeert HCG in de
concurrentie-slag meer vette klui
ven mee te pikken van de gespecia
liseerde delen van de markt. Nico
laas: "Tot nu toe hebben wij voorna
melijk werken uitgevoerd naar te
keningen die door anderen zijn ge
maakt. Wij streven ernaar om ook
zelf veel meer te ontwerpen, want
dat levert meer geld op. Daarvoor
heb je kennis nodig en kundige
menden. Om die reden hebben wij
de afgelopen jaren fors geïnves
teerd in het opleiden en aantrekken
van specialisten".
Agressief
De plannen van HCG lijken mede te
zijn ingegeven door het prikkelen
de optreden van de Hollandse Be
ton Groep in Rijswijk. HBG is de
laatste tijd heel agressief op de
bouwmarkt. Vorig jaar probeerde
het bouwconcern bijvoorbeeld door
een onvriendelijke overname con
current Volker Stevin in te lijven.
Op het moment is HBG met Joep
van den Nieuwenhuizen, succesvol
opkoper van een reeks kwakkelen
de metaalbedrijven, in een gevecht
gewikkeld om CKK, de pijpbekle-
dingsdochter van Cindu Key en
Kramer. Het ligt voor de hand dat
een zo agressieve moedermaat
schappij ook van de dochters zoals
HCG een pittig optreden verlangt.
HBG trok in 1988 volgens de klei
ne lettertjes van het jaarverslag
ruim 3,5 miljoen gulden uit voor re
organisaties. Dat zal ongetwijfeld
niet bedoeld zijn voor de goedlo
pende bedrijven. HCG-directeui
Nicolaas ontkent echter enig ver
band. "Het is juist zo dat Hollandse
Beton Groep enorm gelooft in de
centralisatie en de dochters heel
zelfstandig hun eigen beleid laat
De vraag is dan wel
hoofdkantoor van de zelfstandige
metaalbouwer de Leidse fabriek
verlaat en intrekt bij een groot aan
tal andere HBG-dochters in Rijs
wijk. Nicolaas: "Ik zie niet in wat
dat voor invloed heeft. Ik geloof dat
het voor onze zelfstandigheid zelfs
goed is als de directie op een af
stand wat objectiever naar de eigen
organisatie kan kijken"
Directeur Nicolaas: "Het rendement is de laatste jaren niet wat we graag
zouden willen". (foto Henk Bouwman)
