Leidsch Dagblad | 1990 | 16 maart 1990 | pagina 5

Euro-parlement wil
hogere graanprijs

'Hereniging kost 30 miljard'

We moeten zuinig zijn op vernieuwende bedrijven

Steun parlement zal boeren niet helpen

Fabrikant Luxaflex ziet
zonlicht in Oost-Europa

Unieke aanbieding

VRIJDAG 16 MAART 1990

PAGINA 5

STRAATSBURG/BRUSSEL (GPD) Het Europees Parlement heeft gisteren de kant Nederlandse bedrijv en geven per

van de akkerbouwers gekozen in hun strijd voor verhoging van de graanprijzen in de EG. iaar meer dan een miliard gulden uit

Het heeft maatregelen voorgesteld die neerkomen op een indirecte prijsverhoging met 2 prigj"ele'

procent. EG .landbouwcommissaris MacSharry liet echter al meteen weten er niet over te 2e zaken. Wanteen rekti "geschenk-

piekeren om de voorstellen over te nemen. En ook de landbouwministers, die uiteindelijk op-zijn-best is, zoals organisator

AMSTERDAM Het inbraakvrije
credit-cardmapje wordt een van de
grote klappers dit jaar. En de voet
bal die volksliederen speelt wan
neer je de zijvlakken indrukt, daar
kan ook eigenlijk geen bedrijf om
heen. Om maar niets te zeggen van
het stereo-opblaaskussen, ook al
zo'n prachtgeschenk. Vanaf maan
dag is de Amsterdamse RAI gevuld
met een allegaartje van weggever
tjes, nieuwe vondsten van de han
del in relatiegeschenken op de de
vakbeurs Europremium '90.

door

Fred van Essen

beslissen, voelen daar niets voor.

MacSharry wees erop dat de graan-
produktie dit jaar zal uitkomen op
170 miljoen ton, 10 miljoen ton meer
dan de in 1988 afgesproken produk-
tiedrempel. Boven die grens zakt
volgens die afspraak de graanprijs
automatisch met drie procent. De
voorstellen van het parlement zou
den de EG dit jaar 4,5 miljard gul
den extra gaan kosten. De meerder
heid in het parlement voor de voor
stellen was overigens minimaal. De
socialisten en een deel van de chris
tendemocraten waren tegen.

Het Europees Parlement heeft in
landbouwzaken overigens slechts
een adviserende stem, en daardoor
zullen de landbouwministers, die
eind deze maand over de landbouw
prijzen moeten beslissen, zich ook
niet erg onder druk gezet voelen.
Het parlement wil niet tornen aan
de prijsverlaging met 3 Drocent. die

Aantal dienstjaren
bepaalt voortaan
opzegtermijnen

DEN HAAG (GPD) De opzegter
mijn van een arbeidscontract moet
voortaan uitsluitend worden afge
meten aan het aantal dienstjaren.
Leeftijd van de werknemer noch de
betalingstermijn mogen van in
vloed zijn op de lengte van die pe
riode. Als wettelijke regel zal voor
elke vijf jaar arbeid een maand op
zegtermijn gelden. Voor mensen
die hierdoor vier maanden van tevo
ren ontslag moet worden aange
zegd, wordt een aparte regeling ge
troffen.

Deze regeling vormt onderdeel
van een wetsvoorstel tot vereenvou
diging van het ontslagrecht, dat mi
nister De Vries (sociale zaken) en
staatssecretaris Kosto (justitie) gis
teren bij de Tweede Kamer hebben
ingediend. Het grote aantal regel
tjes belemmert bedrijven op dit mo
ment flexibel in te spelen op de eco
nomische ontwikkelingen.

De bewindslieden stellen verder
voor de mogelijkheden te verrui
men om tijdelijke arbeidscontrac
ten per direct te kunnen beëindi
gen. Zo moet het mogelijk worden-
een tijdelijk contract met een half
jaar te verlengen zonder dat er een
opzegtermijn geldt. Bij collectief
ontslag is een maand wachttijd bij
het arbeidsbureau niet langer ver
plicht indien de werkgever een re
geling heeft getroffen met de bon
den.

De vereenvoudiging betekent
overigens niet dat het makkelijker
wordt een werknemer zo maar te
ontslaan. Iemand die door verlen
ging langer dan twee jaar bij dezelf
de firma werkt, wordt voortaan be
schermd tegen ontslag als gevolg
van ziekte, zwangerschap en mili
taire dienst. Het wetsvoorstel be
paalt bovendien dat de proeftijd
van een arbeidscontract voor onbe
paalde tijd nooit langer mag duren
dan twee maanden en op de eerste
werkdag ingaat.

Hans Janssen het zegt "een leuk
hebbedingetje, waarvoor je zelf de
winkel nooit zou ingaan".

Als Oranje wint
zingt televisie
het Wilhelmus

Neem nou die voetbal. "Stel Ne
derland wint zijn eerste wedstrijd in
Italië: gejuich in de huiskamer en jij
drukt op de Nederlandse vlag op de
zijkant. Het Wilhelmus weerklinkt.

Leuk toch". En alle deelnemers aan
het WK staan erop, op deze 'jingle
ball'. Als dat niet aanslaat, weet
Janssen het ook niet meer.

Het mapje voor de credit-cards
mag je van Janssen een vinding met
een hoofdletter noemen. Met cijfer
slot en een beveiligingsmechaniek
dat de naam geavanceerd verdient:
na zes foute combinaties spuit een
zure vloeistof uit de CardSafe en
maakt alle cards ongeldig. "Dat

ding is echt handig. Het zou me niet
verbazen als dat volgend jaar ook
gewoon te koop is in de winkels.
Voor hem staat de CardSafe al rots
vast in de eregalerij van commercië
le successen naast bijvoorbeeld de
wegwerpcamera. Die loopt nu ook
in fotozaken als een trein, en begon
ooit ook als een weggevertje op de
relatiegeschenkenbeurs.

Op Europremium broeit het van
de Oranjekoorts. Die voetbal is daar
maar een bescheiden voorbeeld
van. Er is geen bedrijf in Nederland
dat het de komende maanden zon
der oranje stelt, zegt Janssen, en
dus springt de premiumhandel daar
oogverblindend op in met honder
den oranje-items.

Janssen, en met hem de branche,
is blij gestemd. Alle bange verwach
tingen over de nieuwe belasting
maatregelen (volgens Oort) zijn niet
uitgekomen. Oort heeft de handel in
het relatiegeschenk ondanks de
verminderde aftrekbaarheid geen
schade gedaan. Sterker nog: waar
ineenstorting van de markt werd
gevreesd, is de omzet krachtig ge
stegen.

Duitse doorbraak
van Getronics

AMSTERDAM (ANP) - Het com
puterbedrijf Getronics neemt voor
34 procent deel in het Westduitse
bedrijf InterScan Computer Service
te Mainz. InterScan is een compu-
teronderhoudbedrijf met 50 werk
nemers en een omzet van ruim 5
miljoen gulden. Overeengekomen
is dat Getronics in een later stadium
een meerderheidsbelang in Inters-
can kan verwerven.

Door deze deelneming wordt het
voor Getronics Service mogelijk de
onderhoudsactiviteiten voor com
puters en netwerken uit te breiden
naar Duitsland. In tegenstelling tot
andere Europese landen is de vraag
naar deze dienstverlening in West-
Duitsland later tot ontwikkeling ge
komen. Directeur drs. A.H.J. Ris-
seeuw spreekt van een doorbraak
voor het bedrijf op de Duitse markt.

SLM huurt niet

Het huren van een KLM-Boeing 747
door de Surinaamse Luchtvaart
Maatschappij (SLM) gaat voorlopig
niet door. Suriname blijkt niet vol
doende cockpit-bemanning te kun
nen leveren. De luchtvaartmaat
schappijen waren overeengekomen
dat de SLM piloten en cabineperso
neel zou leveren voor een wekelijk
se, door de SLM uit te voeren vlucht
van Paramaribo naar Amsterdam.

Postwet

De Nederlandse regering gaat bij
het Europese Hof van Justitie in be
roep tegen de beschikking van de
commissie van de Europese Ge
meenschappen over koeriersdien
sten. Nederland zou volgens de EG
bij het briefvervoer een te liberaal
beleid voeren.

Japan in VS

De Amerikaanse detailhandelske
ten Saks Fifth Avenue komt wel
licht in andere handen. Gisteren
hebben directie van de luxe winkel
keten en de Japanse Tobu Depart
ment Store bekendgemaakt een
bod te hebben uitgebracht op de ke
ten van het Britse BAT Industries.
De hoogte van het bod is niet be
kend, maar deskundigen schatten
het op tussen 800 miljoen en één
miljard dollar.

Computersbedrijf

LCI Computer Group in verwacht
in het lopende jaar de omzetgrens
van 100 miljoen gulden te over
schrijden, nadat de omzet vorig jaar
met 60 procent omhoog ging tot 68
miljoen gulden. Dat blijkt uit het
vandaag gepresenteerde jaarver
slag over 1989 (winst 6,3 miljoen
gulden). LCI, leverancier van laser
printers en microcomputers onder
zoekt de mogelijkheden voor de no
tering van de aandelen op de zoge
naamde tweede markt in Brussel,
gezien het aandeel van de verkopen

automatisch volgt bij overschrij
ding van de drempel van 160 mil
joen ton. Dit zogenaamde 'stabilisa
tie-mechanisme' mag dus blijven.

Het parlement wil wel dat de prijs
die de EG betaalt bij het opkopen
van overschotten (de interventie
prijs) met drie procent stijgt, terwijl
de medeverantwoordelijkheidshef
fing van 3 procent voor graan en
melk moet verdwijnen. Het parle
ment steunt het voorstel van onder
meer minister Braks om de uitbeta-
lingstermijn van de EG aan de
graanhandel van 120 dagen op 30
dagen te brengen. Omdat minder
geleend hoeft te worden leidt dat in
direct tot een prijsverhoging met 2
tot 2,5 procent.

Een aantal ministers steunt ook
het voorstel van minister Braks om
sneller te betalen voor graan dat uit
de markt wordt genomen. Het ziet
er naar uit dat dit het enige pqjit
wordt waarop de ministers over
twee weken de boeren tegemoet
zullen komen. Dat zal hen dus maar
weinig soelaas bieden.

De Nederlandse graanboeren,
met een delegatie in Straatsburg,
waren teleurgesteld'. Het Europees
Parlement heeft volgens hen een
kans laten liggen om iets voor de
boeren te doen. Herman Verbeek
(Groen Links) riep de akkerbou
wers op om opnieuw in actie te ko
men, in ieder geval bij de Neder
landse politiek. Volgens Verbeek
haddcQ de grote fracties in het par
lement gisteren een halt moeten
toeroepen aan de stabilisatoren.

Eisso Woltjer (PvdA) en Jan Son-
neveld (CDA) gaven toe dat er wei
nig lijn zat in het stemgedrag van
hun fracties. Voor een aantal zuide
lijke produkten, zoals katoen en ta
bak, stemde een meerderheid voor
prijsverhogingen en het doorbre
ken van de stabilisatoren. Voor zui
vel en melk was dat niet het geval.

FNV helpt Chili

SANTIAGO (ANP)- Het FNV wil
zijn hulp aan de Chileense vak
bondsfederatie Central Unitaria de
Trabajadores de komende jaren op
voeren. Dit hebben internationaal
secretaris Willy Wagenmans en pen
ningmeester Michel Negenman in
Santiago meegedeeld. De afgelopen
jaren heeft het FNV Chili, mede met
steun van het ministerie van ont
wikkelingssamenwerking, met
jaarlijks gemiddeld 200.000 tot
250.000 gulden gesteund. Het is de
bedoeling dat deze steun wordt ver
hoogd tot een bedrag tussen de
350.000 en 400.000 gulden.

Geen Cubaanse
tabak meer in
prijzige sigaren

PARIJS (ANP) - Er zal
voorlopig geen tabak uit
Cuba meer worden ge
bruikt voor de produktie
van de prijzige sigaren van
Davidoff. Het bedrijf, on
derdeel van het Zwitserse
concern Oettinger, laten
weten te hebben gebroken
met de Cubaanse staatsta-
bakorganisatie Cubata-
baco, omdat "Cubatabaco
duidelijk niet meer kan en
wil voldoen aan de kwali
teitseisen". De fabriek
brengt in de loop van dit
jaar nieuwe sigaren op de
markt die zijn gefabriceerd
uit tabaksoorten uit het Ca-
ribisch Gebied. De proble
men dateren al van septem
ber 1988. De twee onderne
mingen hebben vanaf 1988
vrijwel onophoudelijk com-
muniqué's laten verschij
nen met een voor elkaar on
vriendelijke inhoud.

FRANKFURT (AFP/DPA) - Voor
West-Duitsland mag de Duitse her
eniging niet meer dan 30 miljard
mark per jaar kosten. Dit bedrag is
erg klein vergeleken met tot nu toe
berekende schattingen, maar het
extra benodigde kapitaal kan een
voudig worden gedekt door lenin
gen. Dit blijkt uit een studie van de
Deutsche Bank.

De Bondsrepubliek zal in 1991 in
totaal tussen de 70 en 75 miljard
mark aan staatsleningen uitschrij
ven. Behalve de 30 miljard mark per
jaar zal de hereniging de Westduitse
begroting dan een tekort van 40 tot
45 miljard mark opleveren. In 1991
worden de kosten van de hereni
ging pas voor het eerst in volle om
vang duidelijk. De globale kosten
van de reconstructie van de Oost-
duitse economie van 500 miljard
mark, vindt de bank ruwe over
schat, want er wordt geen rekening

Overigens is nog steeds niet dui
delijk wat de omwisselingsverhou
ding tussen de twee munteenheden
wordt. Er moeten omwisselingsver
houdingen komen voor tegoeden,
voor land, eigendommen, prijzen,
lonen, huren en pensioenen. Het
ministerie van financiën ontkende
in dit verband dat de omrekening
3,5 op 1 zou zijn, zoals een Westduit
se krant gisteren meldde. Een groot
probleem vormen verder de schul
den van het bedrijfsleven. Als Oost-
duitse bedrijven hun schulden in de
verhouding 1 op 1 moeten terugbe
talen, staat hun een spoedig faillis
sement te wachten.

Siemens, dat onlangs de compu
terfabrikant Nixdorf overnam, en
SAP uit de Bondsrepubliek Duits
land gaan een joint-venture vormen
met de Oostduitse VEB Robotron

Projekt voor de ontwikkeling van
computersoftware. SAP, een soft
warebedrijf met een omzet van on
geveer 370 miljoen mark, werkt al
nauw met Siemens samen. De nieu
we onderneming zal vooral voor de
DDR en enkele andere Oosteurope-
se landen gaan produceren.

In Leipzig maakten gisteren de
Westduitse Preussag-Salzgitter en
AEG bekend samen met de Oost
duitse VEB-Kombinat Schienen-
fahrzeugbau spoorwagons te gaan
bouwen. Volgens deskundigen ont
staat door de samenwerking de
grootste producent van wagons ter
wereld. Het VEB-concern heeft ze
ventien fabrieken en 23.000 werkne-

De wagon-divisie van Preus
sag-Salzgitter heeft 2500 mensen in
dienst, AEG-Westinghouse Trans-
portsysteme, het betrokken AEG-
bedrijfsonderdeel, 3100 mensen.

ROTTERDAM (ANP) - Zo voor
zichtig Hunter Douglas, dat onder
meer de jaloeziën Luxaflex produ
ceert, is over de omzet- en winst
vooruitzichten voor 1990, zo duide
lijk is bestuursvoorzitter R. Son-
nenberg over de mogelijkheden in
Oost-Europa. Preciese cijfers over
de te verwachten omzetten kon hij
gisteren tijdens de toelichting op de
jaarcijfers niet geven, maar "de mo
gelijkheden in Oost-Europa lijken
plotseling veelbelovend".

Vooral in de Sovjetunie heeft het
Rotterdamse bedrijf al twee licen
tie-overeenkomsten gesloten voor
de produktie van raambekleding.
"Oost-Europa en met name de Sov
jetunie biedt nieuwe mogelijkhe
den. We kunnen daar activiteiten
opbouwen" aldus bestuurslid Van
den Akker. Hij is ervan overtuigd
dat er flinke omzetten in de Sovjetu
nie zijn te behalen. Er is daar ge
noeg koopkracht en de mensen wil
len westerse kwaliteitsgoederen ko
pen, aldus Van den Akker.

Hunter Douglas levert aan de fa
brieken in Rusland machines, ba
sismaterialen en kennis voor de
produktie van de aluminium delen.
De Sovjets betalen de Rotterdamse
onderneming met aluminium van
"uitstekende kwaliteit". Volgens
het bestuur heeft het concern be
dongen dat de Russen geen fabrika
ten mogen afleveren buiten de
Comecon-landen.

Naast de Sovjetunie is er enkele
weken geleden een overeenkomst
gesloten met een Oostduits bedrijf.

Groei in 'factoring'

EINDHOVEN (GPD) - De groei in
de 'factoring' (het ipnen van reke
ningen voor anderen) zet door. De
factor-dochter van de Rabobank,
De Lage Landen, zag in 1989 het ba
lanstotaal stijgen van 3,5 naar 3,8
miljard gulden. De nettowinst ging
bijna 10 procent omhoog tot 24,2
miljoen gulden. Dit jaar wordt op
nieuw een verbeterde groei van de
bedrijfsactiviteiten verwacht. DLL
heeft ook bekendgemaakt het Fran
se factoringbedrijf Centrale Factor
te, met filialen in München en Mil
aan, hebben overgenomen.

Met buurland Polen bestaat er al
een contract sinds vorig jaar. Mo
menteel voert Hunter Douglas ge
sprekken met Hongarije en
Tsjechoslowakije.

Voor de bestuursvoorzitter was
1989 een succesvol jaar met diverse
recordcijfers. Naast groei in Europa
bij een aandeel van 46 procent in de
omzet (1988: 43 procent) ziet Hunter
Douglas kansen liggen op de Aziati
sche markten. In 1989 was 19 pro
cent (1988: 18 procent) van de totale
concernomzet afkomstig uit Azië en
de Rotterdammers breiden de pro
duktie uit door middel van de bouw
van nieuwe fabrieken in Maleisië en
Thailand. In Japan werd vorig jaar
samen met een Japanse firma een
bedrijf opgezet voor assemblage en
verspreiding van raambekledings-
produkten.

NMB-Postbank
vergroot winst
met 12 procent

AMSTERDAM (ANP) - De NMB
Postbank Groep heeft vorig jaar de
nettowinst met ruim 12 procent zien
stijgen van 586 miljoen gulden tot
658 miljoen gulden. In het binnen
band nam de kredietverlening aan
zakelijke klanten toe met 11,6 pro
cent.

De groep versterkte zich in de
sectoren scheepvaart, offshore en
op agrarisch gebied. Ook nam de
kredietverlening in de gezond
heidszorg en aan lagere overheden
toe. Aan particulieren nam de kre
dietverlening met ruim 7 procent
toe. Doorlopend krediet was meer
in trek dan een persoonlijke lening.

Het in 1988 begonnen herstel van
de particuliere spaarmarkt heeft
zich voortgezet. Het totaal aan
spaargelden van particuliere rela
ties steeg met 4,2 procent tot 39,5
miljard gulden. De internationale
kredietverlening steeg met 8 pro
cent en bedraagt nu 17,8 procent
van de totale zókelijke kredietverle
ning van de groep.

Onderzoekers sporen trends in technologie op

(vervolg van pagina 1)
LEIDEN "Nederland heeft inter
nationaal best wat in de melk te
brokkelen. Dat moeten we ook zo
i te houden. Uit dit onderzoek
kan men dan ook een waarschu
wing lezen dat we zuinig moeten
zijn op de bedrijven, die achter deze
technologische innnovatie zitten en
verantwoordelijk zijn voor de oc
trooien", aldus geeft onderzoeker

Van Raan aan dat Nederland goed
deels afhankelijk is van bedrijven
als Philips voor de stand van zijn
techniek.

Nederland staat zwak in de ge
neesmiddelenindustrie en land-
bouwchemie. En het wordt nog
slechter, zo stellen de Leidse onder
zoekers de trend vast. De minder
specialistische technologieën ge-

door

Raymond Peil

ADVERTENTIE

complete AAatthaus-Passion-J.S. Bach
- o.l.v. Michel Corboz -

I DE SPECIALIST IN HI-FI, COMPACT DISC, AUDIO&VIDEO
Pieterskerkchoorsteeg 11, Leiden, Tel. [phone]

ven in Nederland een zeer gevari
eerd beeld. De chemie, vooral poly
meerchemie (het aan elkaar verbin
den van gelijksoortige moleculen),
doet het aardig. Metaal- en metaal
bewerking is niet sterk, motoren en
turbines vertonen een zeer lage acti
viteit.

Op het gebied van papier- en
drukmachines is Nederland 'erg
weinig actief evenals in de machine
bouw, meettechniek en algemeen
in instrumentenbouw. Opmerkelijk
is de stijgende activiteit in Neder
land op het gebied van motorvoer
tuigen. In de 'medium- en low-tech'
is de voedingsindustrie een sterk
punt, alsmede land- en tuinbouw-
machines en scheepsbouw. Op het
gebied van organische chemie heeft
Nederland een behoorlijk hoge acti
viteit. Nederland wordt actiever op
het gebied van stalen produkten.

Nek aan nek

De Verenigde Staten blijken niet zo
veel uitgesproken sterke kanten te
hebben. Een hoge activiteit is waar
genomen op het gebied van petro
chemie, reinigingsmiddelen, bio-

engineering en polymeren. Relatief sectoren uitvindingen
zwak staan de VS in motorvoertui
gen, motoren en turbines en consu
mentenelektronica.

Van Raan: "Wat niet wil zeggen technologieën'bedrijfsleven
dat daar niets gebeurt, Er gebeurt
heel veel. In absolute aantallen wor
den heel veel octrooien in de VS ge
registreerd. Maar de VS hebben
weiijig punten waarop ze sterk naar
boven of naar beneden van het ge
middelde afwijken. Ze doen eigen
lijk gewoon alles".

opslag zie je een nek-aan-nek-race in kaart gebracht. Bijzondere high-
tussen Nederland en Japan, tussen tech-uitvindingen als supergelei-
Philips en de rest van de wereld", ding zijn ook buiten het onderzoek
gebleven doordat deze vernieuwin
gen het laboratorium nog niet heb-
Met het onderzoek willen de weten- ben verlaten.

schappers ook bekijken in welke Sterke punten van het onderzoek
groot be- vinden de wetenschappers dat het

Onbelicht

lang zijn voor andere technologie
gebieden. Op die manier kan men
vaststellen op welke 'kruispunt-

tgebreid overzicht biedt
de stand van de techniek in een aan
tal landen. Bovendien wordt duide
lijk welke bedrijven en groepen
sterk vernieuwend bezig zijn en ant
woord op vragen als wie gebruikt
Aanwijzingen

DIGITAL AUDIO

tenschap zich het best kunnen toe
leggen.

Een aantal activiteiten is door de
opzet van het onderzoek onbelicht kunnen eruit worden geput
gebleven, omdat niet in elke sector ternationale samenwerking en sa-
de stand van de techniek kan wor- menwerking tussen universiteiten
den gemeten in aantallen octrooien, en bedrijfsleven.
De telecommunicatie komt er niet
duidelijk uit, omdat daarin veel
Van Raan registreerde daarente- raakvlakken met militaire technie
ken voorkomen en die worden vaak Van Raan waarschuwt dat de cijfers
elektronica geheim gehouden. niet meer dan trends aanduiden. Er

tv's), instru- De geavanceerde high-tech waar- zÜn uitvindingen die niet worden
in octrooiaanvragen geen zin heb- geoctrooieerd, maar in bedrijven
ben omdat een nieuwe uitvinding blijven 'hangen' en als kiiow-how
achterhaald tegen de tijd dat het oc- worden gebruikt en doorgegeven,

Trends

gen in Japan juist opmerkelijk dui
delijke voorkeuren
(computers, radio's
menten, motoren, turbines
torvoertuigen. De informatietech
nologie is een heel sterk punt

Japan. Van Raan: "In de informatie- trooi afkomt, is evenmin duidelijk Een land als Italië heeft bijvoor

beeld geen traditie van octrooi aan
vragen. De trend is volgens de Leid
se onderzoeker overigens wereld
wijd wel om het meer te doen.

Zeer van belang voor Nederland
vindt de Leidse wetenschapper het
feit dat onderzoek kan aangeven
hoe technologische vernieuwing
doordringt naar andere landen.
"Daar kun je van leren waarom je
op een bepaald gebied gaat achter
lopen, terwijl een techniek al lange
re tijd bekend is en in een ander
land wel doordringt".

Minder duidelijk

Uit het onderzoek komt naar voren
dat Frankrijk een voorkeur heeft
voor de chemische industrie, alsme
de industriële elektronica en speci
fieke machinebouw, geneesmidde
len, landbouwchemie (bestrijdings
middelen en kunstmest) en com-
municatie-apparatuur. In West-
Duitsland blijkt de nadruk te liggen
op machinebouw, motoren en tur-
belangrijke bron bines, transport en de chemische in-
(foto gpd) dustrie.

Het beeld dat de onderzoekers
van de Britten kregen wordt als
'minder duidelijk' gekenschetst.
Grote activiteit op het gebied van
material handling (voorraadbeheer
en -behandelingstechnieken) trans
port en verkeer, reinigingsmidde
len en lasers, meettechniek, sensors
en instrumenten. Een duidelijke
voorkeur voor de metaalindustrie
vonden de onderzoekers in Zwe
den, dat in de vergelijking is opge
nomen omdat het qua bruto natio
naal produkt en levensstandaard
met Nederland goed overeenkomt.

Voor een vervolgonderzoek heb
ben de Nederlandse ministeries
economische zaken en onderwijs en
wetenschappen inmiddels op
dracht gegeven aan de Leidse we
tenschappers. Dit zal zich richten
op 'opto-mechatronics': de gecom
bineerde technologieën van waar
neming, mechanische handeling en
elektronische besturing. Hierbij
kan worden gedacht aan een robot
die een voorwerp herkent en via
elektronische circuits opdrachten
tot handelingen met het voorwerp
uitvoert.