Alleen Sint Maarten in ban verkiezingen Computercrimineel ongrijpbaar NABIJ Zicht op Russisch bijbelgenootschap I REPORTAGE i S praakve rvva rri ng over toekomst Antillen CDA-Leiden DONDERDAG 15 MAART 1990 WILLEMSTAD - Met uitzondering van St. Maarten, waar de aan de macht zijnde De mocraten en de oppositie fel tegen elkaar van leer trekken, bestaat er op de overige vier eilanden van de Nederlandse Antillen niet veel animo voor de parlementsverkie zingen morgen aanstaande. Op het belangrijkste eiland, Curasao, trok de staking van de leerkrachten de afgelopen weken meer aandacht dan de verkiezingscampagne. door Ronnie Rens/ANP Toch gaat het om verkiezingen die van historisch belang zijn: het is wellicht de laatste keer dat op alle vijf de Antilliaanse eilanden wordt gestemd over een nieuw nationaal kabinet. Als gevolg van de te ver wachten staatkundige veranderin gen, die in de komende regeerperio de hun beslag moeten krijgen, wor den immers zowel het nationale parlement als het kabinet in de zeer nabije toekomst overbodig. Dat de huidige structuur zal wor den gewijzigd, staat vrijwel vast. Daar wordt in Nederland door mi nister Hirsch Ballin (Antilliaanse Zaken) op aangedrongen. Maar vooral de sterkere roep van de poli tieke partijen op Curasao om het ei land af te scheiden van de rest van de Antillen maakt, dat ingrijpende wijzigingen in het huidige staatsbe stel niet meer te vermijden zijn. Die wijzigingen zijn noodzakelijk ge worden sinds Aruba in 1986 uit het Antilliaanse staatsverband stapte. Ondanks het feit, dat er na 1986 diverse discussies over de staatkun dige verhouding tussen de vijf An tilliaanse eilanden plaats had en er tal van lijvige rapporten over wer den geschreven, is nooit overeen stemming bereikt over een nieuwe opzet van de Antillen-van-Vijf. Er werd oeverloos over het onderwerp gedebatteerd, elk eiland wilde een andere richting op, op geen van de vijf eilanden bestond zelfs unanie me overeenstemming over de weg. die de Antillen-zonder-Aruba op moesten gaan. Over één kwestie was men het wel eensgezind eens: de Antillen moesten niet onafhan kelijk worden. Nadat Claude Wathey twee jaar geleden plotseling aankondigde, dat het onder zijn leiding staande ei land St. Maarten onafhankelijk moest worden, hadden alle partijen er genoeg van, in het bijzonder Cu rasao, dat bergen werk had verzet om de herstructurering een feit te doen worden. Sindsdien is aan de herstructurering niets meer gedaan. Spraakverwarring Over de staatkundige herstructure ring heerst op de Antillen overigens nog steeds een Babylonische spraakverwarring. De nieuwe Bo- naireaanse groepering Paboso is de enige van de 18 politieke partijen die aan de verkiezingen meedoen, die de onafhankelijkheid van de Antillen-van-Vijf voorstaat. Die moet volgens Paboso echter pas tot stand komen, als bij referendum een tweederde meerderheid van het Antilliaanse volk de onafhankelijk heid blijkt te wensen en er daarna een voorbereidingsperiode in acht wordt genomen. Op Curasao staan drie van de zes partijen, die aan de verkiezingen meedoen, waaronder de grootste twee, de status aparte van dit eiland Curagaose partij Nos Patria wenst een opdeling van de Antillen in drieën; hiertoe zou, be halve de instelling van een apart Bo venwinds rijksdeel, aan Curagao en Bonaire de status aparte moeten worden toegekend. De pressie groep Kousa Komun, die streeft naar hervormingen van het volgens haar niet functionerende kiesstel sel, wil voor elk van de vijf Antilli aanse eilanden de status aparte. De drie maanden geleden opge richte partij Pro-Provincie Antillen wil Curagao een provincie van Ne derland doen worden en deelt de drie kleine Antilliaanse eilanden de rol van gemeenten toe. Op het Bovenwindse eiland Saba wil de leidende politieke partij een directe band met Nederland. Op een ander Bovenwinds eiland, St. Eustatius, willen de politieke partij en niet onder één dak met Claude Wathey van de St. Maartense Demo cratische Partij en wijzen derhalve het plan van Hirsch Ballin eveneens radicaal af. Status aparte Het Antilliaanse parlement, dat het gehele volk van de Antillen verte genwoordigt, telt 22 afgevaardig den. Sinds Aruba in 1986 de status aparte verkreeg, werd tussen de overige vijf eilanden een nieuwe verdeling van het aantal zetels in het Antilliaanse parlement, ook wel de Staten genoemd, van kracht. Als grootste eiland levert Curagao ook het grootste aantal afgevaardig den, namelijk veertien. Bonaire en St. Maarten kregen elk drie zetels in de volksvertegenwoordiging toege wezen, Saba en St. Eustatius elk een. Op Curagao, Bonaire en St. Maarten worden de volksvertegen woordigers gekozen volgens het systeem van evenredige vertegen woordiging. Op de twee kleinste i Claude Wathey. Zijn dagen als leider lijken geteld. "Het totale politieke plaatje van de Antillen verandert als de oppositie op St. Maarten wint" (foto ANP) landen, Saba en St. Eustatius, geldt het meerderheidsstelsel. Naast het nationale parlement en de regering, die wordt gevormd door de gouverneur en de raad van ministers, heeft elk eiland tevens een bestuur, bestaande uit de ei landsraad, het bestuurscollege en de gezaghebber. Met tussenpozen van twee jaar wordt afwisselend het parlement en de eilandsraad geko zen. Een gevolg van de dubbele be stuurslaag is derhalve, dat de bevol king van de Antillen elke twee jaar naar de stembus moet. Zowel regering als eilandsraad wordt voor vier jaar gekozen. Tus sentijdse verkiezingen voor een nieuw parlement zijn mogelijk, de eilandsraad echter niet. Op Curagao i Op St. Maarten wordt een verbe ten machtsstrijd gevoerd tussen de al bijna 40 jaar regerende Democra tische Partij en de oppositie, de Pa triotic Alliance, die voor het eerst de krachten gebundeld heeft. Hier door, maar vooral vanwege de steeds sterker wordende kritiek op het beleid van de Democraten, heeft de oppositie ditmaal een reële kans haar eerste parlementszetel te beha len. De Democratische Partij bezet nu alle drie voor St. Maarten bestemde zetels in de Staten. Zelfs als een ze tel naar de oppositie gaat, wordt de invloedrijke positie van Claude Wathey aanmerkelijk verzwakt. "Het totale politieke plaatje van de Antillen verandert als de oppositie koorts nauwelijks sprake. "Dat niet zo verwonderlijk", zegt oud-politicus. "Het plaatje is goed deels al ingevuld. Hier zetel schelen, verkiezings- op St. Maarten wint", zegt verschuivingen kenman in Philipsburg. Rug tegen de muur daar kan Voor het eerst in haar bestaan moet radicale de Democratische Partij hard macht zijn niet te verwachten". Onderwijzers De verkiezingen op Curagao de politieke ken om de oppositie in toom te hou den. Er wordt daarom erg veel geld besteed aan propaganda, vooral op de televisie. Opvallend is echter, dat elke kandidaat van de Democrati- onderwijzers actie, vooral voor de persoonlijke stemmen te vergaren. gelijktrekking van de lonen gehuwden en alleenstaanden i het peil van de gehuwde leerkrach- Van partij solidariteit geen sprake. Nu de partij van Claude Wathey leen gevoelig ligt, l kwestie, die niet al- met de rug tegen de i worden onregelmatigheden ge- eilandelijke besturen, hebben im- Arubaanse Zaken mers in de loop der jaren verzuimd zelfs gevraagd Nederlandse de discrepantie in de lonen weg te werken. Als dit r de stemming en telling op moet ge- vrijdag te doen bijwonen, ADVERTENTIE Zaterdag 17 maart, 18 uur, op Rijnland TV: film uit 1929 over de brand in het stadhuis Prof. Franken: beveiliging maatgevend voor strafbaarheid LEIDEN Als een computer niet is beveiligd, kun je misbruik moeilijk strafbaar stellen. De baas moet zelf opletten of zijn computer wordt ge bruikt voor privé-zaken en of hij ge gevens laat slingeren. Dat zal de strafbaarheid bepalen bij gemani- puleer met computergegevens. door Wim Fortuyn "Het past in de trend de mensen zelf meer verantwoordelijk te stel len voor het voorkomen van mis drijven. Vergelijk het maar met ver zekeringen. Als je met vakantie gaat en je doet de huisdeur niet op slot, krijg je niets vergoed als je spullen worden gestolen", zegt de Leidse hoogleraar H. Franken. Hij gaf gis teren een college over aansprake lijkheid voor schade als gevolg van computercriminaliteit. Het begon als een spannend spel. Amerikaanse wizz kids van 16, 17 jaar die voor de grap inbraken in het computerbestand van de Chase Manhattan Bank en de toegangsco de zo veranderde dat de bank niet meer over de eigen gegevens kon beschikken. Het kreeg apocalyti- sche dimensies in de film War Ga mes, waarin een hackende puber bijna de Derde Wereldoorlog ontke tent. Maar in de alledaagse werke lijkheid zijn computerkrakers steeds vaker doodgewone, zij het vaak moeilijk te grijpen misdadi gers. Gevangenisboef De gevangenisboef die via een ter minal zijn moment van vrijlating vervroegt, kan nog rekenen op een grijns. Zelfs de Rotterdamse ambte naar die 8,3 miljoen overboekte op rekening van een vriendin in Cam bodja (en vlak voor hij op het vlieg tuig stapte werd gepakt) ontlokt nog een glimlach. Maar als in een ziekenhuiscomputer de stralingsge- gevens van een patiënt worden ver anderd, lacht niemand meer. Dan is plotseling sprake van moord. De computercriminaliteit heeft zorgelijke vormen aangenomen, al dus Franken. De schade in Neder land wordt nu geschat op ongeveer een miljard gulden per jaar, maar zal nog sterk toenemen. Het wordt de crimineel gemakkelijk gemaakt doordat de apparatuur steeds 'vriendelijker' wordt voor de ge bruiker, er steeds grotere netwer ken onstaan (waarbij grenzen niet tellen) en de computerafhankelijk heid (dus kwetsbaarheid) van be drijven blijft toenemen. Toeval Franken is voorzitter van de com missie die in het leven is geroepen om een passend antwoord te verzin nen op het nieuwe fenomeen com putercriminaliteit. Er moeten nieu we wetten komen, nieuwe gedrags regels. Met ouderwetse begrippen als valsheid in geschrifte of gewoon diefstal begin je immers niet veel als het gaat om gemanipuleer met on grijpbare bits en bytes. De computer biedt mogelijkhe den die de fantasie tarten. In Ameri ka geldt de computermisdaad als zeker vijftien keer zo lucratief als,de gemiddelde bankoverval, terwijl de pakkans gering is. Franken: "De ontdekking geschiedt tot nu toe al tijd door toeval of door fouten. De jongens die de Chase Manhattan Bank kraakten werden gepakt door de telefoon af te tappen. En de Rot terdamse ambtenaar wekte het wantrouwen van zijn bank, omdat hij het advies negeerde de hoge be- Franken: ...het begon als een span nend spel... (archieffoto) dragen te storten op een rekening met een hogere rente. Misschien was niemand er anders ooit achter gekomen". Daar komt bij dat het 'slachtoffer' in veel gevallen niet wil meewerken met justitie. Met name banken zijn beducht hun reputatie te verliezen, terwijl ze bovendiên bang zijn dat de opsporingsautoriteiten als een olifant door de porceleinkast zullen walsen. Banken beschikken over privé-gegevens, die ze uit naam van de klant maar liever achter slot en grendel houden. Chase Manhattan haastte zich destijds dan ook te ver klaren geen schade te hebben opge lopen. "Opmerkelijk", aldus Fran ken. "Want de Rabobank heeft laten weten dat ze binnen twee weken failliet zijn als ze niet over hun gege- Vrouwen Er zijn meer factoren die het moei lijk maken de computercriminali teit te bestrijden. Zo is het simpel om de sporen van het misdrijf uit te wissen, duurt het vaak erg lang voordat de onregelmatigheid wordt ontdekt en is de dader van een ge heel nieuw type, dat zich moeilijk als misdadiger laat herkennen. In de helft van de gevallen zou het om vrouwen gaan; er is geen sprake van een herkenbaar gedrag. En tenslotte is de huidige wetge ving, met het strafrecht als sluit stuk, niet berekend op computer manipulaties. Niet alleen wordt de rol van het papier verder terugge drongen, ook neemt de helse machi ne gedragingen voor zijn rekening die vroeger door de oplichter zelf werden verricht. "Als iemand met een vervalste computerkaart benzi ne tankt, kun je moeilijk zeggen dat hij een verkeerde handeling ver richt of iemand aanzet tot een ver keerde handeling, of het zou de ben zinemaatschappij moeten zijn". Het is moeilijk computermisdaad te bewijzen en te bestraffen. De Rot terdamse ambtenaar werd uiteinde lijk wel veroordeeld, maar alleen op grond van een onbenulligheid. "De strafmaat voor valsheid in geschrif te is maar drie jaar. Dat is te over zien als je weet dat er daarna 8,3 mil joen gulden op je ligt te wachten in het buitenland. Het heeft geen af schrikkende werking meer", aldus Franken. Kopiëren Het aftappen of storen van appara tuur zijn nieuwe delicten, waar het strafrecht nog niet of nauwelijks raad mee weet. Dat geldt ook voor de werknemer, die aan de haal gaan met een winstgevend computerpro gramma van zijn baas en een eigen zaak start. Het kopiëren van compu terprogramma's is geen diefstal, meent Franken, maar wat dan? "De Hoge Raad heeft eens uitge sproken dat er wel sprake kan zijn van diefstal van energie, omdat er elektriciteit wordt gebruikt. Maar kun je bijvoorbeeld van een zwart rijder zeggen dat hij energie steelt van de spoorwegen? En wat als hij niet in een trein stapt maar in een paardetram; pleegt hij dan diefstal van paarde-energie?". Het zal duidelijk zijn: de oplos sing ligt volgens Franken niet in een technische omschrijving van moge lijke computerdelicten. Bedrijven zullen hun eigen computerpro gramma in eerste instantie zelf te gen diefstal moeten beschermen, bijvoorbeeld door octrooi aan te vragen en zijn apparatuur tegen 'in braak' te beveiligen. Alleen dan kan het strafrecht worden afgestemd op de waarden die werkelijk in het ge ding zijn: de integriteit en exclusivi teit van computerdata. Per ongeluk "De beveiliging is bepalend", aldus Franken. "Het moet niet zo zijn dat je door toevallig een verkeerd tele foonnummer te draaien een straf baar feit kan begaan. Je moet niet per ongeluk de computer binnen kunnen komen; er moet sprake zijn van schending van een beveiligd recht. Alleen dan kun je ook bewij zen dat er een misdrijf is en kun je concreet straffen". Waarbij justitie natuurlijk wel de toegang tot een beveiligd systeem moet kunnen af dwingen. Termen als 'huiszoeking' en het 'afluisteren' zullen straks ook op computers van toepassing zijn. IsüÉlMPIlUmfl Russisch-Orthodoxe Kerk eindelijk voor HAARLEM De Russisch-Orthodoxe Kerk heeft zich uitge sproken voor de oprichting van een oecumenisch bijbelge nootschap in de Sovjetunie. Volgens het Nederlands Bijbelge nootschap (NBG) in Haarlem, die dit gisteren bekend maakte, kan hierdoor slagvaardiger gereageerd worden op de enorme vraag naar bijbels in Rusland. EN VER De 'Heilige Synode' van de Ortho doxe Kerk heeft bovendien on langs een speciale commissie, on der leiding van metropoliet Alexej van Leningrad, in het le ven geroepen, die de komst van moderne bijbelvertalingen in de belangrijkste talen in de Sovjetu nie moet bevorderen. Bovendien heeft de orthodoxe synode beslo ten dat de oecumenische samen werking bij het vertaalwerk moet worden bevorderd. Volgens het NBG is de Wereld bond van Bijbelgenootschappen (UBS) aangenaam verrast dopr deze open opstelling van de Rus sisch-Orthodoxe Kerk. De ge nootschappen zijn vooral enthou siast over de plannen voor een overkoepelend bijbelgenoot schap. "Dit besluit betekent dat waar we al zo lang van gedroomd hebben eindelijk mogelijk is ge worden", aldus Jan J. van Capel- leveen van het NBG. Al geruime tijd bestonden er plannen om een Russisch bijbel genootschap van de grond te til len, maar deze liepen steeds vast op de weigerachtige houding van de Russisch-Orthodoxe Kerk, verreweg het grootste kerkge nootschap in de Sovjetunie. De bijbelverspreiding in Rus land verliep tot dit moment ui terst moeizaam. Tot nu kwamen de vele aanvragen voor nieuwe bijbels door de verschillende ker ken, in de diverse taalgebieden van de Sovjetunie, op het bijbel- kantoor in Engeland terecht. Een eigen bijbelgenootschap zou de produktie in eigen land ter hand kunnen nemen. Volgens Van Capelleveen is de bijbelex- Boesak: ...geprotesteerd... (archieffoto AP) Boesak: Tökés wist niet alles KAAPSTAD (ANP) - Dr. Allan Boesak, de voorzitter van de WARC (Wereldbond van Her vormde en Gereformeerde Ker ken), heeft de felle kritiek van de Roemeense predikant Laszlo Tö kés deels aanvaard en deels van de hand gewezen. Tökés heeft Boesak en "andere oecumeni sche zwaargewichten" verweten dat zij de Roemeense Hervormde Kerk lieten vallen toen "het voor ons om leven of dood ging". "Voorzover kerk-politieke overwegingen het beleid van de WARC hebben bepaald, zijn wij met andere oecumenische orga nen medeschuldig", aldus de ver klaring van Boesak. Boesak wijst er echter ook op dat de WARC vanaf de herfst van 1987 herhaalde malen bij de Roe meense regering en kerken heeft geprotesteerd tegen het beleid VaOo^eheeftCde WARC per telex bij de vorige Roemeense regering gepleit voor Tökés, zonder dat in de verklaring"wordt aangegeven wanneer deze berichten zijn ver zonden. port, zoals die nu gebeurt, een zeer dure aangelegenheid: een bijbel kost gemiddeld 12 en een halve gulden, exclusief de ver zendkosten. De Wereldbond zegde in janua ri toch toe dat er in de komende vier jaar twintig miljoen bijbels naar Rusland zullen worden ge bracht. Volgens schattingen zijn er zeker nog eens vijftig miljoen exemplaren nodig. Een grotere krachtsinspanning kan de We reldbond echter niet leveren, om andere delen van de wereld niet tekort te doen. De werkwijze van de Wereld bond, aldus Van Capelleveen, is om de landen zelf zoveel mogelijk ,in st&at te stellen bijbels te produ ceren. Bovendien, geld hebben ze daar wel, maar de mogelijkheden nog niet, zo weet hij. De komst van een bijbelgenootschap moet daar verandering in brengen. Niet alleen stond de orthodoxe top onder grote druk van het ei gen kerkvolk, ook bestaat het ver moeden dat twee particuliere ini tiatieven het besluit van de syno de hebben beïnvloed. In januari richtten enkele baptisten, zeven de dags aventisten en orthodoxen een bijbelgenootschap op, terwijl enige weken geleden vanuit de kring van de Academie voor We tenschappen in Leningrad het voortouw werd genomen om te komen tot een bijbelcommissie voor het noordwesten van de Sov jetunie. De Wereldbond heeft zich wat afzijdig gehouden van het Mos- kouse initiatief, in afwachting van het besluit van de orthodoxe synode. Inmiddels is het besluit genomen om namens de Wereld bond een eigen vertegenwoordi ger in de Sovjetunie aan te stel len. Overigens is vorig jaar decem ber in Letland een eigen bijbelge nootschap opgericht, en luttele weken later één in Armenië. Naslagwerk over bijbelvertalingen na Statenbijbel HAARLEM Sinds het verschij nen van de Statenvertaling in 1637 hebben een kleine vierhon derd, grotendeels gedeeltelijke vertalingen van de bijbel in ons land het licht gezien. Dat blijkt uit de bibliografie, die in het gisteren gepresenteerde naslagwerk 'Om een verstaanbare bijbel' door het Nederlands Bijbelgenootschap is gepresenteerd. Het boek, dat een overzicht geeft van alle Nederlandse bijbel vertalingen na de Statenverta ling, vormt een vervolg op het be faamde handboek van prof. dr. C. C. de Bruin 'De Statenbijbel en zijn voorgangers' (1937). Het werk is opgedragen aan wijlen dr. J. J. Kijne, die het grondwerk voor dit naslagwerk verrichtte. In 'Om een verstaanbare bijbel' wordt ruim aandacht besteed aan onder andere de Lutherbijbel van Adolf Visschering, 350 jaar rk bij belvertalingen in het Nederland se taalgebied, de oud-katholieke en joodse vertalingen, de Leidse en Utrechtse bijbel, de gangbare vertaling van het NBG uit 1951 en de ontwikkelingen sindsdien. Daar het om zuiver Nederland se vertalingen gaat, zijn de Fryske bijbel, de Zuidafrikaanse verta lingen en de Nederlandse dialec ten buiten beschouwing geble- Dorenbos voert actie bij kliniek aan Rapenburg LEIDEN Enige medestanders van de stichting Schreeuw om Leven van drs. Bert Dorenbos, hebben gisteren bij de abortuskli niek ana het Kort Rapenburg in Leiden, een korte actie gehouden. Met het oog op de gemeente raadsverkiezingen trekt 'Schreeuw om Leven' met een 'karavaan' momenteel door het hele land. Dorenbos en de zijnen overhandigden gistermiddag een protestbrief bij de Leidse kliniek, terwijl buiten grote lakens, volge schreven met namen van kinde ren "die geboren hadden kunnen worden", werden uitgerold. Morgen zal Schreeuw om Le ven een rouwkrans bij de Bloe- menhove kliniek in Heemstede aanbieden. Sovjetjoden. De Raad van Ker ken zal op verzoek van rabbijn Soetendorp de actie voor de Sov jetjoden aanbevelen. De actie mag echter niet ten nadele gaan van Palestijnen die door de stroom Russische immigranten hun bestaansmogelijkheden drei gen te verliezen Militant. Vlak voor de verkie zingen in de DDR heeft de PDS, de opvolger van de communisti sche SED, een schuldbelijdenis aan kerken en christenen afge legd. De partij zegt haar "militan te anti-religieuze houding, onwe tendheid en pseudo-wetenschap- pelijke grootspraak" voorgoed vaarwel. Beroepingswerk Hervormde Kerk: beroepen te Kou- dekerke B. de Haan Den Helder, te Zeist T. Woltinge Goor, te Babyloniën- broek C. van Vliet kand. Woerden; toe gelaten tot de evangeliebediening en beroepbaar A. Nicolai, Breestraat 28, 2311 CS Leiden, tel. 071-120260, mw. S. P. Vermeer, Doelengracht 3A, 2311 VM Leiden. Gereformeerde Kerken: beroepen te Den Ham (Ov.) drs. C.B. Elsinga Spijk. Gereformeerde Gemeenten: beroe pen te 's-Gravenzande G. J. van Aalst Benthuizen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 2