Baars
M,A. MULDER B.V.
[M]Het Motorhuis
Van den Broek voorkomt
bouw giffabriek in Iran
Peperduur prototype
botst tegen betonblok
Volvo 480 cabriolet test reacties in Genève
PERSONENWAGENS BV
Bazoft wist te veel
HET AUTO-VERKOOP-CENTRUM VAN DE RECIO
GM
m
rAjiifo
Amerikaanse prototypen:
high-tech tot compact-car
AUTOMOBIELBEDRIJF
Joris Voorhoeve volgens NIPO
minst betrouwbare politicus
Vondellaan 80, 2332 AH LEIDEN, telefoon 071 - 769 313
OPEL
ISUZU
CHEVROLET
PONTIAC
OLDSMOBILE
BUICK
CADILLAC
MICHELIN geeft gratis een boekje
uit met alle bandenspanningen
voor 43 merken auto's. Er staan ook
montagevoorschriften in en andere
belangrijke onderwerpen als ban
denkeus, rijden met de caravan,
winterhanden en spanning meten.
Het zakboekje is schriftelijk aan te
vragen via Postbus 7163, 1007 JD
Amsterdam.
Tijdens bestendigheidssproeven
met peperdure prototypes van
bekende automerken in het bots-
laboratorium van TNO in Delft
blijven de deuren voor toeschou
wers gesloten. Jammer, want het
moet een geweldig spektakel zijn
om een handgemaakte wagen die
enkele tonnen heeft gekost, met
fikse vaart tegen een massief be
tonblok ineen te zien kreukelen.
Een full-scale-test met comple
te auto's vindt niet elke dag
plaats, vertelt ir. Hans Driever,
hoofd van de afdeling Letselpre
ventie van het Instituut voor Weg
transportmiddelen TNO. Vaak is
het testen van onderdelen al vol
doende. Daarnaast raakt het wer
ken met computersimulaties te
genwoordig in zwang.
Ook de kwaliteit van accessoi
res, kinderzitjes en autogordels,
wordt in Delft onder de loep ge
nomen. Het gebruik van gordels
wordt door TNO ten zeerste aan
gemoedigd. Onomstotelijk is aan
getoond dat het gebruik van een
gordel in vrijwel alle gevallen het
letsel beperkt.
Het aan den lijve ondervinden
van de gevolgen van een botsing
is een goed dwangmiddel om au
tomobilisten in de autogordel te
krijgen. Onlangs is Veilig Verkeer
Nederland gestopt met demon
straties van de botssimulator.
„Zeer spijtig", vindt Driever,
„want veldonderzoek toont aan
dat er onvoldoende van de gordel
gebruik wordt gemaakt. Boven
dien wordt de riem vaak foutief
gedragen. We zijn erg geschrok
ken van de resultaten".
De botssimulator was lange tijd
een succes. Door heel het land
kon het publiek in een slede
plaatsnemen, die dan met een
snelheid van 8,5 kilometer per
uur tot stilstand kwam. Na een
flinke klap op de alternatieve
roetsjbaan bleek menig aangesla
gen proefpersoon bekeerd en be
loofde voortaan trouw de gordel
aan te gespen.
Van de honderdduizenden Ne
derlanders die een ritje hebben
gemaakt met de botssimulator,
kwamen enkelen met klachten
uit de demonstratie tevoorschijn.
„Hoe klein de kans op letsel ook
is, je kunt hiervoor als organisatie
niet de verantwoording nemen",
meent Driever. En dus verdween
de 'schietstoel' uit het straat
beeld.
Acht miljoen
Intussen gaat het botsonderzoek
bij TNO gewoon door. Jaarlijks
vallen in het verkeer honderden
doden en tienduizenden gewon
den. Volgens de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Verkeers
veiligheid kost dit de maatschap
pij tussen de twaalf en vijftien
miljard gulden per jaar. Daarbij
valt het jaarbudget van Drievers
afdeling, acht miljoen gulden, in
het niet.
Voor dat geld wordt onderzoek
gedaan voor de overheid, instel
lingen en het bedrijfsleven. De
werknemers van het TNO-botsla-
boratorium testen, tegen beta
ling, nieuwe kinderzitjes, veilig
heidsgordels, prototypes van veel
Europese automerken, maar ook
andere rijdende voorwerpen
zoals rolschaatsen en rolstoelen.
De laatste jaren komen daar op
drachten bij van verzekerings
maatschappijen en advocaten,
die na een ongeval bakkeleien
over de schuldvraag. Soms wordt
op het schadebedrag beknot als
blijkt dat het letsel beperkt had
kunnen blijven als de automobi
list zijn gordel had gedragen.
Het 45 werknemers tellende on
afhankelijke instituut is uitge
groeid tot een trendsettende in
stelling. Europese regelgeving
voor kinderzitjes en gordels bij
voorbeeld is gebaseerd op nor
men die in Delft zijn opgesteld.
Vorig jaar is een van de TNO-me-
dewerkers aangesteld als hoogle
raar letselbiomechanica (de we
tenschap die bekijkt wat er met
een lichaam gebeurt onder ge-
weldsinwerking) in Eindhoven.
Dankzij de samenwerking met de
universtiteit zal de afdeling Let
selpreventie volgens Driever ver
der uitgroeien tot een internatio
naal kenniscentrum.
'Schietbaan'
Op een slede in de kleine 'schiet
baan', zoals de proefopstelling
'door de TNO'ers oneerbiedig
wordt genoemd, ligt P10, het oud
ste kind van de dummy-familie
die door TNO is ontwikkeld. In
een hoek ligt Pinokkio, een oude
houten pop, die twintig jaar gele
den dienst deed als eerste dum
my. De dummy-familie, een vijf
tal kunststofpoppen, wordt tij
dens testen op allerlei meetappa
ratuur aangesloten. Als ze de klap
maken tegen het brok beton met
een gewicht van vierhonderd ton,
verlicht een batterij felle lampen
het tafereel. De belichting is no
dig om goede high-speed filmop
namen te kunnen maken. Behal
ve de meetgegevens van de
botsproef zijn filmbeelden onont
beerlijk.
In het botslaboratorium funge
ren alleen poppen als proefobjec
ten. Van iijken maakt men geen
gebruik. „Niet uit ethische over
wegingen, want in de medische
wetenschap is het ook niet onge
woon, maar meer omdat we er
niet voor zijn uitgerust", ver
klaart Driever.
Sinds kort heeft het botsteam
gezelschap gekregen van Euro-
sid, een robuuste, maar geavan
ceerde knaap die in Europees ver
band speciaal is gebouwd voor
proeven met flankbotsingen. Dus
als de auto geraakt wordt aan de
zwakke zijkant. Driever: „De be
staande dummy-familie is alleen
geschikt voor frontale klappen.
Eurosid scharniert ook opzij".
Lange tijd is veel aandacht ge
schonken aan de frontale botsing.
De kooisconstructie, de kreukel-
zone, de vorm van de motorkap.
Nu komt daar de zijkant bij. „Niet
het meest beschermde punt van
een auto", weet Driever die als ge
volg van het flankonderzoek een
verandering in het uiterlijk van
de auto voorziet.
Op de Salon van Genève die tot en
met 18 maart wordt gehouden staan
de Amerikaanse autogiganten Ford
en General Motors met een aantal
prototypen. Ford presenteert de
Ghia Zig en de Ghia Zag, twee com
pact-cars die kleiner zijn dan de
Ford Fiesta. De Zag meet 338 cm en
de Zig 345 cm en ze hebben dezelfde
wielbasis van 223 cm.
De Zig appelleert aan het sporie-
ve type autorijder, terwijl de Zag be
doeld is voor de vrije-tijdsrijder. De
Zag heeft wel veel weg van de Nis
san S-Cargo die veel meer bedoeld
is voor stadsbesteldiensten. De
Ghia Zag heeft tal van gebruiksmo
gelijkheden, door het variabel ma
ken van het interieur. Zo kunnen de
achterzittingen geheel worden uit
genomen, zit er een intrekbaar ba
gagerek in het dak, bestaat de ach
terklep uit twee delen en heeft deze
mini-Ford stoelen met vrijliggende
buizen bekleed met nylon.
Als lichtgewicht roadster met zijn
open carrosserie heeft de Ghia Zig
veel weg van de recent op de IAA
gelanceerde Porsche. Voorzien van
een pittige motor als de 1.6i uit de
Fiesta XR2 zal dit sportief gelijnde
concept net als de Zag op basis van
de Fiesta, zeker opvallen. Hij heeft
een portable CD-speler, grote op-
bergvakken in de portieren en een
rolluik over de bagageruimte achter
de stoelen.
General Motors
Bij General Motors lanceert men
twee concept-cars: de Aurora en de
CERV-III. De laatste is een Lam-
borghini-achtig model aangedreven
PORSCHE heeft de 911 Turbo aan
gepast waardoor de 3.3 ltr motor nu
met 320 pk nog meer vermogen
heeft gekregen. Om al die krachten
goed op de weg te krijgen zijn ook
het chassis en de vooras gewijzigd.
Ook de carrosserie is veranderd,
waarbij vooral de grote achterspoi
ler opvalt van deze alleen als coupé
te leveren sportauto. Zijn topsnel
heid is 270 km/u en van 0-100 km/u
gaat in 5 seconden.
FORD heeft in Europa vorig jaar
een recordverkoop gehaald van 1,55
miljoen auto's. Het merk verwezen
lijkte in Europa een produktiestij-
ging van 2,5 procent; het meest ge
vraagde model is de Fiësta. In Ne
derland heeft Ford opnieuw de
tweede plaats behaald met een ge
stegen marktaandeel van 10,4 pro
cent. In ons land is het populairste
model de Escort, gevolgd door de
Sierra en de Fiesta.
BMW heeft voor de 324td en 524td
nu een dieselkatalysator beschik
baar. In combinatie met de uitge
breide elektronische regeling van
de dieselinspuiting (DDE) voldoet
BMW aan de thans geldende Ameri
kaanse normen. Turbodiesels heb
ben het voordeel van meer lucht-
aanvoer, dat behalve extra vermo
gen ook leidt tot een betere verbran
ding. De KAT-versies veroorzaken
10 procent minder roetuitstoot.
door een 5,7 ltr V8-motor. Voorzien
van een turbolader en een interkoe-
ler levert de krachtbron aan deze
opwindende high-tech sportauto
een vermogen van liefst 650 pk.
Van het al verkrijgbare GM-gam-
ma zijn de volgende modellen voor
'91 aangepast of geheel herzien. De
Firebird is van voor tot achter com
pleet gewijzigd en is leverbaar in
drie versies: Firebird, Trans Am en
Trans Am GTA. De Blazer als 4-
deurs is nieuw voor Europa; hij
biedt een kwart meer ruimte en kan
worden uitgerust met twee- of vier-
wielaandrijving. Standaard be
schikt de Chevrolet Blazer over een
4.3 ltr V6-motor.
De Volvo 480 in cabriolet-uitvoe
ring, staat tot en met zondag op de
Autosalon van Genève de reacties
van het publiek uit te lokken. Deze
styling studie is het uiteindelijke re
sultaat van de samenwerking tus
sen Volvo, ASC en EBS.
De American Sunroof Company
en Ernst Berg Systems uit Zaven-
them-Zuid in België hebben voor
Volvo de 480 Cabriolet mogen ont
wikkelen. Twee jaar geleden was er
al een door de firma ASC ontwik
kelde mock-up te zien. Nu zijn de
plannen van Volvo zo serieus dat de
480 Cabriolet eind volgend jaar
wordt geïntroduceerd.
Per maand zal Volvo Bom ruim
100 stuks van deze auto gaan bou
wen. Het model heeft een handbe
diende opvouwbare zachte kap en
een elektrische sluiting.
De Chevrolet Caprice is voor het
modeljaar '91 van een hoekig model
veranderd in een vloeiende 5-zits li
mousine. Standaard ABS, airbag en
airco en hij wordt aangedreven door
een V8-motor met een inhoud van 5
ltr. Bij Buick heeft het ontwerp van
de Park Avenue ook dezelfde glooi
ende lijnen meegekregen. Verder is
de 3.8 ltr motor van 170 pk en de 4-
traps automaat verbeterd.
De Chevrolet Caprice 1991 heeft vloeiende rondingen, die de traditionele hoekige lijnen vervangen. (foto pr)
EBS, dat onder leiding staat van de
Nederlander Ernst Berg, is onlangs
samengegaan met ASC uit Los An
geles. In de 480 Cabriolet hebben
beide firma's een aantal van hun
ideeën kunnen verwezenlijken. De
tweezits auto is uitgevoerd met een
vaste stalen rolbeugel en uitstulpin
gen in het kunststof tonneau-dak
ter hoogte van de hoofdsteunen.
Achter de twee zitplaatsen is
ruimte voor bagage, de kofferbak is
bij het open rijden namelijk geheel
gevuld met het linnen dak. De 480
Cabriolet heeft de technische speci
ficaties van de 480 Turbo. Dat komt
De Volvo 480 cabriolet staat nu nog als styling-studie op de Salon van Genève, maar zal over ruim een jaar voor
75 mille te koop zijn. (foto GPD)
neer op een motor van 1.7 ltr/120 pk:
en een top van 195 km/u.
Ander nieuws van Volvo is de in
troductie van een ZF-automaa"t
voor de 400 serie. Deze 4-traps auto
matische versnellingsbak is alleen
leverbaar in combinatie met een in
jectie- of turbomotor. De bak heeft
een hydraulische koppelomvormer
die in de 4de versnelling door de be
grenzer wordt uitgeschakeld. Dat
scheelt geluid en onnodige slijtage
van de motor. Verder beschikt de
automaat over een ingebouwde
warmte-wisselaar. De meerprijs
voor de ZF-bak is voor alle model
len 2.500,- inclusief btw.
Rietschans 70 - Leiderdorp - Tel. 071-899307
Rijnsburgerweg 88 - Rijnsburg - Tel. 01718-29302
BINNENLAND/BUITENLAND/ECONOMIE
ZOETEHMEER (ANP) - Het ministerie van buitenlandse zaken
heeft in 1987 met succes druk uitgeoefend op het Nederlandse be
drijf John Brown Engineering uit Zoetermeer om te voorkomen
dat het, samen met buitenlandse ondernemingen, een fosforpen-
tasulfidefabriek in Iran zou bouwen. Fosforpentasulfide kan die
nen als grondstof voor de produktie van gif- en zenuwgas.
Dat heeft een woordvoerster van
buitenlandse zaken vanmorgen be
vestigd na een publikatie in week
blad Vrij Nederland. De angst dat
de opdracht aan het Zoetermeerse
bedrijf feitelijk zou leiden tot de
bouw van een gifgasfabriek in Ir»n
toen nog volop in de Golfoc
verwikkeld leidde volgens Vrij
Nederland tot de interventie van
BZ.
Economische Zaken voelde aan
vankelijk wel voor de miljoenenor
der, maar na een persoonlijk ge
sprek tussen toenmalige staatsse
cretaris Van Rooij en minister Van
den Broek ging zij akkoord met het
ontraden van de orde. "In die tijd
was het inzicht nog niet breed ver
spreid dat fosforpentasulide ge
bruikt kon worden voor de produk
tie van zenuwgas", aldus de woord
voerster van BZ. "Wij hebben toen
inderdaad een lobby gevoerd om
betrokken partijen te overtuigen
dat de stof gevaarlijk is".
De woordvoerster wees verder op
de correcte houding van het bedrijf
dat voor het aannemen van de order
contact opnam met het ministerie.
John Brown Engineering kon op
grond van de huidige Nederlandse
wetgeving niets verboden worden.
Om te voorkomen dat andere West-
europese ondernemingen de order
zouden overnemen, strekte de lob
by van BZ zich uit naar Italië,
Groot-Brittannië. Zwitserland en
de Bondsrepubliek.
Woordvoerder Williams van het
in Zoetermeer gevestigde bedrijf
bevestigt in het najaar van 1987 be
naderd te zijn door Iran. Maar het
bedrijf heeft volgens hem afgezien
van de order wegens diverse zakelij
ke redenen ("various business rea
sons"). Of daaronder ook politieke
redenen verstaan kunnen worden,
wil Williams noch bevestigen noch
ontkennen. Williams geeft geen
commentaar op de vraag of zijn be
drijf contacten heeft gehad met
ambtenaren van Buitenlandse of
Economische Zaken.
DEN HAAG (GPD) - Joris Voor
hoeve (VVD), Hanja Maij Weggen
(CDA) en Jan Pronk (PvdA) zijn vol
gens een onderzoek van het NIPO
de minst betrouwbare politici van
dit moment.
Slechts 28 procent van
de bevolking stelt vertrouwen in de
ministers Maij Weggen (verkeer) en
Pronk (ontwikkelingshulp), terwijl
WD-leider Voorhoeve hekkeslui-
ter is met een score van 19 procent.
Minister van buitenlandse zaken
Hans van den Broek (CDA) geldt als
de meest betrouwbare bewindsman1
uit het derde kabinet-Lubbers. Van
den Broek ontmoet in de peilingen
iets meer vertrouwen dan minister
president Lubbers en vice-premier
Kok. Onder de fractievoorzitters
scoort D66-leider Hans van Mierlo
het hoogst. Een ruime meerderheid
van de bevolking heeft wel vertrou
wen in hen.
LONDEN In de Iraakse media
staat president Saddam Hussayn
ook wel bekend als 'de adelaar
wiens grootheid de hemel van licht'
vervult'. Onder tegenstanders
wordt in minder poëtische termen
over de man gedacht. Een politieke
grap over de 'geliefde leider' kan
reeds reden zijn tot executie.
door
Cees van Zweeden
Wat de Iraans-Britse journalist
Farzad Bazoft vorig jaar september
deed, was in de ogen van de leider
een veel ernstiger vergrijp. Bazoft
reed in een door verpleegster Daph
ne Parish bestuurde auto naar het
militaire complex al-Iskandria om
te onderzoeken of zich daar een gro
te explosie had voorgedaan.
Bazofts exercitie was eigenlijk
een tamelijk gewoon journalistiek
onderzoek. Maar het werd verricht
in een heel ongewoon land. Toen hij
enkele dagen tevoren in Irak was
aangekomen om de verkiezingen te
verslaan, meldde het dagblad The
Independent dat een explosie bij al-
Iskandria aan mogelijk 700 mensen
het leven had gekost.
Zwaargebouwd
Omdat Bazoft op uitnodiging van
de Iraakse autoriteiten in het land
was, kon hij zich de eerste dagen
niet aan het voor hem uitgestippel
de programma onttrekken. Onder
begeleiding van enkele zwaarge
bouwde Iraakse 'voorlichtingsfunc
tionarissen' reisde hij af naar Kur
distan om daar getuige te zijn van
het 'democratisch proces'.
Bij terugkeer in Bagdad maakte
hij zijn eerste fout. Hij belde vanuit
zijn hotel de buitenland-redactie
Speurtocht naar kernwapens Irak
van het blad The Observer op met
de vraag of hij naar al-Iskandria
moest gaan. "Natuurlijk", klonk het
aan gene zijde van de lijn. "Hoe
meer we daarover hebben, des te
beter".
Maar in alle grote hotels in Bag
dad worden de telefoons afgeluis
terd. En gesprekken met het buiten
land genieten extra aandacht van de
binnenlandse veiligheidsdienst. De
angst voor Big Brother is onder de
meeste in irak werkzame journalis
ten zo groot, dat de meesten zelfs in
de beslotenheid van hun hotelka
mer niet over politiek spreken. Al
gemeen wordt aangenomen dat het
Meridien Hotel, waar tijdens de ver
kiezingen in juni en september vele
honderden buitenlandse verslagge
vers waren ondergebracht, is verge
ven van de afluisterapperatuur.
Poorten
Dat Bazoft er niettemin in slaagde
om al-Iskandria te bereiken en bin
nen te komen onder het voorwend
sel dat hij een arts was, was dus een
knappe prestatie. Een ITN-televi-
sieploeg uit Londen wist met een
gehuurde auto niet verder te komen
dan de poorten van de hoofdstad.
Het doodvonnis en de snelle exe
cutie van Bazoft hebben het ver
moeden doen rijzen dat de journa
list bijzonder interessant materiaal
in handen had gekregen. Ook de bi
zarre celstraf voor de Britse ver
pleegster Dapne Parish, die 15 jaar
kreeg alleen maar omdat ze Bazoft
in haar auto naar al-Iskandria had
gereden, wijst daar op.
De explosie bij al-Iskandria werd
het eerst opgemerkt door Ameri
kaanse satellieten. De Amerikanen
maakten het nieuws niet gelijk we
reldkundig, maar enige dagen later
begonnen in de Egyptische hoofd
stad Cairo Iraakse vliegtuigen te
landen waar eindeloze rijen doods
kisten uit kwamen. De lijken wer
den onverwijld naar het Maadi Zie
kenhuis gereden, dat voor die gele
genheid gesloten was verklaard
voor gewone patiënten. Waren
Egyptische technici betrokken ge
weest bij de werkzaamheden in al-
Iskandria? Niemand kon de ge
ruchten bevestigen; bekend was al
leen dat Egypte tijdens de bloedige
Golfoorlog steeds pal achter Sad
dam Hussayn had gestaan.
Scrupules
In december, drie maanden na de
arrestatie van Bazoft, verbaasde
Irak vriend en vooral vijand
met de lancering van een interconti
nentale raket. Het wapen had een
reikwijdte van 3800 kilometer en
kon daarmee doelen in zowel Euro
pa als de Sovjetunie treffen.
De gedachte om in het schoots
veld te liggen van de Iraakse artille
rie, sprak niet ieder land meteen
aan. Irak had tijdens de Golfoorlog
bewezen geen scrupules te hebben
over het gebruik van chemische wa
pens en zelfs voor intern gebruik te
gen de Kurden had Hussayn al eens
De Engelse journalist Bazoft, die
door het Ira se regime is geëxecu
teerd. (foto EPA)
gifgassen gebruikt. Maar de groot
ste angst van de buitenwacht betrof
een mogelijk kernwapen.
Een van de landen die zich het
meest bedreigd voelden, was Israël.
In 1981 had de Israëlische lucht
macht in een spectaculaire actie al
eens een Iraakse nucleaire installa-'
tie bij Basrah platgegooid, maar
sindsdien waren de geruchten over
een Iraakse kernbom toch weer op
gedoken.
Of Farzad Bazoft materiaal in
handen had gekregen die deze ge
ruchten versterkten of bevestigden,
is een geheim dat hij met zich mee
neemt in zijn graf.
