Hiswa heeft het moeilijk
HISWA
Suifsport is volwassen geworden'
Routegids voor toervaarders
Vernieuwing moet interesse weer vergroten
Veel interesse
voor open dag
waterrecreatie
VRIJDAG 9 MAART 1990
PAGINA 9
Gemeentelijke
jachthavens
in privéhanden
Gemeenten zullen in de toekomst
steeds vaker hun jachthavens afsto
ten. Uit een recent rapport van het
Nederlands Research Instituut voor
Recreatie en Toerisme (NRIT) blijkt
dat eenvijfde van de gemeentelijke
jachthavenaccommodaties de ko
mendejaren wordt geprivatiseerd.
Hiervoor zijn twee redenen aan te
wijzen. De eerste is dat de gemeente
het in bezit hebben van de jachtha
ven niet meer tot haar takenpakket
rekent. De tweede is dat zij de ex
ploitatiekosten van de accommoda
tie te hoog vindt oplopen.
Nu is ongeveer de helft van de bij
na 1000 havens in handen van een
particulier bedrijf. Van de andere
helft wordt tweederde deel beheerd
door watersportverenigingen en de
rest door de overheid of een stich
ting.
In de jachthavens werken 2200
beroepskrachten en naar schatting
3000 vrijwilligers. Voor een van de
vijf havens bestaan plannen, de ca
paciteit aan ligplaatsen uit te brei
den. Zouden al die plannen door
gaan. dan komen er in totaal 25.000
'natte' ligplaatsen bij. Opvallend in
dit verband is het gegeven dat de
gemiddelde Nederlandse haven
met een leegstand van 15 procent
kampt. Tussen 1986 en 1989 deed
zich een lichte verbetering (van 3
procent) voor.
Het Nederlands Bureau voor Toe
risme en de ANWB hebben in het
kader van de driejarige campagne
Nederland-Waterland een vaar-
routegids uitgegeven. Het boekje
bevat 18 uitgestippelde trajecten
die met een motorjacht of zeil
boot met gestreken mast kunnen
worden afgelegd.
Elke vaarroute heeft een rede
lijk uitvoerige beschrijving ge
kregen en is voorzien van een
overzichtskaartje. Ook gegevens
over afstand, aantal sluizen, door-
vaarthoogte, ligplaatsen, fietsver
huur. plaatselijke evenementen
en zelf vaarregels (zij het sum
mier) zijn er in opgenomen.
De vaarroutes vormen een ge
sloten circuit, zodat men op ieder
willekeurige plaats in het traject
kan beginnen en eindigen. De
langste route is die door het 'Hart
van Nederland', om de Veluwe,
het Gooi en de Utrechtse heuvels
heen: 330 kilometer.
De geschatte vaartijd bedraagt
45 uur. Aardig is het dat bij enkele
rondvaarten beginners het advies
krijgen met deze route te wachten
totdat ze wat meer ervaring in
huis hebben.
Het is verstandig niet uitslui
tend te varen op het kompas van
deze gids. Het blijft van groot be
lang de waterkaarten van ANWB
en Hydrografische Dienst en de
beide delen van de ANWB-alma-
nak voor watertoerisme vlak bij
de hand te houden. De vaarroute-
gids is volledig in kleur uitge
voerd. telt 216 pagina's en kost
f 19,95.
9 t/m 18 maart 1990
AMSTERDAM
Ruim 120 plaatsen doen pp zaterdag
21 april mee aan de eerste Ope'n Dag
Waterrecreatie. Ongeveer 400 wa
tersportbedrijven, VW's, gemeen
ten en verenigingen ontplooien her
en der in het land in eigen dorp of
stad op het gebied van de waterre
creatie uiteenlopende activiteiten
waaraan iedereen gratis kan deelne
men. Deskundige begeleiders infor
meren de mensen over zeilen, sur
fen, zwemmen, hengelen, duiken en
kanoën.
Een kleine greep uit het gevari
eerde aanbod: bottertochten op de
Gouwzee, duikdemonstraties in
Katwijk, en wedstrijdvaren voor ka
no's en roeiboten in Weststelling
werf.
In dit rijtje mag Blokzijl zeker
niet ontbreken. De Friese commis
saris Hans Wiegel vaart die dag met
het statenjacht Friso naar deze.
voormalige havenplaats aan de Zui
derzee. Hij passeert daarbij de sluis
van Kuinre die 20 jaar gesloten is
geweest. Met de opening ervan is
een belangrijk knelpunt in De Lin
de opgeheven.
De Hiswa trekt minder pu
bliek en ook het aantal expo
serende bedrijven en instel
lingen daalt. De reden? Een
complex van factoren. De
concurrentie van Boot Düs-
seldorf. 's werelds grootste
watersporttentoonstelling,
speelt een niet onbelangrij
ke rol. 'Een staanplaatsje
daar is duür genoeg. Ander
halve week Hiswa kan
bruintje niet meer trekken',
redeneert een deel van het
klantenpotentieel.
Andere bedrijven kiezen voor klei
nere, regionale beurzen in binnen-
en buitenland. De Friese Friboca is
daarvan een voorbeeld. Vorig jaar
exposeerden bijvoorbeeld nog 30
bedrijven uit-Friesland op de His
wa. Nu zijn dat er 19.
Een tweede oorzaak van de min
dere populariteit van de Hiswa
hangt samen met de gewijzigde op
zet van de beurs zelf. l\veejaar gele
den, nadat de Hiswa branchevereni
ging de organisatie van de tentoon
stelling overdroeg aan Hiswa RAI
Gebouw bv, rijpte het idee Neer-
lands grootste beurs een nieuw ge
zicht te geven.
Om de verschillende marktseg
menten - staalbouw, motoren, sur
fen, accessoires en wat dies meer zij
- beter te herkennen, moeten zij zich
als afzonderlijke produktiegroepen
presenteren. 'Eilanden maken',
noemt RAI-topman Wim van der
Loo dat opdelen in paviljoens.
Een doorslaand succes is het tot
dusver niet gebleken. Nogal rom
melig, zo was veler mening tijdens
de jongste Hiswa. Toch prakkizeert
de beursorganisatie er niet over de
klok terug te draaien. „We gaan er
rustig mee door. Veel hangt af van
de medewerking van de exposan
ten. Vorig jaar konden we mede
daardoor nog niet bereiken wat ons
voor ogen staat. Dit keer komen we
wel een heel eind in die richting",
voorspelt Van der Loo. Hij koos
voor een nauwer overleg met de di
verse branchegroepen, die elk een
coördinator moesten aanwijzen.
Naar zijn zeggen heeft dat goed ge
werkt.
Een andere oorzaak voor de ta
nende belangstelling voor de Hiswa
in het prille voorjaar is de Hiswa te
Water, die sinds zeven jaren, even
eens onder auspiciën van de Am
sterdamse RAI, in het najaar plaats
heeft. De laatste keer kwamen daar
een dikke 30.000 mensen naar ruim
200 nieuwe, in het Amsterdamse
Nautisch Kwartier afgemeerde ple
zierjachten kijken.
De ene Hiswa beconcurreert zo
de andere. Van der Loo vindt van
niet. „De droge Hiswa richt zich op
eeiT zo'n breed mogelijk publiek,
terwijl de natte Hiswa specifiek is
bedoeld voor de de handel in grote,
luxe jachten. Die twee bijten elkaar
echt niet", meent hij.
Vertrouwen
Aan de komende 35ste Hiswa, die
van 9 tot en met 18 maart wordt ge
houden, zullen 350 exposanten
deelnemen. Dat zijn er 50 minder
dan vorig jaar, niettegenstaande
een bevriezing van de huurprijzen.
De hoeveelheid te verhuren stand
ruimte is overigens gelijk gebleven,
waardoor de organisatie financieel
gezien niks heeft hoeven inleveren.
Het bezoekersaantal bleef vorig
jaar steken op 123.000. Bij de RAI en
de Hiswa Vereniging blijft men er
niettemin op vertrouwen, dat de be
langstelling van zowel van de kant
van de bedrijven als die van het pu
bliek de komende jaren weer toe
neemt.
Het thema van de tentoonstelling
luidt dit keer 'Als het water je lief is'.
Het middelpunt van de beurs vormt
de steiger in de Europahal. Hij is op
getrokken uit originele steigerdelen
en is zeker anderhalf keer zo groot
als vorig jaar. In totaal zullen daar
23 ondernemingen een of meer keu
rig gepoetste jachten aan laten 'af
meren'. Daaronder bevinden zich
enkele schepen die niet eerder in
Nederland zijn getoond. De Juba
1370, een in Nederland gebouwd
zeiljacht van 13 meter, is zelfs een
wereldprimeur.
Evenementenplein
Nieuw op de Hiswa is de gezamen
lijke presentatie van de Nederland
se vaarscholen. Verder is het Natio
naal Bureau voor Toerisme samen
met de VW's en verschillende mi
nisteries gegroepeerd rondom een
evenementenplein. De fabrikanten
en importeurs in de surfbranche
zijn te vinden in het als 'exotisch'
aangekondigde surfparadijs, dat dit
jaar in het teken staat van Sri
Lanka. Op het houtpaviljoen verto
nen twee houtsnijders hun kunsten.
Ook staat daar de lemsteraak Marie
ke mooi te wezen.
Volwassenen betalen voor een
dagkaart f 15 per persoon. Kinderen
tot 11 jaar onder geleide en houders
van Pas-65 (zonder geleide) kunnen
zich voor de helft van dat bedrag
van een toegangsbewijs verzekeren.
De Hiswa '90 is dagelijks geopend
van 10 uur 's morgens tot 6 uur 's
avonds. Op donderdag 15 en vrijdag
16 maart blijven de RAI-deuren 's
avonds tot 10 uur open.
Kleine harde kern in branche overleefde instorten markt
Het is alweer een jaar of zeven geleden, dat de surfbranche in een
diep dal verzeild raakte. Van het ene op het andere moment
stagneerde de verkoop van zeilplanken. Nederland, het eerste
land waar het windsurfen massaal werd ontdekt, liep in die ont
wikkeling voorop, al vlot gevolgd door de andere landen waar de
ze zeilsport net zo'n stormachtige ontwikkeling had doorgemaakt.
Vaarreizen over
de hele wereld
"Vaarreizen", een onderdeel van
Philip Hamers International in Mui
den, belegt op de HISWA op 15 en
16 maart themadagen over het char
teren van zeil- en motorjachten over
de gehele wereld. De bijeenkom
sten worden gehouden in een apar
te ruimte van het congrescentrum.
Tijdens de presentatie worden
beelden getoond van de te bezoe
Overheid op Hiswa
onder één noemer
'Varen door Nederland'. Onder dit
motto zal tijdens de komende His
wa voor het eerst een gezamenlijke
overheidspresentatie worden ver
zorgd. Hiervoor is een samenwer
kingverband tot stand gekomen
tusen de Rijkspolitie te water en de
ministeries van landbouw, natuur
beheer en visserij, economische za-
Ook dit jaar is weer een flink aan
tal regionale bedrijven vertegen
woordigd op de Hiswa in het R Al-
gebouw. Tot de deelnemers beho
ren jachthaven 't Fort (Warmond),
Nauta Nautic Holland (Zoeter-
woude). Houweling KPM (War
mond), Diesel Danko (Waddinx-
veen), Marine Power Nederland
(Zoeterwoude), Jachtwerf Daniel
(Alphen aan den Rijn), Van Leest
Scheepsbouw (Warmond), L.A.
84 (Weteringbrug), Bouw van
Wijk (Woubrugge), D. van der
Neut (Alphen aan den Rijn). Bras-
ken vaargebieden. De mogelijkhe
den zijn zeer gevarieerd. Zo kan
men met houseboats door de Fran
se kanalen en rivieren varen of men
kan aan de Cote d'Azur catamarans
van 7 tot 14 meter huren. Wie verder
weg wil kan kiezen uit Corsica, Joe
goslavië, Griekenland, Turkije en
het Caribisch gebied.
De reizen worden gemaakt met
allerlei typen boten. De bestem
ming Turkije, bijvoorbeeld biedt
een verblijf aan boord van een plata-
nehouten tweemaster. De reis er
naar toe wordt per DC-9 van Martin
Air gemaakt.
ken, verkeer en waterstaat, en volk-
huisvesting, ruimtelijke ordening
en milieu.
Zij zullen op de beurs informatie
verstrekken over onderwerpen als
veiligheid, regels voor de water
sport, milieuvoorzieningen, de rela
tie tussen waterrecreatie en natuur,
en cultuur langs het water.
Het centrale thema wordt onder
steund door de uitgifte van een gra
tis vaarroutekaart die in uitvergrote
vorm een opvallende plaats bij de
stand zal krijgen.
ker Mastenmakerij (Zoeterwou
de). Greet Tims (Kaag), Techn.
bureau Renaud (Woubrugge), Ho-
bie Cat Holland (Noordwijk), Wa-„
ve Warrior (Katwijk), Topfit (Lei
den). Multihull Holland (Hoofd
dorp), Kawasaki Jet Ski Europe
(Hoofddorp), Marin Assist (Zoe
terwoude), Akzo Coatings (Sas-
senheim), Float Inflatables (Sas-
senheim), Eilers Sport (Zoeter
woude), jachtwerf Gebr. Visch
(Warmond) en de zeil-, ski- en
surfschool De Kaag
Een oorzaak was gauw te vinden: de
markt was vetzadigd. Iedereen had
een plank. Of 'ie er nu mee uit de
voeten kon of niet. Het aantal
nieuwkomers bleek ineens op één
hand te tellen.
Een kleine opleving deed zich
voor. toen de traditionele, grote
rondbodemsurfplank een opvolger
kreeg in de vorm van het funboard,
een kleine plank waarmee in woelig
water en bij veel wind spectaculaire
sprongen konden worden gemaakt.
Een echt grote markt werd er ech
ter niet mee aangeboord. Voor dit
wildwatervaren moest de surfer
voldoende atletisch vermogen, durf
en aanleg hebben. Voor velen was -
en is - dat net even te veel van het
goede.
Inmiddels is er weer een paar jaar
verstreken en is de tijd van de hui
zenhoge sprongen en talloze
loopings ook al weer over zijn hoog
tepunt heen.
De producenten van planken en
zeilen, voorzover ze in de post-
hosannaperiode al niet kopje onder
waren gegaan, haastten zich de gro
te groep minder begaafden aan zich
te binden door het surfen weer het
imago van een sportief waterre-
creeren te geven waaraan het hele
gezin kan meedoen.
Dat lijkt zowaar wat succes te
hebben. Liep de totale omzet van de
Nederlandse surfmarkt tussen
rampjaar 1983 en het 'referentiejaar'
1988 terug van ruim f200 miljoen
tot nog geen f 80 miljoen, sinds vo
rig jaar neemt de vraag naar plan
ken en accessoires weer licht toe.
Verkooporganisaties spreken van
een stijging van 'enkele procenten'
ten opzichte van het jaar daarvoor.
'Volgens de branche-organisatie
Holland Surf Pool zijn er in 1989 cir
ca 18.000 nieuwe surfplanken ver
kocht, waarvan zo'n 5000 tot 6000 re
creatieve beginnérsplanken. Voor
zitter Hans van der Heijden van
Holland Surf Pool ziet daarin een
positieve ontwikkeling: „Dank zij
een goede surfzomer was er vorig
jaar een duidelijke verjonging waar
neembaar. Het aantal nieuwe sur
fers met een eigen plank laat zich
echter moeilijk schatten. De eerste
plank is immers vaak tweede
hands", zegt hij. Cijfers onderschre
ven die stelling. Rond 30 procent
van de 600.000 in Nederland aanwe
zige surfplanken is ouder dan 5 jaar.
Topjaren
De constatering van Van der Hei
den dat er na de slachting van het
laatste decennium inmiddels een
harde kern van leveranciers en dis
tributiepunten is overgebleven, kan
men bij Intersurf Sneek, de grootste
surfshop in het noorden, wel onder
schrijven. „Tijdens de topjaren wa
ren er alleen al in Friesland meer
dan 40 verkooppunten. Nu zijn er
nog 6 kleine en 3 grote over. Ik denk
dat er binnen afzienbare tijd op
nieuw drie bedrijven afvallen", zegt
bedrijfsleider Klaas Bolhuis. „De
rest zal zich kunnen handhaven, als
de markt stabiliseert en men aan de
steeds veeleisender vraag van de
klant kan voldoen", meent hij.
Bolhuis kan zich de roemruchte
tijden van weleer overigens nog
goed herinneren. „Als ik 's morgens
de voordeur opende, stonden er al
10 mensen op de stoep te wachten.
Een kwestie van: inpakken en weg
wezen. Na de terugval in de markt,
is het publiek dat overbleef veel se
lectiever en kritischer geworden.
Zeker de groep beginners vraagt
veel aandacht. Een uur met een
klant bezig zijn. is al heel gewoon.
Men wil een deskundig advies en
vooral een breed assortiment".
„Vroeger had je een paar soorten
planken, nu liggen hier meer dan 60
verschillende typen van 9 verschil
lende binnen- en buitenlandse mer
ken", blikt Bolhuis zijn winkel
rond. „Al vrij vroeg hadden wij in
de gaten, dat de variëteit in planken
en accessoires groot moest zijn en
dat we een goede service behoorden
te leveren als er wat aan de gelever
de spullen zou mankeren. Dat bleek
een goede keus. Wij hebben steeds
een goede jaaromzet kunnen ha
len".
Kwaliteit
,Het is tegenwoordig niet meer de
plank die in onze branche de dienst
uitmaakt. Destijds vormde deze 80
procent van de omzet, nu is dat nog
slechts 45 procent. De rest is zeilen,
surfpakken en andere toebehoren.
Vooral kleren spelen in dit cultuur
tje een belangrijke rol. Je moet je
zaakjes in dit modieuze, snelle surf-
wereldje goed voor mekaar hebben.
Want, geen tevreden klanten, geen
continuïteit. Ik mag dat wel", zegt
Bolhuis. „Het is een teken dat de
surfsport volwassen is geworden".
De kwaliteit wint- het tegenwoor
dig van de kwantiteit. Ondanks, of
misschien juist wel dankzij, de voor
vele plank- en surfzeilmakers de
sastreuze krach, nam de technische
ontwikkeling van materieel en ma
teriaal een geweldige vlucht. Door
nieuwe kunststoftechnieken wegen
de planken veel minder dan vroe
ger, hebben zij een betere stroom
lijn, zijn ze sterker en vele malen ge
bruiksvriendelijker. Een beginners
plank van zo'n 3.60 meter (compleet
circa f700) weegt nog maar amper
18 kilo. Dat is een kwart minder dan
eerder.
Wondertje
Dat is trouwens nog zwaar vergele
ken met het funboard anno 1990 dat
rustig een drijvend high-tech won
dertje genoemd kan worden. Het
lichtst is ongetwijfeld het nauwe
lijks 2.60 meter lange waveboard
van 8 kilo. Surfers noemen het
plankje niet voor niks ook wel 'zin
ker', omdat het, wanneer het niet
voldoende vaart heeft, door het ge
wicht van zijn berijder domweg on
der water verdwijnt. Het wa
veboard verplicht een zogeheten
'waterstart' en is dus totaal onge
schikt voor beginners. Er hangen
ook prijskaartjes aan de funboards
waarop bedragen van f1400 tot
f3000. Snel zijn de planeerplanken
wel, getuige het officiële snelheids
record van bijna 75 kilometer per
De laatste jaren is het surfen op
het binnenwater minder intensief
geworden. Ten voordele van het zei
len aan de kusten van Noordzee,
Waddenzee. IJsselmeer en het
Zeeuwse deltagebied. Bolhuis:
„Een voor de hand liggende ontwik
keling, omdat de mogelijkheden
landinwaarts onvoldoende zijn.
Slechte aan- en afmeervoorzienin-
gen, windvangend geboomte in de
buurt, lage bruggen, enzovoort.
Dan is zo'n IJsselmeer toch de idea
le surfplek?".
<ortj"
