Najib coup weerstaat Afghanistan VRIJHEID BLIJHEID TE HUUR mimriREHT A Tijd raakt na zes coups snel op voor Corazon Aquino Polen voorzichtig na concessie Kohl MultiRent Auto-en Ivi Communisten Italië willen hamer en sikkel begraven Britten zijn woedend over nieuwe gemeentebelasting Doodseskader Zuid-Afrika nekt minister WOENSDAG 7 MAART 1990 PAGINA 5 Staatsgreep defensieminister en verzet ROME Ook de grootste nistische partij van het westelijk halfrond, de Italiaanse PCI, zal bin nenkort niet 'communistisch' meer heten. Vanmiddag is in de Italiaan se stad Bologna het tot zondag du rende buitengewoon congres van de Italiaanse Communistische Par tij begonnen, waarop besloten zal worden over de oprichting van een nieuwe,, niet-communistische link se partij. door Marjon van Royen ISLAMABAD/MOSKOU (AP/AFP/Rtr) - De poging van de Afghaanse minister van, de fensie Shah Nawaz Tanai en islamitische guerrillastrijders om de regering van president Najib omver te werpen lijkt mislukt. Nadat radio Kabul gisteren eerder op de dag al had bericht dat Tanai niet in zijn ppzet was geslaagd, meldde het Sovjet-persbureau TASS gis teravond dat de gevechten in'Kabul tegen het vallen van de duisternis afnamen. Diploma tieke kringen en bronnen binnen het verzet meldden vanmorgen dat de strijd in Kabul en daarbuiten nog voortduurt. tot grote verrassing van zijn eigen op de 'bijzonderheid' van de PCI: partijgenoten. "Toch", zo vervolgde "Al sinds de Tweede Wereldoorlog hij, "dwingen de gebeurtenissen in voeren we een volledig onafhanke- Oost-Europa de Italiaanse commu- lijke koers van Moskou. Begrippen nisten tot een radicale verandering als 'bloedige omwenteling' of 'één die uitmondt in de oprichting van partijstelsel' komen in ons woor- een nieuwe partij met een nieuwe 'denboek niet voor. We zijn een door naam. Een nieuwe wereld betekent en door democratische partij. Moe een nieuw begin. Ook voor ons Itali- ten wij soms boeten voor de fouten aanse communisten". die door anderen in 'het Oostblok Het voorstel van partijleider Oc- zijn gemaakt?", paar da- chetto bracht onder de Italiaanse Langzaam ging de storm liggen. Berlijn kameraden een grote schokreactie De protesten, de rode vlaggen, i Het voorstel om de hamer en sik kel te begraven werd gen na de val van de m gedaan door PCI-leider Achille Oc- teweeg. Emotionele taferelen. Hui- woede die door teleurgestelde par- chetto. "Anders dan in het Oostblok lende partijleden: "Veertig jaar is er in ons verleden niets waarover m'n we ons hoeven te schamen", zei par- ven. tijleider Occhetto op 12 november niet tijleden werd geuit voor partij- heb ik aan de partij gege- hoofdkantoor in Rome namen af. In u komen ze zeggen dat hij de partij afdelingen door het hele bestaat!". Anderen wezen land werd serieus gediscussieerd over het voorstel van Occhetto. Veel leden bleken het met het voorstel van hun leider eens te zijn. Na meer dan veertig jaar oppositie wordt het tijd dat we deel gaan uitmaken van de regering, redeneerden veel com munisten. En de enige manier om binnen afzienbare tijd in de rege ring te komen, is een sociaal-demo cratische partij te worden naar Noordeuropees model. Zo tekende zich onder de half mil joen PCI-leden langzamerhand een scheiding af tussen de voorstanders van het voorstel van partijleider Oc chetto, en degenen die de voorge stelde ontbinding van de commu nistische partij te ver vinden gaan. Aan het het eind van alle voorcon gressen bleek dat 65,8 procent van de leden zich kon vinden in het voorstel van Occhetto, een kleine 31 procent kis er tegen. Dat Ochetto zijn zin krijgt is daarmee zeker, maar of hij de partij bij elkaar kan houden zal de komende dagen in Bologna moeten blijken. President Najib zei gisteravond voor de televisie dat "enkele bezoe delde elementen" hadden gepoogd zijn bewind omver te werpen "en een bloedvergieten uit te lokken". "De regeringstroepen hebben hen echter geneutraliseerd. Zij zïjn ver slagen", zei hij. Najib riep de Af ghaanse bevolking op het leger te helpen Tanai dood of levend te pak ken te krijgen. Tanai ondernam de couppoging met steun van Gulbaddin Hekmaty- ar, de leider van de Hezb-i-Islami, een van de meest fundamentalisti sche van de zeven islamitische guerrillagroepen die hun basis heb ben in Pakistan. In december was de verzetsleider ook al betrokken bij een plan om de Afghaanse rege ring ten val te brengen. Daarbij wer den 124 mensen gearresteerd, tegen wie maandag een proces is begon- Bij de coup is zwaar gevochten, zo meldden het Sovjet-persbureau TASS, westerse diplomaten en isla mitische bronnen. Vanmorgen vlo gen vliegtuigen bemand door mui tende piloten over Kabul die pro beerden bombardementen uit te voeren maar zouden zijn verdreven dóór luchtdoelgeschut. De lucht machtbasis B'agram bij Kabul is volgens het Afghaans verzet ge bombardeerd door Sovjet-vliegtui gen die Najibullah te hup zijn geko men. Volgens TASS waren is giste ren vooral rond het ministerie van defensie zwaar gevochten en is het presidentieel paleis gebombar deerd. Radio Kabul maakte later dins dag bekend dat met ingang van dinsdagavond zeven uur een uit gaansverbod van kracht werd. Ook meldde de radio.dat president Najib minister van binnenlandse zaken Aslam Watanjar had benoemd tot opvolger van Tanai. Zowel Watan jar als Tanai was direct betrokken bij de staatsgreep van 1978, die het marxistische bewind in Kabul In december 1979 viel het Sovjet- leger Afghanistan binnen om het wankele marxistische regime in Ka- bul in het zadel te houden. In de tweede helft van de jaren tachtig de macht hielp. Details over de werd overeenstemming bereikt couppoging in Kabul ontbraken, over de terugtrekking van de Sov- wat mede is te wijten aan de slechte jet-troepen. De laatste Sovjet-solda- intemationale telefoonverbindin- ten verlieten Afghanistan in februa- gen. ri 1989. LONDEN (Rtr/AP) - Een 25-ja- rig model en een 89-jarige oor logsheld hebben gisteren op ge heel eigen wijze geprotesteerd te gen de nieuwe gemeentebelas ting, de 'poll-tax' die in plaats komt .van de onroerend-goedbe- lasting. Het model ketende zich naakt vast aan het parlementsge bouw, de oorlogsheld leverde zijn koninklijke onderscheiding in bij Buckingham Palace. In andere Britse steden kwam het tot vecht partijen tussej politie en demon straten. Het model had vooral veel be kijks van Japanse toeristen die, aldus de politie, alle delen van haar lichaam op de foto zetten. De politie sneed haar los en voerde haar mee naar het bureau. Emo tionele taferelen speelden zich af voor Buckingham Palace, waar de 89-jarige Richard McMillan zijn Order öf the British Empire kwam teruggeven. Emotioneel legde McMillan uit dat dit de eni ge manier is waarop hij tegen de belasting kon protesteren. "Je geeft zo iets niet terüg zonder daar door geraakt te worden". In veel andere gemeenten gin gen het aanzienlijk gewelddadi ger toe. In Bristol verrichtte de politie 21 arrestaties toen een vechtpartij uitbrak met honder den demonstranten. Dat gebeur de nadat bekend werd dat de ge meenteraad het hoogste belas tingtarief van het land had vastge steld. De gemeenten bepalen zelf welk tarief gehanteerd wordt. 'In Norwich en Maidenhead moest de raadsvergadering worden on derbroken doordat woedende de monstranten de raadszaal bin- néndrongen. In Birmingham konden de betogers met moeite buiten de deur worden gehouden. Volgens Thatcher is de nieuwe belastingwet bedoeld om de bur gers duidelijk te maken welke ge meenten zuinig zijn en welke niet. Thatcher zei gisteren in het La gerhuis dat zal blijken dat Torie- gemeentebesturen veel zuiniger zijn dan Labour-gemeenten. WARSCHAU/BONN/MOSKOU (Rtr/GPD/DPA) Polen heeft be hoedzaam gereageerd op de conces- die bondskanselier Helmut Ko- hem op dat Bonn de DDR wil an nexeren. "Als Pool en Europeaan ben ik bang. De geschiedenis laat i grote mogendheid hl gisteren in de Pools-Duitse zijn dominante positie ook gebruikt grenskwestie heeft gedaan. Na ten koste van anderen", hooglopende ruzie met coalitiepart- FDP besloot Kohl af te z zijn vrijdag onverwacht toegevoeg- dat Polen i Sovjetleider Michail Gorbatsjov heeft gisteren na een gesprek met premier Modrow van de DDR i: grensverdrag moet afzien van her- gezamenlijk interview met de West- stelbetalingen en de rechten van de duitse en Oostduitse televisie posi- Duitse minderheid moet garande- tief gereageerd op de koerswijzi- ren. ging van Kohl. "Gebrek aan duide lijkheid over een dergelijke fun da- Na een crisisberaad kwamen mentele kwestie mag geen onder- CDU en FDP met het compromis deel zijn van serieus beleid", aldus dat de parlementen van de beide de Sovjetpresident. Hij sprak zich Duitslanden na de verkiezingen de DDR op 18 maart een gelijklui dende verklaring moeten aanne men over de onschendbaarheid van de westgrens van Polen. Die moet dan volgens Bonn uitmonden in een verdrag dat de-regering van een toekomstig verenigd Duitsland en de regering van Polen bekrachti gen. verder uit voor een hereniging etappes. "Ik geloof dat een stapsge wijze, evenwichtige aanpak in deze kwestie bijdraagt aan het welzijn van allen". Gorbatsjov herhaalde dat de Sovjetunie vooralsnog tegen een NAVO-lidmaatschap van' het herenigde Duitsland blijft. KING WILLIAMS TOWN - Zuid- gaan. Minstens 12 fabrieken, tien- ige busstations gelegd, ongere- De schade wordt geraamd op vele machthebbers miljoenen. Coupleider generaal JOHANNESBURG De Zuidafri- bestaan van het CSB, hoewel deze zijn dood zullen plaats vinden ach- kaanse minister van defensie, gene- speciale eenheid al jaren actief raai Magnus Malan, lijkt zich crisis rond de doodseskaders in een onhoudbare positie te hebben ge manoeuvreerd. Gisteren zei de staf chef van het Zuidafrikaanse leger, generaal Klopper, met zoveel woor den dat Malan op de hoogte moet zijn geweest van de activiteiten van het Civiele Samenwerkingsbureau (CSB), een doodseskader dat onder de vlag van het Zuidafrikaanse le ger opereerde. door Peter van Nuijsenburg Alle CSB-plannen van enige poli tiek of strategisch belang moesten vólgens de richtlijnen voorgelegd worden aan de minister, aldus Klopper in Pretoria o.p de tweede dag van de hoorzittingen van de commissie-Harms. Kloppers getui genis is daarmee strijdig met de ver klaring die Malan maandagavond heeft afgelegd. Daarin zei de minis ter dat hij pas eind november verle den jaar geïnformeerd was over het ter gesloten deuren. Vandaag wordt heden naar Ciskei gestuurd. afrikaanse veiligheidstroepen tallen winkels, staan klaar in Ciskèi om in te grij- zijn geplunderd pen bij mogelijke geldheden. De niew in het Zuidafrikaanse thuisland Gqozo heeft het ANC a Ciskei hebben gisteren de noodtoe- steun, bij zijn pogingen orde stand ingesteld om de rust te herstel- ken te stellen, len na de staatsgreep die zóndag een In het Zuidafrikaanse thuisland einde maakte aan het schrikbewind Bophuthatswana zijn vanmorgen van dictator Lennox Sebe. Zuid- ook politieke onlusten uitgebroken. Afrika had maandag al op verzoek Duizenden demonstranten eisten bewind politie-een- het aftreden van president Lucas U N I E K Malans verklaring heeft gisteren de zwarte politieman gehoord die Gisteren leek de rust inderdaad te de oppositie in hét Zuidafrikaanse eind verleden jaar het bestaan van zijn weergekeerd, maar bijna nie- parlement in het geweer gebracht, de doodseskaders heeft onthuld. mand is naar zijn werk of school ge- Malan is of volsterkt incompetent of heeft in het geval van het CSB be wust een oogje dicht geknepen. In beide gevallen zou hij er verstandig aan doen op te stappen, aldus de li berale Democratische Partij. Daar mee wordt opnieuw voedsel gege ven aan de speculaties dat de dagen van Malan als minister zijn geteld. Het CSB is betrokken geweest bij tal van acties tegen anti-apartheids activisten, zoals aartsbisschop Des- mond Tutu, Dominee Frank Chika- ne en de advocaat van ANC-leider Nelson Mandela, Dullah Omar. Twee leden van de organisatie, on der wie CSB-chef kolonel Joe Ver ster, zijn gearresteerd in verband met de moorden op mensenrech tenactivist David Webster en Anton Lubowski, een topman van de Na- mibische bevrijdingsbeweging Swapo. Lubowski is door Malan ge noemd als een spion van Zuid-Afri- ka. De verhoren die verband hou den met de omstandigheden, rond Mangope. Zij trokken plunderend en vernielingen aanrichtend door de steden Mabopane en Garan- kuwa. (foto AP) De Westduitse Bondsdag be spreekt vandaag het compromis dat Kohl met de FDP is overeengeko men, maar de beide regeringspartij en hebben het gisteren al direct omarmd. Kritiek kwam er van de kant van de oppositionele SPD. Fractievoorzitter Vogel toonde zich zeer verwonderd over de gang van zaken. De resolutie van CDU en FDP is nagenoeg gelijk aan een voorstel dat de SPD in januari pre senteerde, maar dat toen door Kohl werd afgewezen. "Kohl moet zich maar eens afvragen waarom hij de De Poolse president Jaruzelski hele wereld tegen de Bondsrepu- _._i bang te zijn bliek te hoop liep lopen", aldus Vo- de twee gel", die de bondskanselier verweet eenwor- de Duitse belangen ernstig te heb- volgens ben geschaad. Polen vindt dit een positieve stap, die echter nog niet voldoet aan de Poolse wensen. Het is nog niet dui delijk, zo zei een Poolse regerings woordvoerder, of Bonn ingestemd heeft met hét voorstel van premier Mazowiecki om al voor de eenwor ding een aanzet te geven tot een daadwerkelijk verdrag met de twee Duitse staten, dat daarna wordt ge tekend door de regering van een verenigd Duitsland. gisteren verbaasd voor de snelheid Duitslanden zich richting ding bewegen. Het lijkt ADVERTENTIE N E D E R L AND /«n rrif n#f7llf/f eens een weekend-lange SSsr ÊfÊfNW MEjÊmMè proefrit op een gehuurde Suzuki. Of huur dat snelle staal Meer buitenlands nieuws op pagina 9 van kracht en gratie voor een dagje uitblazen in de week. Vrijheid blijheid op 55 pk. Geef uzelf de vrije teugel op zo'n unieke motorfiets van MultiRent. Suzuki motoren zijn bijzonder. Deze snelle motorfietsen hebben all-over- the-world een uitstekende naam. Voor MultiRent was het liefde op het eerste gezicht MultiRent bestelde onmiddellijk meerdere motoren krachtige staaltjes van exclusieve motortechniek. De 750 Intruder en de Suzuki GS 500E staan voor u gereed. Vondellaan 80,2332 AH Leiden, 071-310001. China De VN-mensenrechtencommissie heeft er gisteren van afgezien de schendingen van de mensenrech ten in China aan de orde te stellen. Op voordracht van Pakistan en So malië nam de commissie een motie van "non-interventie" aan. "De commissie moet begrip tonen voor China", aldus de Pakistaanse gede legeerde. De motie was een ant woord op een resolutie over de toe stand in China die 18 westerse lan den aan de commissie hadden voor gelegd. Zij eisten daarin dat de com missie de Chinese regering zou op roepen de mensenrechten na te le- Vermoord In Istanbul is gisteren de staande journalist Cetin Emec van de grootste krant van Turkije 'Hur- riyet' vermoord. Twee gemaskerde mannen schoten Emec, columnist en directielid, voor zijn huis neer. Ook zijn chauffeur kwam bij de aan slag om het leven. Een woordvoer der van de krant meldde dat Emec door elf kogels werd getroffen. Nicaragua De nieuwgekozen regering van Ni caragua is in Honduras besprekin gen begonnen met de anti-San- dinistische rebellen over hun demo bilisatie. Jaime Cuadra, die de Nica raguaanse delegatie leidt, zei giste ren dat de Contra's bereid zijn de wapens neer te leggen, maar kon niets zeggen over de termijn waar binnen dat zal gebeuren. Vertrek kend president Daniel Ortega zei gisteren te vrezen dat de rebellen uit zijn op wraak voor hun nederlaag in 1979, toen de Sandinisten ex-dicta tor Anastasio Somoza verdreven. LEIDEN Drie maanden na het neerslaan van de zesde en meest be dreigende coup tegen haar nu vier jaar oude bewind, slaat bijna nie mand de overlevingskansen van de Filipijnse president Corazon Aquino nog erg hoog aan. In 1992 staan verkiezingen op het program ma. De vraag is op dit moment niet of ze dan nog een serieuze kans maakt, maar of 'Cory' 1992 nog wel haalt. door Sjaak Smakman De glans is al lang verdwenen van he't presidentschap dat de weduwe van de bij zijn terugkeer uit balling schap vermoorde politicus Benigno Aquino op zich nam na de geslaag de volksopstand tegen dictator Fer dinand Marcos. De corruptie tiert nog altijd welig, de communisti sche opstand duurt voort, de inko mensverschillen tussen rijk en arm zijn de grootste in Zuidoost-Azië en grip op het leger heeft Aquino, getuige de zes coups in de afgelopen vier jaar al evenmin. Het begon al snel, met het vastlo- pen van de onderhandelingen met de al tientallen jaren actieve com munistische verzetsorganisatie NPA. De communisten hielden het voor gezien toen het leger in koelen bloede 18 protesterende boeren neerschoot voor het presidentieel paleis. Aquino kondigde kort daar op de totale oorlog tegen de com munisten af, en sindsdien is de strijd van beide zijden hard en mee dogenloos. Regelmatig komen er berichten over moordpartijen, waarvan niet zelden onschuldige boeren het slachtoffer worden. Schendingen van de mensenrech ten zijn weer aan de orde van de dag, zo blijkt uit rapporten van Am nesty International. Minstens zo belangrijk is dat ook. ningsgébaar vanuit het raam van zijn cel na dat het Hoogge rechtshof heeft besloten dat hij op borgtocht wordt vrijgela ten in afwach ting van zijn proces. De sena tor en oud-mi nister van de fensie wordt be schuldigd Van medeplichting- heid aan de meeste coups van de afgelo pen jaren. De re gering-Aqui.io zegt daarvoor keiharde bewij zen te hebben. (foto AP) van de beloofde radicale landbouw hervormingen maar weinig terecht is gekomen. Bij haar aantreden lan ceerde Aquino het ambitieuze plan om binnen tien jaar ongeveer tien miljoeif hectare landbouwgrond te herverdelen onder de kleine boe ren. In plaats van gebruik te maken van haar populariteit en bevoegd heden besloot Aquino de steun te zoeken van de 34 families die de scepter zwaaien over het platteland en het Congres. Dat werd in 1987 al weer beheerst door de grootgrond bezitters, die eindeloze discussies een sterk verwaterd plan goedkeur den. "Alle beslissingen van het Con gres zijn in het voordeel van de rij ken. We hebben een elitaire, consti tutionele democratie", zo verzucht te onlangs rector Jose Abueva van de Universiteit van Manila. En dat bleek niet alleen bij de discussies over de landbouwhervormingen. Andere punten in haar nadeel zijn dat de strijd tegen de corruptie nau welijks enige voortgang heeft ge maakt, dat de armoede'alleen maar groeit door de forse bezuinigings programma's die noodzakelijk zijn vanwege de buitenlandse schuld van 28 miljard dollar, en dat Aquino geen kans ziet om greep op het leger te krijgen. Grootscheepse zuiverin gen zijn uitgebleven na 1986 en het verlangen naar de grote invloed ten tijde van Marcos blijkt een vrucht bare voedingsbodem voor opstan den. Ramos Het is opmerkelijk hoe verschillend de twee voormalige Marcos-ge- trouwen die zich in 1986 achter Aquino schaarden, minister van de fensie Juan Ponce Enrile en staf chef Fidel Ramos, zich hebben ont wikkeld. Beiden mochten aanblij ven, maar in het geval van Enrile was dat een grote fout. Toen Aquino hem na een jaar ontsloeg, nam hij zitting in de Senaat en nam van daaruit Aquino onder vuur. Daar naast ciruculeerde de naam van de steenrijke Enrile bij vrijwel elke coup, in combinatie met die van zijn voormalige lijfwacht en vriend ko lonel Gregorio 'Gringo' Honasan. Fidel Ramos, die Enrile op Defen sie opvolgde, heeft zich daarente gen ontpopt als de man die Aquino in het zadel houdt. De Verenigde Staten lijken al langere tijd hun kaarten op Ramos te hebben gezet. Hij werd bij een bezoek in 1988 aan de VS ontvangen als een staats hoofd en werd onlangs door de New York Times openlijk uitgeroepen tot opvolger van Aquino, die vol gens de gezaghebbende krant maar beter het veld kan ruimen. Op de Filipijnen zelf blijkt Ramos in opiniepeilingen veruit de popu lairste Filipino. Hoewel hij zelf ont kent aspiraties in die richting te hebben, wordt hij in brede kring ge zien als een kansrijke kandidaat bij de presidentsverkiezingen van 1992. Twee vuren Aquino is daardoor tussen twee vu ren komen te zitten. Ze weet als geen ander dat ze zonder Ramos geen enkele overlevingskans heeft bij een nieuwe coup, maar hij is te gelijkertijd haar meest geduchte politieke concurrent. Het ligt gezien de voortdurende geruchten over een nieuwe coup voor de hand om Ramos meer be voegdheden te geven, maar hij zou dan tegelijkertijd de feitelijke leider van de Filipijnen worden en Aquino beseft dat ze in dat geval een tweede ambtstermijn wel kar> vergeten. Ze ker als Fidel Ramos besluit om te gen haar in het strijdperk te treden, al is nog onduidelijk met welk poli tiek programma hij dat zou kunnen doen. Met de groeiende kritiek uit binnen— en buitenland op haar be sluiteloosheid daar nog bij gevoegd heeft ze gekozen voor de vlucht vooruit. Ze heeft enig krediet herwonnen door haar optreden bij de decem- beropstand, heeft de gevraagde uit gebreide bevoegdheden van het Congres gekregen, en wil de politie zwaarder bewapenen om niet ge heel en al afhankelijk te zijn van haar minister van defensie. Maar het blijft tobben. Vorige week besloot ze eindelijk tot het uit vaardigen van arrestatiebevelen te gen vijf vermoedelijke complot- teurs. Enrile werd opgepakt, maaj is gisteren ondanks een dringend verzoek van de regering hem vast te houden door het Hooggerechtshof op borgtocht vrijgelaten. En gou verneur Aguinaldo, een tweede ver dachte, onthaalde dit weekeinde de regeringstroepen die hem kwamen arresteren op een gijzeling, gevolgd door een bloedig vuurgevecht en uiteindelijk een ontsnapping. Coupleider Honasan is al sinds de cember spoorloos, al is hij al eens op de radio te horen geweest om een nieuwe coup aan te kondigen. "Haar tijd raakt op", zei gisteren de invloedrijke commentator Teo- dore Benigno, ooit persoonlijk se cretaris en fervent aanhanger van Aquino. Een hoge regeringsfunctio naris voegde daar aan toe: "Aquino ziet zichzelf als een overgangspresi dent. Voor haar betekent dat ze moet overleven, maar ook niet méér dan dat".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5