'In dit leven kun je alles leren
Suriname gonst van cocaine-geruchten
NABIJ
Tökés uitgenodigd
door Wereldraad
I REPORTAGE i
De onbedoelde politieke opkomst van Violeta Chamorro
MANAGUA - Violeta Bar
rios de Chamorro, die bij de
presidentsverkiezingen van
zondag een overtuigende
overwinning heeft behaald,
vertoont enige overeen
komst met de Filipijnse pre
sident Corazon Aquino. Bei
de vrouwen hadden oor
spronkelijk weinig ambitie
om een actieve rol in de poli
tiek te spelen, maar werden -
als echtgenote een politiek
activist - gedwongen een an
dere weg in te slaan.
door
Doralisa Pilarte/AP
Als jong meisje wilde Violeta Bar
rios leren typen en secretaresse
worden. In plaats daarvan trouwde
ze de man die later de martelaar
de Nicaraguaanse revolutie
worden. En nu is ze het zelf, die win
nares van de presidentsverkiezin
gen een politiek symbool is gewor
den.
Hoewel ze meer dan eens blijk gaf
van een de nodige'politieke naive-
teit, is het Violeta Barrios de Cha
morro gelukt zich in de verkiezings
strijd op te werpen als onverslaan
baar tegenstandster van de san-
dinistische president Daniel Orte
ga-
"Ik ben niets", zei Dona Violeta,
zoals ze zelfs door Ortega wordt
genoemd, onlangs in een inter
view. "Maar in dit leven kun je al
les leren."
De twee sterkste politieke wa
pens van de 60-jarige weduwe zijn
paradoxaal genoeg beide a-poli
tiek: ze is de weduwe van een ge
vierd politiek activist, en ze wordt
met geen enkele politieke partij
geassocieerd. Het is voornamelijk
daaraan, dat ze haar kandidaat
stelling door de allesbehalve
vormige en sterk verdeelde coali
tie van veertien oppositiepartijen,
de Verenigde Nationale Opposi
tie (UNO), heeft te danken.
La Prensa
Haar echtgenoot Pedro Joaquin
Chamorro, zoon van de stichter
van La Prensa, de enige krant van
de oppositie, werd in januari 1978
doodgeschoten. De moord, die
naar algemeen wordt aangeno
men werd gepleegd in opdracht
van de toenmalige dictator
Anastasio Somoza, gaf de aanzet
tot de revolutie waardoor in juli
1979 de sandinisten aan de macht
kwamen.
De nagedachtenis van Cha-
morro's echtgenoot wordt in de
verkiezingscampagnes gebruikt
door beide partijen, onder ande
ren door de vier kinderen van het
echtpaar, van wie er twee Ortega
steunen. Chamorro's oudste
dochter, Claudia, schreef ooit:
"De vijanden van mijn vader zit
ten in de UNO". Een kreet, die
een belangrijk onderdeel werd
van de campagne van de san
dinisten.
Nadat Somoza was verdreven
werd Chamorro, die nog altijd La
Prensa uitgeeft, lid van de san-
dinistische junta die de macht in
Nicaragua overnam. Na negen
maanden nam ze ontslag, teleur
gesteld over wat zij beschouwde
als het door de sandinisten ge
pleegde verraad aan de democra
tische idealen van haar echtge
noot en aan haar eigen geloof in
de revolutie.
"Ik verdedig het bewind van
Somoza niet, dat was een ver
schrikking. Maar de manier waar
op de sandinisten me hebben be
dreigd, ik had nooit gedacht dat
ze me het op die manier betaald
zouden zetten" zei Chamorro.
Haar verdriet als weduwe, haar
streng religieuze overtuiging en
haar trouw aan haar vermoorde
echtgenoot - ze zet nog wekelijks
verse bloemen op zijn graf - heb
ben haar gemaakt tot het symbool
van de onvrede met het sandinis-
tisch bewind.
Onervarenheid
Maar haar imago heeft de afgelo
pen tijd de nodige deuken opgelo
pen. Zelfs toen de verkiezings
campagne al maanden aan de
gang was struikelde ze nog
dikwijls over haar woorden en
kwam haar politieke onervaren
heid soms duidelijk aan het licht.
Toen haar vorig jaar tijdens een
verblijf in Europa werd gevraagd
naar de inhoud van het program
ma van de UNO zei ze: "Dat is ge
heim".
De sandinisten hebben gepro
beerd Chamorro af te schilderen
als een leeghoofd en een instru
ment in handen van de Ameri
kaanse regering. Kranten in Nica
ragua publiceerden bijna dage
lijks grappen, waaruit Chamorro
naar voren kwam als een simpele
ziel. Waarschijnlijk liet ze zich
hierdoor in het begin van haar
campagne eens verleiden tot de
uitspraak: "Ik ben niet dom."
Een van haar belangrijkste ad
viseurs is haar oudste zoon Pedro
Joaquin Chamorro, die als balling
in Miami de door de VS gesteun
de contra's leidde, die zonder suc-
hebben geprobeerd de rege
ring van Ortega omver te werpen.
Als oudste dochter van een fa
milie van landeigenaren werd
Violeta Barrios naar de VS ge
stuurd om Engels te leren. Toen
haar vader in 1948 overleed keer
de ze terug naar haar familie in Ri-
het zuiden van Nicaragua,
en trouwde ze met Chamorro,
haar eerste liefde.
Simpele uitspraken
Chamorro werd pas politiek be
wust toen ze al jaren was ge
trouwd. Dat gebeurde toen haar
man weer eens was opgepakt en
haar niet wilde vertellen wat er
aan de hand was. Ze vertelt hoe
kwaad ze werd en hoe ze eiste,
voortaan overal van op de hoogte
te worden gebracht.
In haar rol van presidentskan
didaat voelde ze zich tijdens de
campagne duidelijk zeer op haar
gemak, en ze kreeg haar aanhang
op de knieen met simpele uitspra
ken als: "Ik probeer te helpen, te
doen wat goed is voor het land. Ik
ben die ik ben."
PARAMARIBO - 'Twee mannendie ervan.verdacht worden een
buitenlander te hebben opgelicht, zijn aangehouden. De vreemde
ling had 35.000 gulden in zijn bezit, die hij op de zwarte markt
wenste te wisselen.
Op gegeven moment kwam hij in contact met een man, die hem
wel kon helpen. De man verscheen op de afgesproken plaats en tijd,
in het gezelschap van een ander om de vreemde valuta op te halen.
Deze echter hield zich niet aan de afgesproken tegenwaarde in Su
rinaamse munt. De benadeelde deed aangifte. Korte tijd later kon
de aanhouding van de twee verdachten plaatsvinden'.
men kunnen zeggen: 'Waar geld is,
is er cocaine in het spel'.
De vondst van 330 kilo cocaine in
de haven van Rotterdam, in decem
ber vorig jaar, afkomstig uit Surina
me, is daar niet het enige bewijs
voor. Twee weken geleden meldde
de Surinaamse politie aan de Ne
derlandse justitionele autoriteiten
door
Ruud de Wit
Dit bericht verscheen vorige week
in het Surinaamse dagblad De West.
Er ligt een hele wereld in opgeslo-
ten, die typerend is voor de zwarte aanwijzrngertrhebben.Tat e^Vo
markt-problematiek, waarmee Su
riname te maken heeft, maar ook al
les zegt over wat het meest bespro
ken onderwerp in Paramaribo is:
drugs.
Want de 'buitenlander' of 'vreem
deling', waarnaar wordt verwezen,
zonder twijfel een Nederlander
kilo cocaine in de vracht
KLM-lijnvlucht naar Amsterdam
was verborgen. En afgelopen zater
dag werden twee passagiers vlak
voor het vertrek van de KLM-DC 10
om dezelfde reden uit de wachtka-
de luchthaven Zanderij ge-
Surinaamse afkomst en het be- De verhalen dat Suriname een be
drag dat zwart moest worden gewis- langrijke rol speelt bij de doorvoer
seld -tegen een koers
zeer waarschijnlijk
verdiend met coca
Tien jaar na de 'i
se liggen de woorden 'drugs'
caine' in Paramaribo op ieders lip.
met buitenlandse bankrekeningen
en bezittingen in Suriname en daar
buiten.
Toch heeft niemand ook maar een
hard bewijs op tafel weten te leggen
voor zijn betrokkenheid bij de co-
caine-handel. Een vooraanstaande
jurist in Paramaribo, die erop staat
anoniem te blijven, formuleerde het
als volgt: "Ik twijfel er niet aan, dat
Bouterse zijn persoonlijke rijkdom
op een onfatsoenlijke wijze heeft
verkregen. Vriendjespolitiek, dief
stal uit de staatsbegroting, het wis
selen op de zwarte markt, noem
maar op. Maar wij beschikken over
geen bewijs, dat hij of de legertop
betrokken is bij de handel in cocai-
Dat kan niet gezegd worden van
een aantal van zijn militaire mede
standers van het eerste uur. Van de
16 onderofficieren, die met Bouter
se naar de Surinaamse macht gre
pen, wordt Roy Tolud rechtstreeks
in verband gebracht met de handel
in cocaine. Tolud is spoorloos sinds
hij door de Surinaamse justitie
wordt gezocht vanwege de moord
op vier Braziliaanse drugshandela-
Benny Brondenstein wordt
eens genoemd in relatie tot
en is om die reden uit het leger ge
zet. Niemand weet in Paramaribo
waar hij nu uithangt. Net als Tolud
is het mogelijk dat hij om het leven
is gebracht.
Brunswijk
Ook de leiders van de verschillende
jungle-bendes, zoals Ronnie Bruns
wijk, beschikken over dubieuze
fondsen, waarmee zij hun verzet te
gen Bouterse financieren. Dat kan
geld uit Nederland zijn; de op
brengst van de goudwinning in het
binnenland, maar natuurlijk ook de
winsten uit de cocaine-bussiness.
Over een zaak zijn het Surinaam
se leger en de regering-Arron het
eens: de rol van Nederlanders - of ze
nu van van Surinaamse afkomst
zijn of niet - bij de georganiseerde
drugshandel via Suriname. De Suri
naamse minister van justitie Ad-
jodhia, die zondag even in Neder
land was: "Ik wijs de kwalificatie
van Suriname als een tweede Norie
ga-Panama resoluut af. En als ik er
zeker van was, dat het Surinaamse
leger bij de cocaine-handel betrok
ken is, zou ik daaruit de consequen
ties trekken. Maar het wordt beslist
tijd dat Nederland en Suriname
nauwer gaan samenwerken".
Een belangrijk obstakel hierbij
vormt het feit, dat het rechtshulp
en uitleveringsverdrag tussen beide
landen na de december-moorden in
1982 door Nederland werd opge
schort. De twee landen hebben nu
laten weten, dat geprobeerd zal
worden de samenwerking op het
gebied van de drugsbestrijding
nieuw leven in te blazen.
Misschien dat daardoor meer
licht worden geworpen op de om
vang van de Surinaamse cocaine-
handel naar Nederland, de rol van
Nederlan'ders daarbij en de eventu
ele betrokkenheid van het leger, de
politici en zakenlieden in de voor
malige Nederlandse kolonie. Zo
lang dat niet het geval is, kunnen al
le verhalen in Paramaribo daarover
het best als geruchten worden be
stempeld, waarmee uiterst voor
zichtig moet worden omgespron
gen.
1 op 7- is van Zuidamerikaanse
Nederland Nederland en dat invloedrijke per
sonen daarbij een rol vervullen, zijn
Bouter- njet van de laatste tijd. Surinamers
Nederland, zoals Henk Chin a
Sen, Jul es Sedney en Andre Haak-
In de Palmentuin achter het Onaf- mat uitten reeds in 1986 de beschul-
hankelijkheidspaleis spuiten ver- diging, dat legerleider Desi Bouter-
slaafde Surinamers zich in met uit se en de voormalige Surinaamse
Nederland ingevoerde heroïne; ma- ambassadeur in Nederland, Henk
rihuana komt_met zakken tegelijk Herrenberg, pogingen zouden heb-
ken ge(jaan on^ buitenlandse devie-
a Colombiase
vanuit het binnenland de stad
als men de verhalen in Paramaribo
mag geloven
groeid tot een
Ook
binnen te rfalen1
Suriname uitge- drugsbaronnen,
i de belangrijkste Van meer waarde was de veroor-
oor latijnsameri- deling van de tweede man van de
Surinaamse legerleiding, kapitein
Etienne Boerenveen, die eveneens
in 1986 in Miami tot 12 jaar gevange
nisstraf werd veroordeeld, nadat hij
in een drugsval van de CIA was ge
lokt.
i publiek geheim,
dat bouwprojecten massaal worden
opgekocht door Nederlandse Suri
namers, die aldus hun zwarte cocai-
ne-inkómsten een 'witte' bestem
ming geven. Opvallend is ook, dat VlieStuiffiCS
volgens de 'mofokoranti', de ge-
ruchtenstroöm, nagenoeg iedere Concreter nog zijn de vele vliegtu.g-
Surinamer met enig aanzien of <?et F°??ine de. afgelopen
macht -variërend van de legerlei- drie jaar in het door een jungle-oor-
ding, de verschillende 'jungle-ben-
des'in het binnenland, de'oude po-
litiek' en het bedrijfslev
handel in drugs betrokken is of
van op de hoogte.
Naar Nederland
Hoewel er redenen zijn om aan te
nemen dat deze verhalen ook inge
geven zijn door jaloezie
moet worden aangenomen, dat
levendige handel in drugs, -
name de doorvoer
vanuit Suriname na;
bestaat. 'Waar rook i
het spreekwoord. In Suriname
Suriname opdoken of neerstorten,
"blijde ®en daarvan, met 200 kilo ruwe co
caine en afkomstig uit Brazilië, ver
ongelukte vorig jaar en dat kon door
de militairen en politie niet uit de
publiciteit worden gehouden.
Bijna alle verhalen, die in Para
maribo de ronde doen over cocaine,
noemen ook nadrukkelijk de mili
taire leiding en de verantwoorde
lijkheid van Desi Bouterse. Er
met wordt op gewezen, dat Bouterse
zich in tien jaar heeft weten op te
pele sergeant-
s van 1600 gul
den per maand tot een miljonair
Nederland - werken
zegt majoor met
Roemeense dominee spreekt in Genève
GENEVE (ANP) De Roemeense gereformeerde predikant
Laszló Tökés zal eind maart de leden van het centraal comité
(algemeen bestuur) van de Wereldraad van Kerken toespreken.
De Wereldraad heeft ook de Tsjechoslowaakse president Va
clav Havel uitgenodigd, maar die heeft nog niet gereageerd.
EN VER
De overplaatsing van Tökés, ver
dediger van de rechten van de
Hongaarse minderheid in Roe
menië, uit Timisoara naar een
dorp in het noorden van Roeme
nië was twee maanden geleden
het begin van de opstand tegen
het bewind van Ceausescu.
De Wereldraad van Kerken
heeft onder druk van de Roe
meens-Orthodoxe Kerk en de Ge
reformeerde Kerk van Roemenië
nooit de schending van de men
senrechten onder Ceausescu ver
oordeeld. Vorig jaar nog weigerde
het centraal comité de vervolging
van de Hongaarse minderheid in
Kerken in DDR
niet enthousiast
over hereniging,
BERLIJN (EPD) - De synode
van de Bond van Evangelische
Kerken in de DDR staat terug
houdend* tegenover hereniging
met de Evangelische Kerk in de
Bondsrepubliek (EKD).
De synode meent dat de evan
gelische kerken in beide Duitse
staten' bereid moeten zijn tot een
"verandering van hun identiteit
in de gemeenschappelijke ge
schiedenis". Maar ze herinnert er
in de slotverklaring van de syno
dezitting van het afgelopen week
einde aan, dat in de gemeenten
verschillend over de hereniging
van beide kerken wordt gedacht.
Leiders van de Bond en van de
EKD toonden zich vorige maand
na een vergadering in Loccum
voorstander van hereniging van
beide kerken, die in 1969 uiteen
gingen. Een commissie moet de
hereniging voorbereiden. De sy
node roept de gemeenten op zich
over de verklaring van Loccum te
beraden en te experimenteren
met stappen op weg naar hereni
ging. Zij roept de gemeenten ech
ter ook op niet overhaast te werk
te gaan. "Wij willen de tijd ervoor
nemen", aldus de synode.
De situatie in de DDR wordt
volgens de synode gekenmerkt
door het "onlosmakelijke samen
gaan" van hooggespannen ver
wachtingen en "angst voor ver
lies aan menselijke warmte en so
ciale zekerheid". De synode toont
zich dankbaar voor de "nieuwe
historische mogelijkheden" die
zich aandienen. Ze wil "omzich
tig en verantwoord" van deze mo
gelijkheden gebruik maken.
Roemenië af te wijzen. Dat ge
beurde mede onder druk van de
Roemeens-orthodoxe metropo
liet Antonie, lid van het centraal
comité. Het is nog niet bekend, of
de metropoliet de vergadering
van eind maart zal bijwonen.
Na de val van Ceausescu erken
de secretaris-generaal dr. Emilio
Castro van de Wereldraad, dat
zijn organisatie de afgelopen ja
ren tekort is geschoten. Dat was
volgens Castro de prijs die de We
reldraad meende te moeten beta
len om de situatie van de mensen
rechten in Roemenië te kunnen
bevorderen.
Ds. Marja J. van der Veen-
Schenkeveld, sinds 1975 lid van
het centraal comité heeft scherpe
kritiek geleverd op Castro. In een
vraaggesprek in 'De Bazuin' zegt
de gereformeerde predikante dat
de leiderskwaliteiten van Castro
niet sterk zijn. "Toen Castro be
gon, kreeg hij het voordeel van de
twijfel. Nu is alleen de twijfel
overgebleven".
In het centraal comité is men
riiet erg onder de indruk van de
leiding van Emilio Castro. Hij
geeft volgens de dominee makke
lijk toe aan druk vanuit de ortho
doxie. Hij vindt het zo geweldig
dat de orthodoxe kerken bij de
Wereldraad horen, dat hij zich
nogal door hen laat beïnvloeden.
Vanuit de orthodoxe kerken en
de Derde Wereld krijgt hij dus
veel waardering, maar anderen
wachten op het moment dat hij
ermee ophoudt.
Van der Veen-Schenkeveld
zegt "woedend" te zijn over het
geblunder van de Wereldraad ten
opzichte van Roemenië. In 1988
had zij in Hannover het centraal
comité voorgesteld een uitspraak
over Roemenië te doen. "De lei
ding van de Wereldraad ver
schoot van kleur".
"Zelf vind ik het een schandaal.
Het is een eer om aangesproken
te worden op uitspraken van de
Wereldraad over bijvoorbeeld
Zuid-Afrika, maar het is een
schande om aangesproken te
worden op het ontbreken van uit
spraken over Roemenië", aldus
de predikante.
Brandbrief van
jongerenberaad
gereformeerden
LEUSDEN (ANP) - Het voortbe
staan van de Gereformeerde sy
node is afhankelijk van het jonge
ren synodeberaad, meent Han
Wilhelm, coördinator van het Ge
reformeerd jongeren synodebe
raad JSB. "Als jongeren vandaag
geen voeling meer met de synode
hebben, zullen de Gereformeerde
Kerken het morgen zonder gene
rale synode moeten doen".
Wilhelm schrijft dit in een JSB-
rapport met toespraken tot en im
pressies van de de generale syno
de van Almere (1987-1988). Als er
geen jongeren meer zijn die iets
voor het JSB voelen, betekent dit
volgens hem dat jongeren zich
niets meer door een synode wil
len laten gezeggen.
De twee oprichters van de her
vormde tegenhanger van het
JSB, het hervormd jongeren sy
nodeberaad (HSJB), laten in een
brief aan de HSJB-belangstellen-
den weten dat de opkomst van
slechts één persoon op een recen
te HSJB-bijeenkomst voor hen
aanleiding is ermee op te houden.
"Wij zijn niet meer genoeg gemo
tiveerd om nog langer door te
gaan met het weer opnieuw op
zetten van het HSJB. Het is zonde
van de vijf jaar werk, zonde van
het akkoord (met de hervormde
synode), zonde, maar. niets aan te
doen".
Weer overleg
over toekomst
van De Bur glit
DRIEBERGEN (ANP) - Bij de
Evangelische Alliantie aangeslo
ten organisaties en andere gebrui
kers van het christelijk conferen
tiecentrum de Burght in Burgh-
Haamstede voeren komende
maand overleg over de toekomst
van het centrum.
Dat heeft directeur Arnold van
Heusden van de Evangelische Al
liantie bevestigd. De bespreking
heeft plaats aan de hand van een
intern rapport over de mogelijk
heden van het centrum dat de re
clame- en marketingsadviseur A.
Koppens uit Baarn heeft opge
steld. Koppens wil over de in
houd van zijn rapport geen mede
delingen doen.
Het conferentiecentrum werd
in 1980 aangekocht en heeft altijd
met verlies gedraaid. In 1986
werd besloten het centrum ook
open te stellen voor niet-christe-
lijke organisaties, mits hun activi
teiten niet strijdig zouden zijn
met de christelijke gedachte ach
ter het centrum. Mede door deze
maatregel is de bezettingsgraad
de afgelopen jaren toegenomen,
maar onvoldoende voor een
winstgevende exploitatie.
Lotgenoten. 'Lotgenoten', het
blad van het Jongerenpastoraat
Leiden, is vernieuwd. Het zal vijf
keer per jaar gratis worden toege
zonden aan vrijwilligers die in het
kerkelijke jongerenwerk werk
zaam zijn. In 'Lotgenoten' wordt
informatie gegeven over materia
len, cursussen, activiteiten voor
jongeren, jongerenliturgie én -ko
ren en informatie uit het dekenaat
Leiden. Inlichtingen zijn ver
krijgbaar Knooppunt voor Jonge
renpastoraat en Diakonaat, Oude
Rijn 44b, Leiden. Tel. 071-120070.
Geweld. De anglicaanse bis
schoppen in Zuidelijk Afrika
hebben de Zuidafrikaanse bevrij
dingsbewegingen opgeroepen de
gewapende strijd tegen het regi
me in Pretoria op te schorten. De
regering moet volgens de bis
schoppen de militairen uit de
zwarte steden terugtrekken, ga
randeren dat de politie onpartij
dig optreedt en een algemene am
nestie voor politieke gevangenen
en bannelingen afkondigen. De
bisschoppen waren de afgelopen
dagen bijeen in Sowetö. Het was
de eerste keer sinds de stichting
van de anglicaanse kerk in Zuide
lijk Afrika, dat de bisschoppen in
een zwarte woonwijk vergader
den.
