ERSONEEL
'Het ergste is niet te worden gewaardeerd
Als je niet wildoe je het toch niet'
Onbekendste onderwijsvorm van Nederland telt 110.000 leerlingen
"Streeksehoolonderwijs is de meest onbekende
onderwijsvorm die er in Nederland bestaat en
dat is des te onbegrijpelijker wanneer je weet
dat ze landelijk ruim 110.000 leerlingen telt", al
dus adjunct-directeur F. Tetteroo van de Leidse
Streekschool. Op 'zijn' school zitten zo'n drie
duizend leerlingen en zij volgen er het onder
wijs in het kader van het leerlingwezen deels
verplicht. Veel avondcursussen worden er vrij
willig gevolgd.
Een streekschool, waarvan er in Nederland'
drieëndertig zijn, verzorgt voor werkende jon
gens en meisjes één dag per week het theorie-
onderwijs dat in de meeste gevallen aansluit op
hun vakopleiding. Het bedrijf waar ze werken
schoolt de leerlingen in de praktijk.
De opleidingen op de streekschool
van de bouw tot de detailhandel,
sche en administratieve beroepen tot elektro
techniek, confectie en horeca en van brood- en
banketbakken tot metaal- en autotechniek. De
meeste leerlingen zijn afkomstig uit het be
roepsonderwijs (speciale opleidingen zijn er
voor leerlingen met mavo, havo en mts). De
meesten van hen hebben met hun baas een leer
overeenkomst gesloten en verdienen het minu^
mumloon. Pas na hun opleiding mogen ze-op
meer inkomsten rekenen.
Hoe ervaren deze, meest jonge werkers, hun
baan, hun opleiding, hun leven? Verdienen ze
genoeg en hoe staat het "met de waardering voor
hun werk? Wat zijn hun toekomstverwachtin
gen?
Een nadere kennismaking met vijf leerlingen
van de Leidse Streekschool leert dat ze geen
blad voor de mond nemen. Een havo-gediplo
meerd meisje van achttien, dat het voor een
meisje ongebruikelijke beroep van automon
teur verkoos boven een kantoorbaan, stootte op
veel vooroordelen en afwijzingen bij het vinden
van een baas. Daarentegen staan voor twee leer
ling-koks uit Noordwijk de restaurateurs bij
wijze van spilken in de rij om ze een baan aan te
bieden. Maar waarderen en behandelen doen ze
er hun werknemers niet naar, zo blijkt. En twee
toekomstige elektrotechnici hebben zo hun ei
gen kijk op hun baan, hun school en hun toe
komst.
De achttienjarige Jolande van der Haagen uit Waddinxveen behaalde
vorig jaar haar havo-diploma en volgt op de Leidse Streekschool nu
twee dagen per week de opleiding autotechniek. Het is een uitgebrei
dere opleiding die haar in zo'n jaar of vijf moet klaarstomen voor een
kaderfunctie in het garagebedrijf. Ze is een van de drie meisjes in haar
klas die voor dit typische mannenberoep heeft gekozen. Studeren valt
haar nu gemakkelijker dan toen ze nog op de havo zat en op haar werk
kring vindt ze het 'hardstikke gezellig'. Alhoewel ze ook kritische
kanttekeningen plaatst.
Solliciteren voor een baan viel haar niet mee. En de acceptatie van
meisjes in mannenberoepen evenmin.
roepskeuze met echt heel moeilijk.
"Elke dag op een kantoor achter een
computer zitten, dat leek me niets.
Ik wilde iets maken en daarna kun-
nen zeggen: kijk dat heb ik gedaan.
Je komt dan al gauw in de techniek
niet echt terecht. Misschien is het wel een
Maar
Je uitzet moet er toch komen en als zal wel niet zo gauw kunnen. Je zult
je later een huis wil is daar ook geld dan samen met iemand anders moe
voor nodig. Zelfstandig wonen, dat ten gaan wonen".
Tekst: Hans Sonders,
foto's: Wim Dijman
"Mijn ouders stonden
vreemd van te kijken dat ik auto- beetje beneden mijn
monteur wilde worden. Ze stimu- ik wilde iets doen dat ik zélf wilde.
leerden het zelfs een beetje. Maa:
dat is ook bijna de enige stimulans techniek, ik doe er pok n
die ik heb gekregen, hoor. Toen ik onder andere wiskunde
cht helemaal zeker was wat ik
Op school doe ik niet alleen auto
iets baj,"
mecha-
Ik kan ook mijn midden-
de worden, ben ik gaan solliciteren, standsdiploma halen
Ik dacht eigenlijk dat het meer alge- kaderfunctie in een bedrijf door-
meen-geaccepteerd was dat meisjes groeien. Of later misschien een ei-
mannenberoepen wilden doen, dat gen bedrijf beginnen
het al heel gewoon was. Je hoorde
er.veel van. Meisjes zijn ook bus- of
vrachtwagenchauffeur. Maar toén
ik ging- solliciteren vroegen
De Leidse Streekschool voldoe^
aan de verwachtingen die Jolande
ervan had, hoé wel ze er voordien
wat tegen op had gekeken. "Ik
die gekke dingen die ze volgens mij dacht: het zal wel moeilijk zijn want
nooit vragen als een jongen v<
zit. Wat vinden je ouders daar
wel van, is het niet te z1
vies? Soms lachten ze m
zeiden ze: ga toch iets normaals
doen... Óf: je gaat later toch trouw
ik heb geen technische vooroplei
ding, het zal me wel tegenvallen,
of te Maar de leraren zijn heel geduldig,
uit. Dan. Ik was de enige in mijn examenklas
die deze richting koos. De meesten
gingen de administatieve kant op.
i dan zijn we je weer kwijt. Maar Maar ik wilde geen vijf dagen per
dat vind ik geen reden om iemand week meer naar school. Ik was al
af te wijzen, want ook jongens kun- blij dat ik de havo had
nen op een gegeven moment ver
trekken. En dat gebeurt natuurlijk
ook. Maar ook al zou 'ik trouwe
Jolande vihdt het moeilijk om
ien oordeel te hebben over het sala-
verdient. Voor de drie da-
Daniëlle v,an der Hoorn en Marcel Molenkamp, leerling-koks uit Noord*-
wjjfcrj
Danielle van der Hoorn (22) en Marcel Molenkamp (20), beiden Noord-
wijkers, volgen aan de Streekschool de horeca-opleiding. Ze zitten in
het laatste van hun drie jaar durende opleiding en hopen deze zomer
het diploma restaurantkok op zak te hebben waarmee ze als tweede
kok aan de slag kunnen. Alle twee hebben ze een mavo-diploma en ze
werken als leerling kok intussen al weer heel wat jaren.
Danielle, tot het moment dat het enkele weken geleden afbrandde, in
hotel Huis ter Duin in haar woonplaats en Marcel in het Leidschen-
damse restaurant Villa Rozenrust. Werkervaring die niet altijd even
gunstig uitpakte en waardoor sommige collega's het volgens de twee in
de horeca al gauw voor gezien houden.
"Je mag natuurlijk niet alle restau
rants over één kam scheren.
ik niet meteen met werken gen per week werken in haar bedrijf
stoppen. Mijn vader
ken ook allebei en ik z
het kan.
Als je als meisje vc
moeder wer- ontvangt ze 485 gulden schoon per
gewoon dat maand. Thuis betaalt ze 70 gulden
kostgeld. "Het is de eerste Jceer dat restaurant 1
lige zijn wel heel erg leerling-
onvriendelijk, die misbruiken je
echt", zeggen Marcel en Daniëlle
bijna in koor. Daniëlle weet een
rbeeld: "Je moet weten dat een
ik loon ontvang, het is i
eilijk
het
nenberoep' kiest, dan moet je sterk dan te zeggen dat het niet genoeg is.
in je schoenen staan. Er wordt soms Bovendien woon ik thuis, ik betaal
heel gek tegenaan gekeken. Maar wel kostgeld, maar ik heb geen kos-
dat js voor mij juist een stimulans ten voor een huis en dat soort zaken,
om ermee door te gaan, omdat er
hindernissen zijn. Er zijn natuurlijk
wel zware dingen in een garage.
Laatst moest ik een vat olie halen,
dat ging niet goed, dat was gewoon
te zwaar. Ik heb het ook nooit meer
gedaan..."
Jolande is de enige vrouwelijk
monteur bij het bedrijf waar ze
werkt: ze heeft acht mannelijke col
lega's. "In het begin was het wel
moeilijk. Ik heb zelfs een tijdje ge
dacht: houd ik dit wel vol. Want je
zit constant tussen jongens en jon
gens trekken toch één lijn. -Soms I
voelde ik me wel een beetje een bui
tenstaander, eentje, die er niet echt
bij hoort. In het begin waren er ook I
veel kjjahten die vreemd opkeken:
of ik echt een meisje was. Soms j
kwamen er wel eens vervelende op
merkingen: zó van, weet je wel dat
je daar vies van wordt. Maar er zijn
ook heel veel positieve i-eacties ge
komen. Die kwamen meestal bij
mijn chef terecht.
Voor de jonge Waddinxveensé,
geblondeerd haar, zwarte trui en
strakke spijkerbroek, was de be-
leerling-meisjeskok meer subsi
die krijgt dan voor een jongenskok.
Nu heb ik bijvoorbeeld wel eens bij
een bedrijf gesolliciteerd waar ik
eerst een dag moest proefkoken.
n er aardig van rondkomen, Nou ja, dat moet wel eens, dat is ook
het is moeilijk om te sparen, niet zo erg. Maar toen zei de baas
wettelijke bepalingen in- vijf dagen
per week te laten werken in plaats
van de reguliere vier. "En dan1 krijg
je ook je zondagstoeslag, zo'n hon
derd gulden per maand. Maar het is
toch weinig; omdat je zo hard moet
werken" Marcel: "En qf wordt ge
noeg omgezet om ons meer te beta
len...".
Na hun eindexamen wacht de
twee, dan officieel kok-B, echter
een fikse salarisverhoging. "Er gaat
zó zeshonderd gulden bij", weet
Marcel. Ook blijkt er in hun beroep
werk in overvloed te zijn. Daniëlle
heeft na het afbranden van Huis ter
Duin 'wel van tiefi bedrijven' tele
foontjes gehad of ze wilde komen.
'Hun' Leidse Streekschool bevalt
de beide Noordwijkse leerling-koks
meer dan goed. "Leiden is een goe
de school, zegt Daniëlle. "Ze zijn
hier heel streng, maar ze hebben
ook één van de hoogste slagings-
scotes. Als je drie keer niet bent ge
weest bijvoorbeeld, dan moetje van
school af. Ik heb ook op een andere
school gezeten, maar als je daar een
keertje onderuit zat, zeiden de lera
ren al snel: zeker hard gewerkt gis
teren, hè, ga maar lekker wat vroe
ger naar huis, hoor. Nou, dat zal je
hier niet gebeuren". Marcel: "Neen,
dan schoppen ze je wel wakker".
Daniëlle en Marcel denken bei
den in de toekomst mogelijk éen ei
gen restaurantje) te beginnen. Mar
cel: "Een pannekoekenhuisje, dat is
echt goud geld verdienen. Boven
dien heb je veel minder spanningen
dan in zo'n sterrentent". Of bij een
heel groot bedrijf chef-kok wo*ien,
dat lijkt Marcel ook wel wat. Over
de verdiensten in zo'n laatste func
tie, maken ze zich -en niet onte
recht- niet snel een overdreven
voorstelling. Salarissen van zo'n
tien- tot twaalfduizend^gulden per
maand, zijn voor de echt goede
koks, zeer wel haalbaar.
Ze hebben geen spijt van hun be
roepskeuze. Ze noemen het heel af
wisselend werk. Daniëlle: "Ik zou er
niet' aan moeten denken om een
baan te hebben van negen tot vijf en
elk weekeinde vrij". Ze heeft al eens
een half jaar in Duitsland gewerkt
en zou nu bijvoorbeeld graag voor
een jaar naar Aruba of Curacau
gaan. Maar Marcel zou absoluut niet
in de bakermat van de haute cuisi
ne, Frankrijk, willen werken. "In de
Franse horeca hangt een rare sfeer,
hoor. Wij als leerlingen moeten geld
meebrengen om daar te mogen wer
ken. Dat trekt mij helemaal niet. Én
venijnen van chef-koks, die je echt
afbeulen. België of Zwitserland, dat
is anders. En in Amerika zou ik ook
wel een tijdje aan de slag willen.
Daar zitten ze te springen om Ne
derlandse koks".
aan het eind van de dag dat hij eerst
met zijn accountant wilde overleg
gen wat het goedkoopste was. Want
er had namelijk ook een jongen van
zestien gesolliciteerd en ik was toen
negentien. Nou, daar ben ik dus niet
meer naartoe gegaan...
Ik heb ook eens voor een bedrijf
gewerkt waar we met drie leerlin
gen en één chef-kok in de keuken
stonden. En wat is nu goedkoper
dan dat?! En als het nou een beetje
werd gewaardeerd, want je moet
hardstikke hard werken. Maar er
kon nooit eens een bedankje af of
iets extra's. Als je het dan treft en je
komt bij twee of drie van dat soort
bedrijven terecht, dan kan ik me
heel goed voorstellen dat iemand
ermee stopt. .Daarom is de aanvoer
van nieuwe leerlingen vanuit de
mavo's en havo's ook zo teruggelo
pen". Marcel heeft soortgelijke er
varingen: "Je maakt evenveel uren
en doet precies hetzelfde als bij
voorbeeld een chef de partie (ver-
antwobrdelijk voor een deel van de
keuken, red.), maar die verdient zes
tot zevenhonderd gulden per
maand meer".
Over de verdiensten, Marcel 1.100
gulden schoon en Daniëlle 1.150,
zijn ze evenmin tevreden. Marcel
gelaten: "Het is het miniumum
jeugdloon, hè. Ik woon nog niet zelf
standig, maar anders houd je mis
schien vier- of vijfhonderd gulden
over om van te leven de hele maand.
En dat is hiet genoeg". Daniëlle
woont zelfstandig en is daardoor
blij dat horecawerkgevers vaak be
reid zijn om leerlingen -tegen de
Eddie Jalink (links) en Mgrcél Hogerhuis, elektrotechnici.
Marcel Hogerhuis (18) uit Roelofarendsveen en Eddie Jalink (19), Bo
degraven, doen op de Leidse Streekschool één dag per week elektro
techniek. Marcel repareert daarnaast autoradio's bij een Koreaans be
drijf in zijn woonplaats en Eddie werkt bij een installatiebedrijf in
Zoetermeer. Marcel komt van de lts, een gebruikelijke vooropleiding
voor streekschoolleerlingen, maar Eddie heeft drie jaar, dus een niet-
afgemaakte, mavo achter de rug. "Dat ging niet helemaal goed, vooral
met de talen". Hij is toen overgestapt naar het kort middelbaar be
roepsonderwijs (kmbo), waar hij drie jaar dagonderwijs volgde. Om
daarna, net als Marcel, naar een baas te gaan. Over de Streekschool
hebben ze een 'genuanceerde' mening.
Marcel Hogerhuis noemt het onom- tijd meer". Voor Marcel is dit het
wonden beroerd op school. "Het is tweede en tevens laatste jaar van
me teveel, het begint te vervelen, zijn .opleiding. Het eerste ging hem
Bovendien moet je hier zo vroeg beter af. "Het is het laatste jaar, hè,
zijn, acht uur, terwijl ik bij mijn nou ja, we zien wel", zegt hij veelbe-
baas pas om negen uur hoef te be- tekenend.
ginnen". De klas noemt hij wel ge- Eddie vindt de klas tè gezellig,
zellig, maar thuis studeren valt niet daardoor komt er op school weinig
mee. "Je hebt dan geen echte vrije van leren en moet hij thuis meer
doen. "En dat valt tegen. Ik probeer
elke avond een uur te studeren en 's
zondags, als ik er tijd voor heb, een
paar uur". Marcel daarentegen stu
deert het liefst 's morgens en dat
kan ook omdat het bedrijf waar hij
werkt pas om negen uur de poort
opent, "s Avonds heb ik er geen
Marcel zegt herhaaldelijk het bij
zijn baas uitstekend naar de zin te
hebben. "Ik heb een prima baas,
zelfstandig werk, elke dag binnen,
prima stoeltje, radiootje bij me, pri
ma". Ook Eddie heeft het 'prima' bij
zijn baas. Maar' de verdiensten val
len tegen. Marcel: "Het minimum
jeugdloon is beroerd, 750 gulden
netto per maand, dat is erg weinig,
en daar gaat ook nog 100 gulden
kostgeld af'. Hij woont, zegt hij, ge
lukkig nog thuis. "Als je zelfstandig
woont, kom je in de min". Marcel
voelt zich door de 'magere' verdien
sten beperkt in zijn mogelijkheden.
Eddie: "Ik vind dat je vrij weinig
verdient als je ziet wat voor oplei
ding je hebt". Als je het vergelijkt
met iemand in de bouw, een tim
merman bijvoorbeeld, die verdient
meer dan ik, terwijl wij hier zitten te
blokken op school om alles van
elektro te leren. Als je het dan in
verhouding bekijkt, dan zeg ik, jé
verdient ontieglijk weinig".
De 'magere' salarisstrook knijpt
temeer omdat ze, naar hun zeggen,
hetzelfde werk verzetten als hun ou
dere collega's. Marcel: "Ik repareer
dezelfde hoeveelheid radio's als
mijn oudere, gediplomeerde colle
ga's, maar die verdienen meer dan
tweemaal zoveel". Eddie heeft er
wel begrip voor dat zijn directe col
lega, die een veel grotere verant-
woordelikheid heeft, daardoor
meer verdient. Hij zelf verdient 882
gulden netto per maand en hoeft
thuis geen kostgeld af te dragen.
"Maar ik probeer ook zo zuinig mo
gelijk te doen en zoveel mogelijk te
sparen zodat ik later wat heb". Maar
hij verwacht over een paar jaar, met
het diploma 'elektrotechnicus' op
zak, flink in salaris omhoog te gaan.
"Anders ga je natuurlijk gauw weg
bij je baas".
Eddie betwijfelt of zijn toekomst
ook in de bouw ligt. "Ik probeer
richting kantoor te komen, meer te
gaan ontwerpen en dat soort din
gen. Maar voorlopig wil ik in de
praktijk blijven om dat te leren. Bo
vendien moet ik eerst nog in
dienst". Dat laatste geldt ook voor
Marcel. Zijn baas probeert hem er
echter uit te houden. "Want dan
moet hij iemand anders aannemen
en ook weer inwerken".
Eddie wil na zijn diploma 'techni
cus' het installateursdiploma halen
om de mogelijkheid te hebben twee'
kanten op te kunnen. Bij een baas
'die je met meer papieren ook een
beetje onder druk kunt zetten' op
kantoor installaties ontwerpen of
een eigen bedrijf beginnen. Marcel
daarentegen ziet dat helemaal niet:
geen eigen autoradio-reparatiewin
kel voor hem. "Nou nee, daar is te
weinig in te verdienen".
In Nederland werken elke dag zo'n 100.000 r
als uitzendkracht. Dat is twee procent van de wer
kende bevolking. Zij vallen in bij ziekte of vakantie
van vast personeel, om tijdelijke werkpieken op te
vangen of bij het opzetten van nieuwe bedrijfsacti
viteiten.
Randstad Uitzendbureau is verreweg het groot
ste in Nederland, zelfs de grootste van West-Europa
en de vierde grootste ter wereld. In 1988 behaalde
het bij een omzet van bijna 1,9 miljard gulden een
"Uitzendkrachten krijgen altijd
net zoveel betaald voor precies
dewerkerkers van een bedrijf.
Geen cent meer en geen cent
minder. Uitgangspunt daarbij
nettowinst van ruim 44,6 miljoen. In 1979 was dat
respectievelijk nog geen half miljard bij ruim 11,5
miljoen gulden winst.
Een groeiende markt dus: het blijkt voor veel be
drijven voordelig om geregeld uitzendkrachten in
te schakelen. Ook voor de uitzendkrachten zélf lijkt
werken voor een uitzendbureau een uitkomst.
Maar de vraag is wie er het er het meeste profijt
hebben van de tijdelijke arbeidsovereenkomsten:
de uitzendkrachten of de bedrijven.
zijn. En dat is ook zo. Uitgerekend
is, dat het gedurende het eerste half
jaar van het dienstverband voor een
bedrijf goedkoper is een uitzënd-
kracht in te huren dan een vaste
nieuwe medewerker aan te stellen.
Pas als iemand langer in dienst i
Randstad ziet alleen zonnige kant uitzendkrachtbestaan
van uitzendkrachten, waarbij het
vrijwel ontbreken van rechtsbe-
seherming bij ontslag het meest in
die voor de branche het oog springt, vindt Loes Iedema wordt een vaste dienstverband
geldt waar de uitzendkracht dat het mes aan twee kanten snijdt.' voordeliger.
"Een bedrijf kan inderdaad tame- Dit is voornamelijk te wijten aan
ongewenste uit- de hoge kosten voor werving en se-
de uitzend- lectie van nieuw personeel. Wat be
treft het rekruteren van personeel
werkt. En dat is maar goed ook,
want als een uitzendkracht "Jk snel
zendkracht af,
ontvangen kriie ie zenaxracni ai, maar ae uits
ontvangen, Krijg je krachtzèlfkannatuurlijkookz
maar scheve gezichten in zo'n stappen. Dat
bedrijf en vraag je
men
Sjoerd Woudstra, manager van
Randstad Leiden, en Loes Iedema
de afdeling Industrie
L^^IIS |S„,, v iemand in vaste hebben uitzendorganisaties het e
proble- dienst onmogelijk. Voor de vaste stuk gemakkelijker. Zij kunnen
medewerker gelden, naast een twee
of drie maanden durende opzegter
mijn, vaak bovendien nog meer be
perkende bepalingen".
Loes Iedema wijst er ook op dat
kantoor, zeggen het eensgezind. Ze de uitzendkracht bij ontslag niet he-
/inden beiden ook niet dat
zendkracht recht heeft op méér dan
een 'collega' in vaste dienst. En dit
ondanks het feit dat een uitzend
kracht de voordelen van een vast
dienstverband moet ontberen, zoals
een pensioenvoorziening en een be
tere rechtsbescherming bij ontslag.
Maar een pensioenvoorziening zou
volgens Woudstra en Iedema voor
verreweg de meeste uitzendkrach
ten tóch niet van toepassing zijn. De
grootste groep" uitzendkrachten' zit
namelijk in de leeftijdscategorie
van 21 tot 30 jaar en de meeste pen
sioenregelingen voor vaste mede
werkers van bedrijven gaan ook pas
in op 30-jarige leeftijd.
Los hiervan zijn de uitzendbu
reaus via hun branche-organisatie
doende een pensioenregeling voor
putten uit een enorm bestand
van ingeschreven medewerkers
-die bijna voortdurend komen bin
nenlopen- en zijn daardoor in staat
om aan bijn^ elke vraag van het be
drijfsleven naar (tijdelijke) arbeids
krachten snel te voldoen.
Daarbij schuwt Randstad niet om
bijvoorbeeld bij een tijdelijk tekort
aan verpleegkundigen in Leiden,
zoals dat zich vorig jaar zomer voor
deed, via de vestiging in Leeuwar
den enige verpleegsters van daar
naar Leiden over te hevelen. Ook
dat heeft de organisatie vopr op het
bedrijf of de instelling die snel per
soneel nodig heeft: zij kan dank zij
haar landelijk verspreide kantoren,
personeel rekruteren waar het ook
zit. Ditzelfde gebeurt op het mo
ment overigens voor het seismolo
gisch bedrijf dat de Nederlandse
Aardolie Maatschappij (NAM) in de
arm heeft genomen om in deze regio
te speuren naar olie en gas. De acht
tien mensen die voor de buiten
dienst nodig waren, bleken hier niet
lemaal rechteloos staat. Ten eerstel
is er bij een dienstverband van en
kele maanden éen opzegtermijn die
tot tien dagen kan oplopen en bij
een vermeend onterecht ontslag
kan de hulp van de Randstad-raads
vrouw worden ingeroepen die kan
helpen om het aan te vechten. Bo
vendien is er in de meeste gevallen
snel een ander baantje. "Wat wil je
bij de, na de Rijksoverheid, grootste
werkgever van Nederland?"
Goedkoper
Uit de sterke groei van de uitzend
organisatie valt niet alleen af te lei
den dat de vraag naar tijdelijke
werknemers toeneemt -de ecpnoml-
sche opleving in de afgelopen jaren
is daaraan sterk debet- maar ook dat
uitzendkrachten voor bedrijven Sjoerd Woudstra en Loes Iedema: "Uitzendrachten krijgen r
voordelige arbeidskrachten moeten bedrijf'.
Indianenverhalen
In het ruime kantoor van de uit
zendorganisatie aan de Leidse
Boommarkt noemen Woudstra en
Iedema het Indianenverhalen dat
Randstad veel aan uitzendkrachten
zou verdienen. Zij willen niet ge
heimzinnig doen over de marges die
het bureau hanteert, maar Woud
stra wil er eerst fijntjes op wijzéb
dat de nettowinst van het concern
vergeleken met de omzet in 1988
slechts iets meer dan 2,3 procent be
droeg. De vestigingsmanager geeft
echter toe dat dit cijfer verhou
dingsgewijs zo laag is -en dus geflat
teerd- omdat de uitzendorganisatie
heeft gekozen voor het waarborgen
van de continuïteit van de onderne
ming in plaatsvan winst maximali
sering. Als gevolg van deze keuze
verdwijnt namelijk een deel van de
winst die het bedrijf maakt, als
diepte-investering in de onderne
ming zelf. En het is natuurlijk wel
de bedoeling dat dit geld in de toe
komst weer winst oplevert.
Maar het hoge woord komt er uit
eindelijk toch uit. Woudstra: "De
marge die Randstad berekent op de
uurprijs van uitzendkrachten
schommelt tussen de vijftien en
drientwintigtwintig procent. Maar
voor goede klanten gelden natuur-
lijk kortingen".
Voor de goede orde: met die uur-
prijs is het bedrag bedoeld dat het
bedrijf waar de uitzendkracht
.werkt in totaal voor de werknemer
kwijt is, dus inclusief de werkge
verslasten. Daar bovenop komt dus
de vijftien tot drientwintig procent
marge voor het uitzendbureau. Hier
staat weer tegenover dat het bedrijf
niet opdraait voor het werkgevers-
deel in de pensioenvoorziening.
Maar de eerlijkheid gebied te zeg
gen dat de meeste bedrijven dat
overigens alleen betalen voor werk-
némers die ouder zijn dan dertig
jaar.
Dat werkgevers uitzendkrachten
vaak willen inzetten voor vuil en
vies werk waarvoor vaste medewer
kers niet meer zijn te porren, laat
staan aan te trekken, ontkent Loes
Iedema niet. Maar ze noemt het
evenmin slecht. Uitzendkrachten
kunnen immers ja of nee zeggen te
gen een aangeboden baan. "Willen
ze het niet, dan doen ze het toch
niet. En wat is onaanvaardbaar vies
werk? Werk dat in Nederland nie
mand meer wil doen, wordt elders
in Europa probleemloos aanvaard".
Uitzendbureaus- krijgen overi
gens steeds vaker te maken met po
tentiële uitzendkrachten 'die hoge
eisen stellen aan het werk dat ze wil
len doen, de uren die ze willen wer
ken en de verdiensten die eraan ver
bonden dienen te zijn. "Men geeft
gewoon een grens van voorwaarden
aan waaronder men niet aan de slag
wil", aldus Woudstra.
Belang
Hij en Iedema willen graag wijzen
op het in hun ogen grote belang van
uitzendbureaus als bemiddelings
orgaan op de arbeidsmarkt. Niet al
leen voor studenten en scholieren
die tijdelijk een baantje zoeken voor
tijdens de vakantie, maar vooral
ook voor bijvoorbeeld herintreden
de vrouwen die weer aan de slag
willen. Het uitzendbureau kent de
markt, weet dus wat de bedrijven
op een bepaald moment vragen en
organiseert voor de ingeschreven
werkzoekenden cursussen die hier
op aansluiten. Zo zijn er bijvoor
beeld cursussen lassen, tekstver
werking, telexen en voor werk in de
horeca. "Bovendien nemen wij de
werkzoekende veel vervelend werk
uit handen", aldus Woudstra. "Ze
hoeven voor hun baantje geen solli
citatiebrieven te schrijven en lasti
ge, zenuwslopende sollicitatiepro
cedures te doorlopen".
HANS SONDERS
