'Voor angst is absoluut geen plaats in politiek' Het schimmige pad van een Roemenië Comité I REPORTAGE i Wim Meijer: PvdA moet nog wennen aan nieuwe rol 'Apevlees moet heel lekker zijn ZATERDAG 24 FEBRUARI 1 ASSEN - Zacht en beschei den zegt Wim Meijer: "Je raakt er heel snel uit, hoor, als je niet meer elke dag op het Binnenhof komt". Zijn opmerkingen over 'De Poli tiek' horen thuis in de cate gorie 'wijze raadgevingen uit de provincie', verzekert de Commissaris der Koningin in Drenthe. Maar al snel schudt Meijer de terughou dendheid van zich af, en leert oom Wim de Haagse neefjes schaken. De PvdA moet, legt hij uit, "niet bij de eerste de beste tegenslag voor de verantwoordelijk heid weglopen, en moet zich het hoofd niet op hol laten brengen". door Peter de Vries en Henri Kruithof Bijna een jaar geleden trok Wim Meijer de deuren van het Binnenhof achter zich dicht, na een verblijf van twintig jaar als kamerlid, staatsse cretaris en tweede man onder Den Uyl en Kok. Zijn politiek instinct en inzicht hebben hun oude scherpte niet verloren. Bedachtzaam geko zen woorden: milde ironie verpakt hij in fluwelen zinnen. Binnen de PvdA-achterban slui mert de teleurstelling, en Meijer kan zich dat goed voorstellen. In de opiniepeilingen staat de partij zwak; zelfs onder CDA-ers is het vertrouwen in de nieuwe ministers ploeg groter dan onder de eigen PvdA-kiezers. "Is dit nou links re geren?" vraagt hij zich hardop af over de start van het kabinet-Lub- bers-Kok. Hij geeft zelf het antwoord. "Er is sinds het kabinet Den Uyl binnen het partijkader een hele nieuwe ge neratie aangetreden, die met nogal wat verwachtingen dit kabinet in is gestapt. Wat nu blijkt is hoeveel energie het kost om regeringsver- antwoordeijkheid te dragen en pro blemen op te lossen. Daar zijn al die ministers mee geconfronteerd. Ie der is bezig met z'n eigen segment: de bewindslieden met hun nieuwe departement, de fractie met een nieuwe leiding. Laat ik het zo zeg gen; het leger blijkt nog niet in slagorde te staan. Daar moet zo langzamerhand wat aan gebeuren". Eerlijk delen in de aanloop naar de verkiezingen voor nieuwe gemeenteraden moet de PvdA "grote nadruk leggen op elementen die haar aanwezigheid in het kabinet rechtvaardigen. Bij toe nemende welvaart gaat het om het klassieke thema van het eerlijk de len. Ik vind het ook een goede zaak om het recht op arbeid te koppelen aan de plicht op het aanvaarden van werk. Solidariteit met beide benen op de grond, dat moet de PvdA uit stralen". De stemming onder de spraakma kende PvdA-goegemeente doet hem terugdenken aan de eerste maanden van het legendarische ka binet-Den Uyl. De toenmalige staatssecretaris stuitte in die dagen op een muur van scepcis; later bleek Den Uyl het "meest hervor mingsgezinde kabinet uit te ge schiedenis" te hebben geleid. Er is nog hoop voor Lubbers-Kok. "Je mag een regering niet op z'n eerste honderd dagen beoordelen. Er worden nu aanzetten gegeven voor ander beleid, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, maar het zal nog enige tijd duren voor dat zich- baar wordt. Een paar herkenbare zaken heeft de PvdA al tijdens de formatie kunnen regelen, zoals de koppeling van lonen en uitkeringen en het afschaffen van de medicij nenknaak. Andere zaken zullen meer tijd vergen. Dat hindert niets, CDA en PvdA zijn een contract aan gegaan voor vier jaar. Wat absoluut moet worden voorkomen, is dat de PvdA bij de eerste de beste moei lijkheid de kop in het zand steekt, en voor de verantwoordelijkheid wegloopt. Daar hebben de kiezers een enorme hekel aan". Bange indruk Het trauma van 1981, toen de PvdA na een paar weken regeren met het CDA weer uit het kabinet ver dween, lijkt de partij nog steeds in haar greep te hebben. De omzichtig heid waarmee de christendemocra ten worden bejegend maakt op de buitenstaander soms een bijna ban ge indruk. "Ik sta er iets te ver vanaf om dat te kunnen beoordelen. Maar in de politiek is voor twee dingen geen plaats: voor bange mensen en voor zelfoverschatting of arrogantie. De PvdA mag best een beetje zelfbe wust zijn, want de sociaal-democra tie staat voor goede, humane, uit gangspunten die moeilijk te realise ren zijn. Het organiseren van solida riteit is nu eenmaal kwetsbaarder dan het najagen van eigenbelang". "Een vergelijking met 1981 leert dat er nu een coalitie zit die door de leiders van de twee partijen is ge wild. De verstandhouding is beter, en de achterban van de PvdA is meer bereid om te regeren op basis 'van onderhandelingen en compro- Wim Meijer: "We moeten niet zo smalend en snierend doen over c soortgelijk debat nodig als het CDA de afgelopen tien jaar voerde". missen. De PvdA moet leren leven met verantwoordelijkheden, ook als het regeren moeilijker wordt. En dat het wordt moeilijker de komende tijd, door een stijgende rente, door de ontwikkelingen in Europa. Dan moeten we niet ongeduldig worden, of ons uit het veld laten slaan". "De situatie vraagt ook van het CDA een beetjehoe zal ik het zeggen? Geen gunsten, want we zijn mekaar niets verschuldigd. Maar spijt, zijn het is in het belang van het CDA om voor deze coalitie de tijd te nemen. Als de een de ander op de grond gaat drukken, is deze coalitie bin nen de kortste keren kapot". Gevoel Wim Meijer vertelt hoe hij in Drenthe het gevoel lend gedrag", zegt hij. "Van jonge ren onder de 27 jaar verwachten we _jc>iets op de arbeidsmarkt: werk of v. "kennis ontwikkelen, Wijven scholing, maar niet zonder meer een hardnekkige achterstandssitua- uitkering ontvangen. Bestrijding de verzorgingsstaat. "Ondanks de gestegen welvaart, ondanks het feit meer kansen krijgen de criminaliteit is niet alleen maar meer politie en cellen. Dat helpt niks zolang we niet appelleren aan maatschappelijke verantwoor delijkheid van mensen. Wat meer vólkshuTsvesting ten milieu-regels helpen niet als ze niet er niet in geslaagd die stoelen op de overtuiging dat we groepen uit hun achterstand weg te zWf wat kunnen doen aan de vervui- ties bestaan. En de problemen blij ken telkens bij bepaalde groepen in grote steden of op het platteland sa men te komen. Alle inspanningen van arbeidsmarktbeleid, onderwijs, welzijn halen. Daar werpen is niet formule op te ont- ling". npel. Dat het ka- De overheid terug i i de rol binet gedacht heeft binnen drie denmeester en moralist, onderbre- maanden helderheid te geven, leek me al wat optimistisch. Het is een hell of a job" "In de jaren zeventig hebben we grote projecten gekend als de ka- terugvond. "In Den Haag dook derwet specifiek welzijn de je 's ochtend het Binnenhof stadsvernieuwing. Ik heb daar twee snierend doen ken we zijn woordenstroom. Op dergelijk gedachtengoed had het CDA toch patent aangevraagd met haar 'zorgzame samenleving'? Meij er is niet van zijn stuk te brengen: "We moeten niet zo smalend kwam je er's avonds als het donker conclusies uitgetrokken, die wel licht relevant zijn. Allereerst: be- die CDA-dis- wat er buitenl_ beurde had je eigenlijk geen weet". Hij herhaalt de klacht van politici de residentie achter zich hebben tussen onderwijs, milieu perk je nooit tot één onderdeel, gelopen tien jaar voerde. De sociaal- kijk naar de samenhangen democratie vertegenwoordigt een i onderwijs, milieu en sociaal- grote traditie in fundamentele gelaten: "Den Haag is teveel met culturele omstandigheden. En de waarden als solidariteit en gelijk- zichzelf bezig". Een bestuur dat achter de burgers lijk bij de afbraak van de bureaucratie zijn "Het ambtelijk verzet in Den daar onlosmakelijk mee verbonden, Haag tegen decentralisatie zal taai meent Meijer. Het voert het gesprek zijn. Het vergt een reuze krachtsin- tweede les: doe alles zo dicht moge- waardigheid als grondslag 1 decentraliseer, samenleving. Daarbij heeft het al tijd het publieke karakter en de ei gen verantwoordelijkheid van de overheid benadrukt. Daarover gaat het ook nu weer". Den Haag is niet de plaats waar inte gratie van beleid tot stand kan wor de sociale vernieuwing, het spanning, laatste Haagse modewoord, waar ze in de provincie al lang het hunne van denken ik ben benieuwd wei- komen wanneer het zover is. Maar het is dringend nood zakelijk: de ervaring die ik hier heb "Ik ben het wel met d'Ancona °P«^aa" is dat Den H.aag alt«d eens dat het begrip belachelijk de,ldt' iats ™et aen rage!mg gere- dreigt te worden, en dat het kabinet gald te hel?ben- Terw.jl wij ons hier er misschien niet goed mee is omge- ?£™a8™:„h°eJ??5",we d'e ge gaan. Als je het gevoel hebt dat de }jng zonder er last van te heb- kleren die je draagt geen kleren zijn, bem De buitengebieden zijn niet zeg dat dan, in plaats van je bol te °"ge blazen met abstracte begrippen waar niemand wat voor koopt". Sociale vernieuwing is niets meer of minder dan een opknapbeurt van heb ben zo onze methoden gevonden om met Den Haag om te gaan". Wim Meijer raakt op dreef. Socia le vernieuwing is ook "normstel- "Als de discussie over sociale ver nieuwing goed gevoerd wordt, gaat- ie op het scherpst van de snede. Moeten we alles maar overlaten aan maatschappelijke of levensbe schouwelijke organisaties in de maatschappij, zoals het CDA eigen lijk wil, of houdt de overheid een •verantwoordelijkheid voor de kans armen? Dat is een kwestie van prin cipes. En vervolgens is het een kwestie van goed politiek manage ment om de compromissen te slui ten. Dat is lastig, maar we hadden ook niet afgesproken dat het van een leien dakje zou gaan. Dan had de oude coalitie wel kunnen blijven zitten". ROTTERDAM De Rotterdamse douane stuit in het havengebied re gelmatig op de meest vreemde, exo tische, al dan niet levende wezens, die op de lijst van berschermde diersoorten voorkomen. De levende have, opgezette beesten of delen van dieren worden gesmokkeld, zo lang er nog grof geld voor wordt be taald. Nog altijd geldt dat wat niet mag soms zeer gewild is. Enkele voorbeelden. In 1988 werd onder meer een lading van 7600 gedroogde huiden in beslag ge nomen, een koningsarend,, een In disch olifantje, een Malaysische beer, 18 krokodillepenissen, tiental len schildpadden, 20 krokodillen, en andere tropische beesten zoals vogels en reptielen, al dan niet op gezet. In 1989 werd de lijst aange vuld met onder andere 98 hoorns van neushoorns, 11 levende apen, 25 huiden van verschillende dier soorten, schilden van schildpadden en slangen. Het vermoeden bestaat dat veel grotere aantallen beschermde dier soorten het Rijnmondgebied passe ren. De Algemene Inspectiedienst (AID) de instantie die voor de controle op illegale aanvoer van die ren verantwoordelijk is heeft geen idee van de werkelijke om vang van de duistere praktijken om dat veel containers op doorreis ver zegeld blijven. De hoop is nu geves tigd op drie nieuwe AID-inspec- teurs, die zich intensiever met de il legale aanvoer van beschermde die ren gaan bezighouden. Delicatesse Volgens woordvoerster J. van de Wouw van het ministerie van Finan ciën, waaronder de douane valt, is bij het vervoer van bedreigde die ren niet altijd sprake van smokkel. Als voorbeeld noemt ze Afrikaanse bemanningen, die apevlees als een delicatesse beschouwen. "Het komt voor dat een kok als verassings maaltijd dus enkele apen bij zich heeft. In zo'n geval wordt geen pro ces-verbaal opgemaakt. Ook de ma troos die zijn scheerapparaat in een doosje van schildpaddehuid heeft zitten wordt niet lastig gevallen". Een ex-medewerker Zwarte Bendeeen speciaal opgelei de douane-eenheid die schepen vi-* siteert en onderzoekt op drugs en andere smokkelwaar, beaamt deze werkwijze. "Als iemand artikelen voor eigen gebruik bij zich had werd niet moeilijk gedaan. Pas wan neer een stuk of tien tasjes van kro- kodillehuid in de machinekamer za ten verstopt werden we vervelend". Ook werden soms apen aange troffen. "Je zag snel genoeg of dat beest het maatje van de kok was, of bestemd was voor de handel. Zat zo'n kaal, mager dier ineengedoken verstopt in een kooi, dan namen we het mee. Soms lieten we het voor de grap op de sectie los: lachen als zo'n beest in paniek in de gordijnen klom". Na het lachen wordt voor in- beslaggenomen dieren doorgaans onderdak gezocht in dierentuinen. Muskusrat Volgens de ex-douanier was het niet altijd eenvoudig te bepalen of 'dat bruine opgezette dier' bij wijze van spreken een Axis Calamianen- sis Huede was, een Genus Ne- morhaedus of gewoon een muskus rat. "Kortom, die lijst van be schermde dieren is zo onduidelijk en langdradig, dat we het niet altijd wisten. Je moet als douanier al an derhalve meter studieboeken door worstelen". Behalve door de Zwarte Bende wordt vooral door verificateurs, die de afhandeling regelen van de im- en exportpapieren, op mogelijke wetsovertreders gelet. Maar de hoe veelheden (delen van) beschermde dieren die in het douane-net ver strikt raken, zijn gering vergeleken bij de aantallen die in Europa om moeten gaan. Astrid Schild van de Stichting Traffic - die met steun van het We reld Natuurfonds wereldwijd de miljardenhandel in wilde dieren en -planten in kaart brengt tast over de rol van Rotterdam in het duister. Ze rekent op opzienbarende resul taten van de vernieuwde AID-aan- dacht. "Met name de rol die Neder land zou kunnen spelen bij het ivoor-transport zou wel eens groter kunnen blijken dan uit de huidige gegevens valt op te maken", aldus Schild. Van de wereldhandel in ivoor wordt voor zover bekend ongeveer vijftien percent via Europa verhan deld. Het zijn vooral Oosterse ha vensteden, Singapore en Hong- de kong, die een belangrijkere plaats Neerschieten Het aanbod neemt overigens af. Neerschieten van olifanten en neus hoorns wordt lastiger, nu er nauwe lijks meer exemplaren over zijn. In de afgelopen tien jaar is het olifan tenbestand (1 kilo tand brengt 400 gulden op) gehalveerd tot ruim zes honderdduizend. Met de neushoorn (1 kilo ivoor is goed voor enkele tienduizenden guldens) is het nog slechter gesteld: maar een paar dui zend van de zwaargewichten heb ben de jacht overleefd. In tegenstelling tot België en West-Duitsland heeft Nederland geen bedrijven meer die zich toeleg gen op het verwerken van ivoor in sieraden. Juweliers stellen klanten die toch zonodig een ivoren sieraad wensen, tevreden met goed imita tiemateriaal. Wel telt Nederland een groot aan tal verzamelaars van reptielen, waarvan er jaarlijks enkele tiendui zenden het land binnenkomen. Het gros komt waarschijnlijk via Schip hol binnen, hoewel Antwerpen ook een flink deel voor haar rekening neemt. Gewoon het kruipend ge dierte per postpakket verzenden komt Verwerpelijk De Wet Bedreigde Uitheemse Dier soorten (BUD), moest paal en perk stellen aan de verwerpelijke handel. Volgens de stichting Natuur en Milieu had de invoering in 1977 een min of meer verwacht, maar onge wenst neveneffect tot gevolg. De dierenhandel, die zich in de jaren zeventig in Nederland afspeelde, verplaatste zich meer en meer naar landen met een soepelere regelge ving. Gefokte papegaaien hebben gro tendeels de plaats ingenomen van wilde papegaaien, waarvan er hon derdduizenden uit de jungle wer den geplukt. -Volgens AID-inspec- teur F. Reinhardt behoren wilde pa pegaaien nog steeds aantrekkelijke (illegale) handel. "Want naarmate er minder zijn, wordt de prijs hoger. Er zijn" koppels waarvoor tienduizen den guldens worden betaald". Apen worden niet meer op grote schaal via Nederland verscheept. Wel wordt zo af en toe een lading in gevroren apevlees aan land ge bracht. A. Schild van Stichting Traffic: "Apevlees moet heel spe ciaal zijn. Als ik de kans krijg er eens van te proeven..." LEIDEN Nederlanders, we weten het allemaal, zijn gek op het Goede Doel. Oorlog, droogte, honger, een epidemie, een overstroming of een aardbeving: geen ellende of er worden landelijke acties georganiseerd en de miljoenen stromen binnen. Prima zaak natuurlijk, tenzij.... door Eric Lorier Zaterdag 3 februari stond er een advertentie van het Nederlands Comité Roemenië in deze krant met de oproep: het is nu of nooit, steun Roemenië, gevolgd door de oproep geld te storten. Een interessant initiatief, dachten wij als krant, waar u als lezer wel wat meer over zou willen weten. Veel houvast was er niet. Geen naam, geen adres - behalve dan een postbus in Leiden. En natuurlijk het nummer van een bankrekening. Eerst maar eens de advertentie afdeling geraadpleegd, maar nee, dat leverde niets op: de 180 gulden voor de advertentie was contant betaald. Geen naam, geen adres. Dan maar de gevestigde instituten, lokaal en landelijk, gevraagd om een aanknopingspunt. Helaas. De reactie van het Roemenië Comité in Amsterdam: "Nee, nooit van gehoord. Wij kennen geen Nederlands Comité Roemenië in Leiden". Het bondige commentaar van het Nederlandse Rode Kruis, dat alle Roemenië- acties coördineert: "Wij kennen alleen een Roemenië Comité in Amsterdam". Zou Buitenlandse Zaken misschien iets weten? Nee dus. "Wij houden dat soort dingen nooit bij. Dat doet het Rode Kruis", aldus de woordvoerder van het ministerie. En ook de Roemeense Ambassade in Den Haag wist niets van een Leids comité. Dan maar naar de Kamer van Koophandel. Zo'n comité is tenslotte bijna altijd een stichting, omdat anders de financiën comité en die van de initiatiefnemers zo moeilijk uit elkaar zijn te houden. En dat kan toch de bedoeling niet zijn? Jammer maar helaas, het Nederlands Comité Roemenië bleek niet ingeschreven bij de KvK. Maar goed, dat is ook geen verplichting. Iedereen kan een comité oprichten en mensen vragen geld te storten. Een vergunning, zoals voor collectes bijvoorbeeld is vereist, is niet nodig. De colportage wet heeft alleen betrekking op het aan de deur om geld vragen. Toch begon de achterdocht te knagen. Natuurlijk, het Comité een spontane inval kunnen zijn enkele goedbedoelende medemensen, die gewoon iets op poten hebben gezet. Eigen initiatief, u weet wel. Maar een rondvraag in de regio leverde al evenmin iets op. Ook de Leidse dominee Dronkers, actief betrokken by de Roemenië- acties, stond voor een raadsel. Net als de gemeenteraadsleden, de ambtenaren en de wethouder die we belden. Niemand - ook de politie niet - kende het Nederlands Comité Roemenië, dat zo langzamerhand wel in een erg dubieus daglicht kwam te staan. Intussen hadden we al bij de PTT geïnformeerd naar de persoon/personen achter het postbusnummer. Dat kan uiteraard zomaar niet; je moet daarvoor eerst schriftelijk een aanvraag doen. Maar het leverde wel een klein succesje op. Nog geen naam (behalve dan van dat Nederlands Comité Roemenië), maar wel een adres: een straat in Oegstgeest. Oh ja, via de bankgirocentrale in Amsterdam waren we er inmiddels ook achtergekomen dat het rekeningnummer afkomstig was van de Leidse Nutsspaarbank. De volgende stap lag voor de hand: op naar Oegstgeest. Op het adres bleek een zekere W. te wonen. Aanbellen leverde geen reactie op. En opbellen bleek niet mogelijk, want W. stond niet in het telefoonboek. De PTT inlichtingendienst wist te melden dat hij een geheim nummer had. Geen nood, een brief (zowel naar de postbus als naar het huisadres) met het verzoek contact met ons op te nemen zou wonderen moeten doen. Zo'n comité heeft toch alle baat by publiciteit? Maar na een paar dagen is er nog geen antwoord. Nogmaals naar Oegstgeest dan maar, waar onze prooi (we zijn nu echt op jacht) opnieuw niet thuis geeft. Een buurvrouw wel: zij weet te melden dat de man bij het GAK werkt. Het is inmiddels maandag 12 februari als we meneer W. op zijn werk aan de telefoon krijgen. Inderdaad, hij is één van de initiatiefnemers van het Comité. Maar dat is ook alles wat hij kwijt wil, want hij moet eerst met de andere bestuursleden overleggen. Ja, hij heeft onze brieven ontvangen. Maar willen we hem maar niet meer thuis of op zijn werk lastig vallen? Hij zegt expres geen naam en adres in de advertentie gezet te hebben, omdat hij thuis liever geen post wil ontvangen. W. belooft die zelfde week nog contact op te nemen. Enkele dagen later ontvangen we een brief ondertekend door ene J. v.d. Berg, bestuurslid van het Nederlands Comité Roemenië. Het briefhoofd ziet er amateuristisch uit. Plakletters en ordinair kopieerwerk. Opnieuw geen adres of telefoonnummer. De man laat slechts weten pas in de publiciteit te willen treden als de actie succesvol is gebleken. De actie in Leiden, zo meldt hij ook nog, is slechts een proef, die in geval van succes een landelijk vervolg moet krijgen. Verder een verzoek om alleen gebruik te maken van het postbusnummer. Contact via privé- en werkadres wordt niet op prijs gesteld. Dat is dan jammer, maar we hebben zo langzamerhand meer kluitjes dan we in het riet kwijt kunnen. Opnieuw het GAK gebeld, met de bedoeling meneer W. maar eens wat steviger aan de tand te voelen. "Balend" omdat hij weer op zijn werk wordt lastig gevallen, verwijst hij voor alle vragen naar het postbusnummer. Namen van andere bestuursleden wil hij niet geven. Op de vragen of er al geld is gestort en wat daar precies mee wordt gedaan komt geen antwoord. "Het doel lijkt me duidelijk", is alles wat hij nog kwijt wil. Dat we ons genoodzaakt voelen de lezer (dus potentiële geldstorter) over de nog altijd schimmige wegen van het Nederlands Roemenië Comité te informeren, is voor hem geen reden opening van zaken te geven. "Dan hoort u nog wel van ons", is voorlopig het laatste wat we van meneer W. horen. Wij wachten in spanning af. Voor de lezer hebben we intussen één raad. die a de Consumentenbond: stort geen geld op rekening van een vage of onbekende instelling, als die niet staat ingeschreven bij de Stichting Centraal Archief voor het Inzamelingswezen in Amsterdam (020-181754). Dit Centraal Archief (waarbij alle gemeenten in Nederland zijn aangesloten) beoordeelt of een actie 'steunwaardig' is. Het zal u niet verbazen dat het Nederlands Comité Roemenië te Leiden er niet bekend is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 2