EG -sancties
Zuid-Afrika
blijven nog
kraakt in
haar voegen
Likud-partij
Britten lopen uit de pas
Erfurt loopt massaal uit voor Helmut Kohl
Genscher stelt EG gerust over hereniging
WOENSDAG 21 FEBRUARI 1990
BUITENLAND
PAGINA 5
BELGRADO/PRISTINA
(DPA/Rtr/AFP) - Het collectieve
presidentschap van Joegoslavië
heeft gisteren het leger opdracht ge
geven een eind te maken aan de
voortdurende etnische onlusten in
de provincie-Kosovo, waarbij deze
maand 27 mensen omkwamen. De
troepen, die al meer dan een jaar in
Kosovo gestationeerd zijn, moeten
"energiek en effectief' het verbod
op politieke bijeenkomsten hand
haven.
Volgens de Joegoslavische televi
sie is gisteren tijdens een demon
stratie in Titova Mitrovica, 45 kilo
meter ten noordwesten van de
hoofdstad Pristina, een Albanees
gedood. Het Joegoslavische pers
bureau Tanjug meldde voorts dat er
tien gewonden zijn gevallen, onder
wie een aantal politieagenten. Vol
gens het Joegoslavische persbu
reau Tanjug kwam het in de stad
Urosevac tot bloedige botsingen
tussen Albanese demonstranten en
de politie, waarbij drie agenten ge
wond zouden zijn geraakt. In ver
schillende steden gingen volgens
Buitenland kort
Jaruzelski
De Poolse president Wojciech Jaru
zelski overweegt om nog voor het
verstrijken van zijn zesjarige ambts
termijn in 1995 af te treden, zo heeft
hij gisteren in het Amerikaanse dag
blad USA Today gezegd. Jaruzelski
zegt dat hij wil bijdragen aan de ves
tiging van een stabiel en democra
tisch staatsbestel en noemde het
volledig uitdienen van zijn zesjarige
ambtstermijn "niet erg waarschijn
lijk".
Vietnam
Amnesty International vindt dat
Vietnam het ondanks de eind 1986
ingezette 'doi moi', Vietnamese ver
sie van perestrojka, het nog stëeds
niet zo nauw neemt, met naleving
van de mensenrechten. Sommige
mensen worden in de media al
schuldig verklaard voordat ze zijn
berecht, hetgeen de kans op een on
eerlijk proces vergroot, aldus Am
nesty in een vandaag verschenen
rappport, en er zitten nog duizen
den mensen in 'heropvoedingskam
pen'.
Executies
Ierland zal er als voorzitter van de
EG bij de Indonesische president
Suharto op aandringen dat hij op
humanitaire gronden een einde
maakt aan de executies van politie
ke gevangenen die jarenlang gevan
gen zitten. Indonesië executeerde
donderdag vier .ter dood veroor
deelde gevangenen die al meer dan
20 jaar gevangen zaten. De vier ge
vangenen werden indertijd ter dood
veroordeeld wegens hun betrok
kenheid bij de vermeende commu
nistische staatsgreep in 1965.
de Bijenkorf (J)
de Joegoslavische radio duizenden
mensen de straat op.
Het collectief presidentschap,
waarin acht vertegenwoordigers
van de acht regio's van het land zit
ting hebben, nam het besluit om de
troepen in actie te laten komen tij
dens een spoedvergadering die bij
een werd geroepen na nieuwe de
monstraties in Kosovo gisteroch
tend.
Nationalistische groepen, waar
onder de Democraten van Kosovo,
riepen gisteren op tot een bloedige
dinsdag als de regering hun eisen
niet inwilligt. Zij willen dat de
noodtoestand wordt opgeheven, de
federale politie en het leger uit de
provincie vertrekken, politieke pro
cessen worden stopgezet en alle po
litieke gevangenen vrijgelaten.
De meeste Albanezen gingen niet
naar hun werk en hun kinderen ble
ven thuis van school. In Polje gin
gen maandag en dinsdag duizenden
Serviërs de straat op om om politie
bescherming te vragen nadat Alba
nese demonstranten dreigden alle
Albanezen te zullen wreken die tij
dens de rellen van de afgelopen
maanden zijn omgekomen. De 1,7
miljoen etnische Albanezen in Kos
ovo, waar verder nog 200.000 Ser
viërs en Montenegrijnen wonen, ei
sen tijdens hun betogingen het af
treden van de lokale leiders, vrije
verkiezingen en grotere autonomie
van Servië. Joegoslavische functio
narissen verwijten de Albanezen
echter dat zij annexatie van Kosovo
door het naburig Albanië willen.
DUBLIN De EG-landen hebben nog geen besluit geno
men over het versoepelen van de economische sancties te
gen Zuid-Afrika. De ministers van buitenlandse zaken van
Ierland, Frankrijk en Italië zullen zich eerst namens de
Twaalf van de situatie in Zuid-Afrika op de hoogte gaan
stellen. Alleen de Britse regering blijft bij haar voornemen
om eenzijdig de sancties tegen het apartheidsbewind te ver
zachten, in het bijzonder op het punt van de investerings
stop.
bindende EG-sancties. De Ierse mi-
aOOr nister Collins, voorzitter van de EG-
HanS de Bruiin ministerraad, waarschuwde tegen
J het eenzijdig opheffen van sancties
tegen Zuid-Afrika. "Dat schept een
De Amerikaanse president Bush (?eyaarlijk precedent en ik doe dan
heeft premier Thatcher in een brief iedereen een beroep daar
laten weten haar opvatting te delen, van te zien
maar dat het Congres hem alleen Hurd kreeg alleen steun van zijn
niet steunt. Op basis van het verslag Portugese collega, hoewel ook Den
van de EG-missie, die binnen twee Haag heeft besloten behandeling
maanden moet plaats vinden, zal de van het wetsontwerp dat investerin-
EG-ministerraad zich daarna bera- gen in Zuid-Afrika verbiedt, op te
den over de vraag of er aanleiding is schorten. Voorts zal Nederland het
om die maatregelen geleidelijk op visumbeleid ten aanzien van Zuid-
te heffen. Ook de Britten hebben afrikanen versoepelen en zijn weer
zich hierbij uiteindelijk aangeslo- culturele contacten mogelijk.
ten- ^?ewel Londen voor een snelle Op initiatief van minister Van den
opheffing van alle sancties is, zei Broek gaat nu de'troika'van de EG,
minister Douglas Hurd in Dublin bestaande uit de huidige (Ierse), vo-
niet dogmatisch te willen zijn" en rjge (Franse) en volgende (Italiaan-
zich bij het compromis te hebben se> EG-voorzitters naar Zuid-Afri-
neergelegd. "We zullen daarom uit- ka. De ministers Collins, Dumas en
stellen wat we van plan waren", al- De Michelis zullen daar praten met
dus Hurd. onder meer president De Klerk,
ANC-leider Mandela en Zulu-voor-
De regering-Thatcher wilde de man Buthelezi.'
sancties eenzijdig opheffen als een Daarna wordt bezien of de sanc-
gebaar naar het Zuidafrikaanse be- ties kunnen worden versoepeld,
wind, na de vrijlating van ANC-lei- Want ondanks de vrijlating van
der Nelson Mandela. Die heeft aan- Mandela bestaat de apartheid nog
gekondigd Thatcher telefonisch op steeds, zijn nog lang niet alle politie-
andere gedachten te willen bren- ke gevangenen vrij en is de nood-
gen. Thatcher heeft gisteren het toestand in Zuid-Afrika nog altijd
Britse Lagerhuis wel laten weten van kracht. "Als die laatste twee
een einde te maken aan de vrijwilli- veranderen, dan zou dat al een heel
ge stop op nieuwe investeringen in belangrijk signaal zijn en kunnen
Zuid-Afrika. we om de tafel gaan zitten om te
Niet alle EG-landen zijn daar ge- zien of we nieuwe stappen moeten
lukkig mee, hoewel het niet gaat om zetten", aldus Van den Broek.
Leger moet ingrijpen in Kosovo,
opnieuw dode bij demonstratie
Ortega favoriet
in Nicaragua
NEW YORK (AFP) - Het ziet ernaar
uit dat de Nicaraguaanse president
Daniel Ortega de verkiezingen van
zondag gaat winnen. Uit een opinie
peiling in opdracht van het Ameri
kaanse televisiestation ABC en de
krant The Washington Post blijkt
dat Ortega's rivale, Violetta Cha-
morro, 16 procent op hem zal moe
ten toegeven.
Volgens de peiling, waarvoor tus
sen 11 en 15 februari 925 Nicaragua-
nen zijn gepolst, is 48 procent voor
Ortega en 32 procent voor Cha-
morro. Een ruime meerderheid van
64 procent verwacht dat de regeren
de Sandinisten eerlijke verkiezin
gen zullen toestaan, terwijl 54 pro
cent meent dat de oppositie vanuit
Washington wordt geleid.
Uit de peiling kwam ook naar vo
ren dat zeven van de tien Nicaragua-
nen tegen emigratie naar de Vere
nigde Staten is, die voor menig La
tijns-Amerikaanse burger het be
loofde land is vanwege de betere
economische omstandigheden. Ten
slotte maakt 87 procent zich zorgen
over een Amerikaanse inval in Nica
ragua.
De 61-jarige oppositieleidster,
niet helemaal vrij van retoriek, gaf
de Sandinisten er gisteren nog flink
van langs. Chamorro zei niet te twij
felen aan haar overwinning omdat
"de totalitaire dictatuur op haar
laatste benen loopt". De Nicaragua-
nen hebben volgens haar al beslo
ten tot "de geboorte van een krach
tige democratische revolutie".
r Als een triomfator maakte Helmut Kohl gisteren zijn debuut in de DDR. 130.000 Oostduitsers waren naar het grote plein van Erfurt geko
men om de bondskayiselier toe te juichen. <foto EPA>
ERFURT "Niet langer de ge
balde vuist van de Genossen in de
klassenstrijd, maar de uitgestrek
te hand van een partner. Wij wil
len in de DDR een sociaal klimaat
scheppen". Dat was de bood
schap van Helmut Kohl, kanse
lier van alle Duitsers als het aan
de Oostduitse CDU ligt, gisteren
voor ruim 130.000 DDR-burgers
in Erfurt.
door
Hans Hoogendijk
Het was Kohls eerste optreden
in de verkiezingsstrijd, en een de
buut waar elke politicus alleen
maar van kan dromen. Een on
overzienbare mensenmenigte op
het plein voor de eeuwenoude
Dom, duizenden zwart-rood-gou-
den vlaggen en een handvol te
genstanders, die indien nodig als
bliksemafleider konden worden
gebruikt. Maar Helmut Kohl had
dit restant van de eens almachtige
SED niet nodig. Elk woord, elke
zin was een voltreffer bij de naar
goed nieuws hunkerende Oost
duitsers. En elk ei dat de tegen
standers gooiden, elk gefluit dat
weerklonk, werd weggebruld.
"Helmut, Helmut" en "Roten
Erfurt, de hoofdstad van het
vroegere Thüringen en volgens
Kohl het hart van Thüringen, van
Duitsland en van Europa, was
vast in christendemocratische
hand. Wolfgang Schnur, voorzit
ter van de Democratische Door
braak, een van de partijen die sa
men de Alliantie voor Duitsland
vormen, had na de matte stem
ming op het congres van zijn par
tij al gezegd: "Als Helmut komt,
begint het pas echt". En zo was
het.
Vaterland
Schnur, Ebeling (DSU) en De
Maizière (CDU) mochten in het
voorprogramma optreden. Ner
gens een plakaat met hun portret.
Overal spandoeken voor Kohl.
"God bescherme onze kanselier,
de wegbereider van de eenheid".
Schnur gebruikte de minimaal
fluitende tegenstanders wel: "Zij
hebben nog steeds niet geleerd
wat democratie is. Met én door
kanselier Kohl krijgen wij de een
heid. Hij stond jaren als rots in de
branding voor Duitsland. Hij
heeft ervoor gezorgd dat wij niet
langer ommuurd zijn. Het zwart -
rood-goud zal de vlag voor heel
Duitsland zijn". "Deutschland,
einig Vaterland", brulde de me
nigte.
Helmut Kohl kon niet meer
stuk in Erfurt. Alleen voor 'onze
Helmut' was het merendeel van
de 130.000 gekomen. En hij gaf ze
waar voor hun geld, zonder wer
kelijk demagogisch te worden.
Hij dankte de Europese bondge
noten en de Russische leider Mi-
chail Gorbatsjov voor hun bijdra
gen aan de eenwording, maar zei
ook dat "mijn regering altijd heeft
geweten dat als we er aan werken
en erin geloven, de eenheid kan
worden bereikt". Een vliegtuig,
laag over de stad scherend op weg
naar de landing in Erfurt, leek
Kohls woorden vleugelwiegend
te onderstrepen.
De kanselier beloofde het naar
de D-mark hongerende volk geen
gouden bergen. "Drie uur heb ik
vandaag vergaderd met de 50 be
langrijkste industriëlen. De bood
schap is dat, als hier aan de voor
waarden voor een vrije-markteco-
nomie is voldaan, niet honderden
maar duizenden bedrijven in de
DDR willen investeren. Met u sa
men zullen we het land tot bloei
brengen. Maar ik ben niet bereid
nu miljarden te investeren waar
van ik niet zeker ben dat ze het
volk direct ten goede komen".
Helmut Kohl hakte in op "veer
tig jaar stalinistische onderdruk
king", maar sprak toch veel meer
als Duits bondskanselier dan als
voorzitter van de CDU. De
schaarse tegenstanders werden
er zelfs stil van. De jonge commu
nist die vanaf een verhoging de
menigte urenlang had geprovo
ceerd met zijn Kohl-mombakkes
en DDR-vlag, verdween stilletjes.
Het was "Duitsland, een vader
land" en "Helmut, Helmut" giste
ren in Erfurt.
Op de weg terug naar Leipzig
waren de plakploegen van de
SPD druk bezig de aanvoerwe-
gen te voorzien van hun plakaten.
Morgen houden zij hun eerste
grote congres in de 'Heldenstad'.
En ook daar zal West-Duitsland,
onder aanvoering van Willy
Brandt, massaal van de partij zijn.
En de Oostduitse sociaal-demo
craten hebben als ruggesteuntje
dat een opiniepeiling gisteren
heeft uitgewezen dat de SPD op
een absolute meerderheid zou
kunnen rekenen, tegen twaalf
procent voor de CDU en nog al
tijd 13 procent voor de PDS, zoals
de communisten nu heten. De
communisten, 40 jaar alles be
heersend, lijken van de aardbo
dem te zijn verdwenen. Het enke
le pamflet dat zij nog opplakken,
is al verdwenen voordat de lijm
droog is.
Volgens de kandidate van de in
de UNO verenigde oppositie zullen
de Sandinisten zich niet aan de de
mocratische spelregels houden als
zij de verkiezingen verliezen. De op
positie zal in dat geval niet tolereren
dat de Sandinisten zoals ze hebben
gezegd de ministersposten van de
fensie en binnenlandse zaken be
houden. "Als wij winnen zullen we
de regering en de macht verove
ren". De verkiezingscampagnes
worden vandaag afgesloten.
Politie Nepal schiet
opnieuw: drie doden
KATHMANDU (Rtr/AFP/DPA) -
Bij nieuwe betogingen voor meer
democratie in Nepal zijn gisteren
volgens de staatsradio drie doden
en zeven gewonden gevallen, nadat
de politie het vuur opende in het
dorpje Jadukuwa. Volgens oogge
tuigen zijn hierbij zeker zes doden
gevallen.
Het was al de derde achtereenvol
gende dag dat het onrustig was in
de Nepalese steden. De afgelopen
dagen zijn in totaal minstens negen
mensen om het leven gekomen, al
dus de politie, maar volgens de op
positie is het dodental zeker vijf
tien.
Nagenoeg alle 1800 advocaten in
het land staakten gisteren 24 uur uit
solidariteit met de campagne voor
democratie. De leider van de Nepa
lese mensenrechtenorganisatie. De-
vendra Raj Panday, riep de politie
op terughoudendheid te betrach
ten. Panday zei over een lijst te be
schikken met zeker 1600 namen van
mensen die zijn gearresteerd. Vol
gens een woordvoerder van de rege
ring zitten er 764 mensen gevangen
in verband met de recente betogin
gen voor meer democratie.
Oppositieleiders kondigden voor
aanstaande zondag opnieuw een de
monstratie aan. Eerder was verno
men dat de meeste leden van de Be
weging voor Herstel van de Demo
cratie waren gearresteerd.
cies zijn beweegredenen zijn, afge
zien van wraakgevoelens, laat zich
moeilijk raden. De positie van de Li
berale Partij als onderdeel van de
Likud is al moeilijk genoeg. Op het
chaotisch Verlopen Likud-congres
van vorige week waren de aan de li
beralen toegewezen stoelen bij ge
brek aan achterban voornamelijk
bezet door familieleden en kennis
sen van parlementsleden en minis
ters.
Al sinds 1965, vier jaar na haar op
richting, werkt de Liberale Partij
nauw samen. Na elke verkiezing ko
men de liberalen automatisch in
aanmerking voor ongeveer een
kwart van het aantal Likud-zetels,
hoewel al jaren duidelijk is dat er
vrijwel geen kiezers zijn die hun
stem aan een onafhankelijke Libe
rale Partij zouden geven. Sinds
1971, toen de liberalen in een resolu
tie verklaarden dat de Westelijke
Jordaanoever en de Gazastrook
voor eeuwig bij Israël moeten blij
ven, is er ideologisch gezien geen
verschil.
Tijger
Modai weet dus dat hij binnen de
Likud moet opereren om tenminste
zijn parlementszetel bij de eerstvol
gende verkiezingen veilig te stellen.
Daarom hebben de vijf verklaard
dat ze niet van plan zijn de partij te
verlaten. Of de Likud maar genoe
gen wil nemen met een extra sub
fractie in de Knesset.
In de omgeving van Shamir is de
actie van Modai omschreven als
"een papieren tijger die zijn papie
ren spieren balt". Op korte termijn
kunnen de dissidenten de partij
schade berokkenen, maar na de ver
kiezingen liggen ze eruit, zo is de
opvatting daar. Toch wordt er seri
eus met de groep onderhandeld,
want als Modai en de zijnen niet op
hun wenken bediend worden, zou
den ze in hun nietsontziende woede
wel eens echt de partij de rug kun
nen toekeren. Dat zou betekenen
dat de Arbeiderspartij automatisch
de grootste fractie in de Knesset
wordt en dus aanspraak zal kunnen
maken op het voorzitterschap van
belangrijke commissies.
rivieren de Oder en de Neisse, in on
dubbelzinnige termen te erkennen.
Hij noemde de grenskwestie een
vraagstuk van "fundamentele bete
kenis voor de vrede in Europa".
rijk aandeel had in het goede resul
taat van de Likud tijdens de jongste
gemeenteraadsverkiezingen. Net
als Nissim en Katsav is Magen een
aanhanger van Shamir, en nog wel
een overloper uit het kamp-Sharon.
Dat viel dus extra slecht bij het dis
sidente trio, van wie David Levy
met enige nadruk zelf een kandi
daat voor de regering had gesteld.
Moshe Katsav is een vertrouwe
ling van Shamir en na het vertrek
van Sharon dus zonder meer een
aanwinst voor de premier in het tien
ministers tellende kernkabinet, dat
doorgaans de belangrijkste beslui
ten neemt. Met de benoeming van
Moshe Nissim heeft Shamir even
eens zijn tegenstanders op een ge
voelige plaats weten te raken. Net
als Jitschak Modai hoort Nissim
thuis in de liberale factie in de Li
kud, maar de twee zijn aanvoerders
van verschillende kampen. Nissim
behoort tot de Shamir goed gezinde
vleugel, die dan ook gul is bediend
toen het aankwam op het verdelen
van machtsposities. Zijn voornaam
ste liberale medestander is minister
van toerisme Gideon Patt.
Kneuzen
Jitschak Modai, ooit leider van de
Liberale Partij, voert nu een groep
politici aan met wie het nooit meer
iets zal worden. Tot die politieke
kneuzen behoren onder anderen de
voormalige minister van toerisme
Avraham Sharir en de voormalige
minister van landbouw Pesach
Grupper. Modai is op dit moment
minister van economische zaken.
Dat is in ieder ander land een nette
positie, maar in Israël een wassen
neus omdat de minister van financi
ën hier economisch de dienst uit
maakt, zeker nu hij Shimon Peres
heet. Modai had graag zijn nietszeg
gende functie verruild voor de por
tefeuille van handel en industrie.
Maar die is nu dus in handen geko
men van zijn mede-liberaal en aarts
vijand Nissim.
Knarsetandend heeft Modai sa
men met Sharir, Grupper en twee
minder bekende parlementsleden,
laten weten dat hij een eigen fractie
wil vormen in de Knesset. Wat pre-
DUBLIN/BERLIJN/MOSKOU
(GPD/AP/DPA) - De EG en de
NAVO zullen nauw betrokken blij
ven bij de Duitse hereniging. De
Westduitse minister van buitenlan-
de zaken Genscher heeft zijn EG-
collega's gisteren nogmaals verze
kerd dat de hereniging geen onder
onsje van de twee Duitslanden en
de vier grootmachten wordt.
Vooral de kleinere EG-landen,
zoals Nederland en België, maken
zich zorgen dat zij buitenspel ko
men te staan, zeker nu vorige week
in Ottawa een top is afgesproken
tussen de twee Duitslanden en vier
geallieerden, de Verenigde Staten,
Frankrijk, Engeland en de Sovjetu
nie. De Belgische minister Eyskens
is bijvoorbeeld in overleg met Van
den Broek bezig aan een soort
rondreis langs de regeringen van
Spanje, Italië, Denemarken en de
Benelux. Eind april wijdt de EG een
speciale top aan de Duitse hereni
ging.
In Oost-Berlijn begonnen giste
ren de officiële besprekingen over
de Duitse monetaire unie. Walter
Romberg, de minister die de Oost
duitse delegatie bij de onderhande
lingen leidt, benadrukte dat de
DDR in ieder geval de verzekering
wil krijgen dat gepensioneerden,
kleine spaarders en werklozen niet
TEL AVIV Binnen de Israëlische
Likud-partij neemt het aantal frus-
traten met de dag toe. Vorige week,
in de loop van een chaotisch geëin
digde vergadering van het Centrale
Comité, kondigde minister van han
del en industrie Ariel Sharon verbit
terd zijn aftreden aan. Maandag liet
zijn medestander Jitschak Modai
weten dat hij met vier liberale geest
verwanten een eigen parlements-
fractie wil gaan vormen. En gisteren
was het de beurt aan minister van
huisvesting David Levy, het derde
lid van de Likud-rebellenclub, om
witheét van woede en teleurstelling
te verklaren dat premier Shamir
maar niet wil begrijpen hoe ernstig
de crisis binnen de partij is.
de dupe worden van de unie.
Interim-premier Hans Modrow
heeft de Bondsrepubliek gisteren
gevraagd de huidige Poolse west
grens, die wordt gevormd door de
door
Ad Bloemendaal
De premier ondertussen heeft
drie vliegen in één klap geslagen
door eigen mensen te benoemen in
de vacatures, ontstaan door het ver
trek van Ariel Sharon. Minister zon
der portefeuille Moshe Nissim gaat
het departement van handel en in
dustrie beheren en minister van
transport Moshe Katsav neemt
Sharons plaats in binnen het kern
kabinet. Nissim wordt als minister
zonder portefeuille opgevolgd door
het parlementslid David Magen, de
man die als organisator een belang-
GRANF0ULARDS
Wie met weinig middelen z'n inte
rieur een heel ander aanzien wil
geven, kiest voor een granfoulard
om over bed, bank, stoel of tafel te
draperen. 100% katoen, in vele des
sins en kleurstellingen.
Nu voor de verbijsterende prijzen
350x270cm. Van 239.- Voor 179.-
270x270cm Van 199.- Voor 149.-
180x270cm Van 139,-Voor 99.-
'Huishoudtexbel'
