Wet helpt wao'er
nog niet aan werk
Boeren bemesten ook de Noordzee
NABIJ
iREPORTAGE)
Polen starten bouw
van gebedscentrum
PAGINA 2
DINSDAG 20 FEBRUARI 1990
Drie van de tien werknemers die
gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken
verdwijnen in de wao, terwijl de
meeste bedrijven het minimale
aantal van drie procent
gehandicapten onder hun personeel
bij lange na niet halen. Dat meldt het
IVA in Tilburg, dat in opdracht van
het ministerie van sociale zaken en
werkgelegenheid op onderzoek was
uitgegaan bij duizenden bedrijven en
1.200 overheidsinstanties.
Gemiddeld heeft het bedrijfsleven op
duizend personeelsleden slechts
achttien gedeeltelijk gehandicapten
in dienst. Volgens de Wet Arbeid
Gehandicapte Werknemers (WAGW)
moeten dat er dertig tot zeventig zijn.
Alleen in de grote industriële
bedrijven (meer dan duizend
werknemers) wordt die ondergrens
gehaald. In de horeca, de
detailhandel, reparatiebedrijven en
bij banken en verzekeraars zijn
nauwelijks gehandicapten te vinden.
De straffen zijn, op papier, niet
kinderachtig. De wet gaat uit van
boetes van tienduizend gulden per
ontbrekende gehandicapte. Maar die
worden nog niet opgelegd, want de
WAGW is het experimenteerstadium
nog niet gepasseerd. Toen de wet half
1986 in werking trad, besloot de
toenmalige staatssecretaris van
sociale zaken De Graaf (CDA) drie
jaar lang te bekijken of de
werkgevers zonder verplichting
daartoe toch de gewenste
percentages gehandicapten in dienst
zouden nemen.
Dat is dus niet het geval, hetgeen
overigens niet betekent dat het
binnenkort wel boetes gaat regenen.
De overheid heeft namelijk flink wat
boter op haar hoofd: het aantal
gedeeltelijk gehandicapten in
overheidsdienst zit met anderhalf
procent nog onder dat van het
bedrijfsleven. De boeteregeling zal
dus voorlopig wel in de la blijven
liggen.
De druk om verandering te brengen
in de situatie neemt intussen met de
dag toe, aangezien de toestroom tot
de
arbeidsongeschiktheidsregelingen
onverminderd voortgaat. Vorig jaar
kwamen er bijna 25.000
arbeidsongeschikten met een
uitkering bij. Ook een uitspraak van
de Hoge Raad uit 1985 dat de
werkgever gehouden is maatregelen
te treffen om mensen die gedeeltelijk
gehandicapt raken in dienst te
houden, heeft daaraan weinig kunnen
veranderen. Het aantal mensen met
een arbeidsongeschiktheidsuitkering
is al opgelopen tot
achthonderdduizend.
Bij de behandeling van de begroting
van Sociale Zaken in de Tweede
Kamer kwamen vorige week
voorstellen op tafel voor een systeem
om werkgevers die veel aan preventie
doen en veel gehandicapten in dienst
houden en nemen, daarvoor te
belonen met kortingen op
werkgeverspremies. Maar de vraag
blijft: wat is eigenlijk een
gedeeltelijk gehandicapte in de zin
van de wet?
(ANP)
Een rare gewaarwording. Een werk-'
nemer krijgt van de afdeling perso
neelszaken van zijn bedrijf een tele
foontje dat hij wellicht op de lijst
van gehandicapten van het bedrijf
wordt geplaatst. Daarvoor komt hij
in aanmerking, zo luidt de toelich
ting van de personeelsfunctionaris,
want in verband met zijn rugklach
ten heeft hij immers een aangepaste
bureaustoel gekregen. Protest van
de betreffende werknemer ("Ik ben
helemaal niet gehandicapt") baat
niet. De afdeling personeelszaken
denkt hem zeker onder de 'drie-pro-
cents-regeling' te kunnen plaatsen,
zodat het bedrijf aan de wettelijke
norm voldoet.
door
Nel van Bemmel
De Wet Arbeid Gehandicapte
Werknemers (WAGW) is bedoeld
om zoveel mogelijk gehandicapte
mensen aan een baan te helpen of te
houden. Om te beginnen zijn werk
gevers verplicht voor herplaatsing
te zorgen als een werknemer gehan
dicapt raakt. En inderdaad: "Men
sen worden minder gemakkelijk ge
loosd", stelt beleidsmedewerker M.
Clerx van de FNV vast.
Een voorbeeld is baliepersoneel
bij banken dat psychische proble
men heeft na een overval, en aan de
balie niet meer kan functioneren:
zulke mensen worden vaak met
succes overgeplaatst. Als een over
plaatsing stagneert, bij voorbeeld
doordat geen enkele afdelingschef
de betreffende werknemer wil heb
ben, kan deze zelfs via de rechter
een nieuwe baan afdwingen.
Dat helpt, zij het nog lang niet vol
doende, zoals de cijfers uitwijzen.
Voorzitter Teerling van de Vereni
ging van Ontslagambtenaren vindt
dat het veel beter kan. De arbeids
kundige van de Gemeenschappelij
ke Medische Dienst (GMD) en de di
recteuren van de arbeidsbureaus
moeten volgens hem nog leren hoe
zij kunnen omgaan met de WAGW.
Ze gaan nu nog te snel akkoord met
een ontslagaanvraag.
Keuringsartsen en de arbeids
kundige van de GMD moeten veel
meer dan tot dusver het bedrijf van
de gehandicapte werknemer moe
ten bezoeken om ter plekke na te
gaan of er passend ander werk be
schikbaar is. Een obligaat adviesje
aan het arbeidsbureau moet niet
langer mogelijk zijn. De directeuren
van de arbeidsbureaus moeten op
Kardinaal Macharski steekt nabij het voormalige concentratiekamp
een schop in de grond en geeft daarmee het startsein voor de bouw van
oecumenisch bezinningscentrum. (foto epa)
Vervanging van klooster in Auschwitz
OSWIECIM (RTR-AP) Het einde van de affaire rond het kar
melietessenklooster in Auschwitz komt eindelijk in zicht. De
aartsbisschop van Krakow, kardinaal Macharski, en de Poolse
minister Ambroziak gaven gisteren het startsein voor de bouw
van een bezinningscentrum bij het voormalige concentratie
kamp.
Het centrum zal onder meer de
twaalf karmelietessen huisvesten
die nu nog wonen in het 'theater'
op het terrein van het voormalige
concentratiekamp.
Het bezinningscentrum ligt in
het aartsbisdom Krakow. Ambro
ziak, hoofd van het bureau van de
ministerraad, vertegenwoordigde
premier Mazowiecki die vrijdag
in Warschau overleg zal voeren
met voorzitter Edgar Bronfman
van het Joods Wereldcongres.
Onder de twintig mensen die de
plechtigheid bijwoonden, waren
geen vertegenwoordigers van
joodse zijde.
Het centrum, dat 1,5 kilometer
van het concentratiekamp ligt, zal
drie gebouwen omvatten. In het
eerste komen een congresruimte,
bibliotheek, leeszaal, boekhandel
en een kosjere keuken. In het
tweede gebouw komt een gasten
verblijf en in het derde zal het
Karmelietessenklooster worden
gevestigd. Een internationale
raad van joden, rooms-katholie-
ken en leden van andere kerken
zal de activiteiten van het cen
trum coördineren.
De aanwezigheid van de kar
melietessen in Auschwitz leidde
vorig jaar tot een dieptepunt in de
na-oorlogse betrekkingen tussen
de internationale joodse gemeen
schap en de Rooms-Katholieke
EN VER
Kerk. In februari 1987 beloofden
vier kardinalen het Joods Wereld
congres dat uiterlijk twee jaar la
ter het klooster verwijderd zou
zijn. Toen die belofte niet werd
nagekomen, brak een storm van
protest los.
Uiteindelijk wist kardinaal Wil-
lebrands, toen nog verantwoorde
lijk voor de betrekkingen var
Vaticaan met het jodendom,
oplossing te bereiken met de toe
zegging van de bouw van het be-
zinninscentrum.
Zielental van
viijgemaakten
redelijk stabiel
GOES - De Gereformeerde Ker
ken (vrijgemaakt) blijven in le
dental met name dank zij de ge
boorteleden "behoorlijk stabiel".
In het zojuist verschenen 'Hand
boek 1990' wordt een getal ge
noemd van 114.120 leden (per sep
tember 1988), een groei van 1568
zielen ten opzichte van het jaar er-
De redacteur van het hand
boek, ds. W. G. de Vries (Zwolle),
zet deze trend af tegen de afkal
ving in veel andere kerken "waar
de Schriftkritiek vrij spel heeft".
De Vries constateert dat zich de
"rampzalige ontwikkeling" van
de vrijzinnigheid in de Gerefor
meerde Kerken even snel voor
doet als in de Hervormde Kerk.
De protesten van de Gerefor
meerde Bond in de Hervormde
Kerk en het gereformeerde Con
fessioneel Beraad hebben de af
gelopen tien jaar niets uitgehaald,
meent De Vries. "Het proces van
Samen op Weg gaat door, hoezeer
ook gehinderd door allerlei per
soonlijke verschillen en gevoelig
heden. Blaffende honden bijten
immers niet!"
Het besluit van de synode van
de Christelijke Gereformeerde
Kerken, vorig jaar, dat de ver
schillen met de gereformeerd-
vrijgemaakten nog zo ernstig zijn
dat het gesprek moet worden
doorgezet, noemt De Vries "be
treurenswaardig". "Het is nog
een houding van 'verkering'.
Meer dan veertig jaar geleden is
echter al van de zijde van onze
kerken gezegd: we willen geen
verkering, maar een huwelijk.
Moet alles weer opnieuw begin-
Russen kunnen
binnenkort op
reis naar Israël
MOSKOU (KATHPRESS) -
Binnen afzienbare tijd zullen de
inwoners van de Sovjetunie weer
op bedevaart naar het Heilig
Land kunnen gaan. Dat is beslo
ten tijdens een conferentie van de
Palestinavereniging bij de sov
jetacademie van wetenschappen.
De vereniging heeft besloten
een fonds in te stellen dat de be
devaarten financieel mogelijk
maakt. Verder wordt er een on
derneming opgericht voor de or
ganisatie van de bedevaarten.
De Palestinavereniging be
stond als orthodoxe vereniging al
voor de revolutie van 1917. Op en
kele gebouwen is tot op de dag
van vandaag nog het embleem
van de vereniging te vinden.
Commissie ad hoe. De besturen
van de hervormde en gerefor
meerde synodes hebben gisteren
nog niet de commissie ad hoe
gesteld, die een uitweg uit de i
passe in het Samen op Weg-pro-
ces moet zien te vinden. Eerst zul
len beide synodes in maart het
voorstel om de commissie i
stellen moeten bekrachtigen.
Nationale orthodoxen.
Russisch-Orthodoxe Kerk ir
Oekraine en in Wit-Rusland
krijgt een "aanzienlijke mate
zelfstandigheid". De Kerk hoopt
hiermee tegemoet te komen aan
"de nationale aspiraties" van de
gelovigen in deze republieken.
Van echte zelfstandigheid is ech
ter geen sprake.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te De
Ouddorp L. H. Oosten Hedel, te Oude
water W. J. Gorissen Voorthuizen;
aaangenomen naar Vught R. W. Bart-
lema stud. pred. Groningen; bedankt
voor Polsbroek dr. J. Broekhuis
Voorthuizen.
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Uithuizen K. Meijer Surhuisterveen.
te Kommerzijl i.c.m. Munnekezijl drs,
I. A. Padmos kand. Amsterdam.
Christelijke Gcref. Kerken: beroe
pen te Heerenveen A. C. van der Wek
ken kand. Apeldoorn.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Oosterland (Z) G. J. van Aalst
Benthuizen.
Bedrijven moeten werknemers die gehandicapt raken een passende baan aanbieden.
hun beurt bij de behandeling van de veelheden van drie tot zeven pro- ties van gehandicapten) vinden het
ontslagaanvrage geen genoegen ne- cent (afhankelijk van nog niet ver- een noodzaak: zonder verplichting
men met een schamel GMD-rap- plicht, maar gezien de magere resul- (en met boetes achter de hand) ge-
portje met de conclusie dat er geen taten in de afgelopen (proeflperiode beurt er te weinig, is hun stellige
passend ander werk voorhanden is. wordt verwacht dat de huidige overtuiging.
t-\staatssecretaris Ter Veld (sociale za-
Fercentages ken) na advies van de Stichting van De werkgeversorganisatie VNO
Hoewel er nog dus nog veel te ver- de Arbeid en de SER inderdaad ver- voelt er echter niets voor. "Zo'n per-
beteren valt, gaat het de goede kant plichte percentages aan de diverse centage zegt niet zoveel" vindt be-
op met het bieden van aangepast bedrijfstakken zal opleggen. leidsmedewerker T. Snelders van
werk aan werknemers die gehandi- De meningen over een verplicht het VNO. Bovendien zouden bedrij-
capt raken. Meer problemen zijn er quotum zijn verdeeld. De vakcen- ven die veel aan preventie doen, en
met de percentages die de wet trale FNV en de Gehandicapten- daardoor weinig gehandicapten in
noemt. Op dit moment zijn die hoe- raad (een bundeling van organisa- dienst hebben, voor dit goede be
leid gestraft worden met zo'n ver
plicht percentage.
De vraag die door de hele discus
sie heenloopt is: wie tellen er wel en
wie tellen er niet mee voor de per
centages. Oorspronkelijk waren dat
alleen werknemers met een gedeel
telijke arbeidsongeschiktheidsuit
kering (aaw of wao) en werknemers
met een voorziening (bij voorbeeld
de aangepaste stoel uit het begin
van dit verhaal) als die vergoed
wordt op basis van de aaw. Na be
zwaren vart de werkgevers, maar
ook van de GMD, heeft de staatsse
cretaris eind vorige maand enkele
categorieën toegevoegd.
De Gehandicaptenraad is niet on
verdeeld enthousiast. Woordvoer
der Tasma: "Voortaan tellen ook
mensen mee voor wie de werkgever
een bijzondere voorziening voor het
woon-werkverkeer treft. Dat lijkt
ons terecht. Maar dat ook werkne
mers mogen meetellen die vanuit
de sociale werkvoorziening (WSW)
komen, vinden wij onjuist. Want in
WSW-verband werken al lang niet
meer alleen gehandicapten, er is
daar een hele bovenlaag van lang
durig werklozen ontstaan".
Bezwaar heeft Tasma ook tegen
de uitbreiding met mensen die in de
wao terecht gekomen zouden zijn
als de werkgever niet een bijzonde
re maatregel of voorziening had ge
troffen. "Want dat is moeilijk vast te
stellen", meent hij.
Jongeren
Vooral grote en middelgrote bedrij
ven zijn op dit moment volop bezig
te registreren wie van hun werkne
mers onder het eventuele WAGW-
quotum kunnen vallen. Zo willen
zij voorkomen gehandicapte sollici
tanten te moeten zoeken en in
dienst te nemen. Voor werknemers
met een speciale voorziening is het
niet nadelig op het WAGW-lijstje te
recht gekomen. Ze kunnen, mocht
het ooit tot collectief ontslag ko
men, zelfs rekenen op een extra Ont
slagbescherming. Anderzijds kun
nen mensen het vervelend vinden
als 'gehandicapt' te boek te staan.
De Gehandicaptenraad vindt het
een slechte ontwikkeling dat werk
gevers proberen hun quotum al bij
voorbeeld vol te krijgen met werk
nemers voor wie zij alleen maar een
voorziening hebben moeten treffen.
Tasma: "Jongeren die al een handi
cap hebben als ze van school ko
men, en mensen die langdurig in de
wao zitten, krijgen op deze i
het nakijken".
In Den Haag wordt op 7 en 8 maart de derde Noordzeeconferentie
gehouden. Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, West-
Duitsland en de Scandinavische landen moeten het dan eens zien
te worden over maatregelen om de vervuiling terug te dringen. Na
de vorige conferentie, in Londen in 1987, zijn de milieu
organisaties er niet gerust op. Toen werd afgesproken dat de
vervuiling in 1995 moest zijn gehalveerd, maar uit onderzoek van
het International Centre of Water Studies in Amsterdam werd
vorige week duidelijk dat de vervuiling sindsdien eerder is toe-
dan afgenomen. Kees Siderius en Rob Bijnsdorp, medewerkers
van de organisatie 'Seas at Risk', schetsen aan de vooravond van
de conferentie in maart de gevaren die de Noordzee bedreigen.
Jaap Honing, melkveehouder in het mestoverschot een dagelijks onder-
Noordhollandse Zuiderwoude, werp.
doet niet meer mee. Hij stopte met Teleac brengt dit jaar een pro-
het bemesten van zijn land zoals grammaserie over mest en milieu,
hem dat in zijn jeugd is aangeleerd. Aangespoord door steeds strengere
Sinds drie jaar houdt hij in een
boekje bij hoeveel stikstof, fosfor en
andere mineralen in de vorm van
voer en kunstmest zijn bedrijf bin
nenkomen. In een aparte kolom no
teert hij de hoeveelheid mineralen
in de melk, het vlees en andere pro-
dukten die op zijn land worden ge
produceerd. Het verschil is verlies.
Dat zijn de mineralen in de mest
stoffen die niet door gras of ander
gewas zijn opgenomen.
door Rob Bijnsdorp
en Kees Siderius
Dat verlies blijkt rond de tachtig
procent te liggen, een landelijk ge- overheidsbepalingen zullen boeren
middelde dat afhankelijk van de in de komende jaren worden ge-
grondsoort per regio verschilt. Uit dwongen de mestproduktie beter
Nederlandse bronnen komt jaar- aan te en aan de werkelijke be-
lijks circa 250.000 ton stikstof in de boefte van de grond. Deze omwen-
vorm van nitraten in het water te- teli is onvermijdelijk,
recht. Twee derde daarvan (67 pro- t,,c
cent) is afkomstig uit de landbouw. In,oi;s land Yf'1
De Nederlandse fosforbelasting is sen het oppervlak aan landbouwa-
30.000 ton per jaar, waarvan 20% uit
de landbouw. Een andere stikstof-
bron is de emissie naar de lucht van
234.000 ton ammoniak.
'Puur verspilling', dacht Honing.
Hij verminderde in twee jaar tijd de
stikstoftoevoeging op zijn land met
ruim dertig procent. Dat was goed
voor zijn portemonnee en goed voor
het milieu.
De zorgwekkende geluiden over
de verwoestende gevolgen van een
overvloed aan voedingsstoffen in
het milieu, zijn de afgelopen jaren
niet aan de deuren van boerenbe
drijven voorbijgegaan. Honing is
dan ook niet de enige boer die is
gaan twijfelen aan de juistheid van
de gangbare praktijk in de land
bouw. In de landbouwpers is het
reaal en het aantal varkens, runde
ren en kippen ver zoek. Veevoeder
wordt ingevoerd. Met dit voer komt
jaarlijks 454.000 ton stikstof en
64.000 ton fosfor ons land binnen.
Mestoverschot wordt op een al
oververzadigde akker of weiland
gedumpt. De letterlijk kwalijke
geur van de ammoniakdampen
werd ondraaglijk toen bleek dat de
landbouw op deze manier een forse
bijdrage levert aan de verzuring van
het milieu.
Onder de zoden
Het is opvallend dat tal van mensen
denken dat er al veel bereikt is als
de ammoniakuitstoot in de lucht
vermindert. Fabrikanten van land
bouwwerktuigen construeerden
dus apparaten om mest in de bodem
te injecteren. Reukloos kan daar
mee viermaal zoveel mest onder de
zoden worden gewerkt als de grond
nodig heeft. Er zijn momenteel zelfs
experimenten gaande om langs
chemische weg de uitstoot van am
moniak teniet te doen. De mest zou
daartoe moeten worden aange-
zuurd. De industrie die het procédé
ontwikkelt, gaat uit van het gebruik
van salpeterzuur, een zuur op basis
van... stikstof!
Wat onder de zoden ligt is weg, lij
ken sommigen te denken. De wer
kelijkheid is anders. Overtollige mi
neralen dringen steeds dieper in het
grondwater. In waterwingebieden
bedreigen ze de kwaliteit van het
drinkwater. Het grootste deel van
de mineralen spoelt uit in het opper
vlaktewater van sloten, rivieren en
kanalen. Vroeg of laat passeert al
dat water onze kustlijn en vloeit in
Evenals op het land zijn stikstof
en fosfor in de zee voedingsstoffen
CURSUS CAFÉBEDRIJF ƒ295.-
Binnenkort start in Alphen a/d Rijn en Leiden de cursus Cafébedrijf. Deze opleiding
bestaat uit 10 wekelijkse avond of middaglessen van elk 2'/2 uur.
De cursus kost totaal ƒ295,- en men kan zich nog aanmelden. Een vooropleiding is niet
nodig en het Examen voor het Rijkserkende Diploma is op 6 juni De zeer afwisselende
en beslist niet saaie cursus wordt zowel door vrouwen als mannen uit pure hobby
gevolgd. Sommigen hebben in hun achterhoofd om ooit nog eens een eigen Horeca-
bedrijf(je) te beginnen. Ook is er een groot tekort aan gediplomeerd horecapersoneel!
De lessen worden zeer levendig gebracht met o.a. dia's, vrijblijvend wijnproeven etc.
Ook bezoekt men gezamenlijk een Brouwerij. Met het Diploma kan men zelfstandig
een Café. Petit-Restaurant, Disco, Kantine, Bar, etc. beheren. De cursus is zowel
mondeling als schriftelijk te volgen.
Voor een gratis Brochure of aanmelden, bel Stichting
Horeca Onderwijs, postbus 1161 te Breda, telefoon 076-710078.
Via de import van veevoer komt jaarlijks 454.000 ton stikstof en 64.000 ton
fosfor het land binnen. Dat levert een mestoverschot op dat via sloten, rivie
ren en kanalen uiteindelijk in de Noordzee terecht komt. (foto gpd>
voor plantaardig leven. Dat zijn te eten zijn. Rottende algen veroor-
vooral de vele soorten eencellige al- zaken schuim en stank op het
gen die als plankton in de bovenste strand.
waterlaag drijven. Ze vormen het T
basisvoedsel voor de hele keten van LandbOUWglI
de duizenden organismen van het Het terugdringen van het mestover
planten- en dierenrijk in de zee. In schot is een zware opgaaf. Sommige
de zee zijn van nature dus voldoen- landbouweconomen en deskundi-
de voedingsstoffen aanwezig. gen van de Rabo-bank wijzen erop
Algen dat het m°6elijk en economisch
o haalbaar is zonder mestoverschot-
De extra nitraten en fosfaten die er ten te boeren. Niettemin is duidelijk
als gevolg van menselijke activitei- dat nu en in de toekomst van boeren
ten in terecht komen veroorzaken Vfcel wordt gevraagd. En dan heb-
een explosieve bloei van algen. Dit ben we het nog niet gebad over al-
heeft grote veranderingen in zuur- jerlei bestrijdingsmiddelen. Ook dit
stofconcentraties en zelfs zuurstof- landbouwgif passeert in grote hoe
loosheid tot gevolg. In zuurstofloos veelheden de kustlijn en belandt in
water kunnen dieren niet meer le- het Noordzeemilieu,
ven. Ze sterven en gaan eveneens Een bezinnjng Qp het gebruik van
tot ontbinding over. Zo wordt le- bestrijdingsmiddelen is snel nodig,
vend water dood. Het ministerie van Landbouw en
In de Duitse Bocht, de Oostzee en visserij is druk bezig regels op te
enkele plaatsen aan de Zweedse stellen om dit gebruik te halveren in
kust is dit al een jaarlijks terugke- het jaar 2000. Minister Braks heeft al
rend seizoenverschijnsel. Dan zijn laten weteni dat het hem moeite
er ook sommige algen die giftige kost dat doel om te zetten in concre-
stoffen afscheiden, waardoor by- te maatregelen. Zoals zo vaak met
voorbeeld mosselen soms niet meer milieu-beleid.
