Geleide markt moet
redding zijn voor
de Sovjet-economie'
NABIJ
'Plan van kerken
is paardemiddel'
REPORTAGE
is er hoop'
Als De Klerk de Nasionale Partij meekrijgt
PAGINA 2
VRIJDAG 16 FEBRUARI 199(|
GEESTELIJK LEVEN
Leidse faculteit over IWOOT-rapport:
EN VER
LEIDEN - Het hervormd-gereformeerde plan om te komen
tot twee kerkelijke universiteiten, wordt door de faculteit god
geleerdheid in Leiden bepaald niet toegejuicht. "Een paarde-
middel", oordeelt dr. M. B. ter Borg, secretaris van het facul
teitsbestuur.
Vorige week presenteerde
IWOOT (Interkerkelijke Werk
groep Onderwijs en Onderzoek
Theologie) een rapport, waarin de
plannen voor een hervormde en
een gereformeerde universiteit
werden ontvouwd. Beide bijzon
dere universiteiten, zo is de opzet,
houden kantoor in Utrecht en
sluiten contracten af met de be
staande faculteiten godgeleerd
heid van de openbare faculteiten.
Vooral de hervormden zijn ge
ïnteresseerd in een nieuwe opzet
van de studie van toekomstige
predikanten, want de huidige
vorm, de zogenoemde 'duplex or-
do\ wordt als onbevredigend er
varen. In de huidige opzet volgt
de kerkelijke opleiding geheel na
de wetenschappelijke opleiding
aan de universiteit. Bovendien
wil men de kerkelijke vakken aan
de universiteiten een hogere sta
tus geven.
Er valt heel wat af te dingen aan
de plannen, waarover de her
vormde en gereformeerde syno
des zich moeten uitspreken, zo
meent Ter Borg. "Het grote ver
schil met de huidige opzet is, dat
de Hervormde Kerk nu heel wei
nig eisen stelt aan de opleiding,
maar als er straks langlopende
wat is trouwens lang? contrac
ten afgesloten worden, dan kan
dat wel".
De bewuste faculteiten van Lei
den, Utrecht, Amsterdam en Gro
ningen zitten volgens hem "alle
maal financieel heel moeilijk, dus
ze kunnen tegen elkaar worden
uitgespeeld". Ter Borg: "De ker
ken zeggen nu: maar zo zijn we
niet. Dat geloven we direct, maar
deze opzet moet wel vijftig jaar
e en, wat meer is, we leven in
e tijden. We zitten toch in een
zekere concurrentiepositie".
Gebelgd
De Leidse faculteit is "gebelgd"
t het feit dat er al verschillen
de mogelijkheden zijn aange
reikt, terwijl nu een "paardemid
del" op tafel ligt. Ter Borg heeft
begrip voor de hervormde moeite
met de 'duplex ordo', maar zegt
hij, dat punt speelt in Leiden niet
ar. "Wij hebben twee jaar gele
den de staats- en kerkelijke vak
ken bewust al geïntegreerd. Dat
heeft een heleboel 'troubles' ge
kost, en daar hebben we een hoop
gedonder mee gehad, en nu het
draait, is het niet goed genoeg".
Hij heeft begrip voor het feit
dat ook kerkelijke hoogleraren
wel over aio's (assistenten in op
leidingen) willen beschikken (nu
is dat niet zo) en "er de smoor in
hebben om een veel minder rian
te positie te bekleden dan de col
lega's". Maar, zegt hij, daar zijn
ook veel minder ingrijpende op
lossingen voor denkbaar.
Zo'n alternatief hebben de
Leidse hoogleraren dr. L. Leer
touwer en dr. A. van de Beek vo
rig jaar aangedragen. De toenma
lige minister Deetman, de op
drachtgever van de bekende Ver
kenningscommissie Godgeleerd
heid, had met het oog op de
grondwettelijke scheiding van
staat en kerk een nieuw model
voor de openbare faculteiten ont
worpen: een bijzondere aangewe
zen instelling. Leertouwer en Van
de Beek ontwierpen daarop een
modelcontract.
Daarin zaten volgens Leertou
wer twee belangrijke verschillen
met het ontwerp van IWOOT.
Niet alleen werden de faculteiten
daarin financieel afhankelijk van
de kerken, ook werd het promo-
tierecht van de hoogleraren vei
liggesteld, terwijl dat bij de nu ge
presenteerde plannen nog maar
de vraag is. "Dat was een minima
le constructie, maar die van de
werkgroep is maximaal, omdat
wij economisch afhankelijk wor
den van de kerken. Bij ons gaat de
helft van de studenten de kerk in,
in Utrecht zelfs tachtig procent".
Het model verdween in een bu
reaula, omdat Deetman vond dat
daarin de scheiding tussen kerk
en staat niet goed werd veiligge
steld. "Dat zat 'm vast op de de
dubbele inschrijving". Dat gege
ven is nu ook verwerkt in het het
IWOOT-plan, dat door Leertou
wer wordt getypeerd als het
schieten met een kanon op een
mug.
"Als de Hervormde Kerk dit
plan accepteert, dan wordt ze
puur gereformeerd". Zulke
"ghetto-vorming" is in wezen
vreemd aan de Hervormde Kerk,
vindt hij. "Het wil er bij mij niet in
dat de hervormde synode dat niet
zal inzien".
Aalbers: ...stoken... (archieffo
Aalbers houdt
aan SoW-crïsis
fles wijn over
DEN HAAG (ANP) - Ds. B. J.
Aalbers, secretaris van de Raad
van Deputaten (deskundigen]
voor Samen op Weg, krijgt bin
nenkort een fles wijn van een
'aanzienlijke hervormde". Hij
heeft een weddenschap gewon
nen dat de hervormden woens
dag op de combi-synode het voor
stel van de raad zouden steunen
en dat de gereformeerden dat
massaal zouden afwijzen.
Aalbers is blij dat geen enkel
synodelid het voorstel van een
kerkordelijke verklaring van
overeenstemming heeft afgewe
zen. Zo'n verklaring kan er bin
nen drie maanden komen, wat
Hazelaar en anderen ook mogen
beweren. De ad hoc-commissi
kan dan ondertussen allerlei an
dere problemen, zoals competen
tiekwesties, proberen op te los-
Aalbers is bijzonder boos op de
hervormden en gereformeerden,
die hun functies in Samen op Weg
hebben opgeschort, maar nog al
tijd zitten te "stoken" om hun zin
bij de hervormde en gereformeer
de synodeleden door te drijven.
De raad stelde zich "uiterst
kwetsbaar" op door vice-voorzit-
ter mr. P. Ingwersen alle gelegen
heid te bieden zijn afwijkende
mening over de totstandkoming
van een kerkorde voor de her
enigde kerk te geven, maar dat
werd niet gewaardeerd.
Als gereformeerde, "maar ge
lukkig heb ik in mijn opvoeding
ook andere invloeden onder
gaan", vindt hij dat de gerefor
meerde synodeleden een "stuk
oecumenisch onbegrip" voor de
rol van de kerkorde binnen de
Hervormde Kerk tonen. Dat
komt volgens Aalbers vooral,
doordat de Gereformeerde Ker
ken, relatief 'jong' zijn.
Hereniging. Vooraanstaande
theologen uit beide delen van
Duitsland hebben zich tegen een
snelle politieke en economische
hereniging van Duitsland uitge
sproken. D.e opheffing van de
tweedeling van Europa heeft
prioriteit boven Duitse eenheid.
Initiatiefnemers zijn vier progres
sieve theologen: Heino Falcke en
Joachim Garstecki uit de DDR en
Ulrich Duchrow en Konrad Rai
ser uit dè BRD. Zij reageren hier
mee op de gemeenschappelijke
verklaring van beide Evangeli
sche Kerken, die zich vorige
maand voor kerkelijke en politie
ke hereniging uitspraken.
Continental Singers. De be
kende Continental Singers zijn
voor de 33ste maal op tournee en
dit maal is het muzikale thema
'Hold up the light'. Ieder jaar trek
ken de koren, die steeds weer een
nieuwe bezetting hebben, we
reldwijd een half miljoen bezoe
kers. Eén van de koren doet don
derdag 22 februari de Grote Kerk
in Lisse aan. Aanvang is acht uur.
Kaarten (volwassenen 15 gulden,
kinderen tot 10 jaar 7 gulden 50)
zijn te krijgen bij de WV in Lisse
of via tel. 02521-17211/16075.
Cantatedienst. In de Dorps
kerk van Wassenaar wordt zon
dag een cantatedienst verzorgd
door het Haags Barokgezelschap
o.l.v. Jaap Hillen. Voorganger is
ds. R. Steenstra. Aanvang is ze-
Oneindig plan. 'Gods oneindig
plan' is het centrale thema van
een dienst, zondag in de Baptis
tengemeente van Leiderdorp,
waarin P. Kos zal voorgaan. De
dienst vindt plaats in wijkge-
bouw Zijlkwartier (V.d. Marckstr.
19). Aanvang zeven uur.
Bemin uw naaste. In de kapel
van het marine vliegkamp van
Valkenburg begint zondag om
tien uur een dienst, waarin pater
Hein Buskermolen spreekt over
'Bemin uw naaste als u zelf.
Beroepingswerk
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Buitenpost drs. M. J. Boers-
ma kand. Burum.
Gercf. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Hoogkerk T. Dijkema Zutphen.
Nederlands Gercf. Kerken: aangeno
men naar Sliedrecht W. Borgdorff
Doorn.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Aalburg Chr. van der Poel Yer-
seke.
Econoom Olsevitsj heeft Japans model voor ogen
Prof.dr. Olsevitsj (l) en dr. Ionin: "De Sovjetu
mingen".
e verkeert in de moeilijkste periode van de economische hervor-
nomie gaat mank a
verhoudingen". Tegenover een veel
te grote produktiecapaciteit voor
machines en andere kapitaalgoede
ren staat een veel te lage opbrengst
van grondstofindustrieën als de
mijnbouw, de landbouw en de vis
serij.
Olsevitsj meent dat door over
heidsingrijpen de te grote produk-
tie van machines en kapitaalgoede
ren moet worden afgeremd. Capaci
teit die daardoor vrijkomt dient te
worden benut om consumenten
goederen te vervaardigen. Van be
lang is ook de omvorming van mili
taire industrieën, naar het voor
beeld van de fabriek die lanceerin-
richtingen maakte voor SS 20-ra-
ketten en nu is overgestapt op de
produktie van draaibare hijskra-
Wanverhoudingen zijn er ook op
arbeidsgebied. De Sovjetunie telt
zo'n tien miljoen arbeidsplaatsen
meer dan arbeiders. Het aantal fa-
brieksbanen is hoog opgedreven
daar moet de staat onder meer in
lonen voor betalen. Sommige be
drijven hebben te veel mensen in
dienst, terwijl tegelijkertijd veel
zinvol werk blijft liggen. Als gevolg
van de arbeidswetgeving kunnen
werknemers niet worden overge
plaatst naar bedrijven die hen wel
nodig hebben. Een groot gebrek
aan woonruimte bevordert de be
reidheid van Sovjetburgers om te.
verhuizen voor een baan niet.
Een herverkaveling van arbeid is
volgens Olsevitsj hard nodig. 15 tot
16 miljoen Russen zullen van de in
dustrie naar de dienstverlening
moeten overstappen. Bevordering
van de werkgelegenheid en de pro
duktie zijn gediend met de stimule
ring van arbeidsintensieve indus
trieën en de landbouw. Pas als dat
gebeurt, ligt er een zonnige toe
komst in het verschiet. Want daar
over laat Olsjevitsj geen misver
stand bestaan: "De mogelijkheden
Bij de hervorming van de doodzieke Sovjet-economie volgt presi
dent en partijleider Gorbatsjov het kompas van zijn minister van
economische zaken, Abalkin. Diens plan omvat een eerste etappe
invoering van privé-eigendom, een banken- en belastingsysteem,
het geleidelijk toestaan van vrijere prijzen en liquidatie of omvor
ming tot coöperaties of aandeelhoudcrsbedrijven van verlies lij
dende staatsbedrijven.
De komende twee jaar worden de prijzen verder losgelaten, de
verlies lijdende kolchozen en sovchozen opgeheven en volgt snelle
re internationalisering van de economie en instelling van een beurs.
Vanaf 1994 worden de laatste losse eindjes afgewerkt: de economie
moet in evenwicht worden gebracht door een antimonopoliewetge-
ving, inflatiebeheersing, verbetering van investeringsklimaat en
gedeeltelijke omwisselbaarheid tegen buitenlandse valuta (con
vertibiliteit) van de roebel.
van de Sovjeteconomie zijn groot.
De natuurlijke reserves aan delf
stoffen zijn enorm. Het scholingsni
veau in de Sovjetunie is hoog: er is
een overvloed aan ingenieurs: er
zijn er zelfs tussen de twee en vier
miljoen werkzaam als arbeider".
Japans model
Olsevitsj en Ionin zijn het eens met
Gorbatsjov dat de Sovjetunie, op
termijn, naar een vrije marktecono
mie moet. Zij denken echter dat een
economie naar Westers model niet
de juiste oplossing biedt voor de
specifieke problemen die decennia
van stalinistische leiding hebben
veroorzaakt. Om die aan te pakken
bepleiten zij de tussenweg van een
door de overheid gecontroleerd
marktsysteem naar Japans model.
Over het hele land moeten vol
gens Olsevitsj markten en beurzen
in het leven worden geroepen, waar
via vraag en aanbod prijzen tot
stand komen. Op deze manier groeit
een handel die voor alle partijen
aantrekkelijk is: voor producenten,
kopers en consumenten. Als op de
ze manier een reële prijs tot stand
komt zullen ook buitenlandse ko
pers en bedrijven er op af komen.
Het bezwaar dat de roebel niet vrij
inwisselbaar (convertibel) is tegen
buitenlandse valuta kan dan wor
den ondervangen: buitenlandse be
drijven kunnen hun goederen kwijt
op de beurzen en met de roebels op
andere markten andere produkten
aanschaffen. Zo ontstaat een soort
ruilhandel, die als voordeel heeft
dan im- en export elkaar in even
wicht houden.
Van dit marktenstelsel, dat over
de gehele Sovjetunie van de grond
moet komen, verwacht Olsevitsj dat
het ondernemers zal stimuleren om
de produktie te verhogen en zal lei
den tot efficiënter gebruik van ar
beid. Hij laat weten dat zowel de mi
nister voor economische zaken als
de economische afdeling van het
Centraal Comité belangstellend
hebben gereageerd op zijn ideëen.
Videorecorders
Hoe groot de economische moge
lijkheden in potentie ook zijn, één
ding staat voor Olsevitsj als een paal
boven water: veranderingen in de
industrie zullen zonder hulp vanuit
het Westen nauwelijks kans van sla
gen hebben. "Behalve met de pro
duktie van tv's hebben de militairen
geen ervaring met de vervaardiging
van elektronische apparatuur, zoal!
videorecorders". Hij schroomt er
dan ook niet voor Nederlandse on
dernemers aan te sporen tot initia
tieven. "Ik denk dat wanneer Ne
derlandse bedrijven zich actief op
stellen, bijvoorbeeld in joint-ven
tures, dit een goed resultaat zal op
leveren voor alle betrokkenen".
Handelsspecialist Ionin valt Olse
vitsj bij en stelt dat Nederland een
voorbeeld nemen aan zijn oosterbu
ren. "De Bondsrepubliek Duitsland
is de grootste handelspartner van
de Russen. Meer dan 100 Duitse be
drijven zijn in een joint-venture met
de Russen'gestapt. Dat is een solide
re basis voor verdere ontwikkeling
dan de tien Nederlands samenwer
kingsverbanden. De Duitsers zijn
meer bereid risico's te nemen en
creatiever. De kansen voor Neder
land kunnen straks ook voorbij
zijn".
Om het voor buitenlandse bedrij
ven aantrekkelijker te maken zaken
te doen in de Sovjetunie, is Olsevitsj
bereid wat barrières te slechten. Hij
is voor snelle invoering van een wet
op privé-eigendom, niet zozeer om
dat de Sovjet-burger daarop zit te
wachten maar omdat dit voor bui
tenlandse bedrijven belangrijk is.
"De burgers zullen dit accepteren
omdat zij verwachten dat buiten
landse bedrijven bijdragen aan een
hogere levensstandaard en hoog
waardige technologie, goederen en
organisatie met zich meebrengen",
aldus Olsevitsj.
Samenwerking met het Westen is
nodig, maar mag niet leiden tot een
grote uitverkoop. Overheidsbe
moeienis blijft volgens Olsevitsj en
Ionin nodig om te voorkomen dat
de waardevolle bodemschatten
over de grenzen verdwijnen. Voor
goederen waaraan een tekort be
staat moet geen exportvergunning
worden afgegeven. Het is ook beter
als de Sovjeteconomie zelf haar
grondstoffen verwerkt. Geen hout
wordt exporteren, maar meubelen
maken, zodat werk en winst zo veel
mogelijk binnen de landsgrenzen
blijven. Olsevitsj denkt dat dit met
een vergunningensysteem is te ver
wezenlijken.
Het zwaarst
Beide wetenschappers geloven dat
de Sovjetunie momenteel de moei
lijkste periode doormaakt in het
huidige proces van veranderingen.
Het aantal goederen waarin niet
mag worden gehandeld zal voorlo
pig eerder groter worden dan klei
ner, meent Ionin. Hij verwacht ech
ter wel dat de buitenlandse handel
al snel kan profiteren van het sys
teem. "De overgangsfase is de
zwaarste. Er zijn geen theorieën
waar we ons naar kunnen richten.
De problemen oplossen kunnen we
uiteindelijk alleen zelf'.
In een jaar of vijf moeten de moei
lijkheden zijn overwonnen. En
dan? Is de Sovjetunie dan toch een
kapitalistische economie? Olse
vitsj: "Nee, niet kapitalistisch. Zo
zal eigendom in het belang van de
gemeenschap voorop staan. Kapita
lisme in het belang van de gehele
bevolking is geen kapitalisme, maar
sociaal kapitalisme. Het échte kapi
talisme veroorzaakt, zoals in de Ver
enigde Staten,
derklasse".
Nelson Mandela in vrolijk gesprek
met de Amerikaanse dominee en
voormalig presidentskandidaat
Jesse Jackson, die gisteren Mandel-
a's woonplaats Soweto bezocht.
Rechts op de foto Jacksons vrouw
Jacqueline, links Winnie Mandela.
Op de foto boven drukt een meisje
haar vreugde uit over de vrijlating
van de ANC-leider. (foto s epa en ap>
Gorbatsjov
Tenslotte gaf Mandela zijn visie op
de gebeurtenissen in Oost-Europa.
"Sovjetpresident Michail Gor
batsjov is de enige internationale
leider die de moed en waardigheid
heeft gehad op te staan om de we
reld te zeggen dat het socialistische
systeem ernstig tekort schiet. Er is
nooit een vergelijkbare westerse lei
der geweest die heeft toegegeven:
"We hebben een fout gemaakt toen
we de wereld koloniseerden en hele
volkeren onderdrukten vanuit het
imperialisme".
LEIDEN Hoewel de etni-
sche en bestuurlijke proble
men van de Sovjetunie de
laatste maanden alle publici
teit opeisen, is daarmee de
aandacht slechts tijdelijk
van de economische crisis
afgeleid. De 270 miljoen
Sovjet-burgers worden elke
dag geconfronteerd met lege
winkels en andere economi
sche misère. De roebel geldt
als waardeloos, het begro
tingstekort is enorm en de
inflatie stijgt snel.
door
Raymond Peil
JOHANNESBURG (ANP) - "Pre
sident Frederik de Klerk heeft moe
dige beslissingen genomen en ik ge
loof hem als hij zegt dat hij de poli
tieke en economische structuur van
het land wil veranderen", zo heeft
de vrijgelaten zwarte leider Nelson
Mandela gezegd tegen journalisten
in Zuid-Afrika. "De enige vraag is of
hij in staat zal zijn de Nasionale Par
tij (NP) mee te krijgen".
Mandela herhaalde gisteren in
zijn huis in Soweto nog eens dat De
Klerk op hem is overgekomen als
een integere man die zich heel goed
bewust is van de risico's die hij
heeft genomen wanneer hij de din
gen die hij in het openbaar heeft
toegezegd niet waar kan maken.
"De wrange werkelijkheid is echter
dat De Klerk de (blanke) Nasionale
Partij vertegenwoordigt. De NP
heeft dit land de laatste 41 jaar gere
geerd en de onderdrukking tot
nieuwe, ongekende hoogten opge
voerd".
Overrompeld
De Zuidafrikaanse president lijkt
zijn partij op 2 februari te hebben
overrompeld met zijn besluit het
verbod op een aantal verboden or
ganisaties op te heffen en de 71-jari-
ge Mandela na 28 jaar gevangen
schap vrij te laten. Alleen als De
Klerk er in slaagt zijn partij te over
tuigen van de noodzaak van zijn
nieuwe beleid dan "is er hoop voor
de toekomst van het land".
De belangrijkste anti-apartheids-
organisatie ANC (African National
Congress), waarvan Mandela één
van de leiders is, "wil niets liever
dan het conflict en de confrontatie
achter zich laten", zo vertelde Man
dela. En hij voegde daar aan toe dat
hij de toenmalige president Pieter
Botha vorig jaar een document
heeft gestuurd. "Daarin heb ik ge
zegd dat twee dingen door het ANC
en de regering besproken moeten
worden. Het eerste is de invoering
van een één-man-één-stem systeem
in een eenheidstaat en het tweede is
de angst en onrust onder de blan
ken dat dat zal resulteren in de over
heersing van zwarten Qver blan
ken".
En de zwarte leider vervolgde:
"Hun angst is wezenlijk zij mag
verkeerd zijn, maar zij is wezenlijk
en het ANC moet er rekening
mee houden... De blanken moeten
ervan worden overtuigd dat de wer
kelijkheid van het één-man-één-
stem systeem niet zal leiden tot
zwarte overheersing. Onze ideeën
daarover zijn duidelijk uiteengezet
in het Handvest van de Vrijheid (het
basisdocument van het ANC, red.)
en de Declaratie van Harare".
Harare
De Harare-declaratie werd in 1989
opgesteld door het ANC en vervol
gens overgenomen door de Organi
satie van Afrikaanse Eenheid en de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties. "Wij denken niet
meer in termen van huidskleur, wij
denken in termen van Zuidafrika
nen". De blanken hebben tenslotte
veel voor Zuid-Afrika gedaan, aldus
Mandela, ze kunnen ook in de toe
komst niet gemist worden.
Toen Mandela opnieuw gevraagd
werd naar zijn mening over de ge
wapende strijd merkte hij op: "Het
punt waar het om gaat is niet de ge
wapende strijd. In dit land gaat het
om de apartheid. In het document
dat ik aan de regering heb gegeven
voor ik met De Klerk sprak heb ik
duidelijk gesteld dat de gewapende
strijd niet wordt opgeschort, laat
staan gestaakt, voor er een overeen
komst is bereikt, en op dat stand
punt blijven we staan".
De economische crisis is de échte
crisis waarin het land verkeert,
vindt prof.dr.J. Olsevitsj, hoogle
raar economie aan de universiteit
van Moskou en verbonden aan het
gezaghebbende Instituut voor Eco
nomie. Hij verblijft in Leiden op uit
nodiging van de universiteit, met
onder andere met zijn collega dr. W.
Ionin, een specialist in Oost-West-
handel.
Olsevitsj juicht de pogingen toe
van Gorbatsjov om een frisse wind
te jagen door de verkokerde partij
structuren. Zonder bestuurlijke
hervorming geen economische her
vormingen, is zijn overtuiging. Het
economisch beleid was tot dusver
feitelijk in handen van het partijap
paraat dat, onontwarbaar verweven
met de regering, ook de dienst in
het land uitmaakte. "Die twee moe
ten van elkaar worden gescheiden",
zegt Olsevitsj met nadruk. "En nu
het is het moment om de inactiviteit
van het partijapparaat te doorbre
ken".
De maatregelen waarmee Gor
batsjov de economische misère
heeft geprobeerd te keren gaan hem
daarentegen niet ver genoeg. Hij be
schouwt ze als zelfs als een grote
vergissing. Als voorbeeld noemt hij
de nieuwe wet op ondernemingen,
die de ondernemers meer vrijheid
laat en in de plaats is gekomen van
de oude meerjarenplannen met
door de staat gestelde produktie-
doelen. De wijziging leverde niets
op, integendeel: de koppeling van
omzet- of winstcijfers aan lonen was
voor de bedrijven reden om over te
schakelen op de produktie van
luxueuzere en minder goederen te
gen hogere prijzen. Olsevitsj: "Zo
krikken zij hun geldomzet en hun
inkomen op, terwijl de tekorten
groeien".
Een prikkel tot hogere produktie
van de schaarse consumptiegoede
ren vormen de nieuwe regels dus al
leen om die reden al niet. Daar komt
bij dat een nieuw progressief belas
tingregime de hogere winsten of lo
nen stevig (tot 50 procent) afroomt.
"We willen naar een vrije markt
en we geven de bedrijven meer vrij
heid. Alles wat we ervoor terugkrij
gen is tekorten en crisis", aldus Ol
sevitsj, die de vrijheid van de onder
nemingen liefst meteen inperkt.
Het recht van bedrijven om prijzen
te verhogen moet volgens hem weer
worden afgeschaft. Hij wil terug
naar een meer door de staat geleid
prijssysteem.
Schijnbaar in tegenspraak met
dit alles is, dat de Russen teveel
geld hebben afgezien dan van de
30 procent van de bevolking die op
of onder de armoedegrens leeft.
Door de schaarste aan consumen-
tenprodukten kan de Rus van zijn
inkomen gemiddeld slechts een
kwart uitgeven. De rest moet hij
sparen. De Sovjets hebben enorme
spaarreserves. Daarom zullen zij
niet gauw geneigd zijn harder te
werken om meer geld te verdienen.
Misvormd
Ten grondslag aan deze problemen
ligt volgens Olsevitsj een totaal mis
vormde economie, die fors moet
worden aangepakt alvorens er wes
terse marktprincipes op kunnen
worden losgelaten. De Sovjet-eco-
