'Heineken wil alleen maar snijden'
PvdA-strategie naar meer macht mislukt
'Reorganisatieplan onvoldoende'
'We kunnen het lang
volhouden, als het
moet zelfs maanden'
WOENSDAG 14 FEBRUARI 1990
REGIO
PAGINA 15.
Bond wijst plan inkrimpen personeel vliegkamp Valkenburg af
VALKENBURG De Vereniging
Belangenbehartiging Militairen
(VBM) gaat niet akkoord met de
reorganisatieplannen voor mari-
neviegkamp Valkenburg en vlieg
veld De Kooi op Texel. Heet hang
ijzer is volgens de VBM de ondui
delijkheid van het reorganisatie
plan en van de gewenste perso
neelsomvang. "Oud-staatssecre
taris Van Houwelingen heeft zo
maar een aantal te schrappen ar
beidsplaatsen genoemd en het he
le reorganisatieplan is daarop ge
schreven. Dat klopt niet", aldus
een woordvoerder van de VBM.
Op vliegkamp Valkenburg moe
ten 140 plaatsen verdwijnen, De
Kooi levert er 42 in. De reorgani
satie van Valkenburg is ingegeven
door een vernietigend rapport van
onderzoeksbureau Maynard over
de wijze waarop de onderhouds
dienst op Valkenburg werkt.
Volgens de VBM heeft de Ko
ninklijke Marine bij het schrijven
van het reorganisatieplan onvol
doende geluisterd naar de protes
ten van de onderdeelsoverlegor
ganen (ondernemingsraad van mi
litairen) van de marinevliegkam
pen. Deze hadden en hebben on
der mèer bezwaar tegen de ma
nier waarop het aantal te schrap
pen arbeidsplaatsen is berekend.
"Er wordt gegoocheld met manu
ren. Bovendien worden de proble
men in de organisatie die door ad
viesbureau Maynard werden ge
constateerd, met de reorganisatie
absoluut niet opgelost", aldus de
woordvoerder van de belangen
vereniging.
Morgen wordt er in de Bijzon
dere Commissie Overleg Militai
ren Zeemacht gesproken over het
reorganisatieplan. In die commis
sie heeft naast een aantal belan
genverenigingen, ook de directeur
personeel van de Koninklijke Ma
rine zitting. Hij is gevolmacht
door de minister.
De VBM gaat niet akkoord met
de reorganisatie en is dan ook niet
bereid het bijbehorende 'Sociaal
Raamwerk' morgen onder de loep
te nemen. In hoeverre door de
weigering de vergadering gefrus
treerd wordt, valt volgens VBM-
woordvoerder morgen pas te zeg
gen. "Als de andere belangenver
enigingen wel bereid zijn over de
reorganisatie te praten, dan wordt
het koppen tellen. Voldoende
stemmen vóór betekent dat de
zaak toch doorgaat".
Grote actiebereidheid bij bouwvakkers
De staking is een feit in Alphen: het inschrijfbureau z
geopend. Uiterst rechts stakingsleider Nanning Schotan
Werknemers brouwerij staken uit woede om reorganisatie
ZOETERWOUDE - "Noemt
de directie het reorganisatie
plan zorgvuldig? Onzin. Ze
hebben gewoon alle chefs
van de afdelingen een briefje
gestuurd niet de vraag hoe
veel mensen ze konden mis
sen. En dat was het dan. De
directie zet op een botte ma
nier het mes in het bedrijf.
Ze wil snijden, en niet
meer", zegt R. Kampman,
leider van de acties in de
Zoeterwoudse Heineken-
vestiging.
Nadat het overleg ovèr een nieuwe
cao en de reorganisatie gistermid
dag is vastgelopen, zijn bij Heine-
ken vannacht wilde stakingen uit
gebroken. Uit boosheid over het
mislukte overleg, legde eerst de
nachtploeg in Den Bosch hèt werk
neer. Kort daarop ging ook het per
soneel in Zoetérwoude in staking."
De bonden, die hun leden eigëhlijfc
vandaag en morgen over verdere
stappen wilden raadplegen, hebben
de acties nu overgenomen.
Volgens L. Bons, bestuurder van
de Industriebond CNV, is de moti
vatie van de stakers groot. "De men
sen zijn woedend om het reorgani
satie-plan". De Heineken-werkne-
mers menen dat de directie voorna
melijk de produktie-afdelingen wil
treffen en de staf-afdelingen buiten
schot laat. Ze willen daarom dat het
reorganisatie-plan wordt ingetrok
ken. Bovendien eisen ze dat er geen
afdelingen worden verkocht en dat
de directie een schriftelijke garantie
geeft dat er geen gedwongen ontsla
gen zullen vallen.
De toezegging die de di-rectie gis
teren heeft gedaan, noemt J. Duyn-
hoven, bestuurder van de Industrie
bond FNV, volstrekt onvoldoende.
"Heineken wil de mogelijkheid
openhouden ,om werknemers ver
plicht over te plaatsen naar andere
bedrijven of naar afdelingen die
women verkocht. Dat komt volgens
ons neer op gedwongen ontslag. Ze
ker als mensen in dergelijke geval
len genoegen moeten nemen met
een teruggang in hun salaris van en
kele honderden guldens per
maand".
De CNV raadpleegt vanmiddag
haar leden over de acties. De FNV
doet dit vrijdag. De bonden hebben
echter al laten weten dat de staking
voor onbepaalde tijd zal duren. Vol
gens de Heineken-directie hebben
vannacht in Zoeterwoude ongeveer
200 mensen hun werk neergelegd.
Van de ochtendploeg gingen 350
van de 400 werknemers in staking.
De directie is zeer verbaasd over de
actie. Heineken-woordvoerster R.
Schoonveld: "We hebben duidelijk
gemaakt dat over alle onderdelen
van het. reorganisatie-plan kan wor
den gesproken. We trekken het ech
ter niet terug omdat het, vinden we,
een degelijk stuk is. Er is een half
jaar aan gewerkt en we zien niet in
hoe we nu opeens met een totaal
nieuw plan kunnen komen".
Schoonveld is het niet eens met
de bonden dat de garantie, dat er
geen gedwongen ontslagen vallen,
worden herplaatst zal dat op een
zeer zorgvuldige manier gebeuren.
Er is geen sprake van dat iemand er
tegen zijn zin uit moet". Heineken
heeft nog niet bepaald welke stap
pen ze tegen de staking onder
neemt. "We wachten eerst op een of
ficiële brief van de bonden".
Overigens heeft de directie al een
datum gereserveerd Voor een ko^t
geding tegen FNV en CNV. Maar
dat wil volgens Schoonveld nog
niet zeggen dat Heineken ook daad
werkelijk een juridische procedure
tegen de bonden aanspant. Bonden
en directie hebben al veel eerder af
gesproken dat volgende week dins-
Stakende Heineken
de directie wil verkopen.
dag verder wordt gesproken over de
reorganisatie. De directie gaat er
vanuit dat deze bijeenkomst ge
woon doorgaat.
De blokkade op de toevoerweg
bij de brouwerij in Zoeterwoude
heeft vanmorgen tot een grote ver
keerschaos geleid. Op de Rijndijk,
tussen Alphen en Leiden stond van
morgen een file van zeven kilome
ter. Ook in Hazerswoude stagneer
de het verkeer bijna volledig.
AZL krijgt weer
ivf-vergunning
LEIDEN/UTRECHT - Slechts
twaalf van de achttien ziekenhuizen
die om een vergunning hebben ge
vraagd, krijgen toestemming voor
de toepassing van in vitro fertilisa
tie: het ontwikkelen van menselijke
embryo's in een laboratorium om
een zwangerschap te laten ontstaan.
Het AZL behoort tot de twaalf.
Staatssecretaris Simons (volksge
zondheid) en minister Ritzen (on
derwijs en wetenschappen) vinden
overigens dat geen van de zieken
huizen die een vergunning of goed
keuring hadden aangevraagd, mo
menteel aan alle criteria voor de toe
passing van ivf voldoen.
De aangewezen twaalf instellin
gen krijgen slechts een tijdelijke
vergunning tot 31 december 1991.
Aan de vergunningen zijn voor
schriften verbonden. Zo is er de
kwaliteitseis dat de ivf-behandelin-
gen in tenminste tien procent van
de gevallen moeten leiden tot suc
cesvolle zwangerschappen. In het
AZL leidt, aldus een woordvoerder,
22 procent van de behandelingen
tot een zwangerschap.
De ziekenhuizen moeten op korte
termijn maatregelen treffen óm
voor 1 maart 1991 toch aan de ge
stelde voorschriften te voldoen.
Volgend jaar wordt dan beslist over
definitieve vergunningen.
ALPHEN/LEIDEN - De bouw in
Alphen ligt plat. In Kerk en Zanen,
in Gouwsluis, in Beerendrecht, La
ter op de dag volgde ook Leiden. Er
wordt geen steen meer gemetseld.
De bouwvakkers hebben het werk
voor onbepaalde tijd neergelegd.
Zij steunen hun vakbonden mas
saal in de strijd voor een betere cao.
Een strijd die voor het eerst in vijf
tig jaar door leden van het 'zwarte
korps' (heiers en kraanmachinisten)
wordt gesteund.
Al voor half zeven vanmorgen
was FN V-stakingsleider Nanning
Schotanus op het bouwwerk in
Kerk en Zanen, de nieuwste wijk in
Alphen. De vakbondsman hoefde
niet alle registers open te trekken
om de bouwvakkers achter zich te
krijgen. Op één na, die de actie maar
niks vond. Hetzelfde beeld voor
Beerendrecht en Gouwsluis.
De vakbondsman toonde zich ui
terst tevreden over de bereidwillig
heid. Enkele uren later op de och
tend vertelde Schotanus dat FNV
en CNV ernaar streefden dat van
daag zo'n duizend bouwvakkers in
Zuid-Holland het werk neerleggen.
Nog voor het middaguur meldde hij
dat er inmiddels 1300 stakers waren
■van wie enige honderden in Alphen.
De stakingsleider in zijn toe
spraak: "We praten over jullie poen.
Gisteren riep er een werkgever dat
hij wel méér wil betalen, maar we
willen een pakket. Eén procent
loonsverhoging, prijscompensatie
en een 36-urige werkweek. Als de
werkgevers daar 'ja' tegen zeggen
kunnen we praten. Eerder niet. En
we kunnen het lang volhouden.
Maanden als het moet. Het weer
standsfonds heeft voldoende kapi
taal om de mensen een uitkering te
geven".
De bouwvakkers zelf komen wel
aan die uitkering tekort. Zo'n veer
tig gulden per dag vangen ze min
der dan hun salaris. Timmerman A.
Janssen uit Leiden, getrouwd en va
der van drie kinderen, zegt; "Ik he,b
het wél over voor een betere cao om
enige tijd tweehonderd gulden per
week in te leveren. M'n vrouw staat
erachter. We doen het de komende
weken wat zuiniger aan en draaien
het dubbeltje maar eens een keer
extra om alvorens we het uitgeven.
Ik zie wel hoe het afloopt. Het balle
tje rolt nu. Wat ik ga doen? Net als
iedereen naar huis en afwachten
wat er gebeurt".
Een collega-bouwvakker merkt
op: "Onze lonen zijn te laag. In weer
en wind ben je bezig. Als een ambte
naar wat zwaarder werk moet doen
wordt hij daar voor betaald. Bij ons
hoort het er gewoon bij. Staken, ik
ga tot het bittere eind door. Het
moet nu voor eens en altijd goed
worden geregeld. Alles hier op
Gouwsluis gaat plat. De stroom-
knop wordt omgedraaid, er is nie
mand die nog wat kan doen. Stie
kem? Vergeet het maar. Het bouw
werk wordt gecontroleerd".
Uitvoerder Gerrit van Duyn laat
de staking gelaten over zich heen
komen. Hij moet wel. Tegen over-
Onderzoek naar coaHtievorming in gemeenteraden:
LEIDEN - De in het begin van
de jaren zeventig ontwikkelde
strategie van de PvdA om op lo
kaal niveau de macht te verster
ken, heeft geen succes gehad.
Het is de socialisten niet gelukt
een einde te maken aan de vor
ming van traditionele afspiege
lingscolleges waarin de politie
ke macht over een groot aantal
partijen is verdeeld.
Die afspiegelingscolleges zijn
een structureel kenmerk van
coalitievorming in gemeenten,
blijkt uit wetenschappelijk on
derzoek. Het aantal afspiege
lingscolleges in Nederland (cir
ca 75 procent) is de laatste twee
1 decennia gemiddeld zelfs iets
toegenomen. De politieke sa
menstelling van het college
heeft echter nauwelijks invloed
op het beleid, zo is gebleken.
door
Gert Visser
Zo'n maand voor de gemeen
teraadsverkiezingen heeft poli
ticoloog Pieter Tops een aantal
interessante feiten op een rijtje
gezet over coalitievorming op
lokaal niveau. Tops is vanmid
dag gepromoveerd op zijn on
derzoek 'Afspiegeling en af
spraak' aan de Leidse universi
teit.
Het afspiegelingscollege
waarbij de wethouders zijn ge-
recruteerd uit alle grote partij
en in de gemeenteraad is een
traditionele vorm van coalitie
vorming op lokaal niveau. Deze
werd in het begin van de jaren
zeventig vanuit de PvdA ter dis
cussie gesteld waar de behoefte
groeide aan duidelijkheid en de
wens leefde zich van andere
partijen te onderscheiden. Door
juist zo min mogelijk partijen
bij de coalitie te betrekken,
meenden de socialisten minder
concessies te hoeven doen en
meer van hun eigen verkie
zingsprogramma te kunnen rea
liseren. Het leverde de PvdA
het verwijt op botte machtspo
litiek na te streven, een geluid
dat nog jarenlang zou doorklin
ken.
De socialistische strategie
leidde er in 1974 toe dat in een
aantal gemeenten zogeheten
colleges op smalle basis werden
gevormd waaraan niet meer
partijen deelnamen dan strikt
noodzakelijk was. Deze colle
gevorming vond in sommige
grotere gemeenten zoals Leiden
een (vaak kortstondige) variant
in het progressieve college
waaraan alleen progressieve
partijen deelnamen.
Succes
Tops constateert in zijn onder
zoek dat de strategie van de
PvdA de afgelopen jaren (weer)
is gewijzigd. "De PvdA is terug
houdender geworden bij de vor
ming van colleges op smalle ba
sis. Het is geen doorslaand suc
ces gebleken. Je kunt niet zeg
gen dat men terugkeert naar het
afspiegelingscollege, men neigt
naar iets er tussen in".
Er zijn duidelijke verklarin
gen voor deze ommezwaai. Een
voor de hand liggende is dat de
PvdA ten opzichte van bij voor
beeld het CDA de laatste jaren
aan macht heeft ingeboet. Tops:
"De strategie die de PvdA han
teerde, was op zich heel logisch.
Waarom zou je meer partijen in
het college opnemen dan nodig
is» De winst van zo'n college
moet dan met meerdere partij
en worden gedeeld en dat lijkt
onaantrekkelijk. Maar het was
een risico-zoekende strategie.
Een college dat slechts op een
bescheiden meerderheid van de
gemeenteraad kan rekenen, is
sterk afhankelijk van de disci
pline in de aangesloten fracties.
Als er één raadslid uit de boot
valt, is de coalitie weg, bij wijze
van spreken".
"Bovendien neem je het risico
dat waar jij nu een politieke
partij van deelname aan het col
lege uitsluit, je de volgende
keer wanneer de verhoudingen
zijn gewijzigd zelf wordt uitge
sloten. En wanneer je op lokaal
niveau niet aan een college
Bedri jf songelukj e
Is in Nederland het college op
smalle basis op zijn retour, het
progressieve college is al vrij
wel uitgestorven. Na de be
stuurscrisis vorig jaar in Den
Haag kent alleen nog de ge
meente Zutphen een dergelijke
coalitie. Hoewel er in linkse
kringen in de Leidse gemeente
raad nog graag over gespecu
leerd wordt, heeft deze coalitie-
vorm volgens Tops geen enkele
toekomst.. Hij noemt het 'toe
valstreffers of bedrijfsongeluk-
jes'. De PvdA ziet er volgens
hem niets meer in omdat de par
tij zich niet wenst uit te leveren
aan de grillen van klein links.
Gezond verstand
Tops constateert in zijn proef-
schrift dat er nauwelijks een re
latie bestaat tussen de politieke
kleur van het college en het be
leid dat wordt uitgedragen. Ook
daaruit mag worden afgeleid
dat de PvdA-strategie tot poli
tisering weinig succes heeft ge
had. Tops: "De gemeentelijke
autonomie is redelijk beperkt.
In de praktijk komt het vaak
neer op aanpassen en omvor
men van besluiten van de,rijks
overheid. Op lokaal niveau is
men sterk gericht op praktische
problemen waarbij weinig
ruimte is voor ideologisch be
leid. Lokaal besturen is meer
een kwestie van gezond ver
stand gebruiken".
Dat blijkt ook uit het feit dat
het politieke vuur in gemeente
raden zelden zo hoog oplaait dat
een bestuurder zijn ontslag
krijgt aangezegd. Hoewel de
Leidse regio hier de laatste we
ken een uitzondering op lijkt te
vormen (in Leiderdorp verdwe
nen onlangs twee wethouders
van het toneel, in Leiden is de
positie van twee wethouders in
discussie) gebeurt het slechts
zelden dat een wethouder door
de gemeenteraad naar huis
wordt gestuurd. Slechts in ze
ven procent van de gevallen in
de afgelopen veertig jaar dat
een wethouder tussentijds ont
slag nam, lag hieraan een poli
tieke reden ten grondslag.
Opstand
Wellicht is die weinig tot de
verbeelding sprekende gezond-
verstand politiek de reden dat
burgers zich nauwelijks betrok
ken voelen bij hun gemeentebe
stuur. Onderzoek heeft uitge
wezen dat kiezers zich bij
raadsverkiezingen in hun stem
gedrag vooral laten leiden door
de landelijke politiek. Of lokale
politici het goed of slecht doen,
het maakt voor de verkiezings
uitslag vrijwel niets uit.
Gemeenten zijn een eigen
aardig soort politiek systeem
waarin aan enkele vanzelfspre
kende voorwaarden voor het
functioneren van politieke de
mocratie niet of nauwelijks
lijkt te zijn voldaan, constateert
Tops. "Maar is dat gebrek aan
betrokkenheid nu werkelijk zo
slecht", vraagt hij zich af: "Je
kunt dat ook zien als blijk van
instemming. Er is in ieder geval
onvoldoende ontevredenheid
om massaal in opstand te ko
men". Tops wijst op ander on
derzoek waaruit is gebleken dat
burgers over het algemeen meer
vertrouwen hebben in de plaat
selijke dan de landelijke over
heid.
Hij noemt in zijn proefschrift
diverse' veranderingen die de
plaatselijke politiek kunnen
verlevendigen zoals een geko
zen burgemeester, een grotere
financiële zelfstandigheid van
gemeentebesturen of het instel
len van een referendum (zoals
in Leiden is gebeurd) waardoor
politici worden gedwongen
meer rekening met de wensen
van de bevolking te houden.
"Ik ben niet geneigd te vinden
dat er ingrijpende veranderin
gen moeten worden doorge
voerd om de lokale politiek te
verlevendigen", stelt Tops
voorzichtig: "Er is een vorm van
politiek bedrijven ontstaan die
niet speciakulair is maar wel
werkt. Als we het over verle
vendiging hebben, verwacht ik
meer van de introduktie van lo
kale tv waardoor plaatselijke
politici aan bekendheid winnen
en zich zullen willen manifeste-
macht kan hij niets beginnen. Al
leen maakt hij zich bezorgd over de
vraag wanneer de woningen kun
nen worden opgeleverd. Want de
datum daarvan stond al -vast.
"Duurt de staking een dag of drie.
dan is er niks aan de hand. Als het
weken gaat duren, tja, dan komen
de problemen. En de kopers. Ik ge
loof niet dat de kopers als gevolg
hiervan hun koopcontract kunnen
annuleren. Staken is tenslotte wet
telijk toegestaan waaraan de bou
wer niets kan doen. Overmacht
dus".
Acties in de bouw (2)
Bouwvakkers hebben niet te sta
ken, bouwvakkers hebben niets te
klagen, zij moeten gewoon aanhet
werk. Stel je voor dat zij met een 36-
urige werkweek meer vrije tijd krij
gen om zwart te klussen.
Wat bezielt een mens in hemels
naam om een grote groep, voor het
merendeel zeer hard werkende
mensen zo ongenadig tegen hun
schenen te schoppen door zulke op
merkingen te laten publiceren? Dat
iemand zulke botte uitspraken op
papier kan zetten is iets wat waar
schijnlijk maar weinig mensen zul
len begrijpen.
Over het algemeen is het zo dat
zulke lieden als eerste bij zwartwer
kers op de stoep staan om, voor wei
nig geld, hun klusjes te laten op
knappen.
Ik hoop dat wij in het vervolg ver
schoond blijven van de ondoor
dachte uitspraken van A. van
Rooyen.
A. van de Nieuwendijk
Decimastraat 18
Leiden
Acties in de bouw (3)
Wat bezielt de heer of r
van Rooyen om zo te praten over de
bouwvakkers? Onze mannen gaan
's morgens om kwart voor zes de
deur uit om er 's avonds om vijf uur
weer in te komen. Deze mensen zijn
dan elf uur in de weer geweest met
lichamelijk zwaar werk. 's Winters
in weer en wind, zomers onder de
hete zon. A. van Rooyen praat over
een weinig solidaire groepering bin
nen onze samenleving. Laat Van
Rooyen zelf wat meer solidair wor
den, dan zal hij zelf ook inzien dat
de mensen die dit soort onzin uitk
ramen zelf nog te lui zijn om uit hun
ogen te kijken.
Yvonne van Wieringen
Kooilaan 14
Leidën
(Beide briefschrijvers reageren op
een ingezonden brief van A. Van
Rooyen van afgelopen maandag)
vSuftiteiitoisi
14 februari 1990
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Men schrijft uit Deventer: De
Hollandsche Opera zou hier
Donderdagavond met orkest
„Rigoletto" opvoeren. Toen het
gordijn opgehaald was, werd
den aanwezigen konde gedaan,
dat het orkest verhinderd was
mede te, werken, volgens een
zooeven ontvangen telegram,
zoodat men zich tevreden moest
stellen met piano-begeleiding.
Hier en daar werd toen gefloten,
terwijl enkelen zich gereed
maakten tot een haastig vertrek.
Men gelooft algemeen, dat de
heeren Albers c.s. een loopje met
het Deventer publiek hebben ge
nomen. (Vad.)
- Drie kinderen uit Huy, die ge
beten werden door een dóllen
hond en naar den heer Pasteur
te Parijs werden gezonden, zijn
thuisgekomen. Hun toestand
doet hopen dat de beet geene ver
dere gevolgen zal hebben.
Vijftig jaar geleden:
- Een al te belangstellende met
selaar heeft in een monumentaal
huis in een Betuwsche plaats een
benauwden dag doorgebracht
in een even monumentale kluis.
Het huis werd door schilders en
metselaars opgeknapt. In schaft
tijd ging een van hen het huis
eens bezichtigen. Onder de vele
bezienswaardigheden was ook
een enorme safe, die openstond.
De metselaar ging er op kouse
voeten eens in kijken. Hoe de
deur dichtviel, is niet duidelijk,
maar op zeker moment zat de
metselaar er in. De huiseigenaar
was niet te vinden om de deur op
normale wijze weer te openen.
Na korten krijgsraad werd be
sloten een gat in de deur te bran
den om den gevangene versche
zuurstof te geven. Na drie uur
zoeken werd de huiseigenaar ge
vonden. De sleutel ging in het
slot, maar dat was door de snij
brander buiten werking gesteld.
Men moest dus door den muur
heenbreken. Na elf uur stond de
metselaar weer op vrije voeten.
Hij weet nu voortaan hoe een sa
fe er uitziet.
