VE R BIJSTEREN Kohl wil monetaire eenheid met DDR BRD zet Oostduitse burgerbewegingen op tweede plan Explosief debat Joegoslavië over Kosovo Rushdie zegt eerste openbare lezing af op verzoek bewakers Oliver North eist herziening vonnis na 'oneerlijk proces' Aoun aan winnende hand in Bayrut, weer tientallen doden WOENSDAG 7 FEBRUARI 1990 PAGINA 5 Balter: herenigd Duitsland moet lid NAVO zijn BONN (GPD/AP/Rtr/AFP/DPA) De Westduitse bondskanselier Helmut Kohl wil snel met de DDR onderhandelen over een monetaire eenheid tussen beide landen. Kohl (CDU) en de bondsminister van financiën Theo Waigel (CSU) achten het mogelijk dat deze mone taire eenheid nog dit jaar tot stand komt. De Amerikaanse minister van buitenlandse za ken James Baker heeft gisteren voorgesteld om een team van internationale waarnemers namens de 35 CVSE-landen te laten toezien op de komende verkiezingen in Oosteuropese landen. LONDEN De Indisch-Britse au teur Salman Rushdie heeft gisteren afgezien van zijn eerste openbare optreden sinds hij een jaar geleden onderdook. Rushdie had een lezing willen geven in het Londense Insti tute of Contemporary Arts, maar besloot uiteindelijk onder druk van de hem bewakende rechercheurs zijn plan op te geven. Zijn rede werd nu voorgelezen door de bevriende toneelschrijver Harold Pinter. door Cees van Zweeden Rushdie werd bijna een jaar gele den door wijlen ayatollah Khomei ni, leider van Iran, ter dood veroor deeld. Toen fanatieke Britse mos lims volgaarne bereid bleken het vonnis te voltrekken, moest de au teur onderduiken. Afgelopen zon- dag verbrak hij de stilte rond zijn persoon met een essay dat door het zondagsblad Independent on Sun day werd gepubliceerd. De BBC-ra- dio interviewde hem gisteren op een geheime plaats. Het tweehonderd-koppige pu bliek werd nauwgezet onderzocht op wapens en explosieven alvorens de deuren van de zaal opengingen. Wat zij Harold Pinter hoorden voor lezen, was een bittere aanval op de 'Ware Gelovigen'. Rushdie had zijn lezing de titel 'Is niets heilig' meege geven. Hij verontschuldigde zich zijn afwezigheid. "Ik heb mijn bewonderenswaardige bescher mers gevraagd hoe zij zich zouden voelen als ik hier deze tekst zou voordragen. Hun antwoord was zo ongeveer: waaraan hebben wij dit verdiend? Toen besloot ik niet te gaan". Rushdie betoogde in zijn lezing dat hij altijd een liefde had gekoes terd voor boeken. "Liefde kan tot toewijding leiden, maar de toewij ding van de liefhebbende is niet de zelfde als die van de Ware Gelovige. Ik kan trachten uw mening te ver anderen, maar zal uiteindelijk ac cepteren dat uw smaak en voorkeur mij niet aangaan. De Ware Gelovige kent zulke beperkingen niet. de Wa re Gelovige weet dat hij gewoon ge lijk heeft en u ongelijk. Hij zal pro beren u te bekeren, zelfs met ge weld, en als hem dat niet lukt, zal hij u verachten voor uw ongeloof'. Rushdie is in Engeland een cam pagne begonnen voor de uitgave van een paperback-versie van De Duivelsverzen, het boek dat de toorn wekte van fundamentalisti sche moslims overal ter wereld. Zijn uitgever. Penguin, aarzelt nog. Familieleden van de in Libanon ge gijzelde Britten hebben Rushdie's campagne gebrandmerkt als onver antwoordelijk. Sher Azam, leider van de Raad van Moskeëen in het Noordengelse Bradford, zei in een reactie dat Rus hdie door zijn wegblijven een unie ke kans had gemist "te tonen dat hij een einde wil maken aan deze erg treurige episode". Het tijdschema van Kohl voor een waarbij een toekomstig herenigd monetaire eenheid tussen de twee Duitsland lid is van de NAVO, Duitslanden is aanzienlijk korter dat geen westerse troepen worden dan de Westduitse minister van eco- gelegerd in wat nu Oost-Duitsland nomische zaken Helmut Hausmann is. Tot dusver heeft Baker zich al- (FDP) zou willen. Hausmann sprak leen in algemene termen over de van een plan in drie fasen, waarbij kwestie van de Duitse eenwording de laatste pas in 1993 verwezenlijkt uitgelaten. Hij onderstreepte dat zou moeten zijn. Otto Pöhl, de presi- het land lid moet blijven van het dent van de Bundesbank, wil eerst NAVO-bondgenootschap en dat het duidelijk economische hervormin- proces van eenwording zich stap gen in de DDR voordat er sprake voor stap en op vreedzame wijze mag zijn van een monetaire een- moet voltrekken, heid. Samen met zijn Oostduitse collega Kaminsky waarschuwde hij Ook Groot-Brittannië steunt de tegen overhaaste stappen. Duitse hereniging, zo heeft minister Kohl wil met zijn voorstel een van buitenlandse zaken Douglas duidelijk signaal aan de DDR-bur- Hurd gisteren bevestigd. Evenals gers geven, dat ze niet meer lang Baker noemde hij het NAVO-lid- hoeven te wachten op de hereni- maatschap van een herenigd Duits- ging. Met elke stap in de richting land "een cruciaal element inde vei- van een hereniging met de Bondsre- ligheid van ons allen". Hurd zei in publiek wordt de afwachtende hou- Bonn, waar hij zijn ambtgenoot Ge ding en het ongeduld van de Oost- nscher ontmoette, verder er eèh duitsers groter. Het volkomen in el- voorstander van te zijn nog dit jaar kaar zakken van de Oostduitse eco- een CVSE-conferentie te houden, nomie, die ooit de best draaiende socialistische economie was, komt daarmee steeds dichterbij. Per dag verlaten al zo'n 2000 Oostduitsers hun land. De Westduitse minister van fi nanciën Theo Waigel heeft al een bijzonder hulpprogramma van ze ven miljard mark aangekondigd, om de Oostduitsers wat reisgeld voor de Bondsrepubliek te geven, hun opvang in de Bondsrepubliek te regelen en voor het bouwen van autowegen in het grensgebied. De ze maatregelen zullen pas in april in werking treden. CVSE De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken Baker zei gisteren in Praag dat de VS Oosteuropese landen die de overgang naar demo cratie pogen te saboteren, econo misch zullen isoleren. De landen die zijn aangesloten bij de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking (CVSE) zouden waarnemers moe ten sturen om toe te zien op de ver kiezingen in onder meer Tsjechos- lowakije, Bulgarije en Roemenië. De landen in Midden-Europa zou den volgens Baker ook onderling maatregelen moeten nemen om "openingen naar elkaar te maken en militaire doorzichtigheid te bie den". Alle CVSE-landen zouden daarnaast hun defensiebegroting bekend moeten maken vanwege de her en der oplaaiende etnische na tionale conflicten. Baker liet gisteren doorscheme ren dat hij instemt met het plan van zijn Westduitse collega Genscher Afgezette Tsjech pleegt zelfmoord wegens Praag '68 BRATISLAVA (DPA) - De .Tsjechoslowaak die in 196ö het Warschaupact Praag binnen leidde, heeft zelfmoord ge pleegd. De toenmalige plaats vervangend minister van bin nenlandse zaken Viliam Salgo- vic heeft zich opgehangen in zijn woning in Bratislava, zo heeft het persbureau CTK giste ren bekendgemaakt. Salgovic loodste op 21 augus tus 1968 de luchtlandingstroe pen uit de Sovjetunie van het vliegveld bij Praag naar het stadscentrum. Daar werden Alexander Dubcek en de zijnen in het bijzijn van Salgovic ge vangen genomen en naar Mos kou overgebracht. Salgovic, die 70 is geworden, was de enige Tsjechoslowaakse politicus die in verband met de invasie officieel in staat van be schuldiging werd gesteld we gens hoogverraad. Hij vluchtte naar Bulgarije tot het proces op last van Sovjetleider Leonid Brezjnev gestaakt werd. Later werd hij parlementsvoorzitter van Slowakije, waar hij half de cember werd afgezet. Hierna dreigde een heropening van het proces wegens hoogverraad. PRAAG "Thuis zijn jullie mensen, hier zijn jullie slechts bezetters", zo stond op een van de spandoeken die naar schatting 30.000 mensen met zich meedroegen tijdens een demonstratie gisteren in Praag voor het vertrek van de Sovjettroepen. De menigte reageerde tevens enthousiast op de eis van een spreker dat Vasil Bilak en andere voormalige communistische lei ders die mede verantwoordelijk worden gesteld voor de inval van de Sov jet-troepen in 1968, voor de rechtbank worden gedaaad. Vandaag worden in Moskou de onderhandelingen over het vertrek van het Rode Leger hervat. De eerste overlegronde vond in januari in Praag plaats, maar leidde niet tot tastbare resultaten. President Vaclav Havel heeft de Amerikaanse minister van buitenland se zaken James Baker gisteren tijdens diens tweedaagse bezoek aan Praag voorgesteld alle troepen van de Verenigde Staten en de Sovjetunie terug te trekken uit Europa. Baker noemde de besprekingen met Havel "zeer pro- duktief' en kondigde aan dat het overleg wordt voortgezet als de Tsjechos lowaakse president over twee weken naar de VS reist. Volgens een plan dat president George Bush vorige week bekendmaakte, zouden de VS en de Sov jetunie ieder 195.000 man in Midden-Europa houden. (foto ap> WASHINGTON (AP) - Oliver Nor th heeft gisteren via zijn advocaat gevraagd om een herziening van zijn vonnis omdat hij geen eerlijk proces heeft gehad. North kon ex- president Reagan niet laten getui gen en had last van de negatieve pu bliciteit rond zijn rklaringen te genover het Amerikaanse Congres, betoogde advocaat Barry Simon. Het beroep werd gisteren behan deld door rechter Lawrence Silber- man. Hij wilde van regeringsadvo caat Gerard Lynch niet alleen we ten waarom North destijds Reagan niet als getuige mocht laten oproe- Contra's De Contra-rebellen hebben gisteren de ook in eigen gelederen omstre den bevelhebber Enrique Bermu- dez ontheven van zijn post. Hij was onder Somoza militair attaché in Washington. Mensenrechtenorga nisaties hebben hem regelmatig be schuldigd van schendingen van de mensenrechten. Ook zou hij verant woordelijk zijn geweest voor de moord op twee nonnen in Noord- Nicaragua in vorige maand. Aids De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft twee aids-deskundi- gen naar Roemenië gestuurd om de verspreiding van de ziekte onder kinderen te onderzoeken. Vorige week maakte een hulporganisatie bekend dat bij een steekproef onder 1000 kinderen 20 procent seroposi tief bleek. De kinderen zouden zijn geïnfecteerd door transfusies van besmet bloed en het noodgedwon gen hergebruik van injectienaal den. EG-drugs De EG-commissaris voor Latijns- Amerika Abel Matutes vindt dat de EG een bijdrage moet leveren aan het anti-drugsprogramma in Co lombia. Matutes wordt daarin ge steund door Spanje, dat wil dat de EG minimaal 50 miljoen dollar (bij na 100 miljoen gulden) hiervoor uit trekt. Volgens Matutes is in totaal ongeveer 1,2 miljard dollar nodig om de produktie van cocaïne effec tief terug te brengen. Waarschijnlijk zal het geld geput worden uit het hulpbudget voor Latijns-Amerika. pen, maar ook waarom North niet eens inzage kreeg in de schriftelijke antwoorden van Reagan op vragen over de Iran-Contra-affaire. North werd op 4 mei 1989 veroor deeld tot twee jaar voorwaardelijke celstraf, een boete van 150.000 dol lar en 1200 uur dienstverlening we gens zijn betrokkenheid bij de Iran- Contra-affaire. North werd schuldig bevonden aan misleiding van het Congres, het vernietigen van belas tende documenten en het aanne men van geld. North besloot om herziening van zijn vonnis te vragen nadat de advo caat van voormalig nationaal veilig heidsadviseur John Poindexter ge daan had gekregen dat zijn cliënt de beschikking krijgt over voor de zaak relevante pagina's van Reagans persoonlijke notitieboek. Daarnaast heeft Reagan opdracht gekregen een op videoband op te nemen getuigenverklaring af te leg gen voor het proces, dat op 20 febru ari begint. BELGRADO (Rtr/AP) - Het Joe goslavische federale parlement houdt vandaag een uitermate ex plosief spoeddebat over de onlus ten in Kosovo. Het acht leden tellen de roulerende presidentschap dat nu in handen is van de republiek Slovenië, heeft de rellen in Kosovo bestempeld als directe bedreiging van 's lands integriteit en dringt aan op matiging. President Drnovsek zal naar wordt verwacht vooral hameren op- dit punt, zodat een confrontatie met de republiek Servië niet kan uitblij ven. De Servische leider Sloboan Milosevic verwierp maandag elk compromis inzake Kosovo en ver weet het presidentschap traag in grijpen tegen het geweld. De meeste leden van het presi dentschap, dat beslist bij meerder heid van stemmen, gingen slechts na lange aarzeling over tot ingrijpen van het leger. Slovenië, dat zondag brak met de centrale communisti sche partij, ging zelfs zover dat het de 2000 politiemannen terugriep die dienst deden bij de federale politie macht die naar Kosovo was gezon den. In de hoofdstad Pristina van Kos ovo hielden gisteren 20.000 Albane-' zen een stille toch met kaarsen om de 29 slachtoffers te herdenken die vorige week vielen toen het leger sa men met de oproerpolitie een einde maakten aan massale demonstra ties voor meer democratie in Koso vo. In het naburige Podujevo her dachten ongeveer 10.000 mensen een martelaar van het Albanese ver zet, die in maart vorig jaar bij rellen het leven liet. Gisteren werd ook een officiële commissie ingesteld die de klach ten van etnische Albanezen over het harde optreden van de veiligheids politie moet onderzoeken. Het hoofd van de politie in Kosovo Jusuf Karakusi zei dat bij de onlus ten verder 1000 mensen zijn gear resteerd. In het stadje Janjevo, 25 kilome ter ten zuidwesten van Pristina, steeg de spanning gisteravond toen een dronken Servische politieman twee Albanese tieners in hun benen schoot en een ezel doodschoot die hout op'zijn rug droeg. De politie man werd meteen gearresteerd. BUKAREST (AFP/DPA/Rtr) - Het Roemeense Front voor Nationale Redding heeft zich gisteren formeel ingeschreven als politieke partij om te kunnen deelnemen aan de ver kiezingen van mei. Het Front, dat de voorlopige regering van Roemenië vormt sinds dictator Nicolae Ceau- december werd geëxecu teerd, is door de oppositie zwaar be kritiseerd voor het meedoen aan de verkiezingen. In haar ogen heeft het Front een oneerlijke voorsprong op de andere politieke partijen en is het besmet door de aanwezigheid van voormalige communisten in zijn gelederen. Gisteren is opnieuw een Front- minister afgetreden. Mihai Lupoi, minister van toerisme, legde het bijltje erbij neer uit protest tegen het dictatoriale optreden van pre mier Petar Roman. In een interview met het Britse persbureau Reuters verklaarde Lupoi: "Roman denkt dat hij God of een nieuwe Ceauses- cu is door opdrachten van anderen in te trekken en volstrekte gehoor zaamheid te verwachten". De premier zou Lupoi opdracht hebben gegeven 21 hotels over te dragen aan het leger en een groot restaurant aan de Academie van Wetenschappen, terwijl hij juist be zig was exploitatie-contracten daar over af te sluiten met buitenlandse bedrijven. Lupoi's aftreden is voor afgegaan door dat van Front-leden als Dumitru Mazilu, Silviu Brucan, Doina Cornea en Ana Blandian. De Roemenen maken massaal ge bruik van de mogelijkheid om naar het buitenland te reizen. Sinds de val van president Ceausescu heb ben de Roemeense autoriteiten on geveer 200.000 paspoorten uitge reikt. In de maand januari zijn twee keer zoveel paspoorten afgegeven als voorheen in een heel jaar. ADVERTENTIE BAYRUT (AP/Rtr/AFP) - Bij de niet aflatende strijd tussen Michel Aoun en Samir Geagea zijn gisteren opnieuw 38 doden gevallen en 111 mensen gewond geraakt. Aoun be haalde gisteren een militair succes door de troepen van Geagea te ver drijven uit Dbaye, een strategische voorstad van Bayrut. De militie van Geagea zegt zich nu te hebben inge graven ten noorden van Dbaye. Volgens de politie hebben de tanks van Aoun de hele dag zware beschietingen uitgevoerd op de Kasserdjian-kazerne van de Libane se Strijdkrachten in Ein Rumma- neh, kennelijk als voorbereiding op een bestorming. De troepen van Aoun voeren ook onophoudelijk beschietingen uit op de wijken Ashrafiyeh, Jemmayzeh, en Karan- tina, die in handen zijn van Geagea. Eenheden van Geagea openden daarop het vuur op de wijken Sin el- Fil, Furn el-Shubbak, Hazmiyeh, Fayadiyeh en op het presidentieel paleis in Baabda, waar Aoun zijn ondergrondse commandopost heeft. COMBINATIES 0e zomer li|kt nog ver weg, maar dank zij verbijsterende pnjzen haalt u de zomermode nu al in huis. Blazer, gevoerd. 100% katoen, in de kleuren khaki, marine, rood. mosterdgeel of zwart, 36 t/m 44. Nu Uitstekend te combineren met bermuda, 100% katoen, in dezelf de kleuren en maten, nu 39.- Bij passend en in 'dezelfde maten, rok 39.-, pantalon 49.- 'Kleine Confectie' de Bijenkorf!^ OOST-BERLIJN (Rtr) - De basis organisaties die de democratische revolutie in de DDR op gang ge bracht hebben, voelen zich naar het tweede plan gedrongen in de aan loop naar de verkiezingen van maart. Groepen als Neues Forum, die vorig najaar honderdduizenden mensen op de been wisten te krij gen, klagen er over dat hun streven om een eigen soort politieke betrok kenheid tot stand te brengen vrij wel compleet mislukt is door het geld en het mediageweld uit de Bondsrepubliek. "De burgerbewe gingen hebben de revolutie tot stand gebracht en wij willen hun stem vastleggen in een nieuwe grondwet", zegt Gerhard Weigt van de groep Demokratie Jetzt, "maar de Westduitse partijen proberen on ze agenda te bepalen". In de afgelopen weken is het poli tieke spectrum in de DDR veel op dat in de Bondsrepubliek gaan lij ken nadat de Westduitse partijen steun waren gaan geven aan geest verwanten of het initiatief hadden genomen tot fusies teneinde part ners in de DDR te krijgen. De Oost duitse Sociaal-Democratische Par tij (SPD), die twee maanden gele den niet meer voorstelde dan een handjevol mensen dat vanuit kinderkamer actief was, is nu de be langrijkste kanshebber voor de ver kiezingen op 18 maart, en dat in ho ge mate dank zij massieve steun van haar Westduitse zusterpartij. De drie partijen in de coalitie in Bonn, de conservatieve Christen-Demo craten (CDU) en de Christen-Socia le Unie (CSU) en de liberale Vrije Democraten (FDP), zijn hard bezig met de oprichting van rechtse en middenpartijen. In de aanloop naar de algemene verkiezingen in december in de Bondsrepubliek hebben Westduit se politici het pleit voor hun Oost duitse partners gevoerd in toespra ken, in de pers en, wat nog het be langrijkst is, in televisieprogram ma's die in de DDR ontvangen kun nen worden. "Zij voeren hun ver kiezingscampagne feller hier dan in hun eigen land", stelt Weigt. "De communicatie tussen het volk en zijn politieke vertegenwoordigers SPD leidt bij verkiezingen DDR OOST-BERLIJN (AP) - De Oostduitse sociaal-democraten zouden met 54 procent nu een absolute meerderheid behalen bij verkiezingen in de DDR, zo blijkt uit een opiniepeiling die het Oostduitse persbu reau ADN gisteren heeft gepubliceerd. De voormalige regeringspartij SED, die sinds vorige week PDS heet, zou het moeten doen met 12 procent, de CDU zou 11 procent krijgen, Neues Forum 4 procent en de Liberaal-Democraten 3 procent. Alle an dere partijen en groeperingen zouden op minder dan 3 procent van de stemmen kunnen rekenen. Ongeveer 80 procent van de 1000 onder vraagden verklaarde in ieder geval naar de stembus te zullen gaan, al dus ADN. De verkiezingen vinden plaats op 18 maart. Verder zei 76 procent voor een eenwording van de twee Duitse staten te zijn. In november was dit nog maar 48 procent. Onveranderd is het grote vertrouwen in premier Hans Modrow. Van de ondervraagden zei 48 procent in hem te geloven. Tweede plan Als gevolg hiervan staan de burger bewegingen, die van het leiden van een geoliede organisatie veel min der kaas hebben gegeten, in de kou. Neues Forum heeft meer dan 200.000 leden, vijf tot zes keer zoveel als de SPD, maar toch verwacht de ze groep niet hooguit 15 procent van de stemmen binnen te halen, een fractie van waar de SPD op af lijkt te stevenen. "Omdat het buitenland voor ons geen belangstelling heeft, hebben wij haast geen geld om onze ideeen naar voren te brengen", klaagt Weigt. "Anders dan wij lijken de partijen minder belang te stellen in de mensen dan in hun eigen macht". In plaats dat zij het beleid van bo venaf formuleren, sporen burgerbe wegingen hun zeer uiteenlopende leden er toe aan vrijuit te praten en hun ideeën te ontwikkelen door middel van discussie en spontane demonstraties op straat. Zij hebben geen leiders, alleen woordvoerders. Dit concept is volledig vreemd aan r waarop de politiek i westen georganiseerd is. Maar in landen als de DDR, Tsjechoslowa- kije en Bulgarije, waar het woord 'partij' beelden oproept van een on derdrukkend bewind, vorrpden de ze groepen de voorhoede bij de overgang van het dogmatische r democratie. Sinds de val van Erich Honecker hebben de burgerbewegingen de regering gedwongen de grens met het westen te openen, vrije verkie zingen te beloven en af te zien van de leidende rol van de communis ten. Kort geleden hielpen zij actief mee aan de ontmanteling van de ge hate geheime politie (Stasi). In plaats van het westen te imite ren willen zij een radicaal nieuwe vorm van democratie ontwikkelen. "Wij willen ons niet vastklampen aan de 20e eeuw, wij willen West- Duitsland niet naapen, wij willen de cultuur van de 21e eeuw ontwikke len", zei Jens Reich van Neues Fo rum kort geleden. Eenwording De groepen hebben het gevoel dat Volgens hen heeft de Westduitse kanselier Helmut Kohl zijn eigen plannen opgesteld zonder met het oosten te overleggen en zij zijn boos over zijn categorische afwijzen van de ideeën van premier Hans Modrow van de DDR. "De mensen worden het slachtoffer van hun sterke emoties", meent Weigt. "Het is volstrekt onrealistisch om de een heid snel te verwachten. Politici ge dragen zich onverantwoordelijk als zij iets beloven wat zij niet kunnen waarmaken". Demokratie Jetzt en Neues Fa- rum beschouwen beide de vesti ging van de Duitse eenheid als een einddoel. Weigt trekt een vergelij king met Spanje, Portugal en Grie kenland die het lidmaatschap aan vroegen van de Europese Gemeen schap, wat een veel minder vér gaande stap is dan een fusie aan te gaan met een ander land. "Het duur de verscheidene jaren voordat ze toegelaten werden. En dat terwijl die landen in een veel betere positie verkeerden dan het geval is met de DDR".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5