De Jut is eruit in Nicaragua
NABIJ
Nieuwe structuur
lutherse federatie
Maak kans op 'n reis
naar Bulgarije.
Straatarm land tien jaar na revolutie op weg naar verkiezingen
(GALLgTGALD
PAGINA 2
iREPORTAGE i
WOENSDAG 7 FEBRUARI 191 1
GEESTELIJK LEVEN
WASHINGTON (AFP/KNA) De rebelse zwarte priester George Stal-
lings is door de aartsbisschop van Washington geëxcommuniceerd.
Stallings stichtte vorig jaar een eigen Afro-Amerïkaanse kerkdie bin
nen korte tijd zeer populair werd. De excommunicatie betreft automa
tisch ook de volgelingen van Stallings, die deze week bekend maakte al
le banden met het Vaticaan te hebben verbroken. Eerder zei hij wel bin
nen de RK Kerk te zullen blijven, mits de kerk wat zou doen aan het ra
cisme binnen haar muren. De kerk van Stallings is voor de priesterwij
ding van vrouwen, legalisering van abortus, geboortenregeling en het
hertrouwen van mensen die zonder kerkelijke goedkeuring zijn geschei
den. (foto AP)
Meer ruimte voor t)erde Wereld
CURITIBA (EPD) - De Lutherse Wereldfederatie (LWF)
krijgt een nieuwe structuur, waarbij de kerken uit de Derde
Wereld beduidend meer invloed hebben. Dit heeft de achtste
algemene vergadering van de LWF gisteren in Curitiba (Brazi
lië) na twee dagen hevig discussiëren met de kleinst mogelijke
meerderheid besloten.
Het voorstel haalde slechts één
stem meer dan de vereiste twee
derde meerderheid.
Het besluit, waar vooral de
Westduitse lidkerken zich tegen
hebben verzet, is een overwin
ning voor secretaris-generaal
Gunnar Staalsett. Hij krijgt nu de
weg vrij voor een reorganisatie,
waardoor 21 van de 125 stafmede
werkers werkloos worden. Onder
meer de hele communicatieafde
ling wordtr opgeheven. Daarmee
hoopt de LWF jaarlijks een kleine
vier miljoen gulden te besparen.
In de nieuwe opzet komt een
vijftig personen sterke raad in de
plaats van een 32-koppig uitvoe
rend comité, het dagelijks be
stuur van de LWF. De helft van de
raadsleden zal uit de Derde We
reld komen.
Toch uitte de voorzitter van de niet
EN VER
de langdurige besprekingen over
een nieuwe structuur. Door die
debatten kwam de vergadering
niet toe aan de armoede en het on
recht in de Derde Wereld, aldus
Brakemeier, die algemeen als de
LWF-voorzitter wordt ge-
Braziliaanse Lutherse Kerk, ds.
Gottfried Brakemeier, kritiek op
Minder bezoekers
van 'vermaning'
AMSTERDAM - Hoewel het
aantal predikanten binnen de
Doopsgezinde Broederschap de
afgelopen halve eeuw vrijwel
constant is gebleven (honderd in
136 gemeenten), is het aantal le- den opgenomen. Klein had voor
den gedaald. Er is het laatste jaar zijn vertrek naar Curitiba de Roe-
De schorsing van de Evange-
lisch-Lutherse Kerk van Zuid-
West-Afrika (Namibië) en de
Evangelisch-Lutherse Kerk in
Zuidelijk Afrika komt in Curitiba
de orde. In 1984
werden deze blanke kerken als
LWF-lid geschorst omdat ze wei
gerden de apartheid duidelijk te
veröordelen. Vorig jaar had het
uitvoerend comité nog vastge
steld dat er geen reden was de
schorsing op te heffen. Op voor
stel van Staalsett zal de nieuwe
raad deze kwestie behandelen.
De Roemeense bisschop Albert
Klein (79) moest in het smoorhete
Curitiba in een ziekenhuis
sprake van een teruggang van bij
na 2,5 procent.
Stonden er in 1988 nog ruim
17.280 doopsgezinden geregi
streerd, vorig jaar was het vaste
aantal leden dat de 'vermaning'
Duitse afkomst opge
roepen niet naar de Bondsrepu
bliek te emigreren. Zij moeten
overlgêns ook niet in Roemenië
in hun isolement blijven. Klein,
die ook ervan beschuldigd
(het doopsgezinde kerkgebouw) der Ceausescu te hebben gecolla-
bezocht, gedaald tot 16.858. vijftig
jaar geleden telde de Doopsgezin
de broederschap nog zeker 44.000
leden.
Deze cijfers geeft de emeritus
predikant L. Laurense in het zo
juist verschenen Doopsgezind
Jaarboekje 1990. Volgens Lau
rens is het aantal gecombineerde
gemeenten met één predikant
enorm gegroeid. Ongeveer één op
de drie dominees heeft een part
time baan.
boreerd, verdedigde zich met de
opmerking dat de Lutherse Kerk
van Roemenië zich geen openlij
ke kritiek op hét regime kon ver
oorloven als zij als geloofsge
meenschap in leven wilde blij
ven.
Tsjechoslowaakse bisschop.
Jan Chryzostom Korec (66), die in
1951 in het geheim bisschop werd
gewijd, is door de paus benoemd
tot bisschop van het Tsjechoslo
waakse bisdom Nitra. Daarmee is
het aantal vacante bisdommen in
Tsjechoslowakije tot vier terug
gebracht. Korec werd in 1950
priester gewijd. Wegens de toen
malige onderdrukking van de
kerk werd hij een jaar later in het
geheim bisschop gewijd. Hij
werkte tussen 1951 en 1960 in een
fabriek en een bibliotheek. In
1960 belandde hij in de gevange
nis om zijn pastorale werk onder
deGSefö™ëêrde
Vrijgemaakten en
chr.-geref. gaan
door met gesprek
LEIDEN - Het gesprek met de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken moet worden voortgezet, zo
adviseert de speciale commissie
de synode
Kerken (vrijgemaakt), die over
een paar maanden plaatsvindt.
De christelijk-gereformeerde sy
node besloot vorig jaar reeds dat
voortzetting van de ontmoeting
nodig
dit werk niet zou hervatten,
kwam hij in 1968 op vrije voeten.
Beroepingswerk
Enige jaren geleden pakten de Hervormde Kerk: beroepen te Al-
aarof/frmoarri vriiffamaaWtar. an mel° (toez.) mw. dr. S. H. Ponstein-
gerelormeerd-vnj ge makten en Tnagbni kand Groningen, te Hei- en
de christelijk-gereformeerden Boeicop (toez.) W. van Vreeswijk Aal-
weer de draad op van de gesprek- burg; aangenomen naar Benthuizen
ken, die vele jaren eerder waren (deelgemeente De Hoeksteen, herv-
afgebroken omdat er geen voort- geref, part-time) D.
gang werd geboekt. Een jaar gele- utrecht. AJmkerk^ G.
den maakten de gezamenlijke af-
gevaardigden gewag van goede
besprekingen.
Een van de hoofdpunten in het
gesprek is de 'toeëigening des
heils' (de christelijk-gereformeer-
den menen dat de vrijgemaakten
te vanzelfsprekend van Gods ge
nade uitgaan). Beide kerken zijn
het er overeens dat het verschil in
inzicht nog groot is, maar dat mag
geen blijvende scheidende factor
zijn, zo menen de vrijgemaakte af
gevaardigden.
Naar verwachting zal de gere
formeerd-vrijgemaakte synode,
die in Groningen plaatsvindt, het
voorstel volgen.
Arkel kand.
van Beek
Bant-Rutten, naar Amsterdam drs. T.
H. Hibma geref. pred. te Amsterdam
voor de arbeid onder schippers.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Oosterwolde (Fr.) mw. drs.
L. P. Cnossen kand. Kampen.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Rijnsburg (tweede predikants
plaats) H. J. Boiten Enschede-Z, te
Middelharnis i.c.m. Bergen op Zoom
drs. P. J. de Haan kand. Houten.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Fort Macleod (Canada) D. Hak
kenberg Groningen, te Poortvliet en
Rhenen E. Venema Elspeet.
Arnemuiden.
Vrije Baptisten Gemeenten: be
dankt voor Andijk M. G. Ezinga Mid
delburg.
Nicaragua is op weg naar verkiezingen op 25 fabruari. Ruim
tien jaar na de revolutie is het land in de versukkeling geraakt.
De armoede is schrijnend en de fut is eruit bij de Sandinisten,
die president Daniel Ortega zelfs ter communie hebben zien
gaan om zich van voldoende steun te verzekeren. Leonie van
Bladel keerde na een periode van zeven jaar terug in het meest
geplaagde land van Midden-Amerika en doet verslag van de
verkiezingsstrijd.
MANAGUA - In Nicaragua is in ze
ven jaar tijd niet veel veranderd, zo
lijkt op het eerste gezicht. Op de
luchthaven van de hoofdstad Mana
gua zijn geen militairen aanwezig,
althans niet zichtbaar. Het land
ruikt nog hetzelfde. De tropische
vochtigheid van Panama is afwezig.
Ook de welvaartsgeur van uitlaat
gassen, die de bezoeker in Costa Ri
ca verwelkomen, ontbreekt.
De eerste officiële stap in het land
maakt je al meteen tot miljonair. In
ruil voor dé zestig Amerikaanse dol
lars die de regering verlangt, krijgt
de bezoeker een vers gedrukt pak
ket van tweëenhalf miljoen cordo-
bas. Het inwisselen gaat heel wat
geroutineerder dan in 1983, toen de
waarde van een dollar nog overeen
kwam met een paar honderd cordo-
door
Leonie van Bladel
Langs de wegen zijn geen borden
meer te bespeuren met de realis
tisch geschilderde vierkante kop
pen van arbeiders die de coöperatie
verheerlijken. De maagd Maria lijkt
het van deze werkers te hebben ge
wonnen. Op kruispunten in de
hoofdstad hangen, omgeven door
kleurige lichtjes, teksten als 'Viva
Maria' en 'Met de maagd Maria
komt er vrede'.
Ook de route naar hotel Intercon
tinental wordt geflankeerd door
eerbetoon aan de Moeder Gods. Mi
litairen bewaken de feestelijke uit
stallingen rond het nieuwe sym
bool. Het atheisme van de Sandinis
ten, onder andere met verve doorge
voerd in het onderwijs, heeft het in
tien jaar tijd niet kunnen winnen
van het rooms-katholieke geloof.
President Daniel Ortega heeft zich
er bij neergelegd. Hij ging, met de
verkiezingen in het vooruitzicht,
onlangs zelfs in het openbaar ter
communie.
De hal van het hotel ziet er verla
ten uit. De idealistische sympathi
santen van de Sandinistische revo
lutie uit Europa en de Verenigde
Statenen zijn er niet meer te vinden.
De dame die de kranten verkoopt
vormt het enige houvast met het
verleden.
Een jongetje ligt tegen de muur.
van het hotel te slapen. Boven het
vervuilde T-shirt, dat hij over zijn
beentjes heeft getrokken, prijkt een
cherubijnenkopje. Een jaar geleden
kwamen er heel wat van die jochies
op de rijkdom van de buitenlanders
af. De autoriteiten hebben inmid
dels aan deze smet op het Sandinis-
me een einde gemaakt.
Armoedig
Bij daglicht wordt zichtbaar hoe het
er met Nicaragua voorstaat. Dezelf
de kruispunten die bij avondlicht
nog een vriendelijk beeld gaven,
worden nu gevuld met armoedig
uitziende jongetjes en volwassenen,
die sigaretten verkopen. De straten
zijn gevuld met aftandse auto's,
waarbij de roestige en gedeukte
Lada's opvallen. Toch hebben Ja
panse bedrijven als Nissan en
Mazda zaken geopend in het faillie
te land. Kennelijk houden zij alvast
rekening met een a^der Nicaragua
na de verkiezingen.
De restanten van de aardbeving
uit 1972 zijn nog steeds niet opge
ruimd. Nu dienen ze vooral om er
verkiezingspropaganda op te kal
ken. De ruïne van de kathedraal
wordt steeds meer een aantrekke
lijk décor voor een thriller. De stof
wolken die er in 1983 doorheen joe
gen, hebben plaatsgemaakt voor
opkomend struikgewas.
Vlakbij het meer zoeken kinde
ren voedsel in de vuilnishopen.
Voor veel landen in Latijns-Ameri-
ka is dat geen opzienbarend ver
schijnsel, maar in Nicaragua kwam
het zelfs onder dictator Somoza niet
voor. Op de bergen in de verte zijn
de eens zo stralend witte letters
FSLN, die staan voor Frente San-
dinista de Liberación National, ge
heel vervaagd. Letterlijk een teken
aan de wand. Ook in Nicaragua
heeft de revolutie zichzelf overleeft,
al zullen de Sandinisten dat open
lijk niet toegeven.
Wie in Managua de supermarkt
voor diplomaten bezoekt ziet hoe de
vlag erbij hangt. In 1983 was er nog
een royaal aanbod van de geschrif
ten van Marx en Lenin te vinden.
Nu ligt de nadruk op parfum, Russi
sche wodka, oude Cubaanse rum,
en autobanden. Alles moet met dol
lars worden betaald. De cassière
probeert een klein voordeel te beha
len door in de plaatselijke munteen
heid terug te betalen. Corruptie in
het klein.
Zo staan in het straatarme Nicara
gua diplomaten, de bevoordeelden
van het Sandinistisch Front en de
laatste restanten van de Nicaragu
aanse bourgeoisie, broederlijk en
kapitalistisch met volgeladen karre
tjes naast elkaar bij de kassa. Even
verderop ligt de markt van Mana
gua, waar de bevolking het met
tweedehands schoenen en kleding
moet doen.
"Daniel, Daniel"
In Masaya, een plaatsje ten zuid
westen van Managua, waar tijdens
de strijd tegen Somoza einde jaren
zeventig hevig werd gevochten, is
de belangstelling voor Ortega niet
groot. Jongetjes proberen er hun li
monade kwijt te raken aan het pu
bliek. Een hoempa-orkestje houdt
de stemming erin.
Plotseling barst er vuurwerk los.
De menigte stroomt naar één kant
van het pleintje. Aan het stuur van
een fonkelnieuwe open superjeep
van Japanse makelij zit Daniel Orte
ga. Om zijn hals het rood-zwarte
pioniersdoekje van de Sandinisten.
Zijn gezicht is strak, maar zijn ogen
schitteren. De jeep zet precies koers
naar de andere kant van de markt.
Dat geeft even paniek, maar die
maakt snel plaats voor enthousias-
Vrouwen en kinderen roepen, el
kaar verdringend: "Daniel ...Da
niel". Omringd door bodyguards
worden Daniel en de menigte door
de smalle doorgangen van de markt
gestuwd. Terwijl een tropische re
genbui iedereen dwingt te schuilen,
beginnen op een overdekt platform
de eerste toespraken.
Daniel Ortega lijkt meer geboeid
door een telex over de ontwikkelin
gen in het naburige El Salvador dan
door zijn kiezers. Terwijl spreek
sters zich uitputten in loftuitingen,
keert hij ze van tijd tot tijd gevoel
loos de rug toe. Het gezicht van de
president blijft een masker. Het pre
sidentschap van een land als Nica
ragua weegt zwaar voor de 44-jarige
Ortega. En wellicht is de jarenlange
gevangenschap onder dictator So
moza debet aan het verbergen van
zijn emoties.
Violeta
De verkiezingskaravaan van de 60-
jarige Violeta Barrios de Chamorro
vertrekt om zes uur in de ochtend.
ADVERTENTIE
Of win één van de
andere aantrekkelijke
prijzen met het
Gall Gall Balkan
festival. Vraag de
wedstrijdfolder
uw filiaal
houder.
ie loopi t/m woensdag 21
Een opgestoken duim, maar strakke gezichten bij tegenkandidate Violeta Chamorro en haar volgelingen. "Als
Contra betekent tegen de dictatuur en censuur van de pers. Dan zijn wij Contra". (foto AFP)
v A j gaan). Het echoot door de straten
l^ssJÉSÉll ÉÉI van Matiguas en wordt nog vele ma
len herhaald.
Voorafgegaan door enkele hon
derden mensen te voet, wordt Cha
morro, begeleid door tientallen in
woners te paard, naar een grote
open vlakte gereden. De thuisblij
vers hangen over de balkons om
niets van de gebeurtenis te missen.
De mensen kijken serieus en vast
beraden. De geur van paarden en
mensen vermengt zich in de straten
van Matiguas.
Violeta Chamorro, een goed uit
ziende grootmoeder die met haar
status als politica nog geen raad
weet, neemt de microfoon. Haar
toespraak heeft weinig samenhang.
Hoe jé in het land van de macho's als
vrouw politiek moet bedrijven lijkt
een hele opgave. De toegestroomde
menigte blijkt er geen problemen
mee te hebben. Violeta wordt door
haar kiezers voor vol aangezien en
krijgt daarom een haan aangebo
den.
Op enige afstand volgen de San
dinistische politie en internationale
waarnemers van de OAS, de Orga
nisatie van Amerikaanse Staten, de
gedragingen van de menigte. Bij
verkiezingsgeweld in Masatepe is al
een slachtoffer gevallen. Hier in het
noorden zijn echter geen aanhan
gers van de tegenpartij aanwezig
om te provoceren.
Enkele zwaar met mensen bela
den vrachtwagens worden halver
wege de bijeenkomst met luid ge
juich binnengehaald. Enkele om
standers zijn geschokt omdat ze in
de chauffeur van de internationale
waarnemers de vroegere politie
chef van het gebied hebben her
kend. De waarnemers zijn erover in
gelicht. Die hebben de klacht wel
willend aangehoord.
Contra
Een inwoner van Matiguas pakt pen
en opschrijfboekje van de verslag
geefster en schetst hoe de Sandinis
tische politie met een doorzichtige
maatregel de boeren uit de bergen
belemmert de bijeenkomst bij te
wonen. Op verschillende punten in
de toegangswegen uit de bergen is
de boeren naar het eigendomsbe
wijs van hun paarden gevraagd.
Daarop moesten de meesten onver-
richterzake naar huis terugkeren.
Achter ons gaat de verkiezings
bijeenkomst verder. Vanaf het po
dium klinkt: "Wij zijn geen Contras.
Maar als Contra betekent tegen de
dictatuur en censuur van de pers.
Dan zijn wij Contra". Het publiek
antwoordt als uit een keel "Somos
contra" (wij zijn tegen).
Het is duidelijk: de UNO zal ook
het politieke gezicht moeten zijn
van de Contra's, die de sandinisten
sinds de revolutie te vuur en te
zwaard hebben bestreden. De rebel
len hebben de mogelijkheid met
een eigen kandidaat de verkiezin
gen in te gaan laten passeren. Giste
ren was de laatste inschrijvingsdag.
De plaatselijke partij-voorzitter
fungeert als doorgeefluik voor een
stroom geschenken. Het meest bi
zar is een aan de achterkant gepluk
te kip. Op het kale kippenlijf is de
tekst 'Violeta' aangebracht. Nu
vormt zich een brede grijns op het
gezicht van Ortega. De marktkoop
vrouwen hebben er luidruchtig ple
zier om. Door het hele land zijn tek
sten te vinden als 'Daniel es mi gal-
lo' ofwel 'Daniel is mijn haan'. Vio
leta de Chamorro, de tegenkandida
te voor het presidentschap, wordt
door de Sandinistische verkie
zingspropaganda afgeschilderd als
een kale kip. Vandaar.
Een oudere vrouw heeft zich naar
voren gedrongen. Ze staat met haar
buik tegen die van een bodyguard
aan. Op een goed gekozen ogenblik
brengt ze haar hand in een smekend
gebaar richting president Daniel en
zegt luid en goed hoorbaar "Daniel
comida" (Daniel eten). Daniel heeft
zijn blik op haar gericht, het kan
hem niet zijn ontgaan. De oude
vrouw ontvangt geen enkel teken
dat hij de boodschap heeft begre
pen.
Violeta is de weduwe van de in 1979
door dictator Somoza vermoorde
Joaquin Chamorro, de hoofdredac
teur van La Prensa. Zij is presi
dentskandidate namens de UNO,
een bundeling van de meest uiteen
lopende politieke partijen. In een
razend tempo gaat het op weg naar
Matiguas in het noordoosten van
Nicaragua. Het landschap is ruig.
We passeren Matagalpa in het
hart van het land. De buitenwijken
maken een heel wat triester en ar
moediger indruk dan in 1983. In het
centrum van het stadje wordt de
laatste hand gelegd aan het verkie
zingscentrum voor de Sandinisten.
Op de achtergrond een monument
in Oosteuropese realistische stijl
voor de strijders van de revolutie.
Een hapje eten in Matagalpa is er
niet bij. "No cocina, no tienen gaz",
laat de eigenaresse van een restau
rant weten (de keuken is niet open,
er is geen gas).
Drie uur lang houdt een UNO-lid
in de laadbak van een kleine Mazda
de hard wapperende vlag omhoog.
Dan passeren we Muy Muy. De boe
renbevolking ziet er arm uit, maar
beter gevoed dan in de stad. Juist
als de gedachte dreigt post te vatten
dat we de lange reis voor niets heb
ben ondernomen, stromen ervan al
le kanten supporters toe. Violeta
Chamorro klimt op een open wa
gen, strekt haar armen uit naar het
publiek, en zegt dat ze weg moeten,
die Sandinisten. De menigte ant
woordt: "Que se vayan" (dat ze
(jwwMK mw rmmmw
Ki/ffT imm
