Roemenië krijgt
raad van eenheid
Lont in kruitvat Kosovo is bijna opgebrand
Regering Bulgarije treedt af
Oosteuropese landen
niet voor 2000 in EG
Leger ingezet in Kosovo
Sovjet-leger
verlaat Bakoe
mogelijk snel
HULP
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1990
PAGINA 5
Front geeft alleenheerschappij op
BUKAREST (AP/Rtr/DPA/AFP)) - De Roemeense interim-regering van het Front van Na
tionale Redding wordt vervangen door een raad van nationale eenheid, waarin het Front
en 29 politieke groeperingen elk drie zetels hebben. Negentig andere zetels worden bezet
door niet-gebonden personen uit alle geledingen van de samenleving. De raad zal het land
regeren tot de verkiezingen van mei.
Het Front en de oppositie zijn de
vorming van een raad van nationale
eenheid gisteren overeengekomen
tijdens het ronde-tafeloverleg. De
raad, die voor het eerst bijeenkomt
op, 9 februari, zal een nieuwe inte-
De oppositie heeft het Front, dat i
december de macht overnam na d
omverwerping van Ceausescu,
weten uit te zijn op alleenheer- cratische Partij,
het uitvoerend comité van de nieu
we Raad.
De leider van de Sociaal Demo-
i de belang-
president kiezen ter vervanging kend dat het zich had opgesplitst
de leider van het Front van Na
tionale Redding, Ion Iliescu. Vol
gens ingewijden wordt het dage
lijks bestuur van het Front vandaag
ontbonden om de leiding te vormen
van de nieuwe partij waarmee het
Front de verkiezingen in gaat.
In een gezamenlijke verklaring
zeiden de deelnemers aan het ron
de-tafeloverleg dat vooraanstaande
wetenschappers, kunstenaars, ar
beiders, boeren, intellectuelen, jon
geren, studenten, vertegenwoordi
gers van minderheden en personen
die, tot de verkie-
i re'geren en een
de verkiezingen,
met de ópposi-
rijkste drie oppositiegroepen,
afloop van het overleg: "We hebben
alles bereikt wat we konden berei
ken." De leider van de Nationale
Boerenpartij, Corneliu Coposu, po
seerde gearmd met Iliescu voor een
horde buitenlandse fotografen. "We
tie heeft gekeerd. Zij hebben de
overmacht, wij hebben de populari-
die
mei. Het Front deed die stappen na
jër door de oppositie van te zijn be
schuldigd dat het zich, door te wil- teit", aldus Coposu,
len deelnemen aan de verkiezingen,
niet houdt aan de belofte slechts tot
de verkiezingen te zullen blijven re
geren.
Iliescu zei gisteren op een pers-
actieve rol hébben gespeeld conferentie dat het Front moet wor-
- - - den gezien als een onafhankelijke
politieke groepering die tot doel
heeft van Roemenië een democrat:
i de revolutie, van de raad deel zul
len uitmaken. Het voorstel dat het
Front eerder gisteren deed
■volksvertegenwoordi- te maken. Als zodanig zal het Front
soort
ging met vetorecht over de beslis
singen van de interim-regering in te
stellen, werd door de overige deel
nemers aan het overleg verworpen,
Het overleg was bedoeld om over
eenstemming te bereiken
vraag in welke mate en met
Front de politieke macht wil delen.
deelnemen aan de verkiezingen, net
als de andere partijen, aldus Iliescu.
Op de vraag of hij streefde naar
het presidentschap na de verkiezin-
er- gen zei hij: "Anderen beslissen voor
de mij of ik president word. Misschien
het niet". Hij verklaarde wel kandidaat
te zijn voor het'voorzitterschap van
BRUSSEL De nieuwe Oost- Hongarije en de Sovjetunie al han-
europese democratieën zullen voor dels- en samenwerkingsakkoorden,
het jaar 2000 zeker geen lid van de Met Tsjeclisolowakije en Bulgarije
Europese Gemeenschap kunnen wordt onderhandeld over verbre-
worden. Wel moet de EG met die ding van de bestaande handelsak-
landen associatie-verdragen en sa- koorden en met de DDR zijn de on-
menwerkingsakkoorden sluiten, derhandelingen over zo'n akkoord
Maar dat houdt niet in dat zij op den net begonnen. Die zullen dit voor
jaar worden afgerond.
Volgens een Commissie-woord
voerder betekent associatie geen
belofte dat de landen te zijner tijd
lid kunnen worden. In het verleden
is dat door de EG alleen ten aanzien
van Turkije gedaan. Alleen voor de
DDR wordt een uitzondering ge
maakt. Dat land kan door zijn spe-
Sihanouk: imago
verzet opkrikken
PARIJS (AFP) - De Cambodjaanse
prins Norodom Sihanouk wil het
image van de door hem geleide ver-
zetscoalitie verbeteren. Daarvoor
moet de coalitie van vlag, volkslied
en naam veranderen die dateren uit
de tijd dat de communistische Rode
Khmer in Cambodja aan de macht
was. In plaats van de regering van
"Democratisch Cambodja" moet
het gewoon Cambodja worden, zo
staat in een gisteren uitgelekte brief
van de prins aan Khieu Samphan
van de Rode Khmer en de rechtse
nationalist Son Sann, die respectie
velijk vice-president en premier
zijn van de coalitie.
De prins vindt dat het image van
zijn regering-in-ballingschap, die
door de Verenigde Naties wordt er
kend als de enige wettige regering
n het voormalig Ceausescu regime worden streng bewaakt tijdens het proces dat
ks naar recht ex-minister van binnenlandse zaken Tudor Postelnicu, ex-vooveit-
het Centraal Comité Emil Bobu en voormalig vice-premier Ion Dinca. <foto AFI>>
Drie vdn de'vier kopstukken
tegen hen wordt gevoerd. Van
Communisten Idezen voor democratie
SOFIA - In Bulgarije is de regering munisten. Het buitengewoon con-
premier Georgi Atanasov gis- êres van de Bulgaarse Communisti-
Cambodja verslechtert ten gun- teravond
ste van het bewind dat sinds 1979 in kennelijk om de weg vrij te maken vuui
Phnom Penh aan de macht is. Daar- voor een regering van nationale Met
bij moet ook rekening worden ge- eenheid. De oppositie, verenigd in
houden met de internationale pu- de Unie van Democratische Krach-
blieke opinie en de overzeese Cam- ten (UDK), ziet momenteel echter
bodjanen, aldus Sihanouk. geen heil in een coalitie met de com-
door
Hans de Bruijn
Dat staat in een voorstel van de
Europese Commissie dat maandag Hf |H|
wordt besproken door de ministers ciale status op korte termijn tot'de sche Albanezen opni
van buitenlandse zaken van de EG. EG toetreden
Volgens de Commissie kunnen dé Daarentegen ligt associatie van
Oosteuropese landen die daar poli- de EG met de Sovjetunie volgens de
tiek en economisch rijp voor zijn, in Commissie minder voor de hand.
aanmerking komen voor uitgebrei- Door 2yn geografische
sche omvang
PRISTINA (AP) - Het nationale le- gen z
ger van Joegoslavië heeft gisteren stand
tanks, vliegtuigen en helikopters in
gezet om de situatie in de provincie
Kosovo onder controle te krijgen.
Niettemin gingen duizenden etni-
de straat
dat hun rechten
het op een complete op-
de provincie kunnen uit
draaien,
in een verklaring. "Etnische Alba
nezen zijn-geen terrdristen. Zij wor
den onderworpen aan staatster
reur", aldus de leiders. De regering
rerklaring weten dat
marxistische partij". Ze kiest
een meer-partijenstelsel, parlemen
taire democratie, democratisering
van de eigen organisatie en eecn
sterk sociaal georiënteerde markt
economie. Op een aantal terreinen
behoudt de staat wel eën reguleren
de functie. Voorts kiest de BCP
voor scheiding van partij en staat.
De partijleider kan niet tegelijk pre-,
sident Bulgarije zijn.
Het congres is er afgelopen nacht
als gevolg van felle discussies tus
sen "haviken" en zowel gematigde
UDK-woordvoërder Petar Beron als radicale hervormers, niet in ge-
erwacht afgetreden, sche Partij heeft gisteren gekozen
Buwe, democratische koers,
i grote meerderheid werden
partij statuten en het "Mani
fest voor dëmocratisch socialisme
in Bulgarije" aangenomen.
door
Ronald Frisart
heeft laten weten dat het verloop
WÊÊttÊ L„_ van het buitengewone congres van
aarschüwdendëïêidërs de Bulgaarse Communistische Par-
tij (BCP) de UDK geen aanleiding
geeft in te gaan op de uitnodiging
van Petab Mladenov een brede coa
litie te vormen tot de verkiezingen
de zelfstandigheid van hun provin- dialoog moet worden gestart met
de associatie-overeenkomsten. De-
ze gaan veel verder dan ,de gewone moeilijkheden kun.
handelsakkoorden. Geassocieerde het vorig jaar afgesloten handels-
landen krijgen allerlei handelsvoor- samenwerkingsakkoord met de
rechten van de EG. De Poolse pre- Sovjetunie gaat al heel ver.
mier Tadeusz Mazowiecki zei gis
teravond al dat zijn land graag een
associatieverdrag met de Gemeen
schap wil.
De EG heèft nu met Polen,
Moord zwarten
Eén 20-jarige Zuidafrikaanse sol
daat is gearresteerd wegens de
moord op drie zwarten die woens
dag langs een snelweg bij de plaats
Klerksdorp, 165 kilometer ten wes
ten van Johannesburg, zijn terugge
vonden, zo heeft de politie gisteren
bekendgemaakt. Het motief voor de
moorden is onduidelijk.
Troepen
De Russische onderminister van
buitenlandse zaken Ivan Aboymov
en zijn Hongaarse collega Ferenc
Somyogi zijn gisteren in Budapest
begonnen aan besprekingen over
de terugtrekking van de ongeveer
50.000 Sovjet-militairen uit Honga
rije. De troepen zijn in 1956, na het
mislukken van de volksopstand, in
het land gestationeerd. In Tsjechos
lo wakije werden eerder gesprekken
«p gang gebracht om de Sovjet-mi
litairen te laten vertrekken.
Irangate
De Iraanse zakenman en financier
van de Iran-contrazaak Albert Ha-
kim is gisteren door een gerechts
hof in Washington veroordeeld tot
twee jaar voorwaardelijke gevange
nisstraf en een boete yan 5000 dol
lar. Hakim en zijn zakenpartner Ri
chard Secord leidden een geheime
operatie, waarbij op instigatie van
Witte-Huismedewerker Oliver Nor
th wapens werden verkocht aan
Iran. Bij het vonnis hield de rechter
rekening met de medewerking van
Hakim aan het onderzoek.
Suriname
In het gebied rond Matta, ten zuiden
van Paramaribo, zijn nog steeds ge
vechten gaande tussen Toekayana-
indianen onderling. Volgens onbe
vestigde berichten zijn er sinds zon
dagavond 20 doden gevallen.
Woensdag zei een anonieme groep
Toekayana's dat de leiders Thomas
en Matto bij gevechten waren afge
zet. Matto zou gewond zijn geraakt
en door rebellen in gijzeling worden
gehouden. Thomas zou nog met een
groep strijders actief zijn in het ge
bied rond Matta.
door de Servische autoriteiten "democratische krachten in Koso-
worden eerbiedigd. Kosovo staat
volgens de staatstelevisie aan de
dat tot specifieke rand van een burgeroorlog. De fede-
[leiden. Maar rale regering stelde in een gisteren slavië. Gisteren hadden in Servië
gepubliceerde verklaring dat "de si- massale_anti-Albanese betogingen
tuatie in Kosovo steeds
slechtert".
De Poolse premier Mazowiecki.
zei dat Polen niet zal aandringen om
lid van de EG te worden. Maar asso
ciatie vond hij, al een belangrijke
stap in de goede richting.
Leiders van Albanese groeperin- gen de opstandige Albanezen in Ko
gen in Kosovo deden gisteren i
keerden zich ook tegen de
ïp mei.
Ook een van de stromingen bin
nen de BCP, de Alternatieve Socia
listische Organisatie (ASO), toonde
zich gisteravond laat diep teleurge
steld over het partijcongres. Terwijl
veel gedelegeerden de ernst van de
crisis in de partij niet bleken in te
zien, werden ze gemanipuleerd
door de congres-leiding, die autori
tair optrad en proceduretrucs ge
bruikte, aldus de verklaring.
In de nieuwe statuten omschrijft I
w partijleiding te
kiezen. De stemming werd uitge
steld tot vanmiddag.
WAPENDIEFSTALLEN SOV
JETUNIE - Een golf van wapendief
stallen overspoelt de Sovjetunie.
Sinds oktober zijn al meer dan 9000
wapens uit legerdepots ontvreemd.
Dit meldt het het weekblad "Mos
kou Nieuws". Over het soort wa
pens geeft het blad geen details.
Een militaire woordvoerder gaf
echter toe dat ook twee stuks lucht
afweergeschut van het type "Stre-
la" zijn ontvreemd. Over de hele
Sovjetunie zijn ongeveer 330.000
wapendepots. Nationalistische
strijders in de zuidelijke republie-
Albanezen. Zonder onderhandelin- Albanezen geven.
de communistische partij zichzelf ken Armenië en Azerbajdzjan, op
als
type moderne jacht
wapens,
hebben
BAKOE (AP) - De militaire com
mandant van de Azerbajdzjaanse
hoofdstad Bakoe heeft gisteren ge
zegd dat wellicht half februari al een
deel van de Sovjet-troepen kan wor
den teruggetrokken. Bovendien
zou dan de avondklok, die vorige
maand werd ingesteld na het etni
sche geweld en de daarop volgende
nationalistische opstand in Azerba
jdzjan, kunnen worden opgeheven.
Maar -de spanning in de stad moet
dan nog wel verder afnemen, aldus
generaal Vladimir Doebinjak.
Doebinjak zei op een persconfe
rentie dat de soldaten van het regu
liere Sovjet-leger - dat wil zeggen
5000 van de 17.000 soldaten die in
Bakoe zijn ingezet - dan naar huis
zouden kunnen gaan. Op 13 januari
vielen Azeïi's in Bakoe wonende
Armeniërs aan. Een week later nam
het Sovjet-leger de Azerbajdzjaanse
hoofdstad in en herstelde de orde.
Het officiële persbureau TASS
meldde gisteren dat sinds de inval
van het leger 139 doden zijn geval
len: 106 burgers, 28 soldaten en vijf
politiemannen. In totaal raakten
498 mensen gewond.
Een zegsman van het Azerbajd
zjaanse Volksfront, Nadtsjov Nadzj-
avov, verklaarde gisteren dat het
Kremlin de militairen naar Bakoe
heeft gestuurd om de te voorkomen
dat het volksfront bij de lokale ver
kiezingen, die binnen drie maanden
gehouden zullen worden, een goed
resultaat zou behalen. Nadzjavov
voorspelde dat de Sovjet-troepen
Bakoe niet voor de verkiezingen
zouden verlaten. Hij bekritiseerde
Gorbatsjov omdat die in Litouwen
had toegegeven aan de hervormers
en geen militairen stuurde naar die
republiek, maar in het geval van
Azerbajdzjan niet had geaarzeld om
troepen te sturen om zo de conser
vatieven in de partij te vriend te
houden. „Gorbatsjov heeft bloed
aan zijn handen", zei Nadzjavov.
Generaal Michail Kolesnikov ver
klaarde dat het Sovjet-leger leed on
der het "Tblisi syndroom". De kri
tiek die volgde op de inzet van het
leger in de Georgische hoofdstad
Tblisi op 9 april van het vorig jaar
heeft de daadkracht van het leger
aangetast en de bevelsvoering ge
hinderd, zei Kolesnikov. Bij die in
zet tegen Georgische nationalisten
vielen meer dan 20 doden.
Russische joden
snel en massaal
naar Israël
TEL AVIV (GPD) - Het aantal
vluchten met Russische emigran
ten naar Israël zal aanmerkelijk
worden opgevoerd. The Jerusalem
Post meldt vandaag dat mogelijk al
vanaf aanstaande zondag iedere
nacht meer dan duizend Russische
joden op het vliegveld van Tel Aviy
zullen arriveren. De Russische au
toriteiten zouden bereid zijn de
Hongaarse luchtvaartmaatschappij
Malev extra landingsrechten in
Moskou te verlenen. Vanuit Boeda
pest vliegen de emigranten door
naar Tel Aviv. De wachttijd voor
Russische emigranten met een uit
reisvisum bedraagt nu meer dan
een jaar.
De nieuwe regeling is het resul
taat van wekenlange onderhande
lingen van Israël met luchtvaartau
toriteiten in Hongarije, Tsjechoslo-
wakije en Roemenië. De drie Oost
europese landen zijn graag bereid in
ruil voor harde valuta extra vluch
ten uit te voeren. Het probleem tot
nu toe was de opstelling van de Rus
sische regering, die weigerde extra
landingsrechten te verlenen.
Meer buitenlands
nieuws op pagina 9
Voor de tweede maal binnen een
jaar zijn de Albanezen in Kosovo in
opstand gekomen tegen de over
heersing door Servië. Eiste de rebel
lie in februari en maart vorig jaar 24
mensenlevens, dat aantal is nu al
volgens officieuze cijfers ruim over
schreden en er zijn nog- geen teke
nen dat het geweld luwt. Zuid-Joe
goslavië staat op dë rand van een
complete burgeroorlog tussen de
Albenezen enerzijds en de Monte-
negrijnen en Serviërs anderzijds.'
door
Sjaak Smakman
opstand komt op een
moment dat Joegoslavië in een tota
le malaise verkeert. Niet alleen is de
economie vrijwel ingèstort, ook het
politieke bestel verkeert in een die
pe crisis. Het partijcongres van
twee weken geleden, bedoeld om
via democratische hervormingen
de eenheid nog enigszins te bewa
ren, liep uit op een j ammerlijke mis
lukking.
De Slovenen liepen woedend weg
toen het congres hun vergaande
voorstellen afwees. Eens te meer
werd duidelijk dat zich in Joegosla-v
vië de afgelopen jaren een tweede
ling heeft voltrokken. De noordelij
ke republieken, met voorop Slove
nië, zijn hard bezig met politieke
hervormingen, terwijl het zuiden,
waar Servië de scepter zwaait, alles
bij het oude wil houden.
Het ligt voor de hand dat de mis
lukking van het partijcongres de
lont in het kruitvat is geweest. Al
leen politieke hervormingen als de
invoering van een meerpartijenstel-
sel en vrije verkiezingen bieden de
Albanezen in Kosovo uitzicht op
een einde aan de Servische over
heersing. Nu het congres is opge
schort zonder dat over deze onder
werpen, die overigens wél op de
.agenda stonden, besluiten zijn ge
nomen, is de hoop op meer vrijheid
in rook opgegaan. Stopzetting van
de politieke processen tegen voor
malige Albanese leiders, politiek
k Tanks van het Joegoslavische leger trekken de stad Clogovac in Kosovo binnen r
nezen en politie waarbij vier mensen om het leven kwamen.
e onlusten tussen Al ba-
pluralisme en vrije verkiezingen
zijn niet voor niets de eisen waar
mee de Albanezen deze keer de
straat op zijn gegaan.
Minderheden
Op de achtergrond spelen opnieuw
ook de etnische tegenstellingen een
grote rol. Kosovo bestaat voor 90,
procent uit Albanezen, een aanzien
lijke minderheid van Serviërs en
een klein aantal Montenegrijnen.
Montenegro is net als Kosovo een
autonoom gebied dat aan Servië
grenst en sterk door Servië wordt
overheerst. De Servische partijlei
der Slobodan Milosevic probeert al
geruime tijd ook Kosovo, dat in de
zeventiger jaren een autonome sta
tus kreeg, weer in te lijven. Hij
speelde daarbij handig in op de na
tionalistische gevoelens van de Ser
viërs door op grote schaal gruwel
verhalen te verspreiden over de on
derdrukking van de Servische min
derheid in Kosovo.
Ook in Kosovo zelf zat hij niet stil.
Na een succesvolle zuiveringscam
pagne in de partijleiding van Koso
vo zag hij kans om de Albanees
Azem Vlasi als partijleider af te zet
ten en aan te laten klagen wegens
hoogverraad. De beschuldiging
luidde dat hij de rellen van vorig
jaar, gericht tegen een besluit van
de gezuiverde partijleiding om de
autonomie voor een groot deel op te
geven, op touw had gezet. Het pro
ces leidde tot massale demonstra
ties in Kosovo, die met harde hand
werden onderdrukt.
De tegenstellingen tussen Servië
en Slovenië traden daarbij scherp
aan het licht. Toen de Sloveense
partijleiding, net als de centrale par
tijleiding, het proces veroordeelde
en aandrong op stopzetting, ver
brak Milosevic de banden met
Slovenië. Hij riep bovendien de Ser
ver) op om massaal naar de Sloveen
se hoofdstad Ljubljana op te trek
ken om hun Sloveense broeders de
waarheid over de barbaarse Albane-
zen in te peperen. Die demonstratie
ging niet door, maar de betrekkin
gen tussen beide republieken zijn
slechter dan ooit tevoren.
Verscherpt
Ook de nieuwe uitbarsting van ge
weld is een mengeling van etnische
en politieke tegenstellingen. Alleen
is het geweld veel heviger dan vorig
jaar omdat die tegenstellingen ver
der zijn verscherpt. De politieke
kloof lijkt na het mislukte partijcon
gres vrijwel onoverbrugbaar. Dat
Slovenië en het eveneens'hervor
mingsgezinde Kroatië al hun steun
aan de Albanese eisen hebben uit
gesproken, lijkt daarom vooralsnog
niet in het voordeel van de Albane-
Etnisch staan de verhoudingen
ook op scherp. Naast de Servische
minderheid hebben nu ook de Mon
tenegrijnen in Kosovo melding ge
maakt van mishandelingen, waarop
in de Montegrenijnse hoofdstad Ti-
rograd tienduizenden inwoners wa:
pens eisten om hun landgenoten te
hulp te schieten. In Belgrado, de na
tionale en Servische hoofdstad, eis
ten Serviërs eveneens wapens om
hun landgenoten in Kosovo te ver
dedigen. In Kosovo zelf zijn de Al
banezen begonnen met de oprich
ting van milities.
In een laatste poging om een bur
geroorlog te voorkomen heeft de
centrale partijleiding "speciale
maatregelen" aangekondigd, waar
bij het leger de orde moet bewaren.
Maar uitgerekend de legertop is een
van de weinige steunpilaren van de
Servische leiders in hun strijd tegen
politieke hervormingen. Aan de
vooravond van het congres ver
klaarden de strijdkrachten zich fel
tegen een meerpartijenstelsel dat
van het Volksleger "een huurlin-
genleger maakt in dienst van de par
tij die de macht heeft". Dat de par
tijleiding desondanks het leger te
hulp roept, onderstreept alleen
maar dat het kruitvat Joegoslavië
op het punt staat te ontploffen.
RECHTS
PERSOONLIJK ADVIES
■msisBn
06- 340 340 51
06-340 340 52
06- 340 340 53
06- 340 340 54
06- 340 340 61
06- 340 340 62
06- 340 340 71
06- 340 340 72
06- 340 340 73
06- 340 340 74
06- 340 340 81
06- 340 340 82
06- 340 340 83
06- 340 340 84
50 CENT PER MINUUT
