Nelson Mandela:
de legende wordt
nu werkelijkheid
Het wordt leeg in het nieuwe Duitsland
NABIJ
Rusland doelwit
van tv-dominees
I REPORTAGE i
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1990)
GEESTELIJK LEVEN
Jarenlang was de 71-jarige ANC-lei-
der de beroemdste politieke gevan
gene ter wereld, maar deze status en
zijn functie als symbool van de
strijd tegen de apartheid hebben
het zicht ontnomen op de ontwikke
ling van zijn persoonlijkheid en
denkbeelden.
De verwachtingen van vrijwel al
le zwarten en zeer vele blanken zijn,
als gevolg van deze legendevor
ming, hoog gespannen. Op Mandela
is hun hoop gevestigd voor de
vreedzame oplossing van de malai
se die de vrucht is van ruim 40 jaar
apartheid. Dat legt een bijna boven
menselijke last op de schouders van
een 71-jarige man, wiens levensloop
getuigt van grote kwaliteiten en mo
rele moed, maar wiens positie in de
beweging waarvoor hij meer dan
een kwart eeuw gevangen heeft ge
zeten nog onduidelijk is.
door
Peter van Nuijsenburg
Nelson Rolihlahla Mandela werd
op 18 juli 1918 geboren. Hij was de
zoon van een prominent stamhoofd
in het huidige 'onafhankelijke
thuisland' Transkei. Door deze af
komst was hij voorbestemd voor
een leidersrol en dat hij aan deze
verwachting heeft voldaan, zal nie
mand bestrijden. Zijn jeugd in deze
landelijke omgeving heeft een on
uitwisbare indruk op hem gemaakt.
In brieven aan vrienden en gelief
den worden zijn eerste jaren in zijn
geboortedorp Qunu afeschilderd
als een idylle. De herinnering zal
hem de rest van zijn leven als een ta
lisman vergezellen.
Oliver Tambo
Omdat Mandela geen stamhoofd
kon worden, zijn moeder was
slechts een bijvrouw, wordt beslo
ten hem een goede opleiding te ge
ven. Na de middelbare school gaat
hij rechten studeren aan de zwarte
universiteit van Fort Hare. Fort Ha
re was de broedplaats van het zwar
te nationalisme en Mandela wordt
actief in de plaatselijke studenten
beweging. In Fort Hare ontmoet hij
Oliver Tambo, de huidige, door een
beroerte uitgeschakelde president
van het ANC. Tambo wordt zijn
vennoot in de eerste zwarte advoca
tenpraktijk, die zij later in Johanne
sburg zullen opzetten. Mandela zal
de ontmoeting met Tambo een van
de belangrijkste gebeurtenissen
van zijn leven noemen.
In 1941 gaat Mandela, wegge
stuurd van Forte Hare vanwege zijn
politieke activiteiten, naar Johan
nesburg. Daar wordt hij onder de
hoede genomen door Walter Sisulu,
de peetvader van een hele generatie
zwarte activisten. Sisulu biedt Man
dela onderdak, betaalt zijn studie
aan de universiteit van Witwaters-
rand, brengt hem in contact met zijn
eerste vrouw, Eveline, en recruteert
hem voor het ANC. De ontmoeting
met Sisulu is van doorslaggevend
belang geweest voor Mandeia's ont
wikkeling als politiek leider.
In de jaren veertig was het ANC
vooral een gezelschap van bedaag
de zwarte intellectuelen, dat het
blanke bewind met de hoed in de
ene en een petitie in de andere
hand, om gelijke rechten verzocht.
De jongere garde zag hoe deze bena
dering stuk liep op de blanke on
wrikbaarheid en koos voor de, zij
het geweldloze, confrontatie. Man
dela, Sisulu en Tambo behoren in
1943 tot de oprichters van de zoge
naamde Jeugdbrigade die van het
ANC een nationalistische massabe
weging wil maken. In 1949 nemen
zij het roer van de oudere generatie
over. Sisulu wordt de landelijke se
cretaris-generaal en Mandela voor
zitter van het ANC in de belangrijke
Transvaal-provincie.
Spreekverbod
Het hoogtepunt van de nieuwe stra
tegie is de grootscheepse campagne
van burgerlijke ongehoorzaamheid,
waarmee het ANC in 1952 het be
wind uitdaagt. De actie, geïnspi
reerd door de Indiase goeroe van
het geweldloze verzet, Mahatma
Gandhi, geldt als het grote voor
beeld van alle campagnes tegen het
apartheidsregime die Jater zouden
volgen.
Sinds 1948 is in Pretoria de Afri
kaner Nationale Partij aan de macht
en de Nationalisten hebben de
apartheid tot de officiële staatsleer
verklaard. Zwarte acties voor ge-
JOHANNESBURG De legende hebben de cipiers van de apartheid nooit in de boei
en kunnen slaan, maar nu zullen ze ook de man zelf moeten laten gaan: Nelson Mande
la herkrijgt de vrijheid waarvan hij 27 jaar geleden was beroofd. Hij keert terug in een
Zuid-Afrika dat op de drempel staat van een nieuw tijdperk en waarin hij nu de
hoofdrol moet gaan spelen die jaren geleden voor hem werd gereserveerd. Dat maakt
de vraag wie hij in werkelijkheid is indringender dan ooit.
lijkberechtiging worden meedo
genloos de kop ingedrukt. De lei
ders worden vervolgd: Mandela en
Sisulu worden in december 1952
voor het eerst gearresteerd. Mande
la komt er af met een voorwaardelij
ke veroordeling. Wel wordt zijn be
wegingsvrijheid aan banden gelegd
en wordt hem een spreekverbod op
gelegd. Niettemin blijven hij en Si
sulu in het geheim actief.
De jaren vijftig zijn voor Mandela
zowel privé als politiek uiterst be
wogen. Zijn huwelijk met Eveline,
van wie hij drie kinderen heeft,
strandt. Eveline moet in de krant le
zen dat Nelson van haar gaat schei
den. In 1958 trouwt hij met Winnie
Madikizela, die hij drie jaar eerder
had ontmoet en die even tempera
mentvol als mooi blijkt te zijn.
In dezelfde periode nemen de
spanningen binnen het ANC toe. De
radicale vleugel kan zich steeds
minder verenigen met de in haar
ogen te gematigde koers van Man
dela en de zijnen. In 1955 hebben
het ANC en verwante organisaties
uit andere bevolkingsgroepen tij
dens een historische bijeenkomst in
Kliptown, een inmiddels afgebro
ken woonoord bij Johannesburg,
het zogenaamde Vrijheidshandvest
aangenomen. Dit programma voor
ziet in een democratisch, niet ra
ciaal Zuid-Afrika, maar is voor de
dogmatische zwarte nationalisten
onaanvaardbaar.
Sharpville
In 1958 barst de bom: de radicalen
scheiden zich af en richten een jaar
ap)
later het Pan African Congress
(PAC) op. Het PAC lijkt de leidende
rol van het ANC over te nemen. De
actie tegen de pasjeswet, die in
maart 1960 zal uitmonden in het
bloedbad van Sharpville, waarbij 69
zwarten worden doodgeschoten, is
een initiatief van het PAC." De
moordpartij in Sharpville markeert
een breukvlak in de Zuidafrikaanse
geschiedenis. De vreedzame oplos
sing van het conflict blijkt een illu
sie en Mandela moet het failliet van
de geweldloze confrontatie erken
ds zowel het ANC als het PAC
worden verboden, richt hij in 1961
met de communist Joe Slovo de
Umkontho we Siswe (de Speer van
de Natie) op, de gewapende vleugel
van het ANC. Mandela gaat naar het
buitenland, volgt een militaire trai-
ning in Algerije, maar wordt uitein
delijk in 1962 gearresteerd. Hij heeft
sindsdien gevangen gezeten.
In 1964 staan Mandela, Sisulu en
acht andere zwarte leiders terecht
wegens sabotage en plannen om de
staat omver te werpen. Mandela
ontkent het hem ten laste gelegde
niet, maar dank zij zijn indrukwek
kende pleitrede staan vooral de
staat en de apartheid in de verdach-
tenbank. Hij zet uiteen hoe het be
wind door zijn uitgestoken hand te
negeren, hem gedwongen heeft de
wapens op te nemen. „Dat was een
besluit dat we niet lichtvaardig heb
ben genomen. Pas toen al het ande
re had gefaald, hebben we Um
kontho opgericht". En: „In de ge
schiedenis van elk volk komt een
ogenblik dat er maar twee keuzen
mogelijk zijn: overgave of vechten.
Die tijd is nu voor Zuid-Afrika aan
gebroken. We zullen ons niet over
geven en hebben dus geen andere
keuze dan uit alle macht terug te
slaan om ons volk, onze vrijheid en
onze toekomst te beschermen".
Levenslang
Beschuldigingen dat hij een com
munist is, weerlegt hij met een over
tuigende belijdenis van zijn geloof
in de parlementaire democratie.
„Communisten beschouwen het
parlementaire stelsel van het Wes
ten als ondemocratisch en reactio
nair. Ik ben een bewonderaar van
dat stelsel. Ik beschouw het Britse
parlement als de meest democrati
sche instelling ter wereld". De
rechtbank veroordeelt hem en zijn
medeverdachten tot levenslang.
De eerste 18 jaar van zijn gevan
genschap brengt hij door op Rob
beneiland, een steenklomp voor de
kust van Kaapstad, dat dank zij zijn
verblijf als het monument van de
onmenselijkheid van de apartheid
de geschiedenis is in gegaan. Man
dela klopt daar jarenlang keien tot
gruis. De sleur wordt slechts ver
broken door berichten dat zijn ge
zin door de autoriteiten wordt opge
jaagd en getreiterd. Zorgen om Win
nie, die later in opspraak zou raken
door een extravagante levenswan
del, worden een extra-belasting.
In 1982 wordt hij overgebracht
naar de Pollsmoor-gevangenis bij
Kaapstad. Sinds september 1988
woont hij na een ziekbed wegens
tbc in een bungalow op een gevan
genisterrein in Paarl, in de Kaap
provincie. Tijdens de laatste maan
den van zijn gevangenschap raad
pleegt hij daar zijn collega's van de
binnenlandse oppositie die vrijelijk
toegang tot hem hebben.
De jaren in de gevangenis hebben
van Mandela een legende gemaakt.
Hij werd met de verleden jaar over
leden Russische kerngeleerde en
mensenrechtenactivist Andrei Sa-
charov de beroemdste politieke ge
vangene ter wereld. Deze status
heeft zijn positie radicaal veran
derd. De regering in Pretoria kwam
tot de ontdekking dat zij, even goed
als de eenzame man in zijn 'gouden
kooi', een gevangene is. De onvoor
waardelijke vrijlating van Mandela
is de lakmoesproef geworden van
haar hervormingsgezindheid. Zo
lang hij gevangen zat, bleef Pretoria
de paria van de 'internationale ge
meenschap' en wilde geen enkele
zich zelf respecterende zwarte lei
der aan de onderhandelingstafel
aanschuiven.
Leiderschap
Sinds dit inzicht doorbrak, hebben
regeringsvertegenwoordigers re-
gelmating hun opwachting bij Man
dela gemaakt om de voorwaarden
van zijn vrijlating te bespreken. In
juli vond de historische ontmoeting
plaats met ex-president Botha.
Eind verleden jaar vroeg Mandela
zelf om een onderhoud met de hui
dige president Frederik de Klerk. In
ANC-gelederen werd gevreesd dat
Mandela zich voor het karretje van
de regering had laten spannen en op
eigen initiatief was begonnen met
onderhandelen. Maar deze angst is
waarschijnlijk ongegrond: Mandela
kende zijn grenzen en heeft deze
vrijwel zeker niet overschreden.
Pas als de roes over zijn vrijlating
is verdwenen, zal duidelijk worden,
welke rol Mandela kan gaan spelen.
Hij is, met Sisulu, de belangrijkste
zwarte leider van zijn generatie. De
vraag is of de jongere garde hem
niet alleen als symbool van eenheid
zal omhelzen, maar ook zijn leider
schap zal erkennen. Pas dan kan de
legende werkelijkheid worden.
BRUSSEL Met zijn voorstel om
de Amerikaanse en Sovjet-troepen
in Centraal-Europa tot elk 195.000
man terug te brengen, heeft de
Amerikaanse president George
Bush het initiatief in de ontwape
ningsdiscussie weer naar zich toe
getrokken. Hij heeft daarmee tege
lijk Sovjet-leider Gorbatsjov, de
Weense ontwapeningsbesprekin
gen en de Amerikaanse begroting
een dienst bewezen. Net als bij al
zijn revolutionaire voorstellen van
mei vorig jaar, is algemene lof daar
voor zijn deel.
door
Hans de Bruijn
De druk op Bush om meer te
doen dan de maandag al bekendge
maakte sluiting van tien Ameri
kaanse bases in Europa, was recent
sterk gegroeid. Die reductie met
30.000 man was immers een onvol
doende antwoord op wat in Oost-
Europa staat te gebeuren. De Ween
se onderhandelingen over de con
ventionele strijdkrachten in Europa
(CSE) leken door die gebeurtenis
sen te worden achterhaald. Daar
werd immers nog onderhandeld
over vermindering van de Sovjet-
en Amerikaanse troepen in Europa
tot 275.000 man.
Tsjech'oslowakije, Polen en
Hongarije willen echter dat de Sov
jet-troepen hun grondgebied verla
ten, en Moskou lijkt daartoe bereid.
Tegelijk zal een, nu ook door Mos
kou gedoogde, Duitse hereniging
betekenen dat de Sovjets ook de
DDR moeten verlaten. Daardoor al
leen al zal de Sovjet-presentie in
Oost-Europa, los van wat nu in We
nen gebeurt, beneden de 275.000
soldaten uitkomen. Maar dan niet in
het kader van bindende en interna
tionaal te controleren ontwdpe-
ningso vereenkomsten
Bush moest dan ook wel terugko
men op zijn verklaring tijdens de
extra NAVO-top van begin decem
ber, dat verdere reducties van de
Amerikaanse strijdkrachten dan
die waarover al in Wenen onderhan
deld werd, niet wenselijk waren.
Door de doelstellingen van het
Weense wapenoverleg aan de reali
teit aan te passen, zorgt hij er nu
voor dat de verminderingen in elk
geval op een geordende, overzichte
lijke manier kunnen plaatsvinden.
Daar zijn NAVO èn Warschaupakt
mee gebaat.
Het is een even ambitieuze als re
alistische doelstelling, al zou wie er
een jaar geleden mee was gekomen
voor gek zijn verklaard. Maar door
de revolutie in Oost-Europa ligt nu
dit jaar al een akkoord over halve
ring van de bewapening in het ver
schiet.
De Sovjetunie moet duidelijk de
grootste offers brengen. Van de
ruim 540.000 soldaten in Oost-Euro
pa (380.000 in de DDR, 52.000 in
Hongarije, 70.000 in Tsjechoslowa-
kije en 40.000 in Polen) moeten er
bijna 350.000 worden teruggetrok
ken, een enorme opgave. Maar een
tje die Sovjet-leider Gorbatsjov met
dank heeft aanvaard. Het Ameri
kaanse aanbod versterkt zijn positie
tegenover zijn kritische achterban,
die hij nu kan voorhouden dat zijn
ontspanningspolitiek nu duidelijk
vruchten begint af te werpen.
Het is ook tekenend dat Bush zijn
Sovjet-collega over zijn voorstellen
inlichtte, nog voordat de meeste
NAVO-bondgenoten ze onder ogen
kregen. Bush wist dat Gorbatsjov
dat steuntje in deze voor hem moei
lijke tijden hard nodig heeft.
Ook het Amerikaanse publiek
kan tevreden zijn. De dure aanwe
zigheid van 325.000 GI's in Europa
(waarvan 249.000 in de Bondsrepu
bliek) is veel Amerikanen al lang
een doorn in het oog. Het biedt
Bush de kans nog meer te bezuini
gingen op de defensie, zonder de
Amerikaanse veiligheid in gevaar te
brengen. De grote vraag die sinds
gisteren wordt gesteld, luidt: is dit
het einde? Of zal de Amerikaanse en
Sovjet-aanwezigheid in Centraal-
Europa de komende jaren nog ver
der kunnen worden teruggebracht.
Bush zelf zegt dat nu de ondergrens
is bereikt.
Maar in Europa ziet lang niet ie
dereen dat zo. Men is het met Bush
eens dat er altijd een Amerikaanse
militaire aanwezigheid in Europa
zal blijven. Maar of die 195.000 man
groot moet zijn, is voor velen zeer de
vraag. Zo niet voor minister Hans
van den Broek, die het gisteren al
meteen volmondig met Bush eens
was. Maar ook in dit geval kan de re
aliteit sneller gaan dan de ontwape
ningsonderhandelaars in Wenen
kunnen bijbenen.
Want als de Sovjets geheel uit Po
len, Hongarije, Tsjechoslowakije en
straks ook de DDR zijn verdwenen,
is moeilijk meer vol te houden dat
dan toch nog 195.000 Amerikaanse
soldaten, waarvan het grootste deel
in Duitsland, in Europa moeten blij-
De uitspraak van Bush moet dan
ook eerder worden gezien als een
poging om de rust aan de Weense
onderhandelingstafel weer voor zo
lang terug te krijgen als nodig is om
de nieuwste, verstrekkende voor
stellen in echte akkoorden om te
zetten. De uitvoering daarvan zal
ook nog wel enkele jaren vergen.
Als de ontwikkelingen in hetzelfde
tempo doorgaan, dan zal de publie
ke opinie vanzelf om verdergaande
stappen vragen. En daarvoor kun
nen Amerikanen en Europeanen
niet doof blijven.
Zoals gezegd, er zullen altijd
Amerikaanse soldaten in Europa
blijven, ook als garantie tegen onbe
zonnen militaire avonturen van de
Sovjets. Die 'wonen' nu eenmaal
dichter bij West-Europa dan de
Amerikanen, en kunnen hier dus
ook sneller zijn. Maar er is nog een
belangrijke, realistischer rechtvaar
diging voor een Amerikaanse aan
wezigheid in Europa. Van de Ame
rikaanse troepen is wel eens gezegd
dat zij in Europa zijn om 'de Ameri
kanen erin, de Russen eruit en de
Duitsers eronder te houden'.
Dat zal des te meer gelden als
straks de beide Duitslanden zijn
herenigd. In Opst en West bestaat
nogal wat huiver voor het grote
Duitsland, dat in Europa niet alleen
een economische, maar ook een mi
litaire supermacht kan worden.
De Sovjets zullen Amerikaanse
aanwezigheid in dat herenigde
Duitsland als een extra veiligheids
garantie zien. Ook in het westen is
iedereen het erover eens dat de her
eniging de legitieme veiligheidsbe
hoeften van de Sovjets niet mag
aantasten.
Vandaar ook dat nu het idee de
ronde doet om het grote Duitsland
wel lid te laten zijn van de NAVO,
maar het grondgebied van de dan
voormalige DDR te demilitariseren.
Dat gebied zal dan als een extra buf
fer tussen de Navo en Oost-Europa
gelden. Het zou immers voor Mos
kou onaanvaardbaar, en dus on
denkbaar zijn, dat het front van de
NAVO-troepen door hereniging zou
opschuiven tot aan de Oder-Neisse-
grens. En met het garanderen van
de gemoedsrust van de Sovjets is
ook het westen gediend.
Het zou betekenen dat behalve de
terugtrekking van 380.000 Sovjet
soldaten ook het Oostduitse volks
leger van 175.000 man ontmanteld
moet worden. En bijna 100.000
Amerikanen verlaten de Bondsre
publiek. Het wordt nog leeg in het
nieuwe Duitsland.
Tv-dominee Oral Roberts tijdens de persconferentie, het vorig najaar
waar hij aankondigde dat hij zijn medisch centrum en school moest
sluiten. <roto ap>
Populariteit in VS sterk gedaald
WASHINGTON (UPI) De Amerikaanse televisie-evangelis
ten, die in eigen land aanzienlijk aan populariteit hebben inge
boet, richten nu hun pijlen op de Sovjetunie. Dat bleek tijdens
de jaarvergadering van de evangelisten die deze week in Was
hington werd gehouden.
EN VER
Pat Robertson, ex-kandidataat
voor het presidentschap, heeft
van de autoriteiten toestemming
gekregen een afdeling in Moskou
te openen voor de verspreiding
van "bijbels, geschriften, litera
tuur en video's".
De Sovjet-televisie zendt op dit
moment 'Superbook' uit, een
reeks op het Oude Testament ge
baseerde tékenfilms, door Ro
bertson gemaakt. "Dit is het eer
ste godsdienstige programma uit
het westen dat regelmatig in de
Sovjetunie te zien is", aldus Ro
bertson.
Robert Schuller, wiens pro
gramma's op dit moment de
grootste kijkdichtheid genieten,
liet weten dat hij vorig jaar een
kerstpreek aan de Sovjet-televi
sie heeft geleverd. "Nooit eerder
is een buitenlander verzocht voor
de gehele bevolking van de Sov
jetunie te preken"; aldus Schul
ler, die er nog meer programma's
hoopt uit te zenden.
Voorzitter Ralph Mann van
'Mission Possible' gaf hoog op
van de nieuwe kansen in de Sov
jetunie. "Met de ongeëvenaarde
mogelijkheden om de Sovjets te
bereiken, heeft de kerk van nu
uitzicht op een nieuw zendings-
veld", aldus Mann. Zijn kraam op
de bijeenkomst liet een spandoek
zien met de tekst 'Glasnost
goed of slecht elke christen kan
nu wat doen voor de Sovjetunie'.
De nieuwe mogelijkheden in
Oost-Europa komen voor de
evangelisten als geroepen, want
de jaarvergadering was minder
druk bezocht dan anders. De gro
te afwezigen was Jim Bakker, die
vorig jaar wegens fraude tot 45
jaar gevangenisstraf en 500.000
gulden boete werd veroordeeld
als een "gewone crimineel", aldus
de rechter.
Het afgelopen jaar vormde voor
de 'elektronische kerk' een ramp
jaar. Bakker verdween definitief
van het toneel, nadat hijal in
maart 1987 het door hem opge
richte 'Praise The Lord' (Loof de
Heer) moest verlaten, nadat was
onthuld dat hij een verhouding
met zijn secretaresse had gehad.
Falwell, die na de val van Bak-
Heyns: 'Bekering
De Klerk gaande'
PRETORIA (ANP) - Prof. Johan
Heyns, voorzitter van de blanke
Nederduitse Gereformeerde
Kerk, gelooft dat er een wonder in
Zuid-Afrika gebeurt en dat de
blanken, president F. W. de Klerk
voorop, een bekering ondergaan
die hen voorbereiden op de dras
tische politieke veranderingen in
het land.
De synodevoorzitter is ervan
overtuigd dat De Klerk oprecht
op zoek is naar een nieuw politiek
systeem waarin geen rassendis
criminatie meer voorkomt. Tege
lijkertijd vraagt hij om geduld.
Het is volgens hem een lang pro
ces om de schade die in de 300
jaar blanke aanwezigheid in
Zuid-Afrika is aangericht, te niet
te doen. "De bevrijding komt,
maar dat geschiedt niet in een
handomdraai".
Heyns erkent dat de apartheid
in zijn kerk begon. "Het eerste
zaad werd in 1857 gezaaid toen de
Nederduitse Gereformeerde
Kerk besloot aparte kerken voor
de verschillende rassen te stich
ten".
De Zuidafrikaanse Raad van
Kerken heeft gisteren bekend ge
maakt pas in te gaan op een uitno
diging van De Klerk voor een ge
sprek, als aan een aantal voor
waarden is voldaan, zoals het vrij
laten van alle politieke gevange-
De raad neemt hiermee een an
der standpunt in dan de rk bis
schoppen die aan een gesprek
geen voorwaarden hebben ge
steld.
ker diens televisiestation korte
tijd leidde, kondigde in juni 1989
de opheffing van zijn 'Moral Ma
jority' aan. De fel anti-communis
tische Moral Majority, heeft tien
jaar bestaan en zich beijverd voor
de terugkeer van traditionele
waarden in de Amerikaanse sa
menleving.
Oral Roberts was vorig jaar ge
dwongen zijn huis, het door hem
opgerichte medisch centrum en
zijn school te verkopen om zijn
schuldeisers 50 miljoen gulden te
kunnen betalen. Roberts had een
paar jaar geleden ook al met fi
nanciële problemen te kampen.
Hij liet de kijkers toen weten, dat
"God hem zou komen halen", als
zij niet snel zestien miljoen gul
den op tafel zouden leggen. Deze
oproep had het beoogde effect.
Door het geschonden imago
van de bekende tv-predikers zijn
de inkomsten van talloze christe
lijke organisaties in Amerika in
de afgelopen jaren geweldig ge
daald. Volgens de vereniging ach
ter de elektronische kerk hebben
de affaires de tv-dominees en hun
organisaties gelouterd, maar
daarmee is het vertrouwen van de
burgers nog lang niet terugge
keerd.
Wereldraad wil
alsnog met Shell
gesprek voeren
GENÈVE (ANP) - Na lang tal
men heeft de Wereldraad van
Kerken erin toegestemd een ge
sprek met Shell over Zuid-Afrika
te voeren. Dit blykt uit een brief
die de Wereldraad aan Shell heeft
gestuurd.
De Wereldraad schrijft daarin
dat de Wereldraad "graag correc
ties zou willen aanbrengen in de
brochure 'Shell shock' als onze
bronnen onjuist blijken te zijn".
In de brochure drong Wereld
raad vorig jaar mei er opnieuw bij
de lidkerken op aan mee te wer
ken aan de internationale boycot
van Shell. Nog geen twee weken
later schreef Shell dat de brochu
re misleidend en onjuist was.
Stiltecentrum op Floriade. De
Haagse en Zoetermeerse kerken
streven ernaar om op de grote
tuinbouwtentoonstelling Floria
de 1992 met een eigen inzending
present te zijn. Een aparte stich
ting zet zich in voor de inrichting
van een eigen perceel. Het plan is
een stiltecentrum op te zetten, dat
deel uitmaakt van een heuse
kloosterhof.
Nieuwe pastoor Voorhout.
Pastoor J.J. van Bochxmeer
wordt morgenavond tijdens een
eucharistieviering geïnstalleerd
als herder van de Bartholomeus-
parochie van Voorhout. De plech
tigheid wordt geleid door deken
J. G. J. Straathof. Aanvang is ze
ven uur. Zondag is er om elf uur
een concelebratie in de kerk van
alle in Voorhout woonachtige en
werkende priesters.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Kame-
rik J. C. den Toom Ernst.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Mariënberg drs. H. F. de
Vries kand. aldaar, naar Ouderkerk
aan den IJssel drs. G. J. Smink
Haastrecht.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Brakel en te Nijkerk J. Karens
Opheusden, te Borssele A. F. Honkoop
Zwijndrecht.
