TAD LEIDEN
Geen daglicht meer nodig voor teelt gewassen
'We zijn schietschijf voor de NS'
Paterbrug over Witte Singel wordt opgeknapt
College weer gevraagd om
bijdrage voor huismeesters
s
LEIDSCH DAGBLAD
WOENSDAG 24 JANUARI 1990
Treinen verliezen onderdelen bij De Vink
LEIDEN - Wie zijn auto
voor de APK-keuring naar
het garagebedrijf Jan Ver
baan aan de Vinkweg'
brengt doet er goed aan
een valhelm mee te nemen.
Niet omdat de auto's regel
matig van de werkbrug
stuiteren, maar meer om
dat passerende treinen
nogal eens materiaal ver
liezen als ze langs het be
drijf razen.
door
Roy Klopper
Verbaan is eigenaar van een
APK-keuringsstation pal naast
de spoorwegovergang De Vink.
Sinds die vorige maand werd af
gesloten is het gevaarlijk bij de
garage. De rails die vlak langs het
bedrijfsterrein loopt is door hei
werkzaamheden verzakt. Dat ver
oorzaakt een behoorlijk schok
voor de met 120 kilometer per uur
voortrazende treinen. Het gevolg
daarvan is dat regelmatig materi
aal loslaat van treinonderstellen.
In een maand tijd vond Verbaan
acht bouten met een doorsnede
van tien centimeter op zijn grond
gebied. "Ze vliegen hier met een
5 snelheid door de lucht".
Dieptepunt
Triest dieptepunt was een ijzeren
plaat van het treinonderstel die
maandagochtend tegen de gevel
van het garagepand vloog. Tien
centimeter onder de plek waar de'
plaat insloeg zit het slaapkamer
raam van de dochter van Jan en
Louise Verbaan. Die stond zich
net vlak achter het raam op te ma
ken. "Het is levensgevaarlijk, we
fungeren hier gewoon als schiet
schijf voor de NS", schetst Louise
Verbaan de situatie.
Contact met de spoorwegpoli
tie leverde bitter weinig op. In
eerste instantie kreeg de familie
de goede raad binnen te blijven
als er een trein voorbij komt. La
ter werd volgens Verbaan een
triest schimmenspel opgevoerd
op het hoofdkantoor van de NS in
Utrecht. "Iedereen schoof de ver
antwoordelijkheid van zich af,
niemand ging over dergelijke za
ken". Uiteindelijk werd de gara
gehouder gistermiddag terugge
beld met de mededeling dat er
binnenkort iemand langs komt
om de situatie te bekijken. Dat ge
beurt nadat eerder deze week al
twee agenten van de spoorwegpo
litie de bouten en staalplaten
kwamen ophalen.
Achterruit
Eén van die bouten was overigens
door een achterruit van de wagen
van een klant gevlogen. Die pro
beert de schade te verhalen op de
NS; net als Verbaan die de deu
ken in zijn gevel graag hersteld
wil zien op kosten van de spoor
wegen. Voorts wil hij graag een
zes of zeven meter hoog hek lang
de spoorbaan dat de moeren, bou
ten en platen van de treinen moet
opvangen.
Navraag bij de NS leerde i
vrouw Verbaan dat het voor
treinen geen kwaad kon dat ze het
zonder de bouten en platen moi
ten doen. "Technisch mogelijk e
niet gevaarlijk", liet een ambten-
nar haar weten die overigens hal-
starrig weigerde zijn naam be
kend te maken.
De Verbaans begrijpen hier
weinig van, maar maken zich
ook niet erg druk over. Voor hen
is de hoofdzaak dat mensen weer
veilig over het bedrijfsterrein
kunnen zonder gevaar te lopen
om door een treinonderdeel te
worden getorpedeerd.
Leids bedrijf 'heel erg ver' met ontwildkeling ideale lichtbron
vervolg van voorpagina
LEIDEN - Hij sluit niet uit
dat het Westland binnen een
reeks van jaren drastisch
van landschap is veranderd.
Geen onafzienbare rijen kas
sen meer, maar keurige fa
briekshallen waaruit de
komkommers, tomaten en
sperziebonen komen voor
de consument. Daar komt
geen landbouwgif aan te
pas, want in de hallen is geen
insekt te bekennen. Dit toe
komstbeeld is afkomstig van
Cees Nijssen, directeur van
het Leidse bedrijf Nijssen
Koeling.
door
Meindert van der Kaaij
Zijn onderneming zal als het goed is
ook een belangrijke rol spelen in de
ontwikkelingen in de glastuinbouw
die revolutionair te noemen zijn. Op
dit moment zijn in het diepste ge
heim proefnemingen gaande met
een lichtsysteem dat geheel is toe
gesneden op planten en groenten.
Kassen worden nu nog bijverlicht
met gewone lampen van circa 500
watt die een enorme hoeveelheid
energie verbruiken en veel hitte
produceren.
De lichtbron waaraan dochteron
derneming Nijssen Light Division
werkt, is koud en het verbruikt per
eenheid niet meer dan 1 watt. Bo
vendien zitten in het spectrum van
dit licht precies die elementen
waardoor groei gestimuleerd wordt.
Door deze kwaliteiten komt een in
dustriële teeltwijze in beeld. In een
afgesloten hal kan onafhankelijk
van klimatologische omstandighe
den in vele lagen boven elkaar tuin-
bouwprodukten geproduceerd
worden.
Dat is nu om verschillende rede
nen nog niet mogelijk. In de eerste
plaats geven de huidige gloeilam
pen te veel hitte af. In kassen moet
dit licht minstens twee meter boven
het gewas hangen, anders ver
brandt de boel. Bovendien zijn de
huidige lampen door het hoge ener
gieverbruik niet rendabel genoeg
om groenten alleen op die manier te
belichten en is daglicht economisch
gezien onmisbaar.
Gifspuit
De nadelen van de kasbouw sprin
gen snel in het oog. Hoewel het ge
bruik maakt van gratis daglicht,
verbruikt een kas veel gas en
stroom. Zo schetst Nijssen de gevol
gen van een wolk aan de hemel die
voor de zon schuift. "Daardoor
koelt het in de kas af en slaat de ver
warming aan. Hierdoor wordt weer
de luchtvochtigheid verhoogd, zo
dat er ramen open moeten om te
luchten. En als het wolkje weer weg
is, slaat het koelingssysteem weer
aan. De computer in de glastuin
bouw is prachtig, maar het zou nog
beter zijn wanneer de klimatologi
sche omstandigheden helemaal on
der controle zouden zijn".
In een geïsoleerde ruimte zijn vol
gens Nijssen kortom alle produktie-
factoren onder controle. Tempera
tuur, licht, luchtvochtigheid en voe
ding kunnen nauwkeurig worden
gedoseerd. "En dus kan een tuin
bouwer ook met een grootwinkel
bedrijf gaan afspreken dat hij begin
oktober zoveel peen en uien levert
voor een vastgestelde prijs. Dat kan
als je zeker bent van een bepaalde
produktie en niet afhankelijk bent
van klimatologische omstandighe
den".
Naast de besparing op fossiele
grondstoffen is het andere voor
deel, dat geen giftige bestrijdings
middelen nodig zijn om duizendpo
ten, rupsen en luizen met hun poten
van de groente te laten afblijven.
Onlangs legden onderzoekers een
verband tussen het grote aantal
kankergevallen in het gebied van
Aalsmeer en het veelvuldig gebruik
van de gifspuit.
Dat het industriële telen nog toe
komstmuziek is, wil Nijssen als eer
ste toegeven. Het mooie verhaal kan
niet van de ene dag op de andere
verwezenlijkt worden. "Boeren
doen met de kassen enorme inves
teringen en dat is niet in een jaar af
geschreven. Ik sluit ook niet uit dat
er gevoelsmatig weerstand tegen
deze produktiewijze bestaat".
Groeilicht
Daarentegen is het onderzoek vol
gens Nijssen al in een vergevorderd
stadium. "Ik vind dat we nu heel erg
ver zijn met de ontwikkeling van
die ideale lichtbron. In een onder
zoekscentrum in Wageningen doen
we nu proefnemingen op verschil
lende planten. Dat gebeurt in het
diepste geheim. De wetenschap
pers van de Landbouwhogeschool
moeten een geheimhoudingsplicht
ondertekenen. Dan nog krijgen ze
niet alles te weten".
Nijssen Koeling is onlangs be
gonnen met een uitbreiding van het
twee jaar oude pand aan de Ein-
steinweg. Het nieuwe gedeelte is
bestemd voor een deel van het on
derzoek dat nu nog geheel in Wage
ningen wordt gedaan. Volgens Nijs
sen zijn daar de beste wetenschap
pers aanwezig. "Het heeft echter
commerciële voordelen om ook in
deze regio onderzoeksruimten te
hebben, omdat hier de toekomstige
klanten zitten", meent Nijssen.
Op dit moment heeft Nijssen
Light Division wereldpatent op een
systeem dat gebruikt wordt bij het
bewortelen van stekken, ontkiemen
en uitgroeien van zaden en ook op
slag en transport van potplanten en
stekken. Eigenlijk vormde het ont
dekken van dit licht, ongeveer twee
jaar geleden, ook de start van de
dochteronderneming.
Cees Nijssen: "De proefnemingen gebeuren in het diepste geheim".
tuinders, kwekers en veilingen. Van van kinderziekten op de markt
het puur koelen, breidden de werk- heeft gebracht, wordt veelvuldig
zaamheden zich steeds
de richting van het optimaal in
ditie houden van bederfelijke
ren. Belichting werd daar ook
derdeel van.
De lichtbron,
System, die hij n
gebruikt in containers en zorgt
voor dat planten geen donkerscha-
de oplopen. Het rode licht is echter
alleen geschikt als stuurlicht; dat
wil zeggen dat ermee gestekt kan
Nijssen Light worden en planten in conditie blij-
Het zoeken is alleen nog naar
groeilicht. Volgens Nijssen wordt
ook in Japan en Verenigde Staten
hard gezocht naar teeltwijzen waar
bij gebruik wordt gemaakt van
kunstlicht. "Ik heb de indruk dat
we toch verder zijn dan zij. Op de
wereldmarkt worden we met argus
ogen gevolgd", zegt Nijssen met een
triomfantelijk glimlachje.
Werknemers NAM
bedreigd bij
werkzaamheden
LEIDEN - Een bewoner van de
Rijnsburgerweg pikte het vannacht
niet dat de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) voor zijn deur
metingen verrichtte. De NAM doet
in de regio bodemonderzoek, waar
bij gebruik wordt gemaakt van
trucks die grote platen op het weg
dek persen en die vervolgens trillin
gen voortbrengen.
Rond middernacht stormde de
man met een bezemsteel naar bui
ten en dreigde werknemers van de
NAM te lijf te zullen gaan wanneer
zy niet onmiddellijk verder zouden
gaan.
De politie werd erbij gehaald en
moest de gemoederen kalmeren. Er
zijn geen klappen gevallen.
Inbraak bij Fandango
LEIDEN - Bij een inbraak in cock
tailbar Fandango aan het Noordein
de zijn zijn in de nacht van maandag
op dinsdag 82 cd-plaatjes, de ge-
luidsinstalatie en ongeveer 1000
gulden uit de gokautomaat gesto
len. De cd-plaatjes hebben een ge
schatte waarde van 3600 gulden.
Het is onduidelijk hoe de inbre
kers binnen zijn gekomen. Buurt
bewoners vonden dinsdagochtend
in de Nova-bar hoesjes van cd-plaat
jes.
Actieweek in mensa
LEIDEN - De mensa van studen
tenvereniging Augustinus staat van
29 januari tot 2 februari in het teken
van een actieweek met als doel om
de mensa bij meer mensen onder de
aandacht te brengen.
Wekelijks komen ongeveer 350
mensen bij Augustinus eten, een
aantal dat volgens het bestuur van
de vereniging nog wel wat groter
worden. Ze vermoedt dat veel niet-
studenten niet weten dat in het ver-
enigingspand aan het Rapenburg
dagelijks voor ongeveer vijf gulden
een complete maaltijd kan worden
genuttigd.
Tijdens de actieweek krijgt iedere
eter een gratis toetje aangeboden en
wordt de zaal extra aangekleed.
Openingstijden op werkdagen van
17.30 tot 19.15 uur.
Plannen voor nieuwe brug te duur
LEIDEN - De Paterbrug over de
Witte Singel bij de Witte Sin
gel/Doelencomplex wordt opge
knapt. B en W hebben besloten
geen nieuwe Fiets- en voetgangers-
verbinding aan te leggen. Voor de
nieuwe brug was een prijsvraag uit
geschreven. Drie ontwerpers heb
ben op verzoek een schets gemaakt.
Deze plannen zijn vanwege de hoge
kosten afgewezen door B en W.
De brug dateert uit 1913 en was
toen de verbinding tussen de stad
en landelijke gebied. In 1945 werd
de brug voor de eerste maal opge
knapt. De drie ontwerpers - de Oos-
terbeekse architect Evert Kleijer,
het architectenbureau Wintermans
uit Eindhoven en de Zwitser Geor
ges Descombes - kregen een wen-
senlijstje mee. De brug moest een
bepaalde doorvaarthoogte en -
breedte hebben, hij moest begaan
baar zijn voor rolstoelers en vooral
onderhoudsarm. Bovendien mocht
de nieuwe brug niet meer dan een
half miljoen gulden kosten.
En juist bij de kosten zijn alledrie
de ontwerpers de fout ingegaan. Al
le bruggen kosten meer dan vijf ton,
de duurste van de Zwitser Descom
bes zelfs bijna 700.000 gulden. Bo
vendien bleek uit berekeningen van
de gemeentelijke afdeling onder
houd bruggen dat ook de jaarlijkse
kosten aanzienlijk waren: tussen de
10.000 en 15.000 gulden. En dat kost
de gemiddelde brug aan onderhoud
zodat er van een besparing geen
sprake was.
Volgens PvdA-wethouder Van
der Molen, ondermeer verantwoor
delijk voor bruggen, hebben vooral
de kosten de doorslag gegeven bij
Leids transport
naar Roemenië
LEIDEN/LEIDERDORP - Vanaf de
Leidse Kaasmarkt vertrekt mor
genochtend een transport met hulp
goederen naar de Roemeense stad
Tirgu Mures. De goederen zijn inge
zameld door de Hervormde en Ge
reformeerde Diaconie in Leiden en
Leiderdorp. De auto's zijn door en
kele plaatselijke ondernemers be
schikbaar gesteld.
Vanuit Leiden worden al ander
half jaar contacten onderhouden
met de kerkgemeenschap in Tirgu
Mures. Ook voor de revolutie reis
den Leidenaren al met hulpgoede
ren naar Roemenië. De zending be
vat haast zeep, melkpoeder, medi
cijnen en dekens een aantal schrijf-
en stencilmachines die onder meer
door de gemeente Leiden beschik
baar werden gesteld.
De Paterbrug die in slechte staat verkeert. Met dranghekken wordt voorkomen dat fietsers en voetgangers tegen
de wankele leuning komen en in het water vallen. (foto jan Holvast)
de beslissing van het college. "Alle
ontwerpen bleken meer te kosten
en niet goedkoper in onderhoud te
zijn. Wij dachten altijd dat de stam
metjes van de huidige Paterbrug
nogal onderhoudsgevoelig waren.
Dat bleek mee te vallen. Het onder
houd is relatief goedkoop als je er
maar eikenhout voor gebruikt", zo
verklaart Van der Molen de beslis
sing.
Van der Molen zelf heeft het ini
tiatief genomen tot de prijsvraag
voor de nieuwe brug. Ze vindt het
daarom ook wel jammer dat nu is
gekozen voor het opknappen van de
oude. "Het is mijn eerste bijdrage
als wethouder aan het boekje 'Niet
gebouwd in Leiden'. Dat is jammer.
Maar aan de andere kant doet het
collegebesluit om de brug te her
bouwen een hoop mensen een groot
genoegen. Ik ben dus een beetje
tweeslachtig".
Aan de beslissing van het college
is een uitgebreide discussie vooraf
gegaan. Eerst werd een programma LEIDEN - Leefbaar
van eisen opgesteld, waarna de drie Leiden wil ook dat B en W geld be-
ontwerpen hun schetsen inlever- schikbaar stellen voor de huismees-
den. Een jury onder leiding van de tersjn de Slaaghwijk. De partij sluit
Haarlemse architect Röling koos zich hiermee aan bij het voorstel tussen de Woningbouwvereniging
het ontwerp van de Zwitser Des- van de sp. d»e vorige week al aan T ff"
combes. De brug van de Zwitser be- het college vroeg om opnieuw te
staat uit een platte stalen doos ge- overwegen een bijdrage in de kos
ten zouden groeien. De brug zou tot bouwkosten het duurste plan. Ge
in de Paterstraat lopen waardoor er vreesd werd dat door het stallen van
een verbinding zou ontstaan tussen fietsen het frame van de brug zou
de Hortus Botanicus en de singel. beschadigen. En dat zou tot extra
De jury beoordeelde het ontwerp hestelkosten kunnen leiden. Bo-
als 'buitengewoon vindingrijk'. "Op vendien vergde het bijhouden van
een hoogst originele wijze worden het groen ook een bedrag van 12.500
er twee werelden in weerspiegeld: gulden.
de groene singel en de Hortus in de Ambtenaren adviseerden het col-
begroeide schermen en het rooster- lege dan ook niet het ontwerp van
gebouw (de nieuwbouw van de uni- Descombes te realiseren, maar te
versiteit-red.) in het stalen frame en kiezen voor herbouw van de be
de aluminium loper". staande Paterbrug of voor het ont-
Hoewel het ontwerp van Descom- werp van het architectenbureau
bes de voorkeur kreeg van de jury, Wintermans. Dat was het goed-
waren er nogal wat bezwaren tegen koopst van de nieuwe plannen,
zijn brug. Die werden door het col- maar nog altijd te duur in de ogen
lege overgenomen. Het was qua van B en W.
maakt van een speciaal soort staal *en te leveren.
klein beetje roest. De brug Leefbaar Leiden vreest dat leeg-
zou dan ook
krijgen. Het
op de zijschermen
roestbruine kleur stand in de flats ontstaat als de huis
de bedoeling dat meesters moeten opstappen. De
de brug plan- PartiJ vindt het niet redelijk dat de
kosten om de buurt in orde te hou
den worden afgewimpeld op de
huurders.
Op dit moment is er een conflict
Leiden, de eigenaar van de flats,
de bewoners. De laatsten zijn tevre
den over de huismeesters maar wil
len er niet voor betalen. De WVL
kan de kosten niet zelfstandig op
hoesten. Het college heeft tot nu toe
laten weten niets te voelen voor een
bijrage in de kosten
Garagehouder Jan Verbaan op zijn terrein bij de spoorweg
meter hoogte dat die onderdelen tegenhoudt".
de Vinkweg: "Ik wil een hek
i Holvast)
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
