Doden bij acties in
Sovj etrepublieken
Revoluties Oost-Europa nekslag voor Derde Wereld
Syrië belooft vertrek
troepen uit Libanon
Peres: onderhandelen met
elke Palestijnse delegatie
DDR mogelijk ia 1993 lid EG
5Land vol mini-Noriega 's
Mexico woedend over tv-serie
ZATERDAG 13 JANUARI 1990
BUITENLAND
PAGINA 5
MOSKOU (AP) - In de naar onafhankelijkheid strevende Sovjetrepublieken Georgië en
Azerbajdzjan is de afgelopen dagen massaal betoogd tegen het centrale gezag in Moskou.
In Azerbajdzjan is bij een gijzelingsactie een onbekend aantal doden en gewonden geval
len. In het stadje Kareli werden partij- en overheidskantoren door activisten bezet en de
ambtenaren de straat op gejaagd. In de Georgische hoofdstad lag het openbaar vervoer stil
vanwege wegblokkades en stakingsacties.
WASHINGTON (IPS) - Een Ameri-
kaanse televisieserie waarin Mexico
wat betreft drugshandel op een lijn
wordt gesteld met het Panama van
Manuel Noriega, heeft de woede ge
wekt van de Mexicaanse regering.
"Laster", aldus de Mexicaanse am
bassade in Washington. Amerikaan
se regeringswoordvoerders haast
ten zich vervolgens de Mexicaanse
regering te complimenteren met de
voortvarende manier waarop ze de
drugshandel aanpakt.
"Mexico is net Panama. De
drugscorruptie zit diep en is wijd
verbreid". aldus het programma
"The drugs wars" dat begin deze
week werd uitgezonden door het
grote televisiekanaal NBC. "In ie
der deel van het land zit wel een
Bij onlusten in de door Armenië op
geëiste enclave Nagorny-Karabach
in Azerbajdzjan werd donderdag
een officier doodgeschoten van de
legereenheid die daar de orde pro
beert te handhaven, zo meldde pers
bureau TASS gisteren. Het incident
deed zich voor in het door Azeri's
bewoonde dorp Achoelloe, en het
dodelijke schot zou zijn gelost door
een Azerbajdzjaanse politieman.
Op andere plaatsen in en rond de
enclave in Azerbajdzjan zijn com
munistische partijfunctionarissen
in gijzeling genomen, zo heeft de
nieuwsdienst Interfax, onderdeel
van radio-Moskou, gemeld. Vooral
in de regio Sjaumjan maken Azeri's
gebruik van gijzelingen. Een gijze
lingsactie van gewapende Azeri's in
het dorp Manasjid liep uit op een
massale schietpartij. Volgens TASS
zijn daarbij doden en gewonden ge
vallen.
In Kareli, een stadje 85 km ten
noordwesten van Tbilisi, gingen
Georgische activisten over tot be
zetting van panden van de gemeen
telijke en regionale overheid. De
daarin aanwezige bestuurders en
ambtenaren verlieten de kantoren
ijlings om aan de woede van de be
zetters te ontkomen. "De Sovjet
macht functioneert niet meer in Ge
orgië", betoogde de activiste Irina
Sarisjvili, een van de leiders van een
naar onafhankelijkheid strevende
politieke partij in de zuidelijke re
publiek.
Ook in Tbilisi is het al dagen lang
onrustig. Volgens Sarisjvili wordt
daar bij het openbaar vervoer en
veel bedrijven gestaakt. De stakers
willen dat er uit Moskou een delega
tie van het politburo naar Georgië
komt om een begin te maken met de
onderhandelingen over afscheiding
van hun republiek.
De betogers in Azerbajdzjan ui
ten met de acties hun woede over
het recente besluit van het parle-
WASHINGTON (AP) - Syrië heeft
Saudi-Arabië en andere Arabische
landen in een schriftelijke verkla
ring beloofd om te onderhandelen
over een tijdschema voor de terug-
TEL AVIV (DPA/AFP/AP) - De
voorzitter van de Israëlische Arbei
derspartij en minister van financiën
Shimon Peres is bereid te onder
handelen met iedere door de Pales-
tijnen benoemde delegatie over een
oplossing van het conflict in het
Midden-Oosten. Peres verklaarde
in Tel Aviv dat hij niets heeft tegen
gekozen vertegenwoordigers uit de
bezette gebieden die zich zouden
ontpoppen als aanhangers van de
PLO. Zijn enige voorwaarde is "dat
zij politiek bedrijven en niet ter-
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Moshe Arens heeft
intussen voorgesteld om verkiezin
gen voor de Palestijnen in de bezet
te gebieden uit te schrijven, ook als
de Amerikaanse pogingen om tot
Israelisch-Palestijns vredesoverleg
te komen op niets uitlopen. Een me
dewerker van Arens, die niet met
name genoemd wilde worden, zei
gisteren dat het plan van de minis
ter nog in een beginfase verkeert en
nog niet tot in de details is uitge
werkt. De afgelopen dagen werd in
kranteberichten echter gesteld dat
een regeringscommissie al is opge
dragen uit te zoeken hoe verkiezin
gen in de bezette gebieden het best
opgezet kunnen worden. De com
missie moet ondermeer kiesdistric
ten gaan vaststellen.
Peres heeft de Palestijnen opge
roepen om in te stemmen met de be
middelingsvoorstellen van de Ame
rikaanse minister James Baker, die
hij "de enig beschikbare optie"
noemde. "Op de dag dat dit ge
beurt" zei Peres bereid te zijn te be
ginnen met de voorbereidingen
voor verkiezingen in de bezette ge
bieden om daarna "met volle
kracht" onderhandelingen aan te
gaan met gekozen vertegenwoordi
gers van de Palestijnen.
BONN (Rtr) De DDR zou mis
schien in 1993" tot de Europese Ge
meenschap kunnen toetreden. Dat
heeft de Westduitse minister van
buitenlandse zaken Hans-Dietrich
Genscher gisteren verklaard.
In verband met de democratische
ontwikkelingen in de DDR, waar op
6 mei verkiezingen worden gehou
den, zei Genscher tegenover ver
slaggevers: "Als deze ontwikkeling
zich doorzet in de DDR. kan er een
associatie komen (met de EG), met
het vooruitzicht op een lidmaat
schap".
Volgens hem zou de DDR lid kun
nen worden van de EG als natie öf
als deel van een verenigd Duitsland.
"Beide opties zijn mogelijk",.aldus
Genscher, die hieraan toevoegde
dat de DDR zelf moet beslissen wel
ke weg het wil inslaan na de verkie
zingen.
De DDR is van plan een nog on
bekend aantal ambassades te slui
ten wegens geldgebrek, maakte het
Oostduitse persbureau ADN giste
ren bekend. ADN zei dat het de be
doeling is om in de toekomst één
ambassade de belangen van de
DDR te laten behartigen in twee of
meerdere landen. "De toenemende
kosten voor het onderhoud gaat het
beperkte budget te boven".
Medellin: 4000
moorden in 1989
BOGOTA (DPA/ANP) - Medel
lin, de Colombiaanse stad van
de drugsbaronnen die in toeris
tische folders wordt verkocht
als een romantische combinatie
van Casablanca en Rio de Janei
ro, heeft ook in 1989 haar naam
als de Colombiaanse "hoofdstad
van de misdaad" alle eer aan ge
daan. In 1989 zijn er officieel
4015 mensen vermoord. Tal van
Colombianen twijfelen aan dit
cijfer omdat politieke moorden
niet zouden worden meegeteld.
plaatselijke Noriega, een plaatselij
ke bestuurder die rijk wordt door
Colombiaanse drugsbazen te hel
pen met het doorsluizen van cocaï
ne van Mexico naar de Verenigde
Staten".
Volgens de Mexicaanse ambassa
de zijn deze beweringen "kwetsend
voor het Mexicaanse volk" dat "ie
dere dag zo dapper vecht tegen de
drugs". De Mexicanen vinden het
programma "onzorgvuldig, onjuist
en mogelijk ook ter kwader trouw".
In de verfoeide mini-serie komt
de moord op een agent van de Ame
rikaanse drugsbestrijdingsdienst
DEA aan de orde die vijf jaar gele
den werd gepleegd in Mexico. Het
programma herhaalde de oude be
schuldiging dat Mexicaanse veilig
heidsfunctionarissen betrokken
waren bij de moord.
Woordvoerder Nancy Beck van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken nam het na de
uitzending voor Mexico op. Ze wees
er op dat de Mexicaanse regering
verschillende drugsbaronnen die
van de moord worden verdacht,
heeft gearresteerd en in staat van
beschuldiging heeft gesteld.
Sinds het aantreden van de nieu
we regering van president Salinas
de Gortari, ruim een jaar geleden,
zijn in Mexico 258 bendes die verdo
vende middelen smokkelden, opge
rold. Verder zijn bijvoorbeeld 269
politieagenten in verband met
drugshandel ontslagen of gearres
teerd en is zo'n 34 ton cocaine in be
slag genomen. De Amerikaanse
president George Bush complimen
teerde de Mexicaanse regering en
kele malen voor de actieve r
waarop de drugshandel wordt c
gepakt.
ment van buurrepubliek Armenië
om Nagorny-Karabach bij Armenië
in te lijven, zo zei adjunct-directeur
Savili Peretz van het officiële pers
bureau van de republiek Azerin-
form.
De nieuwe spanningen in de zui
delijke republieken maken de posi
tie van president Gorbatsjov er niet
gemakkelijker op. Hij is op bezoek
in Litouwen en moet daar tot de bo
dem van zijn politieke wijsheid
gaan om de leiders en burgers van
de Baltische republiek te doordrin
gen van zijn overtuiging dat het on
verstandig is zich op stel en sprong
uit het Sovjet-staatsverband terug
te trekken.
trekking van alle 40.000 man Syri
sche troepen in Libanon, zo heeft de
Amerikaanse krant Washington
Post gisteren bericht.
De krant baseerde zijn bericht op
interviews met niet nader geïdenti
ficeerde diplomatieke zegslieden in
Damascus en andere Arabische
hoofdsteden. Volgens deze zegslie
den heeft de Syrische minister van
buitenlandse zaken Farouk Al-Sha-
raa in het geheim een dergelijke
schriftelijke belofte gedaan toen
zijn Saudische ambtgenoot, prins
Saud Faisal, op 20 oktober een be
zoek bracht aan Damascus. De be
lofte maakt, volgens de zegslieden,
deel uit van een politiek akkoord,
dat in oktober werd overeengeko
men met Libanese parlementsle
den, die toen bijeen waren in Taif in
Saudi-Arabië.
In dit akkoord werd vastgelegd
dat Syrië binnen twee jaar nadat
een regering van nationale eenheid
in Libanon is gevormd en een begin
is gemaakt met politieke hervor
mingen zijn troepen uit Bayrut naar
de Bekaa-vallei zal dirigeren en ver
volgens met de nieuwe Libanese re
gering zal onderhandelen over een
tijdschema voor een volledige te
rugtrekking uit Libanon.
Volgens de zegslieden wil Syrië
deze toezegging niet aan de grote
klok hangen uit angst dat dat zal
worden gezien als een overwinning
voor de christelijke generaal en
aardsvijand van Syrië Michel Aoun.
NORTH-CAROLINA - Ruim tweeduizend Amerikaanse soldaten van de 82ste luchtlandingsdivisie die deelna
men aan de invasie in Panama werden gisteren na voltooiing van 'operatie Just Cause' gedropt boven Forth
Bragg in de Amerikaanse staat North-Carolina. In hun plaats zijn inmiddels meer dan 4000 Amerikaanse genie
groepen en technici naar Panama vertrokken, die zullen assisteren bij het herstel van de stadwijken in Panama-
Stad die tijdens de invasie zijn verwoest. (foto afpi
Regering Sri Lanka zou doodseskaders steunen
i de vrede te herstellen, moorden
i ontvoeringen aan te moedigen,
COLOMBO (AP) - De Srilankaanse tels beschikt en de meeste andere
oppositieleidster Sirimavo Ban- partijen de motie niet steunen. De
daranaike beschuldigt de regering regeringspartij heeft 124 zetels. In de toenemende corruptie te nege-
van het steunen en trainen van
doodseskaders die leden van de op
positie zouden vermoorden.
Volgens Bandaranaike krijgen le
den van de doodseskaders op de le
gerbasis Ganemulla, 20 kilometer
ten noordoosten van de hoofdstad
Colombo, een militaire opleiding en
worden zij daarna uitgerust met sitie wil 120 van de 400 parlements- sche partij.
Bulgaarse oppositie wil 120 zetels
SOFIA (DPA) - De Bulgaarse oppo- de leidende rol van de communisti-
zetels bezetten, zo heeft woordvoer
der Ljubomir Sobadsjev gisteren in
de regering die vermoord moeten Sofia verklaard. De oppositie wil te-
ten e
dat de volksvertegenwoordi
ging maandag besluit tot een schei
partij en staat.
worden. Duizenden leden
Srilankaanse Vrijheidspartij
Bandaranaike zouden al door zulke ding
doodseskaders vermoord zijn.
Een motie van wantrouwen, die
door de Vrijheidspartij en drie an
dere oppositiepartijen is ingediend, haar wens kracht bij te zetten. Die
haalt waarschijnlijk geen meerder- dag moet de volksvertegenwoordi-
De communistische partij zal op
een bijzonder congres aan het eind
van deze maand zichzelf hervor
men, zo verklaarde partijwoord-
voerder Ivan Angelov gisteren te
genover het Westduitse persbureau
DPA. In de partij heeft zich al een
"socialistische fractie" gevormd die
de partij van de grond af aan wil de
mocratiseren. Als de fractie haar zin
niet krijgt, zal zij zich afsplitsen van
de communistische partij, zo heb
ben de leden al laten weten.
Gandhi zat fout
met akkoord over
affaire Bhopal'
NEW DELHI (AP) - De nieuwe In
diase regering heeft gisteren gezegd
dat de regering-Gandhi het recht
niet had het chemisch concern
Union Carbide te ontslaan van
rechtsvervolging wegens de
giframp van 1984 in Bhopal. De
schadevergoeding van 470 miljoen
dollar waarop de regering het met
de in de VS gevestigde firma heeft
afgemaakt, is volgens de nieuwe re
gering ontoereikend.
Minister van justitie Dinesh Gos-
wami zei dat de regering van pre
mier Singh de slachtoffers van de
ramp zou ondersteunen bij hun po
gingen de transactie aan te vechten.
"De regering is ook van mening dat
mensenlevens in India niet zo goed
koop zijn dat de ergste industriële
ramp ter wereld kan worden afge
daan met 470 miljoen dollar", zei
Goswami. De minister maakte niet
duidelijk of de regering nu zelf ook
pogingen zal ondernemen de juridi
sche procedure over schadevergoe
ding open te breken.
Op 15 februari vorig jaar accep
teerde het Hooggerechtshof de door
Union Carbide aangeboden 470 mil
joen dollar als "volledige en defini
tieve compensatie" voor de lekkage
van het dodelijke methyl-isocya-
naat uit de fabriek in Bhopal, waar
door zeker 3598 mensen zijn omge
komen en 20.000 gewond geraakt.
Het hof bepaalde verder dat de
Amerikaanse firma werd ontslagen
van rechtsvervolging en eventuele
toekomstige schadeclaims. De
slachtoffers hebben deze uitspraak
aangevochten.
'Columbia' bergt
ruimtelaboratorium
WASHINGTON (GPD) - Na een
vlucht van twee miljoen kilometer
heeft het ruimteveer Columbia gis
termiddag een wetenschappelijk
ruimtelaboratorium in de ruimte
geborgen dat zes jaar geleden gelan
ceerd was en over twee maanden in
de atmosfeer dreigde te verbran
den. De Columbia, die afgelopen
dinsdag werd gelanceerd, had vijf
tig rondjes om de aarde gemaakt
voordat het negen meter lange en
vier meter brede ruimtelaboratori
um dicht genoeg was genaderd om
de reddingsoperatie uit te voeren.
De wetenschappelijke ruimte
sonde met de officiële naam Long
Duration Exposure Facility (LDEF)
werd in 1984 met behulp van een
shuttle in de ruimte gebracht met
de bedoeling vast te stellen hoe ma
terialen, maar ook zaden, zich hou
den na een lang verblijf in de ruim
te. Na tien maanden zou hij weer op
gepikt worden. Maar het Ameri
kaanse ruimteprogramma liep ver
traging op, en kwam na de ramp
met de Challenger in 1986 geruime
tijd stil te liggen.
Aan boord van de LDEF was ook
25 kg tomatenzaad. Verwacht wordt
dat door de kosmische straling na
het ontkiemen de planten en vruch
ten diverse mutaties te zien zullen
geven.
James Baker
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken James Baker zal op
6 en 7 februari in Moskou overleg
voeren met zijn Sovjet-ambtsge
noot Edoeard Sjevardnadze. Dit is
gelijktijdig in Washington en Mos
kou bekendgemaakt. De ontmoe
ting dient als voorbereiding op de
ontmoeting die president Gor
batsjov en president Bush in juni in
Washington zullen hebben. Een re
geringswoordvoerder in Moskou
zei te verwachten dat het overleg
overheerst zal worden door het stre
ven van beide zijden om in juni het
START-verdrag over halvering van
de arsenalen strategische kernwa
pens gereed te hebben voor onder
tekening.
Ontslag
De president van Egypte Hosni Mu
barak heeft gisteren de omstreden
minister van binnenlandse zaken
Zaki Badr van zijn functie onthe
ven. Mubarak benoemde direct Mo
hammed Abdel-Halim Moussa, een
hoge officier bij de Egyptische poli
tie, tot opvolger van de 53-jarige
Badr. Het ontslag van Badr volgt op
een felle campagne van de oppositie
waarbij zijn ontslag werd geeist om
dat hij prominente Egyptenaren in
het openbaar zou hebben beledigd.
Uitgezet
De ï'ranse nazi-jager Serge
Klarsfeld is gisteren Syrië uitgezet,
waar hij was heen gereisd om de uit
levering te vragen van de oorlogs
misdadiger Alois Brunner. Zijn
echtgenote Beate verklaarde giste
ren dat haar man door de politie uit
zijn hotel was gehaald en op een
vliegtuig naar Wenen gezet.
Na Roemenie nu Etiopië, zo luidde
veelzeggend de tekst van een adver
tentie waarmee de samenwerkende
hulporganisaties vorige week
dacht vroegen voor de hongersnood
die opnieuw rond de 4 miljoen Afri
kanen bedreigt. Uitgebreide
dacht op radio en tv komende week
moet énige tientalion miljoenen op
leveren om een herhaling te voorko
men van het drama van twee jaar
geleden, toen 250.000 mensen van
de honger stierven. Sinds eind no
vember is er echter nog geen drie
miljoen binnengekomen op giro
555.
door
Sjaak Smakman
Woordvoerder Henk Verburg
wanhoopt nog niet. Veel mensen, zo
is hem gebleken, zien wel het ver
schil tussen de nood in Roemenië
en Etiopië. Er belde zelfs onlangs ie
mand op met de vraag of hij zijn 100
gulden voor Roemenië niet alsnog
kon bestemmen voor Etiopië, om
dat hij de nood in Afrika bij nader
inzien toch belangrijker vond. Het
is nog te vroeg om te zeggen, aldus
Verburg, dat door de aandacht voor
Oost-Europa de ontwikkelingslan
den hopeloos in de kou komen te
staan.
Op het internationale vlak neemt
die dreiging echter steeds grotere
vormen aan. Afgelopen woensdag
noemde EG-commissaris Frans An-
driessen in een interview het Oost
blok "een nieuwe communautaire
prioriteit", en stelde voor om alle re
gisters open te trekken. Op korte
termijn is er een "nieuwe budget
lijn" nodig "die duidelijk maakt dat
ï.y 1
Honger in Etiopië.
voorlopig gaat Oost-Europa nog e
we bereid zijn om in financiële ter
men om te zetten wat we in politie
ke solidariteit belijden". Op langere
termijn moet de EG het Oostblok
het "ruimere perspectief' bieden
van "een verdergaande associatie
waarin elementen van handel, eco
nomische samenwerking, cultuur
en energie zijn opgenomen", aldus
Andriessen.
Prioriteiten
Zijn toevoeging dat Oost-Europa
"geen andere prioriteiten moet ver
dringen" is de crux waar het voor de
ontwikkelingslanden om draait. De
afgelopen tijd is in toenemende ma
te vanuit de Derde Wereld de vrees
geuit dat zij het kind van de reke
ning wordt. De harde cijfers beves
tigen die vrees. De EG heeft voor
ontwikkelingssamenwerking rond
de 6 miljard gulden op de begroting
staan, terwijl de rest van de EG-lan-
den nog eens rond de 40 miljard per
iaar uittrekt. Alleen Nederland en
Denemarken voldoen daarbij aan
de norm om 0,7 procent van het na
tionaal inkomen aan ontwikke
lingssamenwerking te besteden. De
ACS-landen, 66 voormalige Europe
se koloniën die een voorkeursbe
handeling van de EG krijgen, krij
gen per hoofd van de bevolking 8
dollar aan hulp. De niet-ACS-lan-
den moeten het doen met enkele
centen per inwoner.
Voor Oost-Europa gaan de porte
monnees veel gemakkelijker open.
Polen en Hongarije kregen in een
paar maanden tijd 60 dollar per
hoofd van de bevolking toegezegd.
Daarnaast kreeg de nieuw op te
richten Europese Bank voor Weder
opbouw en Ontwikkeling moeite
loos een startkapitaal van bijna 25
miljard gulden. En dat is - daarvan
is iedereen overtuigd - nog maar het
begin.
Dat geld moet ergens vandaan ko
men. Ontwikkelingshulp dreigt
daarvan het slachtoffer te worden.
Al maanden geleden opperde de
Nederlandse minister Hans van den
Broek (buitenlandse zaken) dat de
Nederlandse steun aan Oost-Euro
pa deels betaald kan worden uit de
begroting van ontwikkelingssa
menwerking. Immers, zo redeneer
de hij, het gaat hier toch ook om ar
me landen. "Een luie manier van
denken", zo kwalificeerde presi
dent Louis Emmerij van het OESO-
ontwikkelingscentrum die opvat
ting kort geleden. Maar ook hij er
kende dat "Oost-Europa de grote
concurrent wordt van de ontwikke
lingslanden".
Want Van den Broek staat in zijn
opvatting buiten Nederland be
paald niet alleen. De EG-ministers
van ontwikkelingssamenwerking
besloten vorige maand dat 'in nood
gevallen' de ontwikkelingshulp
voor Oost-Europa aangesproken
kan worden.
1992
Kortingen op de directe hulp vor
men echter nog maar een relatief
beperkt deel van de dreiging. De
ontwikkelingslanden zijn doodsbe
nauwd voor het 'Fort Europa' na
1992. Ze komen nu al moeizaam bin
nen met hun produkten. Zelfs de
ACS-landen zijn in het nieuwe Ver
drag van Lomé over de handel met
de EG afgescheept met een fooi.
Wanneer Oost-Europa zich ook nog
eens ontwikkelt én wordt opgeno
men in de EG, wordt Europa een
economisch en politiek machtsblok
waartegen de ontwikkelingslanden
helemaal met lege handen staan.
Bovendien, zo vrezen ze niet ten on
rechte, wordt Europa zo'n aantrek
kelijk investeringsgebied dat ze op
de internationale kapitaalmarkt le
ningen om hun ontwikkeling te fi
nancieren wel kunnen vergeten.
De Nederlandse minister van ont
wikkelingssamenwerking Jan
Pronk zei onlangs in een vraagge
sprek ook nog wel lichtpuntjes te
zien: als Oost-Europa economisch
uit het moeras komt, dan vallen
daar voor de ontwikkelingslanden
wel wat graantjes mee te pikken in
de vorm van technologische bij
stand uit het Oostblok, meer handel
en op langere termijn wellicht zelfs
ontwikkelingshulp. Bovendien, al
dus Pronk, betekent het einde van
de Koude Oorlog "dat de Derde We
reld niet langer meer als de achter
tuin van Oost of West wordt ge
bruikt. Veel Derde Wereldlanden
moeten nog leren begrijpen dat dat
in hun voordeel is".
OESO-topman Emmerij denkt
daar anders over. Hoewel het nog te
vroeg is om de balans op te maken
('we praten over waarschijnlijkhe
den, niet over zekerheden"), ver
weet hij de Europese Commissie op
een onlangs gehouden conferentie
een 'onverantwoordelijk optimis
me' over de gevolgen van de Eu
ropese integratie voor de ontwikke
lingslanden. "Bij de Europese een
wording zullen er winnaars en ver
liezers zijn. En hoe je het ook wendt
of keert, de ontwikkelingslanden
neigen naar de verliezende kant".
