'Gebruik milieu in
reclame tegengaan'
Geheime dossiers nauwelijks verrassend
Consumentenorganisaties: wildgroei beperken
'Nederlander tolerant
over uitingen racisme'
Omstreden stortplaats
Westervoort moet dicht
Niet meer wapens naar Turkije
ZATERDAG 13 JANUARI 1990
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG (ANP) Konsumenten Kon-
takt (KK) en de Consumentenbond (CB)
willen reclames die de nadruk leggen op
het feit dat produkten milieuvriendelijk be
perken.
Eind deze maand doen zij de overige orga
nisaties binnen de Reclame Code Commis
sie voorstellen voor uitbreiding van de re
clamecode, zo heeft I. Weernekes, directri
ce van KK, gisteren meegedeeld.
De voorstellen die de consumenten
organisaties 26 januari zullen doen,
betreffen onder meer een verbod op
misleidende reclame. Volgens
Weernekes dient de informatie in
reclame volledig te zijn. Dat bete
kent, binnen de voorstellen van KK
en CB, dat ook de eventuele bedrei
ging voor het milieu van produkten
bij etikettering en reclame dient te
worden vermeld.
Een ander punt betreft het 'alge
meen belang' dat door reclames niet
mag worden geschonden. Volgens
de directrice van KK stelt reclame,
ook die van de overheid, nogal eens
milieu-onvriendelijk gedrag tot
voorbeeld, 'met snelle auto's en der
gelijke'. De consumentenorganisa
ties willen dat daaraan paal en perk
wordt gesteld.
De recente wildgroei in reclames
waarin de aandacht voor het milieu
als verkoopargument naar voren
wordt geschoven, is de consumen
ten- en milieuorganisaties een
doorn in het oog. In afzonderlijke
gevallen is al een aantal klachten in
gediend tegen reclames die mislei
dend of onwaar zouden zijn. J. Bak
ker, medewerker van de Vereniging
Milieudefensie, verklaarde desge
vraagd dat de vereniging op afzien
bare termijn nog tientallen klachten
bij de Code Commissie zal depone-
Ondertekening
Schengen laat
op zich wachten
DEN HAAG (ANP) - Het respijt
dat de Bondsrepubliek heeft ge
vraagd om (nog) niet over te gaan
tot de ondertekening van de aanvul
lende overeenkomst van het Ak
koord van Schengen, kan nog wel
een maand of twee duren. Minister
president Lubbers heeft dit giste
ren gezegd na afloop van de minis
terraad. De BRD wilde uitstel in het
licht van de jongste ontwikkelingen
in en met de DDR.
Het uitstel komt het kabinet wel
goed uit want in de tussentijd kun
nen er nog enige gespreksronden
komen op fiscaal gebied. De Neder
landse regering heeft het bij voor
beeld eerder onaanvaardbaar ge
noemd dat Luxemburg weigert om
belastingfraude aan te pakken.
De vijf landen die bij het Schen-
gen-akkoord zijn betrokken zijn
Nederland, België, Luxemburg,
Frankrijk en de Bondsrepubliek
Duitsland. Aan het Akkoord en de
aanvullende overeenkomst ging ja
renlang geheim overlég tussen
ambtenaren en politici vooraf. De
overeenkomst is vooral gericht op
het bevorderen van samenwerking
tussen politie en justitie. Naast de
opstelling van Luxemburg is een
ander heet hangijzer de gelijktrek
king van de toelating van asielzoe
kers.
De reclamemakers zijn inmiddels
hun eigen onderzoek naar de pro
blemen rond milieu-reclame ge
start. Binnen de VEA, de Neder
landse Vereniging van Erkende Re
clame-Adviesbureaus, is hiervoor
sinds december de speciale werk
groep 'milieu en reclame' actief.
Hierin zijn behalve adverteerders
ook de bedrijven vertegenwoor
digd.
Volgens voorzitter Van Woerkom
van de werkgroep is het de bedoe
ling binnen ongeveer een half jaar
afspraken te maken tussen bedrij
ven en adverteerders over de moge
lijkheden en onmogelijkheden van
milieu in reclames. Hij geeft toe dat
in reclames nogal eens gemakkelijk
met milieuvriendelijkheid wordt
geschermd. Dit zou mede komen
dooidat de consument uitdrukke
lijk Dver milieu-aspecten van pro
dukten wil worden geïnformeerd.
Het ministerie van milieubeheer
heeft inmiddels een werkgroep in
gesteld voor de bestudering van de
problemen rond milieu en reclame.
Een woordvoerder zei desgevraagd
dat het departement positief staat
tegenover het feit dat consumen
tenorganisaties zelf reeds concrete
plannen hebben opgesteld.
Vooral KK heeft zich de afgelo
pen tijd sterk gemaakt voor het op
stellen van duidelijke regels. De
AMSTERDAM (GPD/ANP) - Hoe
wel racisme in Nederland voortdu
rend wordt ontkend en er daardoor
nauwelijks onderzoek naar wordt
verricht is het een niet te ontkennen
probleem. Volgens Philomena Es-
sed, die volgens week promoveert
in culturele antropologie, is de wer
kelijkheid in Nederland niet zo
fraai. We zijn tolerant, maar juist ten
opzichte van uitingen
Dat zegt mevrouw Essed i
proefschrift 'Understanding
day racism', waarop zij volgende
week dinsdag promoveert. Volgens
mevrouw Essed is het racisme sys
tematisch verweven in de Neder
landse structuur. Zij sprak met 28
hoog opgeleide zwarte en 28 Suri
naamse vrouwen in ons land en met
28 zwarte vrouwen in de VS.
"In Nederland wordt altijd ge
zegd dat racisme in de VS een blij
vend probleem is. Mijn stelling was
dat dat hetzelfde is in Nederland en
om dat te onderzoeken wilde ik la
ten zien dat de ervaringen van zwar-
de VS ongeveer het-
warte vrou-
haar len dat het niet om incidenten gaat',
zery- aldus mevrouw Essed.
Volgens haar maakt
de ondervraagde vrouwen elke
deel uit van hun leven. Uit meer dan feld. "Eén
2000 ervaringen, onderscheidde
het alledaagse leven, is hetzelfde
proces van uitsluiting en ontmoedi
ging als wat zwarte vrouwen op een
lager niveau meemaken
Volgens de promovenda wordt
racisme in Nederland weggemof-
an de duidelijkste ma-
stand houden
i eind november, zelfde zijn als die
Student vindt
OV-jaarkaart
niet onredelijk
DEN HAAG (GPD) - Een rui
me meerderheid van de Neder
landse studenten vindt de in
voering van de openbaar-ver
voerkaart voor studenten een
redelijke bezuiniging op studie
financiering. Dat blijkt uit een
onderzoek dat de Erasmus Uni
versiteit in opdracht van het mi
nisterie van onderwijs heeft ge
houden.
Uitgaande van de veronder
stelling dat er moet worden be
zuinigd, vindt een meerderheid
van de studenten de invoering
van de OV-jaarkaart een redelijk
alternatief.
Daar staat tegenover dat 44
procent van de ondervraagde
studenten de kaart onaanvaard
baar tot zeer onaanvaardbaar
noemt. De meerderheid vindt
het voor zichzelf echter wel een
aantrekkelijk alternatief.
Volgens een woordvoerder
van het departement is het on
derzoek uitgevoerd in de eerste
helft van vorig jaar. "Ik denk dat
er nu wel wat is veranderd, ook
door de milieu-discussie", aldus
de woordvoerder. Hij doelt
daarbij op het vermoeden dat de
discussies over milieu het
standpunt ten aanzien van de
OV-jaarkaart positiever kan
hebben gemaakt dan uit dit on
derzoek blijkt.
Essed 70 verschillende mythe van de tolerantie. Zolang je
2, variërend van maar blijft herhalen hoe begripvol
vernedering tot de Nederlanders zijn, wordt het bij
na een misdaad om als zwarte te
zeggen dat het niet zo is. Daarmee
Mevrouw Essed: "Ik doorbreek raak je namelijk het diepste wezen
de mythe dat het alleen lager opge- van de Nederlander". Het ïsniet zo
leiden zijn die met racisme te ma- dat de Nederlanders het bewust he
ken krijgen. Hoger opgeleide zwar- lemaal verkeerd doen, denkt Essed.
te vrouwen hebben voor een groot "Jij bent anders en dat mag je blij-
deel te maken met witte mensen ven. dus je moet vooral in dat hoek-
met dezelfde opleiding, advocaten, je anders zitten wezen",
doktoren, professoren, dus zeg Dat actieve streven naar 'zicht-
maar de elite. Wat zij meemaken in baar begrip tonen voor andere cul
turen' kan eveneens racistische
trekjes hebben, vindt Essed. "Ik
ben tolerant, want kijk eens: ze mo
gen een eigen moskee hebben." Het
wordt hoog tijd dat de Nederlandse
samenleving zich dat realiseert en
verandert, is het oordeel van de we
tenschapster. Anders blijft het in
derdaad bij 'tolereren' en komt het
nimmer tot accepteren.
Racisme zit zo ingenieus verbor
gen in de maatschappij dat het, al
dus Essed, niet als zodanig wordt
herkend. Hetgeen weer tot gevolg
heeft dat zwarte mensen 'overge
voeligheid' wordt verweten als ze
klagen over hun behandeling.
Essed verzet zich daar tegen. Vol
gens haar zijn zwarte mensen uitste
kend in staat om racisme van niet-
racisme te onderscheiden.
Ze is zich er terdege van bewust
dat haar conclusies een storm van
protesten kan oproepen bij Neder
landers die zich graag laten voor
staan op hun tolerantie. Dat was
haar al duidelijk voor ze haar onder
zoek begon. Ze liep een jaar vertra
ging op omdat de weerstand bij de
subsidiegevers die moesten oorde
len over haar aanvraag groot was.
WESTERVOORT/DEN HAAG
(GPD) De fel omstreden stort
plaats van Putman aan de IJsseldijk
in Westervoort is met onmiddellijke
ingang gesloten. Dat is het gevolg
van vanmiddag bekendgeworden
uitspraken van de Raad van State
en de Kroon.
Staatsraad B. Veldkamp van de
Raad van State heeft de tijdelijke
gedoogvergunning die Putman van
de provincie had gekregen ge
schorst, maar belangrijker is de uit
spraak van de Kroon over het be
stemmingsplan 't Stort. De Kroon
wil onverkort vasthouden aan de
sluitingsdatum van de stortplaats
zoals die in het plan is genoemd: 1
januari 1990.
ASTEN De koninklijke klokkengieterij Eijsbouts in Asten heejt gisteren een 6600 kilo wegende klok op transport
gezet naar de'Spaanse bedevaartsplaats Santiago de Compostella. Op de achtergrond is de oude klok uit 1729
zichtbaar. Deze stond model voor het nieuwe model.
DEN HAAG (ANP) - Minister Ter
Beek (defensie) is voorlopig niet
van plan Turkije nog meer wapens
te leveren dan die al zijn toegezegd.
Maar hij is niet bereid de levering
van de beloofde NF-5 jachtbom
menwerpers stop te zetten.
Dit blijkt uit zijn antwoord op vra
gen van het Tweede Kamerlid Van
Es (Groen Links), die hierom had
gevraagd. De minister zegt zich ge
bonden te achten aan de overeen
komst die Nederland met Turkije
heeft gesloten over de overdracht,
geheel gratis, van 60 NF-5 toestel
len. Tot nu toe zijn 12 toestellen af
geleverd.
Van Es had in haar vragen verwe
zen naar een rapport van Amnesty
International over Turkije, waarin
melding wordt gemaakt van het
systematisch martelen, soms dood
martelen, van gevangenen. Met een
verwijzing naar wat minister Van
den Broek (buitenlandse zaken)
over dit rapport heeft gezegd, ont
houdt minister Ter Beek zich van
een oordeel.
Het kabinet zal de toezegging aan
de NAVO over het aantal Neder
landse F-16-gevechtsvliegtuigen
dat ons land bijdraagt aan het bond
genootschap niet nakomen, zo
bleek ook uit antwoorden van Ter
Beek ter voorbereiding op de be
handeling van de defensiebegroting
door de Tweede Kamer, ^olgens de
bestaande plannen zou ons land
vanaf 1993 met 162 F-16's deelne
men aan de luchtverdediging van
de NAVO. Door de bezuinigingen
op defensie die in het regeerak
koord zijn overeengekomen "is het
onwaarschijnlijk dat dit aanbod zal
kunnen blijven gehandhaafd", al
dus Ter Beek.
Landmacht, luchtmacht en mari
ne moeten van Ter Beek voor een
groot deel zélf aangeven waar op
hun budgetten moet worden bezui
nigd. Ter Beek heeft voor ruim één
miljard gulden bezuinigingen aan
gegeven, maar Defensie moet tot
1994 in totaal 2,2 miljard gulden be
zuinigen.
De bewindslieden op Defensie
verklaarden onlangs te hebben be
rekend dat Defensie op de langere
termijn (tot het jaar 2005) voor 14
miljard moet bezuinigen.
Zes jaar cel voor
drugssmokkel
KI Al-chauffeur
HAARLEM (ANP) - De Haar
lemse rechtbank heeft gisteren
een 30-jarige KLM-medewerker
veroordeeld tot zes jaar gevan
genisstraf. De man. die als
chauffeur bij de KLM werkt,
heeft een belangrijke rol ge
speeld bij cocaïne-transporten
uit Zuid-Amerika.
Tegen de KLM-medewerker
was negen jaar cel geëist. Zijn
vriendin, een 22-jarige grondste
wardess van de KLM, is donder
dag reeds veroordeeld tot 3,5
jaar, na een eis van vijf jaar.
De man uit Duivendrecht
stuurde in augustus van het vo
rige jaar zijn zuster naar Vene
zuela om een grote partij cocaï
ne op te halen. Op 20 september
vorig jaar kwam een zending co
caïne op Schiphol aan. Twee
koeriers uit Venezuela werden
bij de douane gesnapt met sa
men ruim negen kilo in hun kof
fers. De man hield op de lucht
haven de zaak in de gaten.
Degene die de koffers met
drugs uiteindelijk van de baga
geband haalde, een 46-jarige
man) uit Amsterdam, werd gis
teren tot vier jaar gevangenis
straf veroordeeld. De rechtbank
vindt dat de KLM-medewerker
een belangrijke rol heeft ge
speeld in de smokkelbende.
Volgens de rechtbank heeft de
man misbruik gemaakt van het
vertrouwen dat hij als chauffeur
bij de KLM had.
Dossier Marga Klompé ontzegeld
Vara's mediadirecteur
Binnenkort valt de benoeming te
verwachten van Vera Keur tot me
diadirecteur van de VARA. Vera
Keur is nu nog secretaris van het be
stuur van deze omroep. Met haar be
noeming is de reorganisatie binnen
de directietop een feit. Zij is door de
sollicitatiecommissie voorgedragen
aan het bestuur. Na het bestuur
moet ook de Raad van Toezicht zich
over de benoeming uitspreken.
Reclame op zondag
Een meerderheid van de Tweede
Kamer vindt dat reclame op radio
en televisie ook op zondag mogelijk
moet worden. Na de WD en D66
heeft nu ook de PvdA zich achter de
opheffing van het relameverbod op
zondag gesteld. Tot nu toe is, vooral
door toedoen van het CDA, reclame
op zondag niet toegestaan.
VS discrimineren
De regering is bereid bij de VS aan
te dringen op een aanpassing van
het visumbeleid van de Verenigde
Staten via de beheersvergadering
van het aids-programma van de We
reld Gezondheidsraad. Dit schrijft
minister Van den Broek van buiten
landse zaken in antwoord op ka
mervragen van Groen Links.
Prijs sterrenkunde
De Pastoor Schmeitprijs voor ster
renkunde 1989 is toegekend aan dr.
M. van der Klis (36), universitair
hoofddocent in de vakgroep ster
renkunde van de Universiteit van
Amsterdam. De prijs is de hoogste
Nederlandse onderscheiding die
een sterrenkundige jonger dan 40
kan krijgen en wordt eens per drie
jaar toegekend. Van def Klis kreeg
de prijs voor zijn baanbrekende
werk op het terrein van de Hoge
Energie Astrofysica.
DEN HAAG - Sinds kort is be
kend hoe de voormalig minister
van staat dr. Marga Klompé
echt dacht over de rol van kardi
naal Alfrink, toen prinses Irene
in 1964 overging tot het katho
lieke geloof. Nu pas, 25 jaar na
de affaire, mocht het verzegelde
dossier door het Rijksarchief
openbaar gemaakt worden.
In het rijksarchief in Den Haag lig
gen duizenden documenten van be
kende en minder bekende perso
nen. Enkelen zijn nog geheim,
"maar openbaar maken daarvan
leidt zelden tot verrassingen", zegt
medewerker R. Jansen. "Het gaat
nooit om schokkende zaken".
door
Anje Romein
Hoge ambtenaren, belangrijke
personen of ministers kunnen hun
archieven in het Rijksarchief bewa
ren. Ook bekende families, die niet
weten wat te doen met de.papier
massa van een overledene, kunnen
dagboeken, brieven en notities
overdragen aan het Rijksarchief.
Meestal gaat het om brieven aan fa
milieleden of collega's en aankoop-
bewijzen of huwelijksakten. De ar
chieven van ministers bevatten ook
hun werkarchief en de staatsbeslui-
het geval met de dossiers van Marga
Klompé. Inzage was per januari
1990 mogelijk, maar publicaties er
over moesten weer aan ons overge
legd worden. Dit alles vanwege de
aard van de stukken. Daarin staat
toch hoe iemand over andere men
sen gedacht heeft. Dat geef je niet
zomaar aan de publiciteit kwijt".
Prinses Irene ging
ten.
Zo ligt er het archidf van Willem
Drees en herbergt het Rijksarchief
al een deel van de dossiers van
Commissaris van de Koningin Hans
Wiegel. De archiefstukken van Wie
gel zijn alleen ter inzage met toe
stemming van hemzelf. Andere do
cumenten mogen geïnteresseerden
vaak alleen inzien met toestemming
van de Rijksarchivaris.
De archiefstukken van de over
heid vallen onder de Archiefwet
bepaald dat de documen
ten pas vijftig jaar na dato ingezien
mogen worden. Persoonlijke ar
chieven vallen daar niet onder.
Daarvoor wordt een acte van over
dracht gemaakt, waarin een termijn
vastgesteld wordt. Bij dossiers van
die nog in leven zijn wordt
bij voorbeeld vermeld dat de docu
menten pas vijfjaar na de dood van
de betreffende persoon openbaar
mogen worden gemaakt.
"Die persoonlijke archieven zijn
zeer privacy-gevoelig. Dat was ook
Huwelijk
De meeste archieven mogen wel in
gezien worden. "Een archiefdienst
heeft natuurlijk niks aan geheime
stukken", zegt de medewerker
droog. Van de geheime, verzegelde
stukken ligt nu nog een ander ar
chief van Marga Klompé over de
verwikkelingen rond het huwelijk
van koningin Beatrix en prins
Claus. Dit mag pas op 1 januri 2000
geopend worden.
Uitzonderingen zijn de archieven
van het Koninklijk Huis en nog lo
pende (grens) conflicten met andere
staten. Het staatsbelang, zo luidt de
wet, verbiedt opening van deze ar
chieven. De archieven van het Huis
Oranje zijn openbaar tot 1898, de
rest is absoluut gesloten. Wel ter in
zage zijn stukken van Willem de
Zwijger of verre voorouders. Dat
laatste is van belang voor een fami
lie die haar stamboom uitzoekt en
stuit op een voorouder die ooit eens
in dienst is geweest van het ko
ningshuis.
"Strikt geheim blijven de corres
pondentie en aankoopbewijzen van
prinses Juliana of prins Bernhard
en de andere nog levende leden van
het koninklijk huis. Pas jaren na
hun overlijden zal een deel open
baar worden", aldus een woord
voerster.
Volgens de Raad van State wegen
de belangen die Gedeputeerde Sta
ten van Gelderland hebben bij het
voorzetten van de vuilstort in Wes
tervoort niet op tegen belangen als
bescherming van het milieu. Geble
ken is volgens Staatsraad Veld
kamp dat de stortplaats van Put
man enkele elementaire en uit mil
ieuhygiënisch oogpunt noodzake
lijke voorzieningen ontbeert. "Met
als gevolg dat aan het belang van
het milieu ernstige schade wordt
toegebracht als deze inrichting nog
langer in werking wordt gehou
den".
De Raad van State vindt dat de
provincie Gelderland fout heeft ge
handeld door pas aan het eind van
1989 te beslissen dat er geen vuil
stort aan de Zweekhorst in Zeve
naar moest komen. De provincie
wilde die stort daarna toestaan in
Duiven, maar daar liggen de be
stuurlijke instanties dwars, zodat
het nog jaren kan duren voordat de
stort in Westervoort wordt gesloten.
Om die tijd te overbruggen gaf de
provincie Gelderland een gedoog
vergunning af aan exploitant Put
man, waartegen de gemeente Wes
tervoort en de omwonenden nu met
succes in verweer zijn gekomen.
Volgens J. den Otter van de
Milieugroep Westervoort, die de af
gelopen weken blokkades en ande
re acties bij de stortplaats organi
seerde, moet Putman opdraaien
voor de kosten die zijn gemoeid met
het saneren van de grondwaterver
vuiling. "Wij zullen hem daaraan
houden".
De advocaat van Putman waar
schuwde gisteren tijdens de behan
deling van het schorsingsverzoek
door de Raad van State dat het be
drijf de sanering wellicht niet kan
betalen als er niet meer mag worden
gestort. Den Otter: "Wij zullen wat
dat betreft desnoods om een ac
countantscontrole vragen".
Contactverbod
opgelegd na
telefoonterreur
HAARLEM (ANP) - Een 30-jarige
ex-medewerker van de provincie
Noord-Holland mag geen contact
meer opnemen met een vrouwelijke
ambtenaar van de provincie. De
Haarlemse rechtbank-presidenfmr.
H.F. van den Haak heeft de man gis
teren in kort geding een contactver
bod opgelegd.
De ambtenaar en de provincie
Noord-Holland hadden de oud-me
dewerker voor de rechter gedaagd,
omdat de vrouw sinds augustus
1988 zowel op haar werk als privé
werd overstelpt met telefoontjes.
De man zou smoorverliefd zijn op
zijn doelwit. De provincie zette au
gustus vorig jaar zelfs de wacht
gelduitkering stop van de man om
de stroom telefoontjes te stoppen.
Maar dat hielp niets: de man bleef
maar bellen.
Achterstand bij
vervanging riool
4 tot 6 miljard
DEN HAAG (ANP) - De achter
stand bij de vervanging van de riole
ringen wordt geraamd op vier tot
zes miljard gulden. Met een extra in
zet van de gemeenten moet die in
tien jaar zijn ingelopen, aldus het
kabinet. Dit is gisteren bekendge
maakt na afloop van de minister
raad. Om die achterstand volledig
in te lopen wordt het rioolrecht na
1994 verhoogd.
Het rioolrecht bedraagt nu ruim
honderd gulden. In het jaar 2000 zal
dit tussen de 150 en 190 gulden per
huishouden liggen. De gemeenten
zullen het rioolrecht volledig moe
ten inzetten voor de riolering. Ge
meenten krijgen voor investeringen
in onder andere rioleringen sinds
1987 vier jaar lang vijftig miljoen
gulden per jaar. Het Nationaal
Milieubeleidsplan noemt een be
drag van 120 miljoen gulden extra
rioolrecht. De opbrengst van de
rioolrechten bedraagt ongeveer 625
miljoen gulden per jaar.
pffl VISSER
LVJ Belettering
hogewoerd ISI tel. 1*3747 lelden
K£KLAJmOOflO£M/L£mHS/AUTOa£KUUm
