Bijna alles is schaars in Suriname
NABIJ
Roemenië terug bij 'af
Folder werft voor
geloofsbelij denis
I REPORTAGE i
'Het land is door de bodem van de put gegaan'
DONDERDAG 4 JANUARI 1990
BUKAREST Aan de gevels
langs de grote boulevards in Bu-
karest is om de paar honderd me
ter een klein wit pamflet opge
plakt. 'Oprichting van de Ecologi
sche Partij' luidt de kop. In een
half kantje tekst worden de pro
grammapunten uiteengezet. Be
langstellenden kunnen bellen
naar het telefoonnummer onder
aan de oproep. Het stenciltje
hangt er zeker niet voor niets. Ge
regeld staan er groepjes mensen
stil die de tekst lezen en er even
met elkaar over praten.
door
Runa Hellinga
Overal raken volstrekte vreem
den met elkaar in gesprek om ver
volgens urenlang ervaringen uit te
wisselen over de gevallen dictator
en zijn gehate geheime dienst. Ja
ren van stilte, van zwijgen uit angst
voor vervolging zijn doorbroken.
Iedereen wil aan iedereen kwijt hoe
het is geweest en ook hoe het verder
moet.
De Roemenen maken van de
nieuwe vrijheid dankbaar gebruik
om zich te organiseren. In een paar
dagen tijd zijn een aantal partijen
ontstaan die in de komende tijd alle
maal hun plaatsje onder de zon
moeten zien te veroveren: de Boe
renpartij, de Christelijke Partij, de
Ecologische Partij, de Beweging
van Democratische Hongaren in
Roemenië, de Liberale Partij.
Wie die partijen vertegenwoordi
gen, is voorlopig nog een beetje on
duidelijk. Er bestaat in Roemenië
geen traditie van verzetsorganisa
ties zoals andere Oosteuropese lan
den die wel kenden. De Tsjechen
hadden Charta '77, de Polen Soli-
darnosc en de Oostduitsers de kerk.
Die bewegingen vormden de voe
dingsbodem voor de politieke par
tijen die in de verschillende landen
zijn ontstaan. Maar de nieuwe par
tijen in Roemenië zijn het initiatief
van kleine groepen mensen die
geen duidelijke beweging achter
zich hebben.
Hongaren
Sommige partijen, zoals de Liberale
PARAMARIBO (ANP) - Passagiers
die op Schiphol inchecken voor een
vlucht naar Paramaribo betalen grif
honderden guldens voor hun extra
kilo's bagage. En in die koffers zit
ten geen compact discs, flessen par
fum of romans, maar pakken was-
poeder, schoolschriften, potloden,
fietsbanden, koffie en babyvoeding.
door
Karolien Bais/ANP
Bijna alles is schaars in Surina
me. Maar gelukkig is er een over
vloed aan familieleden in Neder
land, die geregeld pakketten sturen.
Wie het zonder die aanvoer uit Ne
derland moet stellen, verarmt en
vervuilt. "Dat er nog geen sociale
onrust is ontstaan", stelt Josef Bra-
him, directeur van de Surinaamse
bank in Paramaribo, "is uitsluitend
te danken aan die prachtige pakket
ten uit Nederland. Zonder dat was
de hele bevolking al de straat opge
gaan".
De Surinaamse bank schat de
waarde van de geschenken uit Ne
derland voor 1988 op ongeveer 40
miljoen Surinaamse guldens. Dat is
bijna tien procent van de totale in
voer van het land.
Er zijn twee jaren verstreken
sinds vice-president Henck Arron
op basis van vrije verkiezingen zijn
regering kon samenstellen. Het
Front voor Democratie en Ontwik
keling (FDO) behaalde een grote
meerderheid van de stemmen. De
verkiezingsuitslag was een duide
lijk signaal dat men genoeg had van
de militairen, die sinds de coup van
1980 de macht in handen hadden.
Maar signaal of niet, de feitelijke
macht bleef in handen van de mili
tairen en veel verwachtingen zijn
niet uitgekomen.
"Je kunt rustig spreken van na
tionale armoede", aldus Brahim.
"In 1982 had het land nog een goud
voorraad ter waarde van 220 mil
joen dollar. Dat was ruim. In 1983,
'84, zijn we zo onvoorzichtig ge
weest alle deviezen op te maken en
het begrotingstekort te bestrijden
door extra geld te laten drukken.
Hadden we toen versobering toege
past en ontwikkelingsinvesterin
gen voortgezet, dan hadden we nog
wel problemen gehad omdat de
markt voor aluin en aluminium in
stortte maar dan hadden we onze
positie beter kunnen verdedigen.
Door arrogantie van de toenmalige
bestuurders hebben we die positie
echter verspeeld. Handel en indus
trie hadden nog een redelijke reser
ve, waardoor ze de jaren '85 en '86
zijn doorgekomen, maar nu zijn we
door de bodem van de put gegaan".
Verloederen
Bedrijven liggen stil door gebrek
aan grondstoffen. Dus verloederen
prachtige houten huizen in Parama
ribo bij gebrek aan verf, vallen de
gaten in de wegen, doet de helft van
de straatverlichting het niet en kun
nen alleen mensen met relaties en
dikke portemonnees aan cement
komen om een huis te laten bou-
Bij haar aantreden beloofde de re
gering een macro-economisch plan
op te stellen om de economie ge
zond te maken. Het Meerjaren Ont-
wikkelings Programma (MOP) is
echter nog steeds niet rond. Het
stuk is aan de Staatsraad, een ad
viesorgaan van de regering, voorge-
de Centrale Markt in Paramaribo. De oude huizen i
legd en daar hevig bekritiseerd. In
middels is het - al dan niet gewijzigd
- aan de Nationale Assemblée voor
gelegd, maar behandeling moet nog
plaatsvinden.
Voor Nederland was het MOP
aanvankelijk een voorwaarde voor
hervatting van ontwikkelingshulp.
Die hulp was opgeschort toen de
militairen in december 1982 vijftien
vooraanstaande critici vermoord
den. Nederland wilde echter 'de
broze democratie' zoals ex-minister
van ontwikkelingssamenwerking
Bukman het noemde, een steuntje
in de rug geven en besloot met in
gang van mei 1989 Suriname acht
jaar lang jaarlijks 200 miljoen gul
den ontwikkelingshulp te verstrek
ken. In de hoop dat het met het
MOP goed zou komen.
Oktober vorig jaar, toen de ka
mercommissies voor ontwikke
lingssamenwerking en voor buiten
landse zaken overleg met de be
windslieden Van den Broek en
Bukman vroegen omdat het moei
zame vredesproces in Suriname
werd geplaagd door een schakering
van gewapende groeperingen, mor
den de politici nog wat over het ont
breken van het MOP. Maar het feit
dat de Surinaamse regering bij de
Europese Gemeenschap had aange
klopt voor een plan om de economie
weer gezond te maken, was zo ge
ruststellend dat niet werd getornd
aan het verdrag tussen Nederland
en Suriname over de ontwikke
lingsgelden.
Sanering
In Paramaribo zit namens de EG de
Belg Roger Leenders. Hij is van oor
sprong landbouwadviseur en hèeft
jaren als adviseur gewerkt in Afri
kaanse en Latijns-Amerikaanse lan
den. Leenders: "Vice-president Ar
ron had gezien dat zonder sanering
van de Surinaamse economie de
Nederlandse hulpfondsen geblok
keerd zouden blijven. Ook de EG teren zodra vertrouwen bestaat in
had er moeite mee bepaalde projec- het politieke en economische kli-
maat. "Maar dan moet de politiek
techni- beslissingen durven nemen". Één
i met natio- var* die beslissingen is sanering van
de overheidssector. Al jaren hebben
regeringen het voornemen gehad te
rlijden in het aantal ambtenaren.
nenkort de Surinaamse overheid Maar ondanks de personeelsstop is
ten te financiëren. Toen zijn
door Arron benaderd
sche bijstand om same
nale deskundigen e
programma op te zetten".
De EG levert de experts die bin-
zullen voorhouden wat de omvang het aantal ambtenaren i
de economische problemen is, in 1987 alleen al met rui
welke maatregelen genomen moe- genomen. Aangezien de personeels
administratie abominabel is, staan
de praktijk waarschijnlijk nog
op de loonlijst van de
ten worden en wat de effecten daar
van zijn. De regering moet dan
besluit nemen.
Dat Suriname in zee is gegaan overheid,
met de EG en niet met de Wereld- "nc,T7Qliio+i*i
bank of het Internationale Monetai- ^^VcUUdue
re Fonds wordt toegeschreven aan Een andere impopulaire maatregel
het feit dat er in de EG meer aan- d»e onontkoombaar lijkt, is devalu-
dacht is voor sociale gevolgen van atie van de Surinaamse gulden. De
een economisch herstelprogram- waarde daarvan is flink gedaald
Suriname heeft immers in de d°or aanmaak van nieuw geld. Dat
Jamaica, heeft geleid tot grote prijsstijgingen
dus tot daling van de koop-
Venezuela
welke desastreuze ge
lgen omarming van het IMF of de kracht. Eind maart 1989 werd voor
Wereldbank heeft gehad. En' Suri
name is in de gelukkige omstandig
heid dat de uitgangssituatie welis
waar slecht is, maar dat eer
programma ook weer niet zó pijn
lijk hoeft te worden.
Nederlandse gulden
guldens betaald, terwijl
volgens de officiële wisselkoers een
herstel- Nederlandse gulden negentig Suri-
lamse centen oplevert.
Bankdirecteur Brahim is somber
rer de daadkracht van de huidige
de zaak. De Suri- regering. "Iedereen is het al twee
verliest in hoog jaar eens over het tekort aan maatre-
tempo goodwill onder de bevolking gelen. Analyses zijn gemaakt, maar
en de EG is gebaat bij politieke sta- daden blijven uit". Voor een deel
biliteit. Leenders: "Dit jaar is cru- wijt hij dat aan het feit dat de minis-
ciaal. Want binnen twee jaar moet teries hun capabele mensen zijn
de regering positieve effecten boe- kwijtgeraakt met de emigratie van
ken, wil ze de verkiezingen van 1993 hooggeschoolde Surinamers naar
overleven. Het recept dat wij gaan Nederland. Het ontbreekt dus aan
geven, is niet veel dikker dan dat een kader. Brahim: "Suriname
van de Wereldbank, maar er komt heeft een redelijk onderwijsniveau,
nog altijd 'pain before gain'. Daar- redelijke gezondheidszorg en rede-
proberen
fecten
sing de
volking te ontzien".
Leenders toont zich redelijk opt:
bij de moeilijke ef- lijke infrastructuur. Vroeger voeg
de structurele aanpas- de ik daaraan toe: en een uitstekend
mensen onder de be- werkend overheidsapparaat. Maar
dat kan ik nu niet meer zeggen".
Brahim wijt het gebrek aan daad-
mistisch. Er is een dynamische pri- kracht ook aan het politieke
vésector die bereid is flink te inves- teem. "Sommige mensen zeggen
dat het grote aantal politieke partij
en in Suriname noodzakelijk is van
wege de verschillende etnische ach
tergronden. Ik vind dat we te veel
een klap van de Nederlandse molen
hebben gekregen met al die partijen
die hun eigen doeleinden nastre
ven. Dat levert een versplintering
van wensen op. Misschien moet el
ke jonge natie wel door bepaalde fa
sen heen, zoals denken dat je moet
vechten tegen stromingen. De jon
ge militairen zijn de coup ingegaan
met zulke ideeën als bestrijding van
multinationals. Nou, die hebben
snel gezien dat dat niet ging".
Privatiseren
Brahim, rechtgeaarde bankier, is
voorstander van dereguleren en pri
vatiseren. Wat dat betreft houdt hij
zijn hart vast als hij het Meerjaren
Ontwikkelings Programma leest.
Hij ziet het "boodschappenlijstje
zonder samenhang" als een voort
zetting van de sterke overheidsre-
gulering. Zoals het er nu uitziet, zal
Surinames eigen macro-economi
sche plan een krachteloos docu
ment worden, volstrekt voorbijge
streefd door het aanpassingsplan
van de EG.
Leenders verwacht van Neder
land met zijn ontwikkelingshulp
ook meer vaart op het EG-plan dan
op het MOP. "Nederland gaat in
schatten hoe goed de macro-econo
mische maatregelen zijn. De eerste
stappen die we doen, moeten
meteen raak zijn. Anders voorzie ik
dat Nederland en de EG niet meer
met geld over de brug komen".
Nederland heeft tot nu toe van de
beschikbare 200 miljoen ontwikke
lingshulp slechts een kleine 90 mil
joen werkelijk kunnen uitgeven als
gevolg van trage indiening van pro
jecten door Suriname. Daar moet
het Planbureau de voorstellen van
de departementen doorlichten, ter
goedkeuring aan Nederland voor
leggen en dan het geld weer distri
bueren. Het Planbureau is echter
nauwelijks op de taak berekend.
Ook het overbruggingsgeld van
de Nederlandse overheid is maar
mondjesmaat besteed. De eerste
lichting van 60 miljoen is vooral uit
gegeven aan humanitaire hulp: me
dicijnen, margarine, toiletpapier,
leermiddelen, hulp aan vluchtelin
gen en dergelijke. De tweede portie,
40 miljoen, is nog niet volgeboekt.
En voor de extra 25 miljoen die in
juli beschikbaar werd gesteld, is
nog geen enkel voorstel ingediend.
Besteding
In november 1989 pas besloot vice-
president Arron aan de organisaties
advies te vragen over de besteding
van dit geld. De projecten die Ne
derland inmiddels wel heeft be
taald, hebben vooral te maken met
het op peil brengen van de sterk
verouderde infrastructuur en ver
hoging van de deviezenopbreng-
sten. Nederland wil graag dat het
geld wordt besteed aan blijvende
ontwikkelingen, zoals op peil bren
gen van de rijstcultuur of de garna
lenvisserij. Maar past er wel voor op
investeringen te doen die weglopen
als water op een zanderige grond.
De Surinaamse regering staat
niet alleen onder druk van buiten
landse geldschieters als de EG of
Nederland, maar ook onder die van
haar eigen bevolking. Leenders:
"Arme mensen zijn bereid om arm
te sterven, maar ze moeten een bete
re toekomst voor hun kinderen
Uniek initiatief in Voorschoten:
VOORSCHOTEN Via een speciaal foldertje proberen de her
vormde en gereformeerde dominees in Voorschoten kerkleden
te interesseren voor het doen van openbare belijdenis van het
geloof. "Er bestaat een aantal misverstanden over de geloofs
belijdenis en die willen wij zo wegnemen", licht een van de
plaatselijke predikanten, dominee Cor Schaap, dit unieke ini
tiatief toe.
Het foldertje, dat eind vorig jaar
samen met het hervormd-gerefor-
meerde kerkblad 'Kerkklok' is
verspreid, nodigt mensen uit om
de belijdeniscatechisatie te vol
gen, die later deze maand van
start gaat. Na tien avonden door
praten over de bijbel, de kerk, het
geloof en het christelijk leven van
alledag, kan iedereen tot een ei
gen bewuste keuze komen, aldus
het vlugschrift.
"Ik denk dat het altijd goed is
om steeds weer een stuk informa
tie door te geven. Ook als ker
ken", aldus Schaap, die zelf tot
voor kort jarenlang werkzaam
was op Curasao en daar gewend
was dat de kerk meer deed aan
"pr naar buiten toe". "Ik denk dat
de kerk hier te weinig aandacht
aan geeft. Op Curac.ao ging bij
voorbeeld eens in het jaar het
kerkblad over het hele eiland".
Volgens hem is het doen van
openbare belijdenis van het ge
loof "een beetje onderge
sneeuwd" in de kerken. "Wij wil
len de mondigheid van kerkleden
benadrukken. Het horen geen
passieve consumenten te zijn".
Hoe je ook over de vorm van de
geloofsbelijdenis mag denken,
het publieke 'ja' geeft recht van
spreken in de gemeente, aldus
Schaap. "Historisch gezien zijn
zij die geen belijdenis hebben ge
daan monddood en stemdood".
Een van de misverstanden die
over het belijdenis doen bestaan
is volgens Schaap dat het "een
EN VER
examen" zou zijn, een toets "of je
voldoende geloofswaarheden
kunt uitdrukken". Je hoeft niet
eerst alles zeker te geloven, wordt
in het foldertje benadrukt: "Het
gaat in alle oprechtheid om het
kiezen van een weg, die kant wil
ik op...".
Was het in hervormde en gere
formeerde kring traditioneel ge
woonte om rond je achttiende be
lijdenis van het geloof te doen, die
vanzelfsprekendheid is voor ve
len grotendeels verdwenen. "De
vanzelfsprekendheid van het ge
loven is überhaupt weggevallen.
Gelukkig en helaas", reageert
Schaap. "De kerk is een minder
heid geworden, dus je moet ook
„veel minder vooronderstellen.
Vandaar dat foldertje".
Schaap zal samen met zijn gere
formeerde collega Bob Ledegang
de catechisatie-avonden verzor
gen.
Griekse Kerk in
Roemenië legaal
BUKAREST (KATHPRESS) -
De met Rome verbonden Grieks-
Katholieke Kerk in Roemenië is
weer legaal. De Raad van het
Front voor Nationale Redding
heeft het decreeet ingetrokken
van 2 december 1948, waarbij de
kerk werd gedwongen op te gaan
in de Orthodoxe Kerk. Ook het
decreet van 1949, dat het verbod
van elke activiteit aanscherpte, is
niet langer geldig.
De Grieks-Orthodoxe Kerk die
na de omwenteling van vorige
maand weer haar gezicht durfde
te laten zien, telde in 1948 ruim 1,5
miljoen leden. Nadat een pseudo-
synode had besloten tot een fusie
met de veel grotere Orthodoxe
Kerk, werden de zes Grieks-Ka
tholieke bisschoppen gevangen
gezet. Zij zijn allen in gevangen
schap gestorven.
Net als de Oekraïens-Katholie-
ke Kerk in de Sovjetunie is de
Grieks-Katholieke Kerk, die een
byzantijnse liturgie viert, onder
gronds blijven voortbestaan. De
kerk, die over in het geheim ge
wijde bisschoppen en priesters
beschikt, zou nu 500.000 leden
hebben.
Het is nog niet duidelijk, of de
zes bisdommen die in 1948 be
stonden, in ere worden hersteld.
De Orthodoxe Kerk ziet ongaarne
kerken en kerkelijke bezittingen
overgaan in de handen van de
Grieks-Orthodoxe Kerk.
'Oppassen met
Gods hand in
geschiedenis'
ZEIST (ANP) Dwars door de
ontplooiing van verborgen krach
ten en de uitbarsting van innerlij
ke vrijheidsdrift van mensen zien
wij Gods hand in de ontwikkelin
gen in Oost-Europa. Deze bood
schap verkondigde voorzitter ds.
C. van den Bergh gisteren in Zeist
tijdens de jaarlijkse predikanten-
conferentie van de Gereformeer
de Bond in de Hervormde Kerk.
'Gewogen en te licht bevonden'
heeft de hand Gods geschreven
op de muren van de communisti
sche bolwerken. Dezelfde hand
heeft volgens de Bondsvoorzitter
het IJzeren Gordijn aan flarden
gescheurd en de kerk onder het
"nietsontziende communistische
bewind" gespaard.
De Oostduitse gast op de predi
kantenconferentie, dr. J. Drech-
sel, dacht daar anders over. "We
leven niet meer in de tijd van het
Oude Testament en moeten dus
oppassen al te snel vergelijkingen
te trekken met de tijd van toen. Er
is in het verleden met verwijzing
naar de hand Gods veel leed aan
gericht", aldus de secretaris van
het 'Evangelisch-Kirchliches
Gnadauer Gemeinschaftswerk',
de Oostduitse evenknie van de
Gereformeerde Bond.
Drechsel wees op de nieuwe
kansen voor evangelisatie in de
DDR. Slechts 30 procent van de
Oostduitsers behoort tot de kerk
en onder hen bevinden zich vol
gens Drechsel veel onbekeerde
christenen. Het 'Gnadauer Ge
meinschaftswerk', een organisa
tie van 40.000 orthodoxe, piëtisti
sche christenen, maakt zich sinds
1888 sterk voor een geestelijke
opwekking in de Evangelische
Kerk.
Runcie: eerst conclusies.
Anglicanen in
discussie over
homo-rapport
LONDEN (ANP) - De eerste
man in de Anglicaanse Kerk, dr.
Robert Runcie, houdt de publika-
tie tegen van een rapport over ho
moseksualiteit, dat in opdracht
van de bisschoppen is geschre
ven. Het rapport dringt er op aan
homoseksuele priesters te aan
vaarden en priesters die een vaste
relatie met een nian hebben, niet
te straffen; maar juist te steunen.
Runcie vindt dat het rapport
pas naar buiten kan worden ge
bracht,, nadat de bisschoppen er
conclusies voor hun beleid uit
hebben getrokken.
Sommige vooruitstrevende an
glicanen hebben de houding van
Runcie verworpen. Zo vindt ka
nunnik Eric James, directeur van
de organisatie 'Christelijke Ac
tie', dat de bisschoppen een "ern
stige fout" begaan door zich zo
weinig gelegen te laten liggen aan
de moeilijke positie van homo
seksuele priesters. Hij schrijft in
het blad van de anglicaanse kerk,
dat een'hem bekende priester nog
in leven zou zijn, als de houding
van de kerk hem niet had ge
dwongen zijn homoseksuele ge
aardheid verborgen te houden.
Volgens een organisatie van
christelijke homoseksuelen in
Engeland hebben vier anglicaan
se priesters zich van het leven be
roofd nadat er in de pers brieven
waren verschenen, waarin een
felle aanval werd gedaan op leden
van de anglicaanse synode di'e
zich tegen het ontslag van homo
seksuele priesters verzetten. Nog
eens twintig homoseksuele pries
ters zouden hun ambt om deze
brieven hebben neergelegd.
'Over geloof gesproken'. De
educatieve omroep RVU zendt
morgenochtend van half tien tot
tien uur het eerste deel van het
programma 'Over geloof gespro
ken' uit, waarin dichter en theo
loog Hans Bouma aan het woord
komt. Een week later volgt deel
twee met dr. R. Kranenborg, ken
ner van de alternatieve religie aan
de VU in Amsterdam. In de pro
gramma's wordt de nieu
loofsbeleving onderzocht.
Beroepingswerk
H. Drost kand. Leiden
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Emmen (parttime) mw. drs.
J. C. IJkema-de Koning, kand. en pas
toraal medewerker aldaar.
Gercf. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te IJmuiden J. Borgdorff Rotter
dam-Noord; aangenomen naar Nijme
gen drs. E. Brink kand. Kampen.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Middelburg-Zuid Th. van Stuij-
venberg Terwolde-de Vecht.
Politieke traditie ontbreekt volledig
De rust is weergekeerd in Roemenië, v
trole heeft. Maar de politieke toekomst is nog uiterst onzeker.
Partij, beroepen zich op een actief
politiek verleden direct voor of na
de oorlog. Maar alleen van de Bewe
ging van Democratische Hongaren
in Roemenië is met enige goede wil
te zeggen dat er een zekere politieke
traditie aan haar oprichting ten
grondslag ligt. Het is niet voor niets
dat de opstand tegen Ceausescu
ruim twee weken geleden begon
met demonstraties ter verdediging
van de dissidente Hongaarse predi
kant Laszlo Tökes.
Tökes heeft zich in de afgelopen
jaren ingespannen voor de rechten
van de Hongaarse minderheid in
Roemenië, die onder Ceausescu
steeds verder in de verdrukking
kwam. Hun scholen werden geslo
ten, hun kerken bedreigd en hun
dorpen gesloopt. De Hongaren heb
ben daarop vooral gereageerd door
Roemenië te ontvluchten, maar
daarnaast ontwikkelde zich toch
(foto AP)
ook een zeker verzet in het land zelf.
Maar het massale verzet dat de
Roemenen de afgelopen weken
hebben geleverd, duidt niet op een
hoog ontwikkelde politieke traditie.
Die heeft Ceausescu vakkundig ge
smoord. Wie zijn mond opendeed,
kreeg onherroepelijk met de Secu-
ritate te maken. Slechts een enke
ling had de moed om desondanks
door te gaan, zoals Tökes, zoals de
historica Doina Cornea, die al jaren
huisarrest had en zoals de Roe
meense rapporteur voor de men
senrechten Maziliu. En die enkeling
was buiten Roemenië vaak nog be
kender dan in het land zelf, waar
kranten en tv niets anders bericht
ten dan Ceausescu toestond.
Door het ontbreken van een ver
zetsbeweging heeft de Roemeense
revolutie voor een groot duister gat
gezorgd. In de Raad voor Nationale
Redding hebben zich weliswaar al
lerlei mensen verzameld met een vi
sie op de toekomst. Maar de mees
ten van hen zijn schrijvers, architec
ten, intellectuelen, geen politici. Er
zijn nauwelijks mensen die in staat
zijn regeringsverantwoordelijkheid
op zich te nemen, terwijl er op dit
moment duidelijk wel grote behoef
te is aan deskundige bestuurders
die het economisch en sociaal totaal
in puin liggende land weer op de be
nen kunnen helpen.
Bij de benoeming van de leden
van de nieuwe regering heeft dat ar
gument duidelijk de doorslag gege
ven. Er is in eerste instantie meer
gezocht naar mensen die in staat
waren snel wat aan de chatische si
tuatie te doen dan naar kandidaten
met een volkomen onbesproken ge-
Een groot deel van de
nisters, inclusief de tijdelijke presi
dent Ion Iliescu, de minister van de
fensie Militaru en de voorzitter van
de commissie die de nieuwe minis
ters beno.emt, Silviu Brucan, heb
ben in het verleden een actieve rol
in de communistische partij of in
het leger gespeeld. Iliescu zowel als
Brucan hebben zich overigens al
een tijd geleden van het Ceausescu-
bewind afgekeerd.
Brucan heeft de afgelopen maan
den in huisarrest gezeten nadat hij
afgelopen voorjaar samen met vijf
anderen een open brief had ge
schreven, waarin Ceausescu ervan
werd beschuldigd het land econo
misch, politiek, sociaal en moreel te
ruïneren. Maar veel Roemenen be
kijken de nieuwe regering vanwege
die oude banden toch met groot
wantrouwen. "We kennen hen niet,
we hebben nog nooit van hen ge
hoord en we weten niet of we hen
kunnen vertrouwen", is een breed
levend gevoel.
De enige geruststelling die de
burger nu heeft, is dat de beslissin
gen van de regering moeten worden
voorgelegd aan de Raad voor de Na
tionale Redding. Met enige goede
wil kan de raad een volksvertegen
woordiging worden genoemd. Maar
dit 'parlement' heeft ook geen de
mocratische basis, het is niet geko
zen en de wijze waarop de leden be
noemd zijn, blijft vaag en onduide
lijk.
Vertrouwen
Het is in de huidige situatie waar
schijnlijk onmogelijk een regering
samen te stellen die wel op het ver
trouwen van grote lagen van de be
volking kan rekenen. Daarvoor zijn
er gewoon te weinig gerespecteer
de, bekende en betrouwbare men
sen. De tijdelijke regering zal zich
door zijn daden moeten bewijzen.
In eerste instantie is dat niet zo
moeilijk. Er zijn de afgelopen dagen
al een aantal maatregelen genomen,
die voor de bevolking een belangrij
ke vooruitgang betekenen. De ener
gieprijzen zijn verlaagd en energie
is weer makkelijk verkrijgbaar en
de voedselsituatie wordt verbeterd.
Abortus en de pil zijn toegestaan.
De Securitate is officieel opgehe
ven, Roemenen kunnen binnenkort
vrij reizen, boeren krijgen beschik
king voer meer eigen grond en de
verspillende bouwprojecten van
Ceausescu zijn stopgezet.
Het zijn maatregelen die door de
Roemenen zonder enige twijfel met
dank worden ontvangen. Maar
doorslaggevend voor hun vertrou
wen in de revolutie is uiteindelijk
welke ruimte de verschillende par
tijen krijgen. Pas als de tijdelijke re
gering na verkiezingen door een ge
kozen regering is vervangen, dan
zullen de mensen geloven dat de
communistische partij echt niet
meer de macht heeft.
Die vrije verkiezingen zijn voor
april uitgeschreven. Maar of die da
tum haalbaar is, is de grote vraag.
Het geeft de onervaren politieke
partijen eigenlijk te weinig tijd om
een programma te ontwikkelen en
campagne te voeren. Het opbouwen
van een democratie vergt nu een
maal tijd.
