Ten tikje Italiaans.
Si, lekker en gemakkelijk!'
Onderzoek omstreden plannen IJ-oever
'Barbaarse rellen' aan
grens Iran-Sovjetunie
STROPERS BETRAPT
Armen armer en rijken
rijker geworden in VS
'Alleen dialoog kan uiteenvallen
Sovjetrepublieken voorkomen'
PAGINA
BINNENLAND/BUITENLAND/ECONOMIE
WOENSDAG 3 JANUARI 1990
AMSTERDAM (ANP) - De Kamer
van Koophandel in Amsterdam
stelt een onderzoek in naar de ge
volgen van de bouw van een nieuw
winkelcentrum van 25.000 vierkan
te meter langs de oevers van het IJ.
Dit besluit dat gisteren werd be
kend gemaakt valt ruim een week
voordat de Amsterdamse gemeen
teraad een beslissing moet nemen
over de plannen voor de IJ-oevers
en alle andere winkelcentra in de
stad en in de regio rond Amster
dam.
Als de gemeenteraad 'ja' zegt te
gen de plannen heeft het bestuur de
handen vrij heeft om verder te gaan
met de ontwikkeling van een miljar
denproject, dat het aanzien van de
stad aan de waterkant drastisch
gaat veranderen. De IJ-oevers moe
ten een mengvorm worden van wo
nen, werken en recreëren en wor
den door projectwethouder M. van
der Vlis nadrukkelijk gezien als een
uitbreiding en versterking van de
binnenstad.
De Kamer van Koophandel is
echter alles behalve gerust op de ef
fecten van de ambitieuze plannen,
die in Amsterdam uiterst omstre
den zijn. De uitwerking van de plan
nen is nog onduidelijk en hetzelfde
geldt voor de financiering. Bewo
ners van het centrum vrezen te wor
den weggestopt achter een facade
van zeer hoge betonnen gebouwen.
De kamer staat daarin bepaald
niet alleen. "Het hindert blijkbaar
niet wat er staat, als er maar wat
staat. Dat zal wel met de naderende
verkiezingen te maken hebben", zei
een inspreker tijdens een op 23 no
vember in het stadhuis gehouden
hoorzitting over de zijns inziens on
voldragen plannen. Ruim veertig
insprekers overstelpten de plan
nenmakers met kritiek en verweten
de gemeente de belangen van de
burgers ondergeschikt te maken
aan het grootkapitaal.
De gemeenteraad is eerder dat
jaar- inderdaad gezwicht voor de
druk van Wagon Lits, dat met de be
sluitvorming over de bouw van een
twee-sterrenhotel en kantoor ten
westen van het Centraal Station
niet wilde wachten tot de nota van
uitgangspunten voor de IJ-oevers
definitief was vastgesteld. Een drei
gement van Wagon Lits om Amster
dam dan maar links te laten liggen
was voldoende om de raad op de
knieën te krijgen.
De winkeliers in de binnenstad
zijn bang dat het nieuwe winkelcen
trum dat in de oeverplannen is op
genomen eerder een concurrent zal
zijn, dan een belangrijke steun in de
rug van de Amsterdamse detaillist.
Die angst klemt des te meer omdat
uit de jaarlijkse enquête regionale
bedrijfsontwikkeling is gebleken
dat 16 procent van de kleine onder
nemers in het hoofdstedelijk cen
trum verlies lijdt, terwijl in de rest
van de regio juist sprake is van een
omzetgroei.
Naast zorgen over het winkelbe
stand in het centrum wordt het
wantrouwen van de Kamer ingege
ven door een eigen ervaring. Als één
van de eerste bedrijven besloot de
Kamer een kantoor in het plange
bied te betrekken. Nog voordat de
personeelsleden eind december
verhuisden was al duidelijk dat het
fraaie uitzicht over het IJ van tijde
lijk aard zou zijn. De plannen waren
al weer zodanig gewijzigd dat de
Kamer straks hoogstwaarschijnlijk
tegen metershoge kantoorgebou
wen aan kijkt.
Kohnstamm, hoogleraar vast-
goedkunde aan de Universiteit van
Amsterdam, raadde de gemeente in
november van het vorig jaar aan be
hoedzaam te werk te gaan. "De ge
meente moet eerst een duidelijke
keuze maken welke kant zij op wil
met het project, want tot nu toe is er
voor burgers, gemeente en inves
teerders onvoldoende basis om af
gewogen beslissingen te kunnen
nemen. Tot nu toe", aldus Kohn
stamm, "heeft het de discussie aar
helderheid ontbroken."
CULEMBORG - Wachtmeester Vrielink van de rijkspolitie in Culemborg
deed gisternacht een bijzondere vangst: zeven honderd meter net met
snoekbaars, een speedboot en een buitenboordmotor en twee stropers, die
hij op heterdaad betrapte. Een derde stroper sprong overboord en ont
kwam, nadat de boot was klemgew»
.WASHINGTON (UPI) - De kloof
tussen armen en rijken in de Vere
nigde Staten is op het ogenblik gro
ter dan ooit het geval is geweest
sinds de tweede Wereldoorlog. Dit
komt vooral doordat de hoogste in
komensgroepen het meest hebben
geprofiteerd van de belastingverla
gingen aan het begin van de jaren
tachtig onder president Reagan, zo
blijkt uit een rapport van het Ameri
kaanse Congres.
Het gemiddelde inkomen in de
VS is in 1989 hoger geworden, maar
de groei is volgens het rapport onge
lijk verdeeld over de bevolking. In
1988 ontving de rijkste veertig pro
cent van. de Amerikaanse gezinnen
68 procent van het totaal aan inko
mens. In 1979 was dat nog 65,8 pro
cent. Het aandeel van de armste
veertig procent is in dezelfde perio
de verminderd van 16,8 procent tot
15,3 procent.
De armste bevolkingsgroepen
zijn niet alleen verder verwijderd
geraakt van de rijken, maar zij zijn
er ook in absolute zin op achteruit
gegaan ondanks jarenlange econo
mische groei. Het gemiddelde jaar
inkomen van de armste twintig pro
cent van de gezinnen daalde sinds
1979 met 4,3 procent van 9.278 dol
lar tot 8.800 dollar (tegen de huidige
koers f 16.810). De twintig procent
die daarboven zit zag het gemiddel
de inkomen met 0,2 procent ver
minderen van 20.697 dollar tot
20.655 dollar (f39.450).
De rijkste twintig procent kon
zich verheugen in een inkomens-
groei met 14,2 procent van 74.403
dollar tot 89.938 dollar (f 171.780).
De twintig procent die daaronder
zit boekte een groei van het gemid
delde inkomen met 7,7 procent van
43.001 dollar tot 46.330 dollar (f
.490).
Uw dagelijkse voordeel op een presenteerblaadje.
MOSKOU (AP) - Groepen dronken en drugs
gebruikende vandalen hebben drie dagen
achtereen aan de Sovjet-zijde van de grens
tussen de Sovjetunie en Iran vernielingen
aangericht. Dat is gisteren door het Sovjet-
persbureau Tass gemeld. Daarbij zijn gebou
wen vernield, telefoon- en telegraaflijnen
verbroken, grenswachten gemolesteerd en
pogingen ondernomen Iran binnen te trek
ken. Het persbureau spreekt van "ongekend
barbaars optreden" in de Azerbajdzjaanse
enclave Nachitsjevan, waarbij voor miljoe
nen roebels schade is aangericht.
Een leider van het Azerbajdzjaanse Volks
front, Vagiv Samedoglu, verklaarde telefo
nisch vanuit Bakoe dat sinds bijna een
maand Azerbajdzjanen langs de grens met
Iran hadden gekampeerd in de hoop dat zij
familieleden in Iran mochten bezoeken. Sa
medoglu zei dat reisbeperkingen die grens
overschrijding verbieden, dateren uit de tijd
van Stalin en vergeleek de situatie met die in
Oost- en West-Berlijn.
De ongeregeldheden vormen de jongste
uitbarsting van geweld in het Sovjet-deel
de Kaukasus, dat de afgelopen twee jaar
herhaaldelijk het toneel was van onlusten
waarbij Azerbajdzjanen, Armeniërs, Geor-
giers en andere etnische groepen betrokken
Elders in Azerbajdzjan, in Stepanakert,
hoofdstad van de Armeense enclave Nagor-
no-Karabach, vielen dinsdag een dode en
drie gewonden toen de politie het vuur open
de op demonstranten, die een langsrijdend
konvooi met stenen bekogelden, aldus Tass.
Nagorno-Karabach behoort tot Azerbeid
zjan, maar de plaatselijke bevolking wil aan
sluiting van het gebied bij de naburige repu-
biek Armenie. De kwestie vormt al bijna
twee jaar de bron van soms bloedige twisten
tussen Azerbajdzjanen en Armeniërs.
Tass zei dat een buskonvooi dat tussen de
steden Agdam en Shusha reed en door vei
ligheidstroepen werd begeleid, door extre
misten was bekogeld en beschoten. „Kadet-
ten van de politieschool waren uit zelfverde
diging gedwongen terug te schieten," aldus
het persbureau. In Shusha aangekomen
Steden: oude naam terug
BAKOE (TASS) - Door een beslissing van de
Opperste Sovjet van de republiek Azerbajd
zjan zal de stad Kirovabad voortaan weer
haar traditionele naam Gandzha dragen.
Gandzha werd in de vijfde eeuw gesticht en
werd in 1935 omgedoopt tot Kirovabad, naar
de naam van een partijgenoot van Stalin,
Sergej Kirov.
Op aandringen van de Azerbajdzjanen is
het Zhdanov-gebied, ooit ook vernoemd
naar een medewerker van Stalin, omge
doopt tot het Bejlagan-gebied. Bejlagan was
in de middeleeuwen een welvarende stad in
het gebied, bekend om zqn ambachtelijke
produkten en architectuur.
vormde zich een menigte van 5.000 die
wra^k wilde nemen op de kadetten, maar in
aller ijl aangevoerde versterkingen konden
dit voorkomen.
Afgelopen vrijdag en zaterdag raakten on
geveer 80 personen gewond tijdens betogin
gen in de stad Dzjali-Abad in Azerbajdzjan.
Berichten,, dat daarbij een 19-jarige betoger
aan zijn verwondingen was overleden, kon
den niet bevestigd worden.
De demonstraties waren volgens Savili
Perets, onderdirecteur van het Azerbajd
zjaanse persbureau- Azerinform, georgani
seerd door leden van het Azerbajdzjaans
Volksfront, een democratische volksbewe
ging. De demonstranten bestormden het re
gionale hoofdkantoor van de politie en de
partij; daarbij werd de regionale partijleider,
Cheroela Aliev. geslagen omdat hij onvol
doende aandacht zou hebben geschonken
aan de sociale en economische problemen
van de regio. De demonstranten eisten het
aftreden van Aliev. De partijleider is naar
Bakoe overgebracht voor behandeling van
zijn verwondingen, zei Perets.
Verscheidene gearresteerde demonstran
ten werden inmiddels vrijgelaten en een
commissie van de Opperste Sovjet van Azer
beidzjan begon een onderzoek. Volgens Pe
rets was de toestand in Dzjali-Abad inmid
dels weer stabiel.
Over de ongeregeldheden in Nachitsjevan
meldde Tass dat het vermoedelijk ging om
Azerbajdzjanen, aangezien de menigte pro
beerde de grens over te steken. Azerbajdzja
nen zijn net als Iraniers voor het grootste
deel shi'itische moslims.
Tass zei dat de aanstichters van de ongere
geldheden er op uit waren chaos in het
grensgebièd te veroorzaken en de autoritei
ten te verlokken tot harde repressie. In no
vember 1988 kwam het ook al tot ongere
geldheden in Nachitsjevan, een enclave ge
legen tussen Armenie en Iran. Armeense
media meldden indertijd dat groepen Azer
bajdzjanen de woningen van Armeniërs wa
ren binnengevallen. Veel etnisch Armeniërs
uit Nachitsjevan vluchtten toen naar Arme
nie. Zij sloten zich aan bij groepen etnisch
Armeniërs uit Nagorno-Karabach die het
zelfde deden.
Volksfront-leider Samedoglu, redacteur
van het blad van de volksbeweging, zei dat
in Iran ongeveer vier miljoen etnisch Azer
bajdzjanen wonen. Volgens hem eisen de
Azerbajdzjanen een open grens met Iran, zo
wel voor familiebezoek als voor handels
doeleinden, een recht dat onder Stalin zou
zijn ingetrokken.
Samedoglu vergeleek de grens tussen de
zeven miljoen Azerbajdzjanen in de Sovjetu
nie en de vier miljoen in Iran met de Muur in
Berlijn. Hij noemde het Tass-bericht over
dronken vandalen "een leugen" uit Moskou.
Zondag was volgens hem in Bakoe een de
monstratie gehouden waarbij een open
grens met Iran was geëist.
LONDEN (DPA) - De dialoog is het enige
middel waarmee het uiteenvallen van de
Sovjetunie voorkomen kan worden, zo heeft
de woordvoerder van het Sovjetministerie
van buitenlandse zaken, Gennadi Gerasi-
mov, dinsdag in interview met de Britse
BBC verklaard.
Op de vraag hoe de Sovjetleiding moet op
treden tegen de nationalistische onlusten in
een aantal Sovjetrepublieken, antwoordde
Gerasimov: „Wij hebben daar maar één op
lossing voor, dat is dialoog, dialoog en dia
loog. De enige manier is het nemen van poli
tieke maatregelen, wij hebben geen keus.
Wij moeten het volk ervan overtuigen dat
het in zijn eigen belang en dat van de ge
meenschap is zich democratisch op te stel
len".
De Sovjetleiding kan echter binnen de
Unie van Sovjetrepublieken de zelfstandig
heid van de republieken wel vergroten, maar
Gerasimov voegde daaraan toe: "Wij willen
de Unie handhaven. Wij zullen niet werke
loos toezien hoe deze uiteenvalt, net zoals de
mensen binnen de leiding van uw land het
Verenigd Koninkrijk willen behouden".
