Koerier van gevleugelde woorden
Aldert Walrecht (58) bezoekt Leiden met Grote Poëziebloemlezing
Smaakvol liedprogramma
Strijards: virtuoos jongleur
Nederlandse
films
bekroond
in Brazilië
Verrukkelijke nuances in
Ackermann' s Don Pasquale
I MAANDAG 4 DECEMBER 1989
KUNST
PAGINA 2 1
Aldert Walrecht: "Mijn bloemlezing ligt bij Vasalisop de vleugel".
Wendela Bronsgeest (sopraan) en Vera
Verzijden (mezzosopraan), m.m.v. Tan Cro
ne (piano), Theo Goedhart (kabinetorgel) en
klavecimbel, en Frank den Herder (cello).
Werken van Al. Grandi, Claudio Monteverdi,
Domenico Scarlatti, Robert Schumann, Jo
hannes Brahms en Leonard Bernstein. Ge
hoord op 3 december in het Groene Kerkje
Oegstgeest.
LEIDEN Bijzonder veel be
langstelling bestond er voor het
smaakvolle programma dat de
twee in Leiden wonende en wer
kende zangeressen Wendela
Bronsgeest en Vera Verzijden
hadden samengesteld. Het pro
gramma was bijna uitsluitend ge
wijd aan werken voor twee zang
stemmen met begeleiding, op
zich zelf al een weinig voorko
mend verschijnsel oj) liederen-re
citals. Dank zij de medewerking
van organist/klavecinist Theo
Goedhart en pianiste Tan Crone
kon een periode van ruwweg 300
jaar worden omspannen, van
Claudio Monteverdi tot en met
Leonard Bernstein.
Ondanks een licht verschil in
stern-karakter was het boeiend
om te horen hoe sopraan en mez
zo naar elkaar toe groeiden en een
werkelijke eenheid vormden,
waarin verklanking van het lied
en verbeelding van de tekst hand
in hand gingen. Boeiend ook was
de vergelijking van de werkwijze
van de ene met de andere compo
nist, zoals bijv. het Salve Regina
van Dom. Scarlatti en van Monte
verdi. Bij Scarlatti klampen beide
stemmen zich aan elkaar vast,
winden zich om elkaar heen in
een smeekbede. Monteverdi, een
eeuw eerder, schrijft desondanks
'moderner' en dramatischer, wan
neer hij beide stemmen vurig
smekend laat klimmen en berus
tend laat dalen. Hoe expressief en
met een lichte glimlach schildert
Monteverdi een hevige maar he
laas te schuchtere liefde, of een
twijfelend herderinnetje dat van
haar herder een overtuigende lief
desverklaring vraagt. In het schil
deren van de liefde en alles wat
die teweeg brengt worden de eeu
wen overbrugd; Monteverdi reik
te in dit programma de hand aan
Schumann of Brahms, en ook in
onze tijd is er in dat opzicht niets
nieuws onder de zon. Zelfs waar
de natuur bezongen wordt is er
steeds een dubbele bodem: bloe
men verwelken evenals de liefde
(Botschaft), vogeltjes laten zich
niet gemakkelijk vangen (Das
Glück), en roosjes hebben helaas
altijd echte doornen (Röselein).
Maar ook in een musical als Peter
Pan van Leonard Bernstein
draait het om dezelfde dingen.
Wendela Bronsgeest en Vera Ver-
zijden voelden zich in alle tijden
evenzeer thuis, of het nu de sere
ne hemelse liefde of het aardse
wel en wee betrof. De 'songs' van
Leonard Bernstein, vooral het
grappige Peter, Peter (Wendela
Bronsgeest) als het ernstige Who
am I (Vera Verzijden) vormden
een even origineel als verrassend
sluitstuk. Het omvangrijke pro
gramma werd besloten met een
tpegift waarin beide zangeressen
elkaar na de gelukkige eensge
zindheid van dit concert ogen
schijnlijk de rug toekeerden. Veel
van hef succes van deze middag
was te danken aan de vakkundige
begeleiding door Theo Goedhart
bijgestaan door Frank den Her
der (cello), en Tan Crone die beide
zangstemmen wist te steunen en
stimuleren in een voortreffelijke
begeleiding.
MIES ALBARDA
'Het syndroom van Stendhal' van Frans
Strijards door Art Pro. Regie: Frans Strij
ards. Toneelbeeld: Stans Luts. Gezien in
het LAK Theater op 2 december.
LEIDEN Uitzinnig jubelen
over 'Het syndroom van Stend
hal'? Het zou een symptoom kun
nen zijn van het syndroom van
Stendhal, een toestand van psy
chische ontreddering door de
overweldigende invloed van een
kunstwerk. De voorstelling ratio
neel analyseren? Dat doet denken
aan de man die een mop niet
snapt en eindeloos doorredeneert
over 'hoe het nou precies zit'.
Hoe men het ook benadert, 'Het
syndroom van Stendhal' laat zich
niet in een hokje vangen en valt
misschien nog het beste te om
schrijven als één lange, virtuoze
improvisatie op het thema thea
ter, alleen maar mogelijk doordat
Strijards in zijn gezelschap Art
Pro een al even virtuoze groep
theaterdieren tot zijn beschik
king had.
Een verhaal is er wel, al lijkt het
niet noodzakelijk dat te volgen.
Het groepje mensen dat zich na
de begrafenis van een failliete
kunstliefhebber in diens huis ver
zamelt voor koffie en broodjes,
blijkt ook niet geïnteresseerd in
een voortgang van bepaalde ge
beurtenissen. Men geeft af en toe
een schot voor de boeg, maakt
geen gesprek af, duidt gebeurte
nissen of ontwikkelingen met een
enkel woord aan, maar is uitein
delijk in niets werkelijk geïnte
resseerd. Hooguit in zichzelf,
maar ook dat leidt tot niets, om
dat eerlijkheid tegenover dat on
derwerp betekent, dat er eerst een
fapade neergehaald moet worden.
Wat overblijft is een constant ach
ter elkaar èn achter de feiten aan
lopen, maar dat gebeurt op een zo
overrompelende, flitsende en met
humor overgoten manier, dat het
resultaat veel wegheeft van een
ononderbroken slapstick. Dolle
pret voor de liefhebber, een feest
der herkenning bovendien voor
de ervaren bezoeker, die tics, stij
len en soms zelfs individuele ac
teurs meent te herkennen, maar
die bovendien zijn kennis kan
toetsen. Tsjechov (Kersentuin,
Drie zusters) voert de boventoon,
van de vreemde mengeling van
tragedie en komedie tot bijna let
terlijke citaten, maar Pirandello
is niet ver weg en na hem volgt
een stoet van schrijvers die het to
neel in de afgelopen eeuw van
stof voorzien heeft. Schrijards
jongleert virtuoos met alles wat
hem voor de voeten komt en het
resultaat is met geen pen te be
schrijven. Ook niet voor een criti
cus die meestal niet om woorden
verlegen zit.
PAUL KORENHOF
Soms verschijnen er boeken waar een origineel en vooral
tijdloos idee achter steekt. Dat maakt nieuwsgierig naar het
antwoord op de vraag hoe het boek èn idee later vergaan
zijn. Twee jaar geleden verscheen Mij liet je leven, Grote-
poëzie-bloemlezingIn de toenmalige hausse van
thematische poëzie-bloemlezingen viel dit boek bijzonder
op. Het was een in groot formaat uitgebracht werk, waarin
de gedichten in grote letter gezet waren. Aan de vooravond
van het heerlijk avondje -"de dichter van Zie de maan
schijnt door de bomen staat er óók in"- een gesprek met
Aldert Walrecht (58), samensteller van deze bloemlezing
voor letterlievende mensen die niet zo goed kunnen zien.
Dagen Nederlandse
Muziek in Utrecht
UTRECHT (ANP) - Het centrum
voor hedendaagse muziek Gëu-
deamus heeft voor 15, 16 en 17 de
cember het project Dagen Neder
landse Muziek opgezet. Het omvat
zeven concerten in het Muziekcen
trum Vredenburg in Utrecht. Tot
klinken worden gebracht 29 parti
turen van 27 Nederlandse compo
nisten. Het accent in de program
ma's ligt op de nieuwe Nederlandse
muziek.
De reeks wordt 's middags ge
opend met een optreden van violist
Robert Szreder en pianist Peter
Zimmermann. Zij spelen werk van
Theo Loevendie, Caroline Ansink,
Chiel Meijering, Tera de Marez
Oyens en Pieter Hermsen. 's
Avonds wordt het programma „Mu
ziek en tape" geboden met mede
werking van het Radio Filharmo
nisch Orkest onder Richard Dufallo
en pianist John Snijders. Uitge
voerd worden werken van Luctor
Ponse, Wim Laman, Enrique
Raxach en Ton Brunèl.
Zaterdagmiddag wordt het con
cert gegeven door het Tilburgs Gi
taarensemble met werk van René
Pieper, door het Kleinkoor Rotter
dams Toonkunstkoor met composi
ties van Daan Manneke, Henk Ba-
dings, Herman Strategier en Johan
Wagenaar, en door het Symfonieor
kest Con Brio met werk van Jurri-
aan Andriessen en Iman Soeteman.
Voor 's avonds staan op het pro
gramma stukken van Jurriaan An
driessen, Alexander Voormolen,
Henriette Bosmans en Johan Wil
lem Wilms, uit te voeren door het
Radio Kamerorkest, pianist Ronald
Brautigam en hoboïst Han de Vries.
De laatste dag zijn er drie concer
ten, om elf, één en vier uur. Het En
semble Utrechts Conservatorium
brengt werk van Chiel Meyering,
Jan Welmers en Louis Andriessen.
Het Radio Symfonie Orkest speelt
op het tweede concert composities
van Adriaan van Noord, Herman
van Dam, Ton Lambij en Ivo van
Emmerik. Tot slot verklanken het
Koor Nieuwe Muziek, het Aurelia
Kwartet, het Kwartet NM, met me
dewerking van pianisten, harpisten
en contrabassisten onder leiding
van Huub Kersten 'To Brooklyn
Bridge' van Tristan Keuris, en
speelt het Asko Ensemble 'Aura'
van Theo Verbey.
LEIDEN - Aldert Walrecht (58) is
er nog steeds full time mee bezig. In
zijn knalgele wagen en in een wind
jack, beide eveneens met grote let
ters bedrukt, deed hij een dezer da
gen Leiden aan. De voortijdig ge
pensioneerde stafdocent Neder
landse en Franse literatuur aan de
Tilburgse bibliotheek-academie
houdt alles in eigen hand. Hij gaf
zijn bloemlezing zelf uit en richtte
daartoe in zijn woonplaats de Ci
troenpers Eindhoven op. Op het
eerste gezicht leek Mij liet je leven
bestemd voor slechtziende oude
ren. Walrecht: "Zelf heb ik ook niet
zulke goede ogen. Daarom ben ik
begonnen met het grote-letter-
straatnamenboek van Eindhoven.
In bibliotheken waren wel heel wat
grote-letter-boeken, maar die waren
voor tachtig, negentig procent ge
richt op een gemakkelijke lezers
kring van triviaalliteratuur. Voor
poëzie was er niets. Maar in het be
gin vond ik weinig gehoor voor mijn
idee een gedichtenbloemlezing in
grote letter te gaan uitgeven. Ik heb
alle gemeenten van Nederland en
Vlaanderen aangeschreven om sub
sidie te verkrijgen, maar, op zes na,
reageerden ze negatief. Een stich
ting voor blinden en slechtzienden
voorspelde dat het gegarandeerd
een mislukking zou worden en dat
er van zo'n boek maar honderd of
tweehonderd exemplaren verkocht
zouden worden. Maar ik kreeg wel
steun van onder andere het ministe
rie van WVC en ik heb er nu, in twee
jaar, zevenduizend verkocht."
Om een aanbevelingscomité te
formeren schreef Walrecht indertijd
honderd Nederlanders aan, van wie
er maar liefst een kleine tachtig -
"dat schijnt een hoge score te zijn"-
positief reageerden. Onder hen be
vond zich Hedy d'Ancona, de huidi
ge minister van WVC.
Naar de vorm, zowel inwendig als
uitwendig, is deze bloemlezing ui
termate gebruikersvriendelijk. Ter
wijl hij per ongeluk wat koffie op
het knalgele omslag morst, licht
Walrecht nog eens toe: "De kaft is
afwasbaar, zie maar. Daarnaast is
het een hele opgave geweest ge
schikt papier te vinden. Het mocht
niet glanzend zijn, want het moest
gemakkelijk bij kunstlicht te lezen
zijn. Het mocht ook niet doorschij
nend zijn, vanwege de witte plek
ken in een gedicht. We kwamen op
een soort kringlooppapier uit. Ik
meende verder dat een lang gedicht
altijd op de linkerpagina moest be
ginnen en op de rechterpagina daar
naast moest eindigen, om het om
slaan te vermijden. En tenslotte ben
ik er in geslaagd een dusdanig for
maat te vinden, dat geen enkele
dichtregel anders afgebroken werd
dan de dichter bedoelde, op één uit-
zonderin na". Die uitzondering mag
er dan ook wezen. Paul van Ostaijen
brak voor zijn gedicht Melopee
door
Emiel Fangmann
("Onder de maan schuift de lange
rivier/") de laatste regel niet af.
Maar in grote letters afgedrukt is
het begrijpelijk dat Waarom schui
ven de maan en de man getweeën
naar de zee er niet in één horizonta
le regel op kon.
Men zou Walrecht te kort doen, als
men zou stellen dat hij slechts een
doorsneebloemlezing in grote letter
maakte. De inhoud is eveneens op
merkelijk. "Bij de selectie heb ik be
staande bloemlezingen ter hand ge
nomen en er de grootste gemene de
ler uit gehaald. Dat leidde er toe dat
men alle bekende dichtregels, "ge
vleugelde woorden" zoals ik ze in de
inleiding noem en meestal beken
der dan de dichter, in hun oorspron
kelijke omgeving terug kan vin
den." Hier houdt de spreker stil: hij
snikthij kan niet meer blijkt dan
van Tollens te zijn en Uren, dagen,
maanden, jaren, vliegen als een
schaduw heèn van Rhijnvis Feith.
En Gelezen worden ze ontelbre ma
len is ook bij Walrecht te vinden.
Het is de eerste regel van Slauer-
hoffs Brieven op zee. "Jan Pieter
Heye, de tekstdichter van het Zie de
maan schijnt door de bomen, staat
in dit boek met Een karretje op een
Zandweg reed."
Desalniettemin biedt Walrechts
keuze, ondanks de veel ruimte ei
sende belettering, meer dan de ca
non der Nederlandse poëzie. Hij
nam ook vele niet-klassieke gedich
ten op, moderne en oudere. Maar
die moesten dan aan een inhoudelij
ke eis voldoen. Walrecht: "Er staan
veel gedichten in die reminiscenties
oproepen aan de jeugd van de lezer.
Zo is Jules Deelder aanwezig met
Beknopte topografie van de Rijn
mond. Dat gedicht begint met Rot
terdam, Schiedam, Vlaardingen,
Maassluis. Zulke rijtjes moesten
moesten wij vroeger op school le
ren. Ook vond ik vele gedichten, die
thematisch of letterlijk op klassieke
gedichten voortborduren. Een pa
stiche van Komrij op Nijhoff bij
voorbeeld. Zo lopen er allerlei dra
den door dit boek. Als je een ge
dicht leest dat aan een ander ge
dicht doet denken, heb je grote kans
dat dat andere gedicht er óók in
staat. Er valt ook veel voor jongere
lezers te ontdekken. Poëzie in grote
letter leest überhaupt prettiger,
zoals een grote advertentie meer op
valt dan een mini".
gens Gerard Reve hét thema van al
le grote kunst, is eveneens in veel
gedichten terug te vinden. Toch kan
men ook een Mei(liedje) lezen. "Dit
boek heet niet voor niets woordspe
lig Mij liet je leven. Ik kwam op die
titel naar aanleiding van Egidius,
waer bestu bleven? Mi lanct na di,
gheselle mijn; Du coors die doot, du
liets mi leven. Daarbij komt nog:
poëzie kan de mens tot nieuw leven
brengen. En ik heb alle leden van
het comité van aanbeveling als
dank een miniscuul klein eigenge
maakt boekje geschonken met op
de titelpagina Meiliedje leven."
Nadat Walrecht zijn keuze had ge
maakt, gaven alle rechthebbenden,
op één na, toestemming voor publi
catie. De slechtziende Annie M.G.
Schmidt, die gewoontegetrouw op
name van haar werk in bloemlezin
gen weigert, nam het eerste exem
plaar in ontvangst. Haar gedicht
Bijziende werd via de bloemlezing
zelfs in het Tsjechisch vertaald. Wie
wel problemen maakte was Gerard
Reve. Zijn zaakwaarnemer Joop
Schafthuizen had geen uitdrukke
lijke toestemming voor het inmid
dels gepubliceerde gedicht Loos
alarm van Reve gegeven. Walrecht:
"Ik heb iedere rechthebbende hon
derdvijftig gulden per pagina be
taald. Maar toen Schafthuizen
moeilijk begon te doen, heb ik hem
gezegd dat ik bereid was Reve tien
keer zoveel te betalen. Loos alarm
nam een kwart pagina in beslag,
waarvoor Reve dus driehondervijf-
enzeventig gulden kreeg. Schaft
huizen ging akkoord en spande
geen proces aan. Ik had wel in de
bloemlezing het nut voor het onder
wijs van dit boek uitdrukkelijk ver
meld, waardoor er andere rechten
en wetten gelden. Maar dat was ei
genlijk om bij eventuele problemen
sterker te staan.
Vleugel
Problemen kwamen er verder niet.
Over publiciteit mocht Walrecht het
eerste jaar niet klagen, getuige een
door hem keurig getabuleerd lijstje,
waarop tweehonderdvijftig bewij
zen van aandacht in de media voor
zijn boek.
Uit het buitenland komen veel
bestellingen, niet vreemd omdat De
Driekleur, een blad voor Neder
landse emigranten dat in 85 landen
verschijnt, een aantal maanden een
gedicht groot afdrukte. Aardig zijn
de persoonlijke brieven die hij van
lezers mocht ontvangen. Men
dringt aan op een tweede bloemle
zing en men besluit met "mij liet je
lezen". Walrecht is er in geslaagd
oudere mensen te bereiken en (op
nieuw) voor poëzie te interesseren.
"Ik kom nog wel eens in een grote
boekhandel", schrijft 'een jongen
van 81', "maar vind er niets meer
van A. van Schendel, A. v.d. Leeuw,
A. den Doolaard, Streuvels, Guido
Gezelle, Fabricius en al die anderen
terug. Voor de oorlog had ik een
prachtige collectie van hen allen op
gebouwd, maar er is door uitlenen
en oorlogsgeweld bijna niets van
overgebleven". Walrechts boek
maakte iets goed. Een tweede
bloemlezing komt er voorlopig nog
niet. Voordat hij met zijn wagen vol
geladen naar de volgende stad rijdt,
merkt Aldert Walrecht op: "Ik moet.
eerst weer ruimte hebben. Mijn
bloemlezing ligt bij mijn moeder
nog in drieduizend exemplaren op
zolder. Maar bij de dichteres Vasalis
op de vleugel".
'Mij liet je leven, Grote-poëzie-
bloemlezing' verscheen bij de Ci
troenpers Eindhoven en kost vijf
entwintig gulden.
FORTALEZA GPD) - De Ne
derlanders Kees Kasander en
Denis Wigman hebben met twee
door hen geproduceerde speel
films vier prijzen gewonnen tij
dens Festrio; het "enige compe
titieve A-festival van het zuide
lijk halfrond". 'Secret wedding',
van de Haagse Argentijn Alejan
dro Agresti, die in september
het Gouden Kalf gewonnen had
voor de beste Nederlandse
speelfilm van het jaar, ontving
tijdens Festrio de Fipresci-prijs
(van de internationale film-pers)
voor de beste buiten competitie
vertoonde film.
De door Peter Greenaway ge
regisseerde speelfilm 'The cook,
the thief, his wife and her lover'
werd bekroond door de officiële
jury met twee zilveren toekans:
voor de beste regie en voor He
len Mirren als beste actrice.
Greenaway's film werd boven
dien onderscheiden met de
Fipresci-prijs voor de beste
competitiefilm.
De Gouden Toekan voor de
beste competitiefilm ging naar
de Israëlische inzending 'Green
field' van Izak Zepel. Als beste
acteur werd veteraan-regisseur
Sam Fuller onderscheiden voor
zijn rol als verlamde oorlogsve
teraan in de Amerikaanse film
'Sons', van Alexander Rock
well.
Na vijf jaar op rij te hebben
plaatsgevonden in Rio de Janei
ro vond de afgelopen tien dagen
de zesde editie van Festrio
plaats in de Noordbraziliaanse
stad Fortaleza. Er werden circa
150 films gepresenteerd, waar
van 24 in competitie.
Computermuziek
ALKMAAR (ANP) - In Provadja in
Alkmaar gaan op 8 december drie
composities in première die spe
ciaal zijn geschreven voor uitvoe
ring door het Hato Ensemble dat be
staat uit zes instrumentalisten en
een technicus. Het is muziek voor
en met gebruik van de computer
De drie muziekwerken zijn geschre
ven door Paul Berg, Tajayuki Rai en
Gottfried Michael Koening.
Dit heeft Gaudeamus, centrum
voor hedendaagse Nederlandse mu
ziek, bekend gemaakt. Het pro
gramma, aanmgevuld met soortge
lijk werk van Thomas Kessler, Cort
Lippe en Joji Yuasa wordt 10 de
cember herhaald in muziekcentrum
Vredenburg in Utrecht, de 15de in
De Lindenberg in Nijmegen en de
volgende dag in het Stedelijk Muse
um in Amsterdam.
Jaren '60 in Leiden
LEIDEN - In het Stedelijk Museum
De Lakenhal wordt van 23 decem
ber tot en met 25 maart 1990 een ten
toonstelling gehouden onder de ti
tel 'De jaren zestig: actie, kunst en
cultuur in Leiden'. Tal van facetten
van het Leidse kunstleven in de ja
ren zestig worden op de tentoon
stelling in beeld gebracht. Er zijn
ongeveer 150 kunstwerken te zien
alsmede veel foto- en archiefmateri
aal uit die jaren. Daarnaast zijn er vi
deofilms over het huwelijk van
Claus en Beatrix, de Maagdenhuis
bezetting en de Beatles in Neder
land. Op zondagmiddagen worden
er 'happenings' georganiseerd.
NEW YORK - Alvin Ailey, oprich
ter van het gelijknamige dansgezel
schap, is vrijdag op 58-jarige leef
tijd na een langdurige longziekte
gestorven. Ailey maakte als choreo
graaf en danser grote naam in Ame
rika. (foto AP)
'Don Pasquale' door De Nederlandse
Opera m.m.v. het Nederlands
Philharmonisch Orkest. Dirigent: Carlo
Rizzi. Regie: Renate Ackermann.
Decor: Guy-Claude-Francois. Kostuums:
Anna Viebroek. Gezien in Het Muziekthe-
AMSTERDAM - De Nederland
se première van de 'Don Pas
quale', die Renate Ackermann
enkele jaren eerder voor de
Frankfurter Oper had ontwor
pen, bleek twee jaar geleden
geen overweldigend succes.
Haar aanpak leek een gewron
gen, sterk theoretische poging
tot actualisering, die iedere
lichtvoetigheid miste en een ko
mische opera omvormde tot
mislukte maatschappijkritiek.
Bovendien was de muzikale lei
ding toen toevertrouwd aan een
soort kapelmeester, die even
min veel gevoel voor humor ten
toon spreidde.
Over Ackermann's actualise
ring kan men van mening blij
ven verschillen. Het effect van
een Don Pasquale die als een
moderne Dagobert Duck in zijn
geldtoren zit en die vervolgens
een poot wordt uitgedraaid door
een malafide arts en zijn trawan
ten, is misschien gezocht, maar
wel leuk. Het probleem is echter
dat een actualisering preten
deert iets te zeggen over onze
tijd en daarin past toch zeker
niet de slaafse blijheid waarmee
de oude man zich uiteindelijk
heerlegt bij de manier waarop
hij door zijn 'vrienden' te grazen
genomen is.
Echt leuk werd de enscene
ring ditmaal echter door de ver
taling van dit concept in een ver
rukkelijk gedetailleerde en ook
genuanceerde personenregie,
die drie van de vier hoofdperso
nen ver boven een kluchtig
zwart-witpatroon uittilde. Het
beste kwam dit tot uiting in de
kittige Norina van Lillian Wats
on, gezongen en gespeeld als
een vat vol bruisende energie.
Typerend is echter het slot
beeld: zolang het doel niet be
reikt is, profiteren de mannen
gretig van haar inventiviteit en
doorzettingsvermogen, maar
daarna kruipen de heren der
schepping ongeïnteresseerd
met de krant in bed.
De vertaling van de oude Don
Pasquale tot modern personage
ging minder makkelijk, maar
Henk Smit wist precies het mid
den te vinden tussen een eigen
zinnige brombeer en een bejaar
de die zich in blinde verliefd
heid tot mikpunt van spot
maakt. Nu eens een lach, dan
weer ons medelijden opwek
kend en daarbij vocaal geknipt
voor de rol, hield hij stand zon
der een moment naar de platte
klucht af te glijden. Dat gold
minder voor de bariton William
Shimell, die de gladde dokter
wel als toneelfiguur overtui
gend neerzette, maar in zijn
zang toch de brede belcantostijl
miste. Het gold nog minder voor
Peter Bronder als neef Ernesto,
op zich al een kleurloze figuur
met als enige functie dat hij de
jonge minnaar moet spelen,
maar (mede door zenuwen?)
met een tenor die weinig van de
vereiste elegance liet horen.
Ook het Nederlands Philhar
monisch Orkest liet een aantal
steekjes vallen, maar aan een
streven naar vloeiende lijnen
werd meestal wel beantwoord.
Jammer was dat de muziek bij
alle tinteling niet meer souples
se bezat, doordat dirigent Carlo
Rizzi opteerde voor een uitvoe
ring die strak en zonder traditio
nele effecten aan de letter van de
partituur beantwoordt. Zeker in
het theater dient eerbied voor de
componist hand in hand te gaan
met eerbied voor de traditie.
Ook Donizetti schreef zijn mu-
i Lillian Watson (rechts) als
(foto Jaap Pieper)
ziek niet op een onbewoond ei-
lan<Jje, maar als onderdeel van
de operatraditie van zijn tijd.
