Kohls
toenadering
veel kritiek
krijg*
WINKELHOF VOL KADO-IDEEEN!
Elias Hrawi nieuwe
Libanese president
Majoor betrokken
ii doodseskaders'
Nj
Referendum: ja of nee een Zwitsers leger
MazovvieckiPolen blijft
trouw aan Warschaupact
Winkelcentrum Winkelhof is in de Sinterklaastijd extra gezellig.
Dus kom naar Winkelhof voor uw Sint-inkopen!
Winkelen doe je in Winkelhof
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
Kanselier beticht van arrogantie en chantage
BERLIJN (DPA/Reuter/AFP) - Zowel in de DDR als in de Bondsrepubliek klinkt kritiek
op de aarzelende manier waarop bondskanselier Helmut Kohl de hervormingen in de
DDR tegemoet treedt. De Westduitse regeringsleider heeft gisteren herhaald dat vrije ver
kiezingen en een vrije en sociale inrichting van de economie voorwaarden zijn voor econo
mische hulp aan de DDR.
Leiders van de oppositionele SPD
willen dat de Bondskanselier zich
royaler opstelt tegenover Oost-Ber-
lijn. Van de DDR kan men niet ver
langen dat ze "een kopie van onze
werkelijkeid" op tafel legt, aldus
oppositieleider Hans-Jochen Vogel.
Het getuigt zelfs van arrogantie dat
Kohl de mensen in de DDR een ter
mijn wil stellen voor vrije en demo
cratische verkiezingen, zei Vogel na
een tweedaagse partij conferentie.
In verklaringen die Kohl over
hulp aan de DDR heeft afgelegd en
uit de "verkennende besprekingen"
die kanselarij-minister Rudolf Sei-
ters begin deze week in Oost-Berlijn
gevoerd heeft, wordt een soort
driefasenplan zichtbaar: een aan
bod van snelle hulp bij plannen die
direct in het voordeel van de men
sen zijn; brede samenwerking als
het hervormingsproces niet meer
teruggedraaid kan worden; en ten
slotte veelomvattende economi
sche samenwerking als de DDR
marktprincipes invoert.
niet dat u zich aan het hoofd plaatst
van onze hervormingsbeweging. De
mensen hier zijn bepaald in staat
om vrije verkiezingen te verlangen
zonder druk vanuit het Westen".
Niet populair
Over de Westduitse voorwaarden Minder dan één op de tien Oostduit
sers steunt overigens de nieuwe
president en partijleider van zijn
toont zich ook een deel van de oppo
sitie in de DDR geërgerd. Thomas
Krüger van de sociaal-democrati- land, Egon Krenz. Dit blijkt uit i
sche partij (SDP) in de DDR sprak officieel opinieonderzoek waarvan
van "chantage". De medewerkers de resultaten gisteren zijn gepubli-
Oost- ceerd door het Oostduitse persbu-
ADN. Volgens de onderzoe
open
tussen hulp en vrije verkiezingen.
"Meneer de kanselier, wij hebben er
niets op tegen dat u pleit voor vrije
verkiezingen, maar het bevalt ons
W I
Modrow, momenteel verreweg de
populairste politicus in het land.
Modrow heeft het vertrouwen van xxx^v ^xjxx
41,9 procent van de ondervraagden PRAAG (DPA/AFP) - De Tsjechoslowaakse toneelschrijver Vaclav Havel ganger. De
JOHANNESBURG (AP) - Twee van Nofomela werd gisteren door
voormalige leden van een anti-ter- diens verdedigers wereldkundig ge-
reureenheid van de Zuidafrikaanse maakt.
politie hebben gezegd dat een blan- Tshikalange verklaarde tegen-
ke majoor betrokken is geweest bij over het Vrye Weekblad dat De
moordaanslagen op actievoerders Koek de commandant was van het
tegen apartheid. Butana Nofomela doodseskader. Hij zei in 1983 een in
en David Tshikalange, die hebben plastic gewikkeld, bebloed lijk van
verklaard lid te zijn geweest van een een man in de kofferbak van De
door de politie gevormd doodseskac Kocks auto te hebben gezien. Nofo-
der, zeiden dat majoor Eugene de mela, Tshikalange en een derde ex-
Kock de eenheid vanaf 1983 heeft politieman, kapitein Dirk Coetzee,
geleid en betrokken is geweest bij hebben ook toegegeven betrokken
verschillende moordaanslagen. te zijn geweest bij de moord op een
Nofomela. die wegens moord in groot aantal anti-apartheidsstrij-
een dodencel zit, heeft verklaard in ders in Zuidafrika en omringende
1985 te hebben gezien dat De Koek landen. Coëtzee heeft gezegd dat hij
de bewaker Japie Moponye door aan het hoofd heeft gestaan van een
het hoofd schoot. Moponye was de anti-terreureenheid die volgens
broer van een vermeende guerrilla- hem tot 1982 als doodseskader ope-
strijder van het Afrikaans Nationaal reerde.
Congres. De beëdigde verklaring Tshikalange en Coetzee zijn uit
Zuidafrika gevlucht. Nofomela
heeft voorlopig uitstel van executie
Explosieven in jampotten gekregen in afwachting van een on-
derzoek naar zijn beweringen door
MADRID (Rtr/AFP) De Spaanse een generaal van de politie en de
politie heeft gisteren in Valencia procureur-generaal van Oranje Vrij-
honderden kilo's explosieven in be- staat. De politie heeft het bestaan
slaggenomen die waren verstopt in van een georganiseerd doodseska-
zo'n 22.000 jampotten. Ip samen- der ontkend, maar gezegd niet uit te
hang met de vondst heeft de politie sluiten dat officieren van de dienst Jakobs, Klaus Poche,
in Madrid en Valencia een tiental op eigen houtje tegenstanders
gearresteerd, onder wie een het regime hebben uitgemoord.
i ligt daarmee niet alleen
op Krenz, maar bijvoorbeeld ook op
de voorzitter van de Liberaal-De
mocratische Partij, Manfred Ger-
lach, achter wie 4,7 procent van de
Oostduitsers staat.
Op de vragenlijst die het onbe
kende aantal Oostduitsers kreeg
voorgelegd, kon ook worden aange
kruist hoe de politieke voorkeur op
dit moment ligt. Ruim 83 procent
van de respondenten antwoordde
dat hun land een soevereine socia
listische staat moet blijven, en 31,5
procent verklaarde op de SED te
zullen stemmen als er nu verkiezin
gen zouden worden gehouden. 41,9
procent vond dat geen enkele poli
tieke partij of onofficiële beweging
hun belangen behartigt en slechts 9
procent zei te zullen stemmen op
'Neues Forum', de grootste opposi
tiegroepering van de DDR.
In de DDR is vrijdag een politie
man veroordeeld wegens het mis
handelen van demonstranten. De
41-jarige agent moet 14 maanden
celstraf uitzitten, omdat hij tijdens
de demonstraties begin oktober een
arrestant in het politiebureau van
de trap had geduwd.
BAYRUT (AP/Reuter/AFP/DPA) -
Elias Hrawi, een 63-jarige welgestel
de maronitisch-katholieke land
bouwingenieur, is gisteren door het
Libanese parlement gekozen tot
tiende president van het land, als
opvolger van de woensdag ver
moorde Rene Mouawad. Hrawi ver
klaarde na het afleggen van de eed
dat hij zich zou inspannen voor vre
de en zich zou houden aan het ak
koord dat vorige maand door Liba
nese parlementariërs in Taif werd
bereikt om een einde te maken aan
de 14 jaar durende burgeroorlog.
Hrawi werd gekozen tijdens een
bijeenkomst van 53 leden van het
Libanese parlement in een door Sy
rische troepen streng bewaakt hotel
in Chtoura, 37 kilometer ten oosten
van Bayrut. Hij kreeg 47 stemmen;
vijf stembriefjes waren blanco en
één afgevaardigde onthield zich.
Hrawi was in de eerste ronde twee
stemmen tekort gekomen voor de
tweederde meerderheid van 48 die
nodig was om meteen te worden ge
kozen. In de tweede ronde volstond
een eenvoudige meerderheid.
Hrawi wordt omschreven als een
agressieve, compromisloze en har
de onroerendgoed-bezitter. Hij on
derhoudt goede relaties met Syrië
en met de christelijke Libanese lei
ders. Hij vormt een scherp contrast
met zijn geleefde en elegante voor-
S president staat
heeft gisteren in Praag uit handen van de Zweedse minister van buiten- bekend als een openhartig
landse zaken, Sten Andersson, de Olof Palme-prijs ontvangen. Havel krijgt zijn woorden onderstreept met bre
de prijs en een bedrag van ruim 30.000 gulden voor de manier waarop hij de armgebaren. In 1972 werd hij in
zich inzet voor hervormingen in Tsjechoslowakije. Havel kreeg vorige week zijn kiesdistrict Zahleh tot parle-
toestemming om zelf in Stockholm de prijs op te halen, maar hij wilde liever mentslid gekozen, hoewel hij nooit
Tsjechoslowakije blijven om de democratiseringsbeweging te steunen, lid is geweest van een politieke par-
Andersson zei bij de prijsuitreiking in de Zweedse ambassade dat ''de tij. In 1978 sloot hij zich
i bij de
MOSKOU (DPA/Rtr) - Ondanks de
politieke veranderingen blijft Polen
zijn bondgenootschappelijke ver
plichtingen jegens het Warschau
pact trouw. Dit heeft de Poolse mi
nister-president, Tadeusz Mazo-
wiecki, gisteren gezegd in een tafel
rede in Moskou.
Mazowiecki brengt momenteel
als eerste niet-communistische pre
mier van een Oostblokland sinds
het einde van de Tweede Wereld-
De afdeling Oost-Berlijn van de oorlog een bezoek aan de Sovjetu-
terugwerkende kracht v
midden opgenomen. Onder hen
Stefan Heym, die bekend is door
zijn boek 'Vijf dagen in juni' over de
arbeidersopstand in Oost-Berlijn in
1953. De andere gerehabiliteerde le
den zijn Joachim Seyppel, Kurt
Bartsch, Adolf Endier, Karl-Heinz
haar stapsgewijze, vreedzame wijzigin
gen te volbrengen, maar voegde
daar aan toe dat dat niets verandert
aan de bondgenootschappelijke
verplichtingen die het heeft.
Volgens hem hangt het welslagen landse reis als premier. Hij bezocht
Vereniging- van Onfhankelijke
Maronieten, waarvan zes gematigde
io epa) parlementariërs lid zijn. In 1982 - tij
dens de ambtsperiode van ex-presi
dent Amin Gemayel - was Hrawi mi
nister voor openbare werken.
Het akkoord van Taif voorziet in
politieke hervormingen om de mos
lim-bevolking een groter aandeel in
de macht te geven. Het plan kwam
tot stand na een half jaar van artille
rieduels tussen overwegend chris-
moeten in de toekomst dan ook uit- telijke troepen van legerleider gene-
gaan van het staatsbelang en niet raai Michel Aoun en een verbond
worden gedicteerd door ideologi- HMI
sche beginselen, zei hij.
De Poolse regeringsleider werd
gisteren ontvangen door de presi
dent en partijleider van de Sovjetu
nie, Michaïl Gorbatsjov. Deze
wenste hem zeer veel succes met de
uitvoering van de "grote taak die u
op uw schouders heeft genomen".
Gorbatsjov voegde daar aan toe dat
een "aantal mensen het wellicht ei
genaardig vindt" dat hij Mazo
wiecki succes toewenst. "Maar ik
ben van mening dat wij er in niet ge
ringe mate belang bij hebben wan
neer uw regering slaagt", zei hij.
Voor Mazowiecki is het bezoek
Moskou zijn tweede buiten-
Michel Aoun, die het akkoord van
Taif heeft verworpen, heeft de ver
kiezing van Hrawi een 'komedie' ge
noemd. Parlementsvoorzitter Hus
sein Husseini was er op gebrand een
nieuwe president gekozen te krij
gen voordat Mouawad vandaag in
zijn woonplaats Zgorta in het noor
den van Libanon begraven zou wor
den.
Het Libanese parlement telt offi
cieel 99 leden. De laatste verkiezin
gen werden in 1972 gehouden. Door
het uitbreken van de burgeroorlog
in 1975 konden geen nieuwe verkie
zingen worden gehouden. Vijfen
twintig leden zijn inmiddels overle
den. De resterende twee zetels wer
den bekleed door Mouawad en oud
president Amin Gemayel, die bei
den hun zetels moesten opgeven
toen zij tot president werden geko-
Internationale
vreest terugval
in Oost-Europa
Nieuwe kalimijn GENEVE <DPA> - De Socialistische
«7 Tntprnatinnalp is er noc niet zeker
in Elzas geopend
Internationale is er nog niet zeker
van dat de hervormingen in Oost-
europa van blijvende aard zijn. De
SI houdt rekening met "zware te-
MULHOUSE (ANP) - In Ungers- genslagen" in het democratise-
heim in de Franse Elzas is in okto- ringsproces. Dit is gisteren bekend-
ber in alle stilte een nieuwe, volle- gemaakt aan het slot van de zitting
dig gemoderniseerde qn gemecha- van de SI in Genève.
Naast alle optimisme, aldus de
verklaring, moet men rekening
houden met "nationalistische en re
actionaire krachten die gebruik r
aantal Libanezen.
De arrestanten worden ervan ver
dacht tot een internationale terro
ristische organisatie te behoren.
het politieke proces in Polen
mede af van het succes van de pe-
Klaus restrojka (herstructurering) in de
n Die- Sovjetunie. De onderlinge betrek
kingen tussen de beide buurlanden
eerder de paus in Rome. De
katholieke Pool brak daarmee met
de traditie volgens welke een Oost-
europese regeringsleider eerst naar
de Sovjetunie gaat.
BERN (AFP) - De Zwitsers mogen geharrewar geen stemadvies gege-
Maffia-moord
Onbekende schutters hebben in de
Siciliaanse hoofdstad Palermo de
moeder, de zuster en de tante van de
met de maffia verbonden broers
Agostino en Francesco Mannoia ge
dood. De auto waarin de drie vrou
wen zaten te wachten werd met af
gezaagde jachtgeweren beschoten
en geheel doorzeefd. Agostino Man
noia is in april verdwenen en aange
nomen wordt dat hij is vermoord.
Zijn broer Francesco is onlangs ver
oordeeld tot een gevangenisstraf
van 17 jaar.
Rushdie
De Britse moslimleider Hesham Al-
Essawy gaat in februari naar Iran
om opheffing van het doodvonnis
tegen de Britse schrijver Salman
Rushdie te bepleiten. Al-Essawy,
voorzitter van de Islamitische Vere
niging voor Religieuze Verdraag
zaamheid, heeft dit in het Britse loos Zwitserland, zijn op de vinger
dagblad The Independent ver- van één hand te tellen. De televisie
klaard. zond debatten uit, de kranten ston-
den bol van de oemmentaren en in-
Stakingen gezonden brieven, en op vele plaat-
Verspreide stakingen van ambtena- ^en werden discussies gevoerd over
ren hebben in Belgie het stedelijk de voors en tegens van het leger,
openbaar vervoer stilgelegd. Ook over de Zwitserse neutraliteit, de
bij het katholiek ondenvijs werd ge- va j wapens, enzovoorts,
staakt. De vakbonden beraden zich de herdenking de afgelopen zo
over èen voorstel van de regering van de algehele mobilisatie
om ambtenaren twee procent meer
loon en twee vrije dagen extra te ge
ven, maar hielden om hun eisen
kracht bij te zetten alvast een waar
schuwingsstaking. In Antwerpen
en Brussel demonstreerden duizen- want geweld als middel
inwoners zal nee zeggen op de vraag derale militaire departement',
of ze voor een Zwiterland zonder le- Kaspar Villiger, is minder gauw te-
ger is. Ruim een kwart zou wel voor vreden. Als meer dan een derde van
afschaffing van het leger zijn. de kiezers 'ja' ?egt zou dat volgens
hem "niet best" zijn. Het zou het in
ternationale aanzien van Zwitser
land verzwakken en wijfel doen 'rij
zen over de wil van Zwitserland om
voor zijn defensie te zorgen, aldus
Villiger.
De regering en het parlement zijn
tegen afschaffing en hebben duide
lijk aan de kiezer laten weten dat de
staat aanzienlijk zou worden ver
zwakt in "vitale sectoren" en dat het
land niet meer aan zijn neutraliteits
verplichtingen aangaande zou kun
nen voldoen.
Wat de uitslag ook wordt, het de
bat heeft heel wat losgemaakt. Het
begon drie jaar geleden met een
handjevol pacifisten dat een refe
rendum wilde over het instandhou
den van het leger. In politiek Zwit
serland stuitte hun idee op twijfel
en zelfs minachting, maar toch kre
gen de initiatiefnemers ruim
schoots de vereiste 100.000 handte
keningen om de vraag op nationaal
niveau aan de orde te kunnen stel
len.
De Zwitsers die de afgelopen
maanden'niets hebben gezien of ge
hoord van het debat over een leger
den ambtenaren voor hoger loon.
Onthoofd
In verschillende Saudiarabische
steden zijn gisteren acht mannen in
het openbaar onthoofd. Zij werden
daarmee krachtens de islamitische
wetgeving gestraft voor verkrach
ting, inbraak en autodiefstal.
Bleekwater
In Spanje zijn verschillende men
sen in ziekenhuizen opgenomen na
het drinken van mineraalwater dat miljard Zwitserse frank (14 miljard
met bleekmiddel was vergiftigd, gulden) die nu jaarlijks naar het le-
Donderdag en vrijdag zijn in allerlei ger gaan, aan vredesbeleid zou kun-
delen van Spanje verdachte flessen nen worden besteed,
bij de politie ingeleverd. Uit het feit De meeste grote politieke partij
dat de doppen van de flessen waren en hebben zich uitgesproken tegen
doorgeprikt leidde de politie af dat afschaffing van het leger. Alleen de
het bleekwater met een injectie- socialistische partij, die deel uit-
naald in de flessen is gespoten. maakt van de regering, heeft na lang
Cavalerie
De organisatie van het Zwitserse le
ger berust op een soort militie-sys
teem. Het leger heeft een defensieve
rol en heeft tot taak de neutraliteit
en onafhankelijkheid van het land
te waarborgen.
In Zwitserland bestaat dienst
plicht voor alle mannen tussen de
20 en de 50. Zij moeten eerst 118 da
gen naar een "recrutenschool" en
daarna kunnen zij als reservisten
worden opgeroepen voor perioden
bat. van minder dan drie weken. Aan het
eind van hun "loopbaan" is een
"Een oorlog in Europa is tegen- Zwitserse militair ten minste 329
woordig tamelijk onwaarschijnlijk, dagen in actieve dienst geweest.
Zwitserland is een van de weinige
landen in Europa waar geen v
niseerde kalimijn geopend. Afgelo
pen zondag is daar de eerste ton on
bewerkte kali uit de grond geko
men. Ter gelegenheid van deze ge
beurtenis vond een inwijdingsfeest ken van het vacuüm dat ontstaan i
plaats, waarvan een plaatselijke door de instorting van de commu-
krant melding maakte. nistische ideologie".
De MDPA (Mines de Potasse de De Socialistische Internationale,
1'Alsace) heeft besloten tot herope- waarbij alle socialistische en soci-
ning van de schacht in Ungersheim aal-democratische partijen op de
na sluiting van een andere, nabijge- wereld zijn aangesloten, nam te-
legen mijn. Sinds 1987 is er gewerkt
aan de modernisering van de nu ge
opende, sinds 1949 verlaten mijn.
Dat heeft 200 miljoen francs (65 mil
joen gulden) gekost. De gemoderni
seerde mijn moet uiteindelijk dingen veroordeeld om zijn syste-
160.000 ton ruwe kali per jaar gaan matische schendingen van de men
ieveren en blijft maximaal zeven tot senrechten en de rechten van de
acht jaar open. Er werken tweehon- minderheden,
derd mensen.
Een woordvoerder van de Vewin,
de Nederlandse vereniging
ploitanten
nog
niet van het bericht op de hoogte te
zijn. De Vewin is bang dat door het
openen van de nieuwe mijn meer
zout in de Rijn terecht zal komen.
De vereniging zal op korte termijn
de kalimijnen om opheldering vra
gen.
twee resoluties
Roemenië en Tsjechoslowakije ge
waarschuwd worden tegen het ge
bruik van geweld. Het Roemeense
regime wordt in scherpe bewoor-
vereniging van ex- p
waterleidingbedrij- HOUtei*Se POSltlCl
eerste reactie nog JT
na eerste gesprek
Tanks van het Zwitserse leger rollen door het oostelijk gelegen stadje Sit-
terdorf tijdens de oefening 'Dreizack'. Morgen mogen de Zwitsers zich ir
een referendum voor of tegen het voortbestaan van het leger uitspreken.
APARTHEID - De Zuidafrikaanse
regering heeft gisteren vier woon
wijken aangewezen waar zwarte en
blanke Zuidafrikanen door elkaar
mogen wonen. Het is voor het eerst
sinds het invoeren van de apartheid
dat mensen van verschillende ras
sen wettelijk wordt toegestaan in
dezelfde wijk te wonen. Minister
Hernus Kriel van planning en pro
vincies maakte bekend dat twee
woonwijken in de omgeving van Jo
hannesburg en één in Durban en
Kaapstad voor alle Zuidafrikanen
(foto EPA) zijn opengesteld.
PARAMARIBO (GPD) - Het eer
ste gesprek tussen legerleider Bou-
terse en Ronnie Brunswijk is posi
tief verlopen. Dat zei Bouterse na
dat hij gisteren verslag had uitge
bracht aan president Shankar. "Er
is nog niet onderhandeld, daar heb
ik de regering nog geen mandaat
voor gevraagd. We zijn begonnen
aan een reeks aftastende gesprek
ken waarin de vertrouwenssfeer
moet worden teruggebracht", zei
Bouterse, die niet wilde vertellen
wanneer de volgende besprekingen
zullen plaatsvinden. De legerleider
benadrukte dat de verhoudingen
tussen de bevolkingsgroepen in het
binnenland gevoelig zijn, daarmee
doelend op de gevechten die drei
gen uit te breken tussen bosnegers
en indianen.
ADVERTENTIE
1939, stond in het teken van het de-
flict te regelen heeft voor rechtsta
ten zijn rol verloren", aldus Andreas gende dienstplicht bestaat. Gere-
Gros, één van de initiatiefnemers geld worden dienstweigeraars \er-
van het referendum. "Europa zou
een oorlog niet overleven en het is
beter nu oorlog te voorkomen dan
te proberen er één te doorstaan".
Geharrewar
Een leger van een klein land is niet
zo belangrijk, vindt Gros. Êoven-
dien betekent afschaffing dat de 11
oordeeld tot gevangenisstraf.
Het leger bestaat in totaal uit
625.000 militairen, ongeveer een
tiende van de bevolking. Onder hen
zijn 7000 vrouwelijke vrijwilligers.
Het federale ministerie van defen
sie heeft 20.000 man in dienst, onder
wie 2000 beroepsmilitairen van wie
de meesten werken als instructeur.
Behalve de gewone onderdelen
heeft het Zwiterse leger ook zijn
fiets-regiment dat vooral dienst
doet in de bergen. Ook bestaat er
nog een echte cavalerie met militai
ren te paard die in de bergen mate
rieel voor het voetvolk vervoeren.
Voor de paarden van het regiment
zijn speciale gasmaskers ontwik
keld.
Inpaktafel
Uw Sint-kadootje wordt door onze inpak-
pieten gratis ingepakt op de koopavonden
van 18.30 tot 20.30 uur en op zaterdag
2 december van 11.00 tot 16.00 uur.
Inblikmachine
Surprise-Idee:
blik uw kadootje in!
Zestig speciaalzaken onder een dak Overdekt
(dus warm) winkelen Ruime parkeergarage met
eerste twee uur gratis parkeren
Voor slechts f 2.- wordt uw kadootje door onze
inblikpleten ingeblikt op de koopavonden van
18.30 tot 20.30 uur en op zaterdag
2 december van 11.00 tot 16.00 uur.
Zwarten Pieten-orkest
Zaterdag 2 december treedt een oergezellige
Zwarten Pietenband op van 11.00 tot 16.00 uur.
Openingstijden Sint Nicolaas
donderdag 30 november van 09.00 tot 21.00 uur
vrijdag 1 december ven 09.00 tot 21.00 uur
zoterdag 2 december van 09 00 tot 17.00 uur
maandag 4 december van 11.00 tot 21.00 uur
dinsdag 5 december von 09.00 tot 17.00 uur
