IC®
Hoe de bond bijna ontplofte
Dirty dancing in een9
m i -
KNVB;
Tegenhouden betaald voetbal kwam halsstarrige KNVB bijna duur te staan
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1989
Vijfendertig jaar geleden stond de
KNVB voor zijn misschien wel
grootste dilemma. De halsstarrige
'postenbekleders' weigerden te
wijken voor het naar
professionalisering hunkerende
Nederlandse voetbalvolk. Het
amateuristische gedoe tot dan toe
had de liefhebber dermate tegen de
haren in gestreken dat het initiatief
van twee zakenmensen, namelijk
een profcompetitie buiten de KNVB
om, op alle steun en sympathie kon
rekenen. "Een druk op de knop en de
bond was ontploft".
door Fred Sochacki
Casper Somers, destijds afgevaardigde van de eersteklassers in de bonds- Maart 1953. De profs in ballingschap verslaan Frankrijk in het Pare des Princes met 1-2 in de zogenaamde Waters
vergadering: "Een druk op de knop en de KNVB was ontploft". noodramp-wedstrijd. Bertus de Harder (tweede van rechts) scoort de gelijkmaker.
Het bestuurlijk KNVB-conservatisme
was in maart 1953 sportief gevloerd door
de mannen, de profs in ballingschap, die
in het Pare des Princes Frankrijk met 1-2
versloegen in de zogenaamde Waters
noodramp-wedstrijd. Tot dan toe (in de
periode 1949-1954) was de Nederlandse
Leeuw zo vaak vernederd dat, sportief
gezien, de verouderde amateurstand
punten niet meer te hanteren waren.
Drie overwinningen (twee keer tegen
België en de amateurs van Engeland) en
drie gelijke spelen (Finland, Zweden en
Engeland B) ware het schamele resultaat
uit maar liefst 27 interlands. Het doelge-
middelde sprak,voor zich: 41-90. Neder
land hobbelde hopeloos en vooral ama
teuristisch achter de feiten aan.
En dat stak Casper Somers, in de bonds
vergadering afgevaardigde van de eer-"
steklassers - de hoogste nationale voet
baldivisie. Daarnaast was Somers secre
taris van de Kerkraadse eersteklasser Ju
liana. Hij wilde het Nederlandse voetbal
naar een hoger peil tillen. Daarnaast wil
de hij de zuiverheid weer terug in zijn
sport. Het jongste lid van de bondsverga
dering, toen 38 en thans 73 jaar, wist dat
dit doel enkel en alleen maar via betaald
voetbal bereikt zou kunnen worden.
Een lange en moeilijke weg, want het
bondsbestuur hield de stoelen vast. De
verzameling districtsvoorzitters had
meer oog voor snoepreisjes en declara
ties dan voor het sportieve wel en wee
van voetballend Nederland. Machtsge
voel en hoogmoed sloten hun zelfs de
ogen toen twee Nederlanders een eigen
profwinkeltje begonnen: Egidius Joos-
ten en Dé Stoop.
Liftenbouwer Stoop bracht Amsterdam
en Holland Sport omhoog, terwijl aanne
mer Joosten Fortuna '54 uit de grond
stampte. Betaald voetbal onder een nieu
we noemer: de NBVB, de zogenaamde
wilde bond. Het initiatief werd al snel
door bevriende zakenrelaties overgeno
men, en binnen de kortste keren was een
nieuwe competitie een feit. Met Fortuna
'54, Holland Sport, Alkmaar '54, Drente,
VVV, De Graafschap, Rapid en Amster
dam werd de KNVB-hoogmoed getart.
Twintigduizend toeschouwers trok Ra
pid in Kerkrade, terwijl in dezelfde
plaats officiële KNVB-eersteklassers als
Juliana en Bleijerheide in hun handen
mochten klappen als er 500 toeschou
wers de poorten passeerden.
Hoog peil
"Mijn streven in die tijd", aldus Casper
Somers, "was er uitsluitend op gericht
het voetbal in Nederland op een zo hoog
mogelijk peil te krijgen. Het zat namelijk
helemaal fout. We beschikten over goede
voetballers, maar die waren actief als
prof in het buitenland. De KNVB keerde
zich af van professionalisme, zelfs toen
ook landen als België en Westduitsland
het betaald voetbal invoerden".
"In Zeist dacht men tegen die ontwikke
ling bestand te zijn. Daar werd door be
stuursleden een hartstochtelijk pleidooi
voor amateurvoetbal gehouden, terwijl
dezelfden bij hun eigen clubs de spelers
het geld onder de tafel door toeschoven.
Niet iedereen, maar het gebeurde. Het
voetbal was rot. In alle opzichten. Om
een goede toekomst te garanderen moest
er een samenwerking komen tussen de
wilde bond en de KNVB. Die samenwer
king zou tevens de invoering.van het be
taald voetbal betekenen".
Terwijl het zuiden zich die fusiegedachte
meer en meer eigen maakte, probeerde
de 'Rotterdamse lobby', van oudsher
sterk vertegenwoordigd in de KNVB,
voor Zeist te redden wat er te redden
viel. Casper Somers: "Profvoetbal, maar
dan zonder de NBVB. Dat was het doel
van die lobby. Achteraf een schijnma
noeuvre, want de zaken waren dermate
snel ontwikkeld dat uitsluiting van de
NBVB toen al niet meer mogelijk was".
Met 'toen' bedoelt hij september 1954.
"Vannacht gaat de kogel door de kerk.
Met die mededeling werd ik, als verbin
dingsman voor het zuiden, vanuit Hotel
Terminus in Utrecht gebeld. De voorzit
ters van Feijenoord, Sparta en Excelsior
- Cor Kieboom, Jos Coler en Henk van
Zon - zouden de KNVB voor het blok zet
ten. Slikken of stikken, maar ik wist dat
een fusie broodnodig zou zijn".
Trekker
Broodnodig, omdat te veel clubs de hals
starrige KNVB de rug wilden toekeren.
"Gied Joosten belde me op met de mede
deling dat hij een dossier had samenge
steld van de clubs die zich bij de NBVB
zouden aansluiten. 'Ik hoef maar op de
knop te drukken en de KNVB ontploft',
zei Joosten indertijd tegen me. Hij had
inderdaad meer dan honderd clubs ach
ter zich staan. Het enige dat hij ontbeer
de was een trekker. Een paradepaardje
voor de nieuwe bond. Bijvoorbeeld een
eersteklasser in het zuiden, en dat zou
Juliana moeten zijn".
Op 24 oktober 1954 volgde het gesprek
tussen Joosten en Somers. "Juliana had
een schuld van 25.000 gulden aan de ge
meente Kerkrade. Die schuld was ont
staan doordat de gemeente het huurcon
tract met Juliana opzegde en de NBVB-
club Rapid plaats liet nemen in het ge
meentelijk sportpark Kaalheide. Juliana
moest noodvoorzieningen treffen op zijn
voormalige en verouderde accommoda
tie. De KNVB greep niet in en liet Julia
na aan zijn lot over. Gied Joosten legde
mij die avond twee stapeltjes van vijfen
twintigduizend gulden op tafel. Een om
de Juliana-schuld af te lossen; met het
andere kon ik doen en laten wat ik wilde.
Ik wist in mijn hart dat dit het einde van
Juliana zou zijn. Drie dagen later zou het
bestuur zich over die kwestie beraden.
Diezelfde dag, 27 oktober, ontving ik
jonkheer Molaires, voorzitter van PSV,
alsmede Loo Brunt, secretaris/penning
meester van de KNVB. Zij kwamen in
formeren naar de stand van zaken in het
zuiden. En passant vroeg Brunt naar de
financiële achtergrond van Joosten en of
diezelfde Joosten een geschikte KNVB-
voorzitter zou zijn. Op dat moment voel
de ik dat een fusie reëel begon te worden.
Diezelfde avond verklaarde het Juliana-
bestuur zich vrijwel unaniem akkoord
met de overstap naar de wilde bond als
de KNVB niet bereid zou zijn Juliana de
helpende hand (25 mille) toe te steken".
Netelig
Onderhandelaar Somers belde vervol
gens Molaires en Brunt en bracht hen op
de hoogte van die beslissing. Gied Joos
ten evenwel werd nog in het ongewisse
gelaten. De NBVB was in die dagen mis
schien wel de machtigste voetbalorgani
satie. Feit bleef dat de KNVB lid was van
de Uefa en de Fifa. Met andere woorden:
zonder de KNVB kon de club van Joos
ten en Stoop nimmer officieel in het bui
tenland of tegen een buitenlandse tegen
stander spelen.
"Dus in wezen een doodgeboren kindje,
tegen het licht van het steeds belangrij
ker wordende internationale voetbal",
doorzag Somers. Vandaar ook dat de
Kerkraadse onderhandelaar met ge
mengde gevoelens de bondsvergadering
het ultimatum van de NBVB overbracht.
Somers was bovendien in een netelige
positie gemanoeuvreerd door een le
vensgroot artikel in De Telegraaf op de
dag van die bewuste ondsvergadering.
"Ik schrok me rot toen ik van Amster
dam Centraal richtig Krasnapolsky liep.
Op de hoek van de Warmoesstraat las ik
in De Telegraaf dat mijn eigen club, Juli
ana, overgestapt was naar de NBVB. Die
berichtgeving was op z'n zachtst gezegd
voorbarig. Mijn positie in de vergadering
werd er niet beter op".
Nadat Somers de vergadering de stand
van zaken rond zijn eigen club uit de doe
ken had gedaan, kwam hij met het NB-
VB-ultimatum op de proppen. "Joosten
wilde een gesprek met de KNVB over de
fusie van beide bonden. Zo niet, dan zou
hij naast een profcompetitie met de ove
rige ruim honderd kandidaat-leden een
amateurcompetitie in Nederland opzet
ten".
"Op die bondsvergadering besloot de
KNVB bij monde van voorzitter Hans
Hopster wederom de strijd met de NB
VB aan te binden. Tevens werd mij te
verstaan gegeven dat de KNVB niet be
reid was de 25 mille schuld van Juliana
over te nemen".
Groen licht
De strijd zou echter niet lang meer du
ren. Tacticus Loo Brunt erkende de
strijdvaardigheid van zijn medebe
stuursleden, maar liet zich er niet van
weerhouden het gesprek met Gied Joos
ten aan te gaan. Vijf dagen nadat de KN
VB de oorlogsverklaring richting NBVB
had laten uitgaan was de fusie in kannen
en kruiken; op 4 november 1954.
Met slechts één tegenstem (de voorzitter
van NAC) was niet alleen het samengaan
van KNVB en NBVB een feit. maar was
er tevens groen licht voor betaald voet
bal gegeven. Met die restrictie dat de NB-
VB-clubs dienden te fuseren met een of
meerdere bij de KNVB aangesloten vere
nigingen. In het derde weekeinde van
november 1954 werd de nieuwe prof-
competitie gestart onder auspiciën van
de KNVB. De nationale voetbalbond
werd geleid door Egidius Joosten (vice-
voorzitter) en voorzitter Hans Hopster,
die naar oude KNVB-traditie bleef zitten
waar hij zat.
Rotterdams discopaleis 'Tomorrowland' uniek in Nederland
Ir. Cees Veerhoek (42) wilde eens
wat anders. Zeven zaken in de
badplaats Renesse (een restaurant,
enkele snackbars, een discotheek)
konden alleen maar leiden tot nóg
meer zaken, en dat was niet zijn
bedoeling. De knip werd
opengetrokken (3,5 miljoen gulden
eigen geld), er werd eens nagedacht,
en de bouwkundig-ingenieur kwam
uiteindelijk uit in Tomorrowlandeen
uitgaanscentrum aan de rand van
Rotterdam, in de vorm van een soort
kerncentrale en binnenkort
ongetwijfeld bruisend van energie.
door Ron de Groot
"Ik weet niet hoe mensen zich hier zullen
gedragen", zegt Veerhoek, een tengere
man, grijs haar, snor, rustig type. "Dat
moet allemaal blijken. Ik had zin in iets
bijzonders. Als je ziet wat er op papier
stond, dat was allemaal nog veel gekker
dan dit, maar dat werd me afgeraden".
Tomorrowland heeft naar ruwe schat
ting tien miljoen gulden gekost. Het
discqpaleisje staat precies tussen twee
afritten van de A20, tegenover winkel
centrum Oosterflank. "Voor iets als dit
zijn twee dingen nodig", zegt Veerhoek.
"Geld en creativiteit. Het komt zelden
voor dat deze twee in één persoon zijn
verenigd. Bij mij is dat toevallig wel zo".
Volgens Veerhoek, in zijn dagelijkse"
vrije tijd WD-raadslid te Renesse, zal
zijn investering ondanks het teruglopen
de discobezoek geen geldverspilling blij
ken te zijn. "We rekenen op 8000 a 10.000
mensen per weekeinde", voorspelt hij.
"Verder is de zaak doordeweeks te huur
voor bijvoorbeeld bedrijven. Tomorrow
land is er niet alleen voor Rotterdam,
maar ook voor de wijde omtrek. Nu al is
vanuit alle delen van het land om infor
matie gevraagd. Vanuit Enschede zou
zelfs een Tomorrowland-expres gaan rij
den".
Wennen
Op het gebied van uitgaan in Nederland
wordt volgens Veerhoek met Tomorrow
land niet alleen de fantasie geprikkeld,
maar worden ook heel wat records ge
broken. Tomorrowland is ruw gezegd
een rond gebouw met vijf verdiepingen:
het gebouw heeft de vorm van een afge
knipte sigaar die met de platte kant in de
aarde is gezet. Om het gezellig te houden,
worden maximaal 2600 bezoekers tege
lijk toegelaten, maar op papier is er
plaats voor ten minste twee keer zo veel
De argeloze bezoeker die Tomorrowland
binnenstapt krijgt hiet meteen bij bin
nenkomst voor z'n kiezen. Het netvlies
wordt gepijnigd door een veelheid aan
felle kleuren, rekken, plastic bloklam-
pen, trappen, doorzichtige dansvloeren
en vloertjes, geluidboxen en een wirwar
van stijlen in de inrichting, die bungelen
tussen kitsch en cultuur. Je moet ge
woon even stilstaan en wennen, acclima
tiseren.
De vier bovenste verdiepingen bestaan
uit ringen, zodat het publiek, leunend te
gen of over de stalen balustrade en nip
pend aan een cocktail, naar beneden kan
kijken. Op de begane grond ligt een vij
vertje met daarin een groot podium an
nex dansvloer (dat twee meter omhoog
kan worden gedrukt) en daarnaast vier
kleinere podia's/dansvloertjes.
De ringen daarboven hebben elk hun ei
gen 'identiteit' en vooral hun eigen soort
bars. Tomorrowland kent in totaal veer
tien bars, variërend van Romeins, Ja
pans en futuristisch tot oosters, high
tech en VIP. Dat laatste voor de meer ge
fortuneerde gasten op zoek naar een
beetje rust.
Attracties
Het aparte van Tomorrowland zit 'm niet
alleen in de bijzondere bouw en de /mas
saliteit, maar vooral in de speciale attrac
ties die voorlopig allemaal gratis zijn. Op
dé begane grond (eigenlijk de kelder dus,
met de vijver en de podia) is een grot aan
gelegd waar karretjes doorheen rijden.
Bezoekers krijgen een koptelefoon op
het hoofd en maken een korte trip door
de donkere en natuurlijk enge grot. Door
hun koptelefoon klinkt het gekrijs van
enge vogels, het gegrom van enge dieren
en uiteindelijk het geknal van een vuur
werk dat met lichteffecten op een muur
wordt uitgebeeld. Na een ritje van zo'n
veertig meter is het spookhuis op disco
ritme voorbij en bevindt de bezoeker
zich weer met beide benen in Tomorrow
land.
Echt eng is de staaldraad-met-fiets-em
gewicht die voor elke stoere discoganger
op de vierde een uitdaging zal zijn. Het is
de bedoeling dat de deelnemers hieraan
over de staaldraad naar de andere kant
van de disco rijden en achterwaarts te-
rugfietsen. Ze bungelen dan op een
hoogte van zo'n tien meter boven de dan
sende massa. "Er kan niets mee gebeu
ren, hij kan hoogstens een beetje zwie
pen", stelt pr-man Arno Geul een ieder
gerust. Hij vertelt in één adem dat de
deelnemers alvorens op te stappen een
alcoholblaastest ondergaan. Ze mogen
namelijk niet te veel gedronken hebben.
De absolute topper wat betreft attracties
is de flight-simulator (vluchtnabootser)
op de derde ring. In deze cabine, die nor
maal gesproken door aspirant-piloten op
Schiphol wordt gebruikt, staan twaalf
vliegtuigstoelen en er hangt een film
scherm. Als de deur dicht is begint de
vlucht: de cabine wordt op de 'maat van
de film' heen en weer geschud. Als het
goed is krijgt het publiek het gevoel in
een vliegtuig te zitten. Er hangen zelfs
kotszakjes voor het geval de cola met tic
omhoog komt. De cabine kan elk ge
wenst ogenblik een noodstop maken.
Doorzichtig
De vierde verdieping is geheel ingericht
als spel-afdeling. Geen gokautomaten,
tv-schietspelletjes of flipperautomaten,
maar educatieve spelen. Een voorbeeld:
in een doorzichtige piramide is een laser-
apparaat neergezet dat het publiek (gra
tis) kan bedienen. Op die manier kan de
werking van een laser worden bestu
deerd.
De bovenste verdieping, waar betrekke
lijke rust zal heersen, is gereserveerd
voor de VIP's, oftewel voor de mensen
die drie keer zo veel voor hun drankje
.willen betalen. Het koepelvormige dak is
van plexiglas, op de grond ligt tapijt. De
ronde dansvloer in het midden van de
drie bars is doorzichtig, zodat zo'n vijf
tien meter naar beneden kan worden ge
keken terwijl ritmisch wordt meeged-
eind op de sfeermuziek. De VIP-ruimte
is er voor mensen die de drukte van het
'gewone', nogal luidruchtige Tomorrow
land even willen ontvluchten.
De entreeprijs voor een avondje Tomor
rowland, dat zaterdag voor het publiek
werd geopend, bedraagt 10 gulden, in
clusief twee consumptiebonnen a f 2,50.
Tot sluitingstijd (04.00 uur) rijden er re-
gelmatig nachtbussen van Tomorrow-
land naar diverse bestemmingen in Rot
terdam. De RET heeft zelfs een stempel
automaat in de hal van het uitgaanscen
trum neergezet om gedoe in de bus te
voorkomen. Tomorrowland beschikt
over een eigen ordedienst die zowel in als
rondom het pand de boel in de gaten
houdt Het publiek moet door z.g. detec-
tiepoorten naar binnen.
Cees Veerhoek (links) met pr-man Arno Geul: "Ik had zin in iets bijzonders'
