'Ook president Bush zelf
werd rijk in olie- industrie'
Elke miljardair wil eigen vliegmaatschappij
Welvaartsdenken in de VS staat milieubeleid in de weg
Homofiele theologen eisen duidelijkheid van gereformeerde synode
PAGINA 2
MAANDAG 16 OKTOBER 1989
WASHINGTON (GPD) "Indianen
houden bij hun besluiten rekening met
de gevolgen ervan tot in de 7e generatie.
Maar wij moderne Amerikanen denken
nog niet één generatie vooruit". Michael
Deland. adviseur voor milieuzaken van
president Bush, is niet echt optimistisch
als het gaat om de bereidheid van de
Amerikanen hun levensstijl zo te veran
deren dat de Verenigde Staten in de na
bije toekomst een samenleving zullen
worden die in evenwicht is met de eisen
die het milieu stelt.
Deze maand wordt er bijvoorbeeld in
Den Haag een internationale ministers
conferentie gehouden over het broei
kaseffect, het langzaam opwarmen van
de aarde door de uitstoot van kooldioxy-
de. Één van de voorstellen waar Neder
land ongetwijfeld mee zal komen, is het
instellen van een wereldwijd onder
zoeksfonds naar het broeikaseffect.
Maar het is nog maar de vraag of de Ver
enigde Staten, waar het instellen van
zo'n fonds nog onderwerp van discussie
is, daarmee zullen instellen.
Dat zo'n verandering in mentaliteit
desondanks hoognodig is, ontkent advi
seur van het Witte Huis Deland niet.
Hoewel de Verenigde Staten op Europa
voorlopen met de eisen die aan schone
auto's worden gesteld, kunnen zij er niet
omheen dat de burgers tot de grootste
vervuilers ter wereld behoren. De Ame
rikanen hebben meer auto's, gebruiken
meer energie en gooien meer afval weg
dan welk ander volk dan ook.
De Amerikanen zich overigens wel
steeds meer te realiseren dat de
mentaliteit van 'live now, pay later'
schadelijk is voor het milieu. Zo
staat bij de ingang van het ministe
rie van binnenlandse zaken de aan
kondiging dat het wegwerpservies
in de kantine binnenkort wordt ver- land in gevaar te brengen,
vangen door spullen die vaker dan Aan de andere kant is de weg-
een keer kunnen worden gebruikt, werpmaatschappij voor de meeste
En de Witte-Huisadviseur zelf on- mensen zo vanzelfsprekend, dat
derzoekt op dit moment hoe de pre- zelfs milieuorganisaties hun koffie
sident aan papierrecycling kan in plastic bekertjes serveren. En de
doen zonder de veiligheid van het milieuactivisten uiteraard een auto
Indianen zijn in de Verenigde Staten de enige bevolkingsgroep die zich bewust i
ren zij voor het Capitool tegen bedreiging van hun reservaat.
x het milieu. Hier proteste-
(foto archief)
hebben, omdat ze net 2
deren bereid zijn om de ongemak
ken van het gebrekkige openbaar
vervoerssysteem te ondergaan.
Een duurzame samenleving, het
grote streven in het nationaal
milieuplan van milieuminister Nij-
pels, lijkt in Amerika nog ver weg.
Maar milieu is sinds de ramp met de
Exxon Valdez in Alaska en de
droogte in de belangrijkste graan-
gebieden in Texas vorig jaar wel een
item, ook op regeringsniveau. In te
genstelling tot zijn voorganger trekt
Bush zich het milieu aan.
De president heeft de belangrijk
ste dienst op dit gebied, de Environ
mental Protection Agency (EPA) in
zijn regering een belangrijke positie
toegekend. Dank zij Bush heeft de
EPA voor het eerst een directeur die
afkomstig is uit de milieubeweging.
En wat meer is, de nieuwe directeur
Bill Reilly heeft 'het oor van de pre
sident', zoals de Amerikanen dat
noemen. Inmiddels ligt er zelfs een
wetsontwerp om van de EPA einde
lijk een echt ministerie te maken.
Reilly is ook de man achter de
nieuwe schone-luchtwet, waar Con
gres en Huis van Afgevaardigden
zich dezer dagen over buigen. Het is
een controversiële wetgeving, die
met name veel tegenstand ontmoet
vanuit de auto- en de olie-industrie.
Het is tevens de eerste belangrijke
milieuwet sinds acht jaar en in die
zin een hele stap vooruit na Reagan,
die twee regeringsperioden niets
aan federaal milieubeleid heeft ge
daan, behalve bezuinigen op de
EPA.
Verkiezingspropagan
da
Milieuactivisten hebben deson
danks hun twijfels over het beleid
van Bush. "Toen hij met de nieuwe
schone-luchtwet kwam, waren we
daar zeer over te spreken", aldus Ri
chard Forest van de National Wild
Life Federation, een natuurbe
schermingsorganisatie die zich
vooral met voorlichting en lobbyen
bezighoudt. "Maar inmiddels is de
wet wel heel erg afgezwakt", meent
Forest. De milieugroepen zijn bang
dat Bush het item vooral als verkie
zingspropaganda heeft gebruikt. De
benoeming van Bill Reilly bij de
EPA is weliswaar een positieve
stap, maar een echt milieubeleid
kan uiteindelijk alleen tot stand ko
men als daar ook geld voor is, en dat
heeft Bush tot nu toe niet ter be
schikking gesteld.
Het huidige milieubeleid is erg
gefixeerd op schone lucht. Smog is
voor de Amerikanen een nog veel
groter probleem dan voor de Neder
landers. Een stad als Los Angeles
heeft 130 tot 150 dagen per jaar
smogalarm als gevolg van de hoge
concentraties ozon in de lucht. Zelfs
in Washington, waar nauwelijks in
dustrie is, worden astmapatiënten
regelmatig gewaarschuwd binnen
te blijven.
De gezondheid van de burgers is
de voornaamste drijfveer achter het
Amerikaanse milieubeleid. Daar
door blijven andere zaken een
beetje buiten schot. Zure regen, in
Europa toch een belangrijk onder
werp en in de Verenigde Staten ook
niet onbekend, speelt in de politie
ke besluitvorming nog geen echt
belangrijke rol. En over het ljestaSn
van het broeikaseffect wordt welis
waar niet getwijfeld, maar concrete
maatregelen daartegen staan niet
op het programma.
Wegwerpmaatschappij
"Als ze maatregelen nemen, dan is
de controle daarop veel beter dan
bij ons. De handhaving van de
milieuwetgeving is ook beter gere
geld. Maar op een aantal andere za
ken lopen de Amerikanen duidelijk
achter", aldus Bert Metz, weten
schapsattaché van de Nederlandse
ambassade in Washington, "ze ge
bruiken twee keer zoveel energie
als de Europeanen en leven in een
enorme wegwerpmaatschappij. Ze
nemen nu wel strenge maatregelen
om de smogvorming in de steden te
beperken, maar aan de elektrici
teitscentrales doen ze niets. Ze heb
ben nog veel kolenstokende centra
les die grote hoeveelheden kool
dioxiden, stikstofoxiden en zwavel-
oxiden uitstoten. Met het het herge
bruik van afval lopen ze duidelijk
achter en dat geldt ook voor het te
rugdringen van schadelijke bestrij
dingsmiddelen".
Een groot probleem bij de aanpak
van de milieuproblematiek in de
Verenigde Staten is de enorme vin
ger die bedrijven via het lobbysys
teem in de pap hebben. De nieuwe
schone-luchtwet, die als belangrijk
ste doel de invoering van de schone
re brandstof methanol voor auto's
heeft, dreigt z'n belangrijkste poten I
kwijt te raken onder druk van de au- j
to- en de olie-industrie. De eerste
vreest dat niemand de methanol-au-
to's zal kopen, tenzij de afzonderlij
ke staten de verkoop via belasting
maatregelen stimuleren. De olie-in
dustrie is bang een deel van de
markt kwijt te raken aan de fabri
kanten van de nieuwe brandstof. 1
Statiegeld
Zelfs hergebruik van afval wordt
bemoeilijkt door de druk van de in-
dustrie. In de stad Washington is
twee jaar geleden geprobeerd een
statiegeldsysteem voor flessen op te
zetten. Het mes sneed, zo dacht
men, mooi aan twee kanten. Ener
zijds kon de afvalberg worden inge
damd, en aan de andere kant kon
het een leuke bron van inkomsten
worden voor de grote aantallen dak-
lozen van de stad.
Maar het kwam er niet van. De
glasfabrikanten startten een cam
pagne, compleet met televisiespot
jes waarin een arm oud vrouwtje
wankelend bezweek onder de grote
hoeveelheden lege flessen die zij ge
acht werd naar de supermarkt te
brengen. De stad zag uiteindelijk
maar van de plannen af.
De macht van de lobbyisten is
groot. Voor veel milieuactivisten is
dat een belangrijke reden om niet al
te optimistisch te zijn over het be
leid van president Bush. Zoals een
van hen opmerkt: "Ik vraag me af of
je echt veel kunt verwachten van
een man die miljonair is geworden
in de olie-industrie".
WASHINGTON (GPD)' -
Het lijkt erop dat iedere
Amerikaan die een paar hon
derd miljoen dollar over
heeft, daar een vliegmaat
schappij voor wil kopen. El
ke week doet deze of gene
Dagobert Duck wel een
nieuwe aanbieding. Elke
week worden de bedragen
fantastischer. De kroon
wordt gespannen door de
NewYorkse rijkaard Donald
Trump, die vorige week zei
Amerika's grootste lucht
vaartmaatschappij, Ameri
can Airlines, voor een be
drag van 7,5 miljard dollar
(16 miljard gulden) te willen
kopen.
Een paar weken daarvoor bood een
andere schatrijke investeerder, de
uit Los Angeles afkomstige olie-
boer Marvin Davis, 5,4 miljard dol
lar voor de op een na grootste vlieg
maatschappij, United Airlines.
Maar Davis werd uit de markt ge
prijsd door een groep, waarin zich
behalve het personeel van United
ook de Britse maatschappij British
Airways bevindt. Die bood 6,75 mil
jard dollar, en over dat bod wordt
nog steeds gepraat.
Al was het alleen maar omdat vrij
dag plotseling bleek dat de werkne
mers en de luchtvaartmaatschappij
het geboden fantastische bedrag
niet bij elkaar wist te krijgen. Tot op
het laatst hadden ze geprobeerd om
de overname te financieren met zo
geheten junk-bonds, obligaties met
een hoog risico en een nog hogere
rente. Door deze mislukking verlo
ren beleggers plotseling het ver
trouwen in de toch al wat overspan
nen junk-bond-markt, hetgeen me
de de aanleiding was voor de instor
ting van de koersen, die al herinne
ringen opriep aan de Zwarte Maan
dag van 1987.
De vliegmaatschappijen zijn de
laatste tijd 'hot' geworden, zoals dat
in beurskringen heet. In het gezel
schap van Amerikaanse geld-mag-
naten tel je niet meer mee als je niet
minstens ook een keer een bod op
een 'carrier' hebt gedaan. Hoe dat
komt? Voor een deel is het een
kwestie van glamour. Iemand als de
egomaniakale Trump op zijn
briefpapier staat, in eenvoudige
gouden letters: DONALD TRUMP,
en niets meer is daar bijvoorbeeld
bepaald gevoelig voor. Hij heeft al
een Trump Wolkenkrabber en een
Trump Hotel, dus hij zal nu ook wel
een Trump Airlines willen.
Maar voor een ander deel is het
gewoon een kwestie van gezond za-
kenverstand. Nadat veel Ameri
kaanse vliegmaatschappijen jaren
lang verliezen leden, gaat het met
een aantal van de grootste ineens
heel goed. Hun vooruitzichten zijn
prima en ze blijken zeer waardevol
le kapitaalgoederen te hebben. Dan
wil Wall Street wel.
door
Henk Dam
Om te begrijpen wat er in de Ame
rikaanse luchtvaart aan de hand is,
moeten we teruggaan naar het jaar
1978. Dat was het jaar van de grote
deregulatie. De Amerikaanse over
heid zei toen niet meer wie op welke
route mocht vliegen, en de maat
schappijen mochten zelf hun prij
zen bepalen. Tegen de zin van de
maatschappijen in, werd zo allés
vrij. Dat zorgde voor sterk toene
mende concurrentie in de lucht.
Een fenomeen als People Express
ontstond, de maatschappij die
weliswaar geen service bood, maar
wel heel goedkope vluchten.
Maar het bleek een tijdelijk ople
ving te zijn. De grote maatschappij
en slaagden er uiteindelijk in, de
nieuwe kleine broertjes de een na
de ander uit het nest te gooien. Nu
hebben de acht grootste luchtvaart
maatschappijen in Amerika 90 pro
cent van de binnenlandse markt in
handen.
Goud
Investeerders zijn er bovendien
achtergekomen dat ze nog een be
langrijke aantrekkelijkheid heb
ben: hun vliegtuigen. Een maat
schappij als United Airlines bezit 80
procent van zijn 416 vliegtuigen, en
dat is puur goud. Want vliegtuigen
zijn in een wereld waarin meer en
meer gevlogen wordt, schaars. De
vliegtuigbouwers kunnen de vraag
niet aan wie nu bij Boeing en 747
bestelt, moet vier jaar geduld heb
ben en dus stijgen de prijzen snel.
Het is daarmee uitermate lucra
tief geworden om de vliegtuigen
van een maatschappij die je over
neemt, te verkopen en vervolgens
die vliegtuigen weer te huren. Daar
mee komt in één keer een enorme
hoeveelheid geld binnen, en zoiets
is voor Wall Street nu eenmaal on
weerstaanbaar.
Al die belangstelling heeft ook
een schaduwkant: door de overne
mingen en pogingen daartoe ko
men veel luchtvaartmaatschappij
en aanvankelijk zwaar in de schul
den terecht. Een recessie, stijgende
brandstofprijzen of stijgende rente
zoii hen snel de das kunnen om
doen. Toch al slecht draaiende
maatschappijen als Pan Am, TWA
en Braniff zouden de catastrofe
voor de Amerikaanse luchtvaartin
dustrie als geheel alleen maar groter
maken. Terwijl bijvoorbeeld in het
geval van United Airlines de over-
nameberichten de koersen van de
aandelen in de luchtvaartmaat
schappij tot duizelingwekkende
hoogten hebben opgestuwd, van
waar ze afgelopen vrijdag zeer hard
weer neerstortten.
Uitverkoop
Want er zit een interessant kantje
aan het hele spel van loven en bie
den rond de Amerikaanse vlieg
maatschappijen. Dat is dat ook bui
tenlandse beleggers en onderne
mingen volop meedoen aan de uit
verkoop. Zonder buitenlandse ka
pitaal kan de Amerikaanse econo
mie nu eenmaal niet draaien.
Wat in dit geval echter pikant is, is
dat buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen zich zo duchtig zijn gaan
weren. Op die manier heeft Swissair
een belang van 5 procent in Delta,
zit SAS voor 10 procent in Texas
Air, wil British Airways voor 15 pro
cent deelnemen in United Airlines,
en heeft de KLM interesse in een
belang van 10 procent in Northwest
Airlines.
Met die situatie zijn de Ameri
kaanse regering noch het Congres
erg gelukkig. Zij zijn bang dat de
buitenlandse maatschappijen op
deze manier, op de Amerikaanse
markt gaan penetreren, zonder dat
Amerikaanse maatschappijen de
kans hebben datzelfde in het bui
tenland te doen. Minister Skinner
(transport) heeft dan ook de KLM
laten weten, dat het Nederlandse
geld welkom is hoewel aanzien
lijk minder dan de KLM wilde in
vesteren maar dat de KLM geen
speciale rechten op de Amerikaan
se markt krijgt, weinig over North
west te zeggen zal krijgen, en zelfs
niets mag afweten van bijvoorbeeld
eventuele plannen van Northwest
om in Europa te gaan opereren.
Angst
British Airways zal vrijwel zeker
iets dergelijks de komende weken
ook te horen krijgen, want de minis
ter voelt de hete adem van het Con
gres in zijn nek. Als hy zelf niets
doet, is een overgrote meerderheid
Men kan zich die angst van het
Congres, en trouwens vooral ook
van de Amerikaanse luchtvaart
maatschappijen zelf, voor een deel
wel voorstellen. De Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen doen het
in het buitenland verhoudingsge
wijs niet erg goed. Voor een deel is
dat een kwestie van slecht manage
ment én, bijvoorbeeld op de Trans
atlantische route, slechte service. In
veel landen moet verder tegen de
min of meer verborgen bescher
ming van de eigen vliegmaatschap
pijen worden gevochten.
Maar dat laatste wordt gaande
weg beter. Experts verwachten dat
de luchtvaart meer en meer zal in
ternationaliseren, en dat de vrijheid
voor alle luchtvaartmaatschappijen
om in het buitenland te opereren,
op den duur zal toenemen. In dat
kader is het te begrijpen dat Eu
ropese maatschappijen samenwer
king zoeken met Amerikaanse zus
ters. Immers, hoe sterker je positie
nu, hoe meer voordeel je hebt als
st,raks de wereld kan worden opge
deeld.
Maar wat veel Amerikanen hele
maal niet bevalt, is dat die samen
werking de vorm van overnemin
gen heeft. De New York Times som
berde daar onlangs over: "Moeten
we nu, na de staal, auto's en compu
ters, ook al onze binnenlandse
markt op het gebied van de lucht
vaart verliezen?".
LEUSDEN (ANP) - De gerefor
meerde vertrouwenscommissie
voor homofiele theologen heeft
haar werkzaamheden opge
schort. De commissie vindt dat de
synode van de Gereformeerde
Kerken in Nederland eerst duide
lijk moet maken hoe serieus ze
haar eigen uitspraken over homo
seksualiteit nepmt.
De commissie heeft de synode
gevraagd of de uitspraak over de
aanvaarding van homofielen in
het ambt (1979) slechts een pasto
raal advies is of ook een principië
le ethische keuze tegen discrima-
tie van homo's in de kerk, zo
maakt secretaris Rick Geukema
duidelijk. De vertrouwenscom
missie staat homofiele theologen
terzijde die op zoek zijn naar een
baan als gereformeerd predikant.
De laatste tijd wordt het werk
van de commissie extra bemoei
lijkt doordat kerken de synode
uitspraak steeds vaker als vrijblij
vend advies naast zich neerleg
gen. Zij beroepen zich hiervoor
op de uitleg die de gereformeerde
delegatie verleden jaar gaf op de
vergadering van de Gereformeer
de Oecumenische Raad (GOR) in
Harare. Behoudende lidkerken
van de GOR leverden in Harare
forse kritiek op de Nederlandse
opvattingen over homoseksuali
teit.
"In Harare is de boel verkocht
als een pastorale benadering", al
dus Geukema. De delegatie onder
leiding van synodevoorzitter ds.
E. Overeem heeft zich "kerkpoli
tiek opgesteld" omdat de Gere
formeerde Kerken anders uit de
ze internationale organisatie zou
den worden gezet.
De commissie werd in 1986 in
gesteld, nadat was gebleken dat
er voor homoseksuele predikan
ten nauwelijks plaats was in de
gereformeerde kerken.
Vruchteloos
De voorzitter van de gereformeer
de synode, ds. E. Overeem, acht
een discussie over het advies van
de synode van 1979 homoseksue
len tot het avondmaal en de amb
ten toe te laten vruchteloos. Het
advies was een oproep aan de
plaatselijke kerken om homo
seksuelen toe te laten en een ver
zoek aan homoseksuelen "om in
de kring te komen", maar geen
principiële ethische keuze tegen
discriminatie van homoseksue
len, aldus Overeem.
Proefschrift. Pogingen binnen
de kerken om door theologische
discussie het 'Drobleem homo
seksualiteit' op te lossen, zijn tot
mislukken gedoemd. Mensen
hebben hun standpunt al be
paald, voordat de theologie aan
bod komt. Wat toetsing van dit
standpunt aan de bijbel wordt ge
noemd, is in feite een poging de
eigen zienswijze in de bijbel terug
te vinden.
Tot deze conclusie komt de bio
loog en theoloog drs. P. Pronk in
zijn proefschrift 'Tegennatuur
lijk? Typen van morele argumen
tatie inzake homoseksualiteit',
waarop hij op 19 oktober aan de
VU in Amsterdam hoopt te pro
moveren.
Degenen die homoseksueel ge
drag afwijzen, maken volgens
Pronk de fout dat zij uit biolo
gische feiten een moreel oordeel
afleiden. Niet alléén de rk-Kerk,
die homoseksueel gedrag als 'on
geordend' beschouwt, maar ook
protestanten die zeggen dat zij
zich op de H. Schrift baseren, ma
ken zich schuldig aan deze 'fou
tieve redenering'.
Het aantal leden van de Gere
formeerde Kerken in Nederland
bevindt zich voor het eerst sinds
1963 onder de 800.000. Volgens de
voorlopige statistische cijfers
over het ledental, die worden ver
meld in 'Kerkinformatie', het offi
ciële orgaan van de Gereformeer
de Kerken, telde de kerk op 1 ja
nuari 1989 797.120 leden, ruim
11.000 minder dan een jaar eerder.
De gemiddelde financiële bij
drage per kerklid voor het kerke-
werk blijft toenemen. Waar in
1987 gemiddeld fl. 287,43 bijeen
werd gebracht, daar was de ge
middelde bijdrage een jaar later
gestegen tot fl. 292,20. De totale
opbrengsten stegen met ruim
450.000 gulden tot bijna 233 mil
joen gulden.
Overleden. Geheel onver
wachts is onlangs M.J. Moorman
overleden. Hij was bijna 25 jaar
als koster verbonden aan de Vre-
deskerk in Leiden. Moorman be
reikte de leeftijd van 67 jaar.
Bcroepingswerk ter discus
sie. Het beroepen van predikan
ten is ronduit slecht geregeld in
de Gereformeerde Kerken in Ne
derland. De afgelopen tien jaar
heeft ds. C. Mak, die op 1 novem
ber zijn werk als begeleider van
predikanten neerlegt, dat keer op
keer moeten vaststellen.
Het moet volgens hem anders,
want het beroepingswerk is be
hoorlijk vastgelopen. En het kan
ook anders, blijkens Maks alter
natieven voor het systeem waar
mee kerken op soms grillige wijze
aan een nieuwe voorganger ko
men. De bijna 62-jarige oud-voor
zitter zegt lang genoeg mee te
draaien om te weten dat de plaat
selijke kerken het beroépings-
werk koesteren als "een kostbaar
kleinood".
Het gaat hier immers om één
van de laatste organisatorische
terreinen "waarop plaatselijke
kerken zich nog kunnen uitle
ven". Formeel zijn zij zelfstandig,
maar door allerlei landelijke rege
lingen is van die zelfstandigheid
niet zoveel meer over, aldus Mak.
Als ook het beroepingswerk lan
delijk zou wofden geregeld, heb
ben de kerken helemaal het ge
voel dat ze "een filiaal van de sy
node" zijn.
Toch zou het volgens Mak voor
zowel predikant als gemeente
goed zijn, als er landelijk of pro
vinciaal een adviescollege zou ko
men dat rtieebeslist over het be
roepingswerk. Een dergelijk "col
lege van heel wijze mensen" zou
vacante gemeenten een bepaalde
voorganger kunnen aanbevelen
en predikanten op zoek naar een
nieuwe uitdaging van dienst kun
nen zijn, zo stelt Mak zich voor.
Het adviescollege zou moeten
voorkomen dat predikanten na
hun veertigste niet meer van ge
meente kunnen veranderen. Uit
financiële overwegingen zijn va
cante gemeenten tegenwoordig
vooral uit op jonge, goedkope
predikanten.
Moeder Teresa uit zieken
huis. Moeder Teresa heeft zater
dag het Woodlands-ziekenhuis in
Calcutta mogen verlaten. "God zij
gedankt, mij gaat het goed, echt
goed", zei de 79-jarige Nobelprijs
winnares toen zij uit het zieken
huis vertrok.
Moeder Teresa, die sinds 1928
werkt onder de allerarmsten van
India, moest zich 5 september jl.
met ernstige hartklachten en ho
ge koorts in het ziekenhuis laten
opnemen. Volgens een van de be
handelende artsen verkeert zijn
patiënte zich in een redelijke con
ditie, maar moet zij nog minstens
zes weken rust houden.
Nederlandse Hervormde
Kerk. Beroepen te Kethel en Spa-
land: mevr. J. Sosef, kandidaat te
Vlaardingen. Beroepen te Nu-
mansdorp: J. van Popering te
Windesheim. Aangenomen naar
Sliedrecht (nieuwe predikants
plaats): G. C. de Jong te Zoeter-
meer. Aangenomen naar Vollen-
hove: J. B. Kamp, kandidaat te
Elspeet die bedankte voor Min-
nertsga en voor Zwammerdam.
Aangenomen naar Woudenberg
(deelgemeente Salem): J. S.
Bosch te Oud-Avereest. Bedankt
voor Harderwijk: J. J. W. Mout-
haan te Zwolle.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Beroepen te Amster
dam-Centrum: P. W. van de
Kamp als missionair predikant
verbonden aan de kerk van As
sen-Zuid, laatstelijk werkzaam te
Brazilië, wonende te Assen. Be
dankt voor Nijmegen: H. P. Dam
te Middelstum.
Gereformeerde Gemeenten.
Beroepen te Klaaswaal: A. Bak te
Bodegraven die bedankte voor
Berkenwoude. Bedankt voor
Apeldoorn: C. J. Meeuse te Rot
terdam-Zuid. Bedankt voor 's-
Gravenzande: D. Rietdijk te
Moerkapelle. Bedankt voor Rot-
terdam-IJsselmonde: A. F. Hon-
koop te Zwijndrecht.
