Elektronisch fotograferen
geeft beelden op diskette
'Doodseskaders
zijn deel leger
El Salvador'
Soweto juicht Sisulu toe
Studielening banken is voorlopig nog toekomstmuziek
Geldaandeel elektronische industrie geweldig groot
MAANDAG 16 OKTOBER 19S9
PAGINA 11
Fotograferen kan sinds kort
zonder lichtgevoelige film en
zonder wachttijden voor
ontwikkelen en afdrukken.
Camera's die dat mogelijk
maken werken elektronisch.
Net als indertijd bij smalfilm
voltrekt zich nu ook een
elektronische revolutie op het
gebied van fotografie. Het
merk dat daarbij voorop loopt
is Canon.
De problemen die bij de overgang
van smalfilm naar video een rol spe
len zijn ook hier aan de orde. De
scherpte van de elektronische me
dia zijn vooralsnog een klasse min
der. Maar de voordelen zijn zo groot
dat aangenomen moet worden dat
de elektronische fotografie hand
over hand zal toenemen, net als bij
de filmen.
Canon, die de meeste ervaring
heeft met de zogeheten 'still-video',
introduceerde midden oktober een
elektronische fotocamera voor 1800
gulden. Voor dat bedrag krijgt men
een still-video camera die vijftig
beelden op een kleine (twee inch: 54
bij 60 mm) computerschijfje vast
legt. Die beelden kunnen worden
vertoond op een tv-scherm. Boven
dien is het mogelijk om de beelden
per telefoonlijn te verzenden.
Ongevoelig
Voor een fotograaf is het vastleggen
van beelden op een floppy-disk een
vreemde zaak. Het kleine schijfje
kan elk ogenblik uit de camera wor
den gehaald: hij is ongevoelig voor
licht. Floppy disks hoeven ook niet
te worden doorgespoeld. Bij een le
ge schijf begint de camera vanzelf
bij nummer een. Na elke opname
zoemt de camera even, als het beeld
wordt vastgelegd. Ook is het het
heel goed mogelijk om tijdens het
fotograferen van floppy te wisselen.
Zo kan men onderwerpen rang
schikken: bijvoorbeeld alle gebou
wen in Florence op een plaatje, alle
familie-taferelen op een ander.
De beelden zijn direct terug te
zien, ook als nog niet alle 50 opna
men gemaakt zijn. Men sluit met
een hulpkabel de camera op de tv
aan en vertoont de plaatjes, met een
resolutie van 300 tot 350 lijnen hori
zontaal. Zijn er opnamen die mis
lukt zijn, of bij nader inzien niet be
vallen. dan kunnen die in de camera
worden gewist (met een wisknop).
De opengevallen frames zijn dan
weer bruikbaar, en zo kan men alle
vijftig 'foto's' op de schijf volledig
benutten.
De Canon-camera voor still-video
heeft een elektronische centraal
sluiter. Elektronisch, omdat de be
lichting loopt via een CCD-sensor-
chip met 230.000 beeldelementen.
De opname-chip en de rest van de
elektronica levert in de Nederland
se uitvoering een standaard PAL
TV-signaal. Vanwege zijn compacte
CCD-chip ziet de camera er totaal
anders uit dan een fotocamera:
meer als een toneelkijker. Met (op-
Lelijk eendje
Hoewel een 'lelijk eendje' in de foto
wereld, heeft de camera wel dege
lijk een groot aantal eigenschappen
van een fototoestel. Er is een lens
met een brandpuntsafstand van 11
mm (lichtsterkte f2,8), wat overeen
komt met een 60 mm-objectief bij
een kleinbeeldcamera. Ook is er
sprake van een belichtingsregeling
en het apparaat heeft zelfs een inge
bouwde flitser. De belichtingsauto
maat regelt van 1/30 tot 1/500 secon
de. Het bereik van de lichtmeting
loopt van lichtwaarde 8 tot 18 (ver
gelijkbaar met een ISO 100-film).
De ingebouwde flitser kan wor
den afgeschakeld of automatisch
als hoofdlichtbron dienen, dan wel
als invulflits worden gebruikt. De
belichtingstijd wordt zowel door
een lichtcel gemeten, als bijgere-
geld via de CDD-sensorchip. Bij het
drukken van de 'ontspanknop'
wordt naar keuze een beeldje ge
maakt of drie per seconden. In dat
zelfde tempo kan men de beelden
ook weer afspelen zodat een bewe
gende reeks beelden ontstaat.
Hoewel met de nieuwe elektroni
sche techniek het tv-toestel als het
ware het fotoalbum is geworden,
zijn daarmee de mogelijkheden van
het nieuwe medium niet uitgeput.
De beelden kunnen ook worden af
gedrukt als 'gewone' foto en in com
binatie met de Canon Colour Laser
Copier kunnen still-video beelden
Ook Toshiba heeft een elektronisch fotosysteem, dat werkt met een IC-kaart.
ook op groter formaat worden afge
drukt, eventueel worden bewerkt.
Voorts kunnen de beelden gebruikt
worden (rechtstreeks van floppy
zelfs) bij Desk-top Publishing en bij
het zogeheten Image Processing, de
elektronische bewerking van beel
den.
Ervaring
Canon kan zich bij de introductie
van deze consumenten-camera op
een langjarige ervaring met profes
sionele still-video beroepen. Op dit
front zijn de stoutste dromen van
persfotografen waar geworden.
Dank zij de elektronische fotografie
is het ontwikkelen van foto's of di
a's niet meer nodig. Met speciale -
ook door Canon ontwikkelde - foto
zenders die gebruik maken van de
floppy-disk is het mogelijk een se
conde na de opname de (kleurenfo
to's via de telefoonlijn naar de ande
re zijde van de wereld te zenden.
In de professionele wereld wor
den echter still-video
(fotoGPD)
bruikt met verwisselbare lenzen en
uiteraard een veel grotere scherpte.
In de nieuwste professionele came
ra's gebruikt Canon een CCD-opna-
mechip met 600.000 beedpunten.
De camera's kunnnen ook verwisel-
bare- of zoomlenzen met de stan
daard vatting aan.
Voor onderweg heeft de persfoto
graaf de beschikking over een still-
video zender waarmee hij naar keu
ze in zwartwit of kleur zijn beelden
direct per telefoonlijn kan verzen
den. Er is ook een still-video zend-
door
Hugo van der Heem
ontvanger beschikbaar, die zowel
beelden kan verzenden als ontvan
gen. Bovendien kent de zendont-
vanger een digitale uitgang die mo
gelijkheden geeft om met een veel
hogere snelheid foto's te faxen via
het digitale datanet. Voorts heeft de
zender een uitgang voor eén kleu
renprinter en voor een hoge resolu
tie RGB-TV-monitor. Hij kan auto
matisch, onbewaakt 50 foto's (een
floppy vol) ontvangen en opslaan.
Meer aanbieders
In Japan is Canon niet de enige die
met still-video de markt op gaat. So
ny brengt daar de Mavjca uit en ook
Konica komt met een soortgelijk vi
deo-fototoestel. Er zijn zelfs al om
vormers die kunnen zorgen dat men
een reeks beelden kan overzetten
op een DAT-recorder. De Digitale
Audio Tape-recorder wordt - gezien
de problemen met dit medium - in
Nederland niet eerder dan volgende
jaar verwacht.
Toshiba toonde op de jongste
elektronica tentoonstelling in Ber
lijn nog weer een andere elektroni
sche camera: het IC-Card fototoe
stel. Hier worden 13 foto's opgesla
gen in een SRAM (static random ac
cess memory) van 20 Megabit. Er is
een aparte afspeler beschikbaar
met een 4-inch LCD-kleuren-
scherm. Ook hier is het mogelijk om
rechtstreeks via de IC-card beelden
op te nemen in opmaakprogram
ma's (Desk Top Publishing) dan wel
de beelden te versturen per tele
foon. Toshiba ontwierp een speciale
DAT-speler die de IC-card ook ac
cepteert. Zo kan men op een 120 mi
nuten DAT-band een foto-album
met 1600 beelden onderbrengen en
er dan ook nog muziek bij zetten.
Het aandeel van de
elektronische industrie in
onze dagelijkse bestedingen
is ongelofelijk groot. Als we
alleen datgene in ogenschouw
nemen dat te maken heeft met
de zogeheten 'consumenten
elektronica*, dan hebben we
het over een bedrag van naar
schatting 4 miljard gulden in
1989 op een totaal van 280
miljard. Allemaal aankopen
dus op het gebied van radio, tv,
cd-spelers, hifi-torens, stacks
en racks.
En dan te bedenken dat 1989 voor
de consumenten-elektronica niet
eens zo'n goed jaar is. Dat blijkt uit
cijfers van Philips, een bedrijf dat
met zijn diverse verkoop-organisa
ties vermoedelijk zo'n 60 pet van de
binnenlandse markt in handen
heeft. Voor 1989, met zijn extreem
mooie zomer geldt namelijk de ou
de koopmanswijsheid: 'Vrouwtje
bloot, handel dood'. Oftewel bij
mooi weer is men minder geïnteres
seerd in een hifi-set omdat de beste
dingen meer met strandgenoegens
en dergelijke te maken hebben.
Onderzoek
Omdat Philips zo'n geweldig markt
aandeel heeft - dat men graag wil
'behouden - doet men minitieus on
derzoek naar de bestedingen van
het publiek. Nieuwe produkten zijn
daarbij van levensbelang en verder
natuurlijk of de consument wel be
reid is voor zulke nieuwigheden te
betalen. Dat blijkt het geval, als het
om wezenlijke verbeteringen gaat.
Bij nieuwe tv's bijvoorbeeld wordt
door de koper in een groot aantal
gevallen een teletekst-module aan
geschaft. Bij grootbeeld toestellen
zelfs in 70 tot 80 pet van de aanko
pen. Daardoor zijn in Nederland to
taal al 40 pet van de toestellen met
teletekst uitgerust.
Cd-spelers
Uit de cijfers blijkt ook (jat consu
menten gek zijn op cd's en cd-spe
lers. Dit betrekkelijke nieuwe pro-
dukt zal eind van het jaar een pene
tratie van 46 - 47 pet bereikt hebben.
In de helft van de Nederlandse huis
houdens is dan een cd-speler aan
wezig. Een ongekend hoog aantal
als men bedenkt dat er pas sinds
1983 cd-spelers in Europa op de
markt zijn.
Waarnemers zijn verbaasd over
die grote liefde voor de cd-speler in
ons land. Nederland overtreft zelfs
Westduitsland, dat toch al jaren met
kleuren-tv's, koelkasten en dergelij
ke de Europese ranglijst aanvoert.
Alleen Japan is ons nog ide baas en
volgens het Philips' marktonder
zoek komt dat omdat er in Japan zo
veel draagbare cd-spelers (Disc-
man's) worden verkocht. Reden ge
noeg om zich voluit op dat markt
segment te storten, want, zegt Phi
lips, vooral jongèlui zullen in toene
mende mate zo'n draagbare cd-spe-
ler aanschaffen.
Jeugd
Deserteur en ex-lid moordcommando:
MEXICO STAD (GPD/AP)- "Het gaat om een moordenaar,
een crimineel". Dat was de reactie van kolonel Francisco
Elena Fuentes op de beschuldigingen van de uit het Sal
vadoraanse leger gedeserteerde soldaat Cesar Joya Marti
nez. Martinez heeft beweerd dat kolonel Elena Fuentes aan
het hoofd staat van een van de beruchte doodseskaders in
El Salvador.
De jeugd is voor de elektronische
industrie in toenemende mate een
doelgroep. Het blijkt dat de tijd de
finitief voorbij is dat zoon of dochter
genoegen neemt met de oude radio -
of de zwartwit-tv - van pa en ma. Zij
schaffen zich eigen audio- en video
apparatuur aan met gespaard of ver
diend geld. De uitmonstering van
die radio, TV of andere apparatuur
is nogal afwijkend van wat hun ou
ders aanschaffen. De jeugd verlangt
een andere aanpak.
BINNENLAND BUITENLAND
Zo ontstaan nieuwe produkten
zoals het portable geluidscentrum,
of zoals het bij onze nationale indus
trie genoemd wordt: de soundma
chines. Dit draagbare geluidscen
trum komt voort uit de portable ra
dio. Eerst werd een cassette-speler
ingebouwd. Maar de cassette-speler
vereiste stereo-weergave en 'als
spoedig namen de jongelui alleen
nog maar genoegen met de portable
als hij over twee, liefst vier, krachti
ge luidsprekers beschikte.
Van de oorspronkelijke opzet:
een draagbare radio of muziekcen
trum bleef weinig over toen men er
nog twee luidsprekers aan toevoeg
de (Sharp heeft zo'n combinatie met
zes knotsen van luidsprekers), een
tweede cassettedeck, een cd-speler
of - schrik niet - een tweede cd-spe
ler (ook Sharp). In principe zijn zul
ke soundmachines bedoeld
te nemen. Er zitten daarom batterij
en in, maar die zijn snel leeg wan
neer men de volume-regeling open
draait. Spottenderwijs spreekt men
in Amerika daarom van 'getto-blas-
ters': herrie schoppers voor op
straat.
Windtunnel
De soms zeer uitgebreide soundma
chines zijn natuurlijk prima ge
schikt voor de wat kleinere kamer
van zoon en dochter en kunnen ple
zierig worden meegenomen naar
een vriendje of vriendinnetje. Daar
en thuis kunnen ze gewoon op het
lichtnet worden aangesloten. De
futuristische vormen van de appa
raten doen vermoeden dat ze tegen
woordig allemaal - net als auto's - in
de windtunnel zijn ontworpen. Een
handelaar: "Ze moeten wel aërody
namisch zijn ontworpen met van
die prachtige afgeronde hoeken en
vloeiende vormen: omdat ze
meestal op de fiets worden meege-
Kwart
Philips liet uitzoeken waar de con
sument in de komende twee jaar
geld voor denkt te zullen uitgeven.
26 pet, een kwart dus, denkt aan een
(nieuwe) kleurentelevisie. Minder
dan een kwart (22 pet) wil een com
pact disc-speler. Bij precies eenvijf
de deel (20 pet) van de Nederlandse
huishoudens staat een videorecor
der op. het verlanglijstje.
Pas op de vierde plaats staat de
aanschaf van een computer (17 pet),
direct gevolgd door een (nieuwe)
Hifi-installatie (16 pet). Hekkeslui-
ter bij de voorgenomen aanschaf is
een videocamera of camcorder.
Slechts 7 percent wil in de komende
twee jaar tot aankoop van zo'n appa
raat overgaan.
Joya Martinez zegt dat hij persoon
lijk lid is geweest van het doodses
kader in kwestie. Hij beweert sinds
begin 1987 medeplichtig te zijn ge
weest aan 74 moorden. Volgens de
deserteur, die vorige week politiek
asiel kreeg in de Verenigde Staten,
maken de doodseskaders onderdeel
uit van het Salvadoraanse leger.
De zogenoemde 'speciale eenhe
den' worden, zo heeft Joya Martinez
onthuld, opgeleid en gefinancierd
door sommigen van de meer dan
vijftig Amerikaanse militaire advi
seurs in El Salvador. Volgens de ge
vluchte soldaat is de ultra-rechtse
president Alfredo Cristiani, evenals
zijn christendemocratische voor
ganger Jose Napoleon Duarte. vol
ledig op de hoogte van de wijze
waarop de doodseskaders functio-
De verklaringen van Joya Marti
nez voor de onafhankelijke men
senrechtencommissie van El Sal
vador en verschillende Amerikaan
se kranten hebben het nodige stof
doen opwaaien. VS- ambassadeur
William Walker heeft de Sal
vadoraanse regering om een 'diep
gaand' onderzoek gevraagd.
De enige die tot nu toe rechts-
streeks op de beschuldigingen
heeft gereageerd, is kolonel Fran
cisco Elena Fuentes. Hij heeft toe
gegeven dat Joya Martinez deel uit
maakte van het bataljon onder zijn
bevel, maar volgens hem is de mili
tair op de vlucht geslagen nadat hij
was beschuldigd van de moord, be
gin juli, op twee jongeren. De deser
teur heeft toegegeven dat hij bij die
moord betrokken is geweest, maar
het ging hierbij volgens hem om een
opdracht van zijn superieuren.
Waar of niet, de onthullingen heb
ben de vaak veronderstelde banden
tussen het Salvadoraanse leger en
de doodseskaders opnieuw voor het
voetlicht gebracht op het moment
dat de regering van president Cris
tiani en de Salvadoraanse guerrilla
zich opmaken voor een nieuwe ron
de van vredesgesprekken.
Bij die vandaag in Costa Rica be
gonnen dialoog hoopt het Sal
vadoraanse bewind tot een defini
tieve wapenstilstand te komen. Ver
volgens moeten de rebellen hun wa
pens inleveren en hun organisatie
omvormen in een politieke partij, zo
vindt de regering. De guerrilla stelt
een 'gewapend' staakt-'t-vuren
voor. Daarbij behouden beide par
tijen hun militaire posities.
SOWETO De Kerk van legendarische ANC-leider; op deze
het Heilige Kruis in Soweto
was gisteravond voor een
paar uur het hoofdkwartier hebben de
van de in Zuid-Afrika verbo- doorgebracht
triomf v
genomen.
Een kwart i
genade
Tenslotte de verzekering dat hun
toewijding en vastberadenheid niet
verzwakt zijn door de lange jaren
van gevangenschap. "Integendeel,
we zijn gesterkt door de ontwikke
lingen in Zuid-Afrika en door
«uw van hun leven
'en achter de tralies
Bejaarde mannen,
Hpn zwarte hpvriidineshe- onberispelijk in het pak, bijna zicht- eigen heldere visie en ons vertrou-
lodnl ANP n? Sron baar verlegen met de bijna letterlijk wen in de toekomst in Zuid-Afr
weging ANC. De banieren overweldigende belangstelling, ka".
van het ANC overheersten Maar als Murphy Morobe, een van Onder regie van vakbondsleide
de religieuze voorstellingen, de leiders van de buiten-parlemen- Cyril Ramaphosa mag de pers vr£
De menigte, honderden taire oppositie, de ex-gevangenen gen stellen. Om te voorkomen dat
mensen opeen gepakt in het f|nzez?ch'
kleine godshuis, zong vol in een vloeiende beweging de rech- rijkste
overgave het alternatieve tervuist in de lucht. Elk gebaar gen de helden bij toerbeurt het
Zuidafrikaanse volkslied worcit met een kort, ritmisch ap- woord. Bij de een blijken de jaren
'God zegene Afrika'. En op ^WalterSisiüil, na Nelson Mandela
de plaats van de man aan het de belangrijkste leider
introduceert, verhef- alleen Sisulu, als oud-secretarisch-
hun stoel en priemen generaal ook in rangorde de belang-
het woord voert, krij-
kruis hing het portret van ANC, legt een korte verklaring af.
Nelson Mandela, de grote af-
zwaarder te tellen dan bij de ander:
een vraag wordt gemist, half of niet
het begrepen. Maar de strekking van
hun antwoorden kan niemand ont
gaan. De stem mag soms gebroken
Hip nipttpmin rip Pre u,tdrukkmg te 6even aan de emotie zij", de geest is het allerminst,
wezige die niettemin de ere- die nu tastbaar in de kerk hangt,
dienst voor ziin zeven gis- Dan. met steeds vi
terochtend
strijdmakkers domineert.
'De
o-- strijd moet doorgaan, gediscipli-
dienst VOOr Zijn zeven gis- Dan, met steeds vastere stem, leest neerd, op vreedzame wijze, tot Pret-
vrijgelaten Sisulu zijn boodschap voor. Blijd
schap over de familiehereniging na
zoveel jaren, maar droefenis over de
afwezigheid van de kameraden,
het ANC i
gezwicht".
Maar het laatste woord is onher
roepelijk aan Sisulu. Zijn antwoord
Potor \/ori Ml liieArkhi irn axwezigiieiu van uk Rameraaen, en roepenjK aan ö1su1u. ZHjn aniwoora
r eier van iNUIjSGnDUrg dan vooral Nelson Mandela, die nog op het onvermijdelijke 'Wanneer
steeds gevangen zitten. Dank aan krijgt Zuid-Afrika een zwarte presi-
Achter de batterij camera's en ge- alle personen en organisaties die dent' brengt in al zijn kernachtig-
luidsapparatuur van de verzamelde zich ingespannen hebben voor hun heid de overtuiging tot uitdrukking
r,* «T_1 vrijlating. Een solidariteitsbetui- waarvoor hij 25 jaar gevangen heeft
ging met de Namimibisch volk, dat gezeten. "Huidskleur kan nooit de
De rijen achter hen zijn gereser- op de drempel staat van de onafhan- maatstaf zijn voor de geschiktheid
ANC-leider Milton Mkwayi steekt t
doorgaan tot Pretoria voor de eisen vi
Stru;t'Tn de Tgens 5" ™°rdzaa.k
praak geraakte echtgenote
lofzang
de kameraden 1
i ops- Swapo, 'strijders van het eerste l
an de voor de vrijheid van Namibia.
ambt. Waar het c
de democratische manier waarop
iemand, blank of zwart, president
wordt".
DEN HAAG - Er moet nog heel wat werk
gedaan worden voor de eerste student bij
de bank om de hoek binnenloopt om geld
te lene-1 voor zijn studie. Het ziet er naar
uit dat studenten de komende jaren ge
woon blijven corresponderen met de In
formatiseringsbank in Groningen, de af
deling van het ministerie van onderwijs
die d,e wet studiefinanciering uitvoert.
door
Theo Haerkens
De tweemans-adviescommissie Privati
sering Studieleningen, Van der Zwan en
Le Blanc, stelde zich gisteren bij de pre
sentatie van haar rapport naar eigen zeg
gen met een zekere terughoudendheid
op. Het onderbrengen van het leningen-
deel van de studiefinanciering - een stu
dent betaalt het beursgedeelte niet terug -
bij banken en andere particuliere instel
lingen is als mogelijkheid "reëel". Maar
het gaat allemaal niet van de ene dag op
de andere. "De wetgeving is zo complex
dat we niet verwachten dat de wijzigingen
op zeer korte termijn worden doorge:
voerd", aldus de commissie.
De ervaringen van de laatste jaren heb
ben de minister van onderwijs en ook zijn
adviseurs voorzichtig gemaakt. De kosten
van het beurzenstelsel zijn gigantisch uit
de hand gelopen en dat mag, aldus prof.
dr. Van der Zwan niet weer gebeuren. Er
moet evenwicht zijn tussen de zekerhe
den voor de student - iedereen moet een
lening kunnen sluiten, ongeacht studie
richting of financiële achtergrond - en de
risico's voor de overheid die zich garant
stelt voor terugbetaling van de leningen.
Hoe dat precies vorm moet krijgen, wis
ten Van der Zwan en zijn collega Le Blanc
ook nog niet. Welbewust hebben ze het
oplossen van dat soort praktische proble
men nagelaten. De op te richten stichting
Bestuur Studieleningen (6BS) is daar als
beoogd uitvoerder van het privatiserings
plan meer geschikt voor, vinden zij. Dat
voorkomt studeer-kameroplossingen die
in de praktijk niet werken.
Aanvullende beurs
Hetzelfde geldt voor de vraag of de aan
vullende beurs moet verdwijnen. Van der
Zwan en Le Blanc gaan ervan uit dat ze
ker mbo'ers niet zonder kunnen. Een in
vestering in de toekomst - wat een studie
lening toch is - moet namelijk in verhou
ding staan tot het rendement in de vorm
van een goed betaalde baan. De kans dat
studerenden uit het middelbaar beroeps
onderwijs zoveel verdienen dat zo'n in
vestering loont, slaat de adviescommissie
niet erg hoog aan. Zelfs liet ze in het mid
den dat dat geldt voor alle opleidingen in
het wetenschappelijk- en hoger beroeps
onderwijs. Voor Van der Zwan en Le
Blanc is het dan ook nog geen uitgemaak
te zaak dat in deze sectoren de aanvullen
de beurs verdwijnt. De vereniging van ho
gescholen, de HBO-raad, tekende giste
ren onmiddellijk protest aan tegen de ge
dachte alleen al.
Van der Zwan liet zich niet uit over de
noodzaak de leningen, die nu door de
overheid worden verstrekt, uit te beste
den aan de banken. Feit is wel dat privati
sering aantrekkelijk is voor de overheid
omdat een bedrag dat in de buurt ligt van
300 miljoen gulden per jaar dan aan ande
re zaken kan worden besteed.
Het risico dat de overheid loopt door
zich garant te stellen voor terugbetaling -
de draagkrachtgarantie - weegt daartegen
op. Van der Zwan sprak van "fracties"
van het bedrag dat aan leningen wordt be
steed en schatte dat het ging om vijf tot
tien procent.
Volgens de adviescommissie is het finan
cieel voordeel voor de overheid "een goe
de reden" om te bezien of het zinnig is het
verstrekken van leningen uit te besteden.
Denk alleen al aan de kosten voor het in
stand houden van het ambtelijk apparaat.
"Maar dat betekent nog niet dat het ook
een goede reden is om daartoe te beslui
ten". Met andere woorden: de belangen
van de student moeten eveneens zeker
worden gesteld. "De overheveling mag
geen gemakkelijke manier zijn om bezui
nigingen door te voeren".
Het slagen van de plannen is echter niet
alleen afhankelijk van overheid en stu
denten. De banken en andere geldschie
ters moeten ook brood zien in de onderne
ming. Vorig jaar was daar nog geen spra
ke van, maar inmiddels zijn ze wat toe
schietelijker geworden. Volgens de com
missie "hebben de banken bijgeleerd en
zijn de gedachten hierover nu wat verder
ontwikkeld". Banken zien in contacten
met de studenten een mc
een categorie klanten aan zich te binden
die in de toekomst commercieel aantrek
kelijk is. Nu al wordt gedacht aan de ver-
koop van allerlei diensten in combinatie
met het verstrekken van leningen. Op die
manier kunnen banken met elkaar con
curreren. Het rentetarief dat ze hanteren
is vrij, maar wordt wel aan een maximum
gebonden.
De financiële instellingen verlangen
wel een overzichtelijk systeem met risi
co's die te overzien zijn. Ze hebben er be
lang bij dat de garantieregeling voor zo
min mogelijk studenten geldt. Tegelijker
tijd moeten zoveel mogelijk studerenden
gebruik maken van de aangeboden dien
sten.
Hoewel het moeilijk is, precies aan te
geven hoeveel jongeren in de toekomst
gaan studeren, verwacht de commissie
dat de explosieve groei van de laatste ja
ren ten einde is. Meer jonge mensen zijn
er eenvoudig niet. Minstens zo moeilijk is
het, vast te stellen wat de individuele stu
dent gaat doen. Niet denkbeeldig is, dat
kinderen van rijke ouders geen lening af
sluiten, maar bij hun ouders aan de bel
trekken. Als velen dat doen, kan dat nog
behoorliik roet in het eten gooien.
