'Ik vrees dat een links
college niet haalbaar is
Leidse studenten en 3- oktoberviering
Leidens
ontzet
gevierd
actief in vrije tijd
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1
L. Beijen blikt vooruit na afscheid als raadslid
LEIDEN - "De VVD heeft
een aantal jaren links van
het CDA geopereerd. Daar
lijkt verandering in te zijn
gekomen. Volgens de men
sen die het kunnen weten, is
de VVD naar rechts opge- temperd
schoven. Programmatisch is
er in relatie tot de PvdA bij
na geen verschil tussen WD
en CDA, maar ik heb het ge
voel dat het CDA toch wat
dichter bij de linkse partijen draagt een duidelijk links stempel,
staat dan de VVD. Het In de vorige raadsperiode kreeg de
lantstp anderhalf iaar stelt WD makkellJker zijn zin dan te-
laatste anüerhalt jaar stelt genwoordig het geval is. Maar na 12
het CDA zich constructief jaar samenwerking geeft het geen
op en is de fractie veel rede
lijker dan aan het begin van
deze collegeperiode".
waard was: zakelijk en als het er op
aankwam niet al te lastig. Van het
CDA. diepgeworteld in de Leidse
samenleving, moest nog maar afge
wacht worden hoe inschikkelijk de
partij zou zijn.
De laatste jaren echter lijkt het
enthousiasme van de VVD wat ge-
de samenwerking tus-
liberalen en socialisten wat
stroever te verlopen. Beijen heeft
daar wel een verklaring voor: "Het
is een feit dat Groen Links in het
college vaker zijn zin krijgt dan de
WD. Het beleid van dit college
met zijn CDA-collega van gedacft-
ten te wisselen over de politieke
high-lights.
De PvdA is nog niet vergeten dat
het CDA drie jaar geleden tegen de
gemeentebegroting stemde, maar
de lucht is geklaard. "Het CDA stelt
zich over het algemeen redelijk con
structief op. Het probleem is dat
Walenkamp in de hitte van het de
bat zich wat te veel laat opjutten.
Als hij al te opgewonden raakt, gaat
het toch weer mis", zegt Beijen.
Veel programmatische verschil
len tussen de VVD en het CDA ziet
Beijen niet. De twistpunten tussen
rechts en links in de gemeenteraad
beperken zich hoofdzakelijk tot het
financiële beleid, de verdeling van
de belastingen en het verkeer-
pas dat de PvdA zonder
vaststellen dat de WD niet langer J^en a
welkom
door
Gert Visser
Amper een halfjaar voor de verkie
zingen voor een nieuwe gemeente
raad. maakt het voormalige PvdA-
raadslid L. Beijen de stand van za
ken op. Reden hiervoor is zijn ver
trek uit de gemeentepolitiek. Niet
voor de eerste keer overigens, in
1980 verliet hij de fractie van de
PPR in de gemeenteraad om zich
enkele jaren later aan te sluiten bij
de PvdA en in '86 voor die partij
weer terug te keren in de raad. Nu
vertrekt hij omdat het raadslid
maatschap niet valt te combineren
met zijn gezinsleven.
Beijen heeft niet alleen een lange,
maar vooral ook brede ervaring in
de gemeentepolitiek Als fractie
voorzitter van de D66/PPR-fractie
was hij nauw betrokken bij het pro
gressieve college dat in de jaren '74-
'78 de stad bestuurde. Daarop volg
den als politiek leider van de PPR-
fractie twee jaren van oppositie te
gen het PvdA-WD-college. Als
PvdA-raadslid had hij de afgelopen
drie jaar weer het genoegen in het
centrum van de politieke macht te
verkeren.
Stabiel
Met de verkiezingen in zicht, ligt het
voor de hand meer naar de toe
komst dan naar het verleden te kij
ken. Volgend jaar maart mag de kie
zer een oordeel vellen over vier jaar
beleid van de voor Nederlandse be
grippen unieke PvdA/WD/Groen-
Linkscoalitie. In amper een maand
tijd moet dan een nieuwe coalitie
worden gesmeed waarna het 'nieu
we college van B en W eind april zal
aantreden.
Vindt Beijen dat het moment is
aangebroken om afscheid te nemen
van de huidige coalijtie?
Beijen hoopt - met zijn PPR-ach-
tergrond is dat geen verrassing - dat
Leiden volgend jaar april door een
progressief college gaat worden ge
leid. Een gedachte die steeds vaker
wordt gehoord in de socialistische
fractie nu exponenten van de lin
kervleugel - toekomstig lijsttrekker
H. Van Dongen en fractievoorzitter
S. de Vreeze - naar de top van de
partij zijn doorgestoten. Zo'n pro
gressief college zou moeten bestaan
uit PvdA, Groen Links en D66. De
uitslag van de tweede kamerverkie
zingen was voor dit drietal hoopge
vend. Zij kregen in Leiden ruim 56
procent van de stemmen.
Toch is de kans op zo'n progres
sieve coalitie niet groot, meent Beij
en. Hij acht het onwaarschijnlijk
dat de drie partijen zo'n ruime
meerderheid halen dat daaruit een
stabiele coalitie kan worden ge
vormd. Groen Links zal het wel
goed doen, verwacht hij, maar D66?
"De geschiedenis heeft geleerd dat
D66 bij verkiezingen voor de ge
meenteraad steeds weer slechter
scoort dan bij verkiezingen voor de
tweede kamer. Een links college
moet kunnen steunen op een be
hoorlijke meerderheid en ik ben
daar niet optimistisch over".
Jan Terlouw
Aan D66 kleven meer problemen.
In kringen van de PvdA bestaat ern
stige twijfel over het progressieve
gehalte van deze partij. Beijen: "Tot
1978 kon er geen twijfel over be
staan dat D66 een linkse partij was.
Maar met de opkomst van Jan Ter
louw kwam er een ander soort men
sen in die partij boven drijven. Zo
trachtte D66 in 1982 in Leiden een
coalitie met VVD en CDA tot stand
te brengen. Sindsdien heeft de
PvdA niet zo'n trek meer in een
avontuur met D66", aldus Beijen.
Van belang is volgens Beijen ook
hoe de personele bezetting van de
nieuwe D66-fractie er na de verkie
zingen uitziet. De huidige fractie
voorzitter P. Langenberg kan bij
links wel een potje breken maar is
eerste opvolger voor een zetel in de
Tweede Kamer dus vertrekt wel
licht binnen afzienbare tijd naar
Den Haag. Zijn fractiegenoot E.
Snelders heeft bij zijn mede-raads
leden nog nauwelijks krediet.
Alles bij elkaar opgeteld, wordt
het waarschijnlijk toch een college
waaraan behalve de PvdA een grote
partij als CDA of WD deelneemt,
verwacht Beijen. Die voorspelling
komt vertrouwd voor. Sinds de
PvdA in het begin van de jaren ze
ventig het afspiegelingscollege af
zwoor en machtspolitiek ging be
drijven, kwam het herhaaldelijk
aan op een keuze tussen CDA of
WD. Die viel drie maal uit in het
voordeel van de liberalen omdat de
socialisten wisten wat de WD
Opgewonden
Daarentegen lijken PvdA en CDA
juist toenadering te zoeken. De aan
vankelijk zeer kille verstandhou
ding tussen de twee is inmiddels zo
hartelijk dat de grootste oppositie
partij zelfs door de wethouders in
formeel op de hoogte wordt gesteld
wanneer er belangrijke zaken staan
te gebeuren. Ook de fractievoorzit-
leden was er in de raad een scherpe
tegenstelling tussen de auto-haters
en de blij-dat-ik-rijders. De partijen
zijn op dit onderdeel steeds dichter
bij elkaar gekomen".
Wanneer programma's en ze
telaantallen niet de'doorslaggeven
de factor zijn om of met het CDA of
met de WD te gaan samenwerken,
komt het aan op het vertrouwen dat
tussen de politieke partijen is opge
bouwd. Volgens Beijen kan de keu
ze van de PvdA dan 'in sterke mate
orden bepaald door de mensen
ter van de PvdA pleegt regelmatig met wie je te maken hebt
Ex-raadslid. L. Beijen: "Het probleem i
)an het debat wat te veel laat opjutten".
dat Walenkamp zich in de hitte
Studenten bliezen feest nieuw leven in
Prijst allen, prijst den Heer,
die Leiden wou bewaren!
Staan we in der vaad'ren
geest,
hun bloed vloeit ons door
d'aêren;
De vrijheid, duur gekocht
voor zooveel leed en strijd.
Blijft Neerlands schoonste
kroon
en schittert wijd en zijd!
Het 3 oktoberfeest mag zich op
dit moment in een grote populari
teit verheugen en heel veel men
sen uit de omgevig naar de stad
trekken. Dat is echter niet altijd
het geval geweest. De behoefte
om de bevrijding van Leiden te
vieren heeft door de eeuwen heen
sterk verschild. Een van die min
dere perioden was bij voorbeeld
het begin van de 19de eeuw.
door
Meindert van der kaaij
Bij de vestiging van het Ko
ninkrijk in 1814 is nadrukkelijk
vastgelegd dat de derde dag van
de wijnmaand een godsdienstige
feestdag voor Leiden is. Toch
hadden velen in die tijd het ge
voel dat de wens om de derde van
oktober te vieren zodanig was
verflauwd, dat de dag alleen nog
herdacht werd bij de gratie van
het enthousiasme en inspannin
gen van dominee Nicolaas
Schotsman. Hij weigerde name
lijk halsstarrig om de dankdienst
op de zondag voorafgaand of na 3
oktober te houden. Hij hield vast
aan een herdenkingsdienst op 3
oktober zelf. Op dat moment wa
ren er geen volksfeesten meer en
was de dankdienst het enige over
blijfsel van vroegere jaren. In de
Franse periode (1795-1814) stond
zelfs de herdenkingsdienst op het
punt opgedoekt te worden.
De conclusie dat de viering van
het Leids ontzet in die periode op
sterven na dood was, is zeker ge
rechtvaardigd. Maar het kon alle
maal nog erger. In 1823, een jaar
na de dood van Schotsman, viel 3
oktober op een vrijdag en op die
dag werd in Leiden nu juist de
grote wekelijkse veemarkt ge
houden. Dat vonden burgemees
ter en raad allemaal zo lastig dat
ze besloten de Leidse kerkbestu
ren voor te stellen de dankdienst
naar de zondag te verschuiven.
Schotsman was dood, dus waar
om niet. Het voorstel stuitte in de
kerkbesturen op weinig verzet en
zo werd de dankdienst op zondag
5 oktober gehouden.
Doodsklok
Hiermee werd in feite de doods
klok over de 3-oktoberviering ge
luid. De verontwaardiging over
de gemakzucht van dit besluit
was groot en met name de studen
ten waren hierover gepikeerd. Uit
protest organiseerden zij een
'Studenten-Feest, hetwelk ge
vierd zal worden ter eere van Ley-
De Studentenweerbaarheid Pro Patria maakt zich op i
middels opgeheven.
dens heuchelijk Ontzet, op den
3den October 1574'.
Zij vonden dat aan een gebeur
tenis waaraan 'Nederland de Vrij
heid en de stadt Leyden hare
Hoogeschool en voortdurende
bloei verschuldigd is', niet onge
merkt voorbijgegaan kon wor
den. Het ontzet was voor hen een
'gedurige en plegtige herinne
ring' waard. Nu de godsdienstige
viering min of meer was afge
schaft, besloten zij om zelf de dag
'mët de uitbundigste vreugde-
teekenen enz te vieren'. Een
krachtig gebaar naar het bestuur
van de stad derhalve.
De dag begon met het uitsteken
van vlaggen uit de sociëteit, die
toen al aan de Breestraat was ge
vestigd, en uit de woningen van
de studenten. Het hoogtepunt
van de dag vond plaats voor het
gebouw van de sociëteit: het uit
delen van haring en wittebrood.
Het Beknopt Verslag vermeld::
"Des ochtends ten elf uren was de
Breedestraat met eene ontelbare
menigte volks bedekt, niet een
volk dat dartel juicht, maar eene
behoeftige menigte, lieden van
beiderlei kunne, kinderen en
grijsaards".
In het verslag staat dat het uit
delen niet langer duurde dan een
ruim uur en dat toen alles schoon
op was. Het uitdelen zou eerst ge
daan worden door vier jongens,
maar snel bleek dat zij het niet
aankonden en dat de studenten
een handje moesten helpen 'om
de opgedrongen schaar te be-
vreedigen'. Volgens het verslag
leerden de studenten toen pas
echt de menigte van behoeftigen
van Leiden kennen.
Theater
's Avonds was er in de Schouw
burg theater, want de 'Heeren
Hoedt en Bingley' gaven daar een
extra voorstelling. Dat had over
het beleg en ontzet van Leiden
moeten gaan, maar aangezien de
tijd te kort was werd iets uit het
eigen repertoir gespeeld. Daaraan
vooraf ging een 'toepasselijk
dichtstuk' met de titel 'De Derde
October' van de toen nog misken
de Bilderdijk.
Na de voorstelling waren de
huizen van de studenten feeste
lijk verlicht en was de 'Studen
ten-Sociëteit op het luisterrijkst
geïllumineerd'. De eerstejaars, de
groenen, mochten die avond zich
'vrijelijk op 's heeren straten ver
lustigen'. Tot slot vierden de stu
denten de feestdag nog met een
souper op de sociëteit. Dat was ui
teraard alleen voor de leden be
stemd.
Zo leerden de Leidenaars dat er
ook nog andere studenten waren
dan die vroegere 'academiebur
gers' die helemaal niets met de
bevolking te maken wilden heb
ben. Een andere geest zorgde er
voor dat de bekende aristocrati
sche hooghartigheid bij studen
ten wat naar de achtergrond ver
dween.
3 oktober 1964. Pro Patria is
Vanaf het 1823 leverden de stu
denten een bijdrage aan de vie
ring van 3 oktober. De studenten
waren dan ook nauw bij de op
richting van de 3 October-Vereen-
iging in 1886 betrokken. Dat telde
in die jaren niet alleen veel stu
denten als lid, de voorzitter (prae-
ses) van het studentencorps werd
ook automatisch lid van het be
stuur van de vereniging. Dat is al
tijd zo gebleven. Mochten er nog
Leidenaars zijn die zich afvragen
wat die 'klere-studenten' met het
Leids Onzet te maken hebben,
dan is bovenstaande daarop een
antwoord.
In verband met de viering van 3
oktober aanstaande dinsdag een
serie verhalen over hoe Leidens
ontzet door de eeuwen heen
werd gevierd. Vandaag de twee
de aflevering.
Vragen, vragen
Eën gek kan meer vragen stellen
dan honderd wijzen kunnen be
antwoorden. Onder dit motto
heeft het gemeenteraadslid van
de politieke partij Leiden Weer
Gezellig, Bernard Stöxen op
nieuw een reeks schriftelijke vra
gen afgevuurd op het college van
burgemeester en wethouders.
Vragen die, zoals gewoonlijk, uit
blinken in koddige kwinkslagen,
kluchtige suggesties en er keer op.
keer blijk van geven dat deze par
tij, geboren uit een kroeggrap,
nog altijd niet de democratische
gezindheid kan opbrengen om de
politiek zo nu en dan
REDACTIE: JAN RIJSDAM, TELEFOON: 161444
Deze keer vraagt Stöxen raak
over het voornemen van wethou
der Hans de la Mar om spreekuur
te gaan houden in de Leidse wij
ken. Een voornemen dat, dunkt
ons, genoeg aanknopingspunten
biedt om de Groen Links-wet
houder kritisch aan de tand te
voelen vóórdat straks blijkt dat
hij, net als Frits Bom, de kunst
verstaat problemen groter te ma
ken dan ze al zijn. Ofwel (ambte
lijke) capaciteit te kort komt om
individuele burgers voldoende
van dienst te kunnen zijn. Wij vra
gen ons ook wel af of het plan van
de wethouder nu de meest effi
ciënte manier is om problemen
van burgers te lijf te gaan. Doen
Leidse ambtenaren het écht zo
slecht dat de zevende wethouder
nu als vierde burgerraadsman
moet gaan functioneren?
Probleemoplosser De la Mar
wil ook een lijst van ambtenaren
die over bepaalde beleidsonder
werpen kunnen worden gebeld
zodat de burger niet meer van het
kastje naar de muur wordt ge
stuurd. Of dit betekent dat straks
een heel leger voorlichtingsamb
tenaren de wethouder ten dienste
staat, is ook al niet duidelijk. En:
kan De la Mar als het zover komt
dan garanderen dat die ambtena
ren niet precies hetzelfde doen als
ze nu, in zijn ogen, kennelijk ook
doen (vragen en problemen van
burgers in de onderste la laten
verdwijnen)?
Als wij in de gemeenteraad zit
ting zouden hebben, zouden we
ook wel eens willen weten hoe het
nu precies zit met de beleidsvoor
nemens van De La Mar, of de col
lega-wethouders van plan zijn De
la Mars voorbeeld te volgen en of
de burger hier nu echt veel wijzer
van wordt.
En wat vraagt nu het geachte
raadslid Stöxen allemaal aan B en
W? Of het college bereid is de wet
houder na de benodigde instruc
ties een goede stadsplattegrond
en een kompas beschikbaar te
stellen voor zijn zwerftocht door
de wijken. Of de wethouder en
zijn assistenten niet een lijstje
met telefoonnummers van alle
Leidenaars ter beschikking kan
worden gesteld zodat De la Mar
de Leidse burgers zelf kan bellen
met de vraag of er nog problemen
zijn.
Stöxen wil verder weten of de
wethouder is verzekerd voor zijn
gang door de wijken en zo ja voor
welk bedrag. En of de telefoonac
tie en de rondgang ook nog opge
nomen door Télé-Veronique?
Ten slotte vraagt het raadslid bin
nen hoeveel dagen bovenstaande
problemen kunnen worden be
antwoord.
Wat wij ons afvragen is of het
gemeentebestuur de beantwoor
ding van al dit gevraag nu serieus
moet nemen. Volgens ons past op
al deze vragen slechts een weder
vraag. Of het door ruim 1400 bur
gers gekozen raadslid nu echt
vindt dat hij zijn geld (circa 21.000
gulden bruto per jaar uit de ge
meentekas) waard is. Misschien
moet Stöxen eens een paar Leid
se burgers bellen met de vraag
wat zij nu vinden van zijn inbreng
in de gemeentepolitiek en de ver
dienste die daar tegenover staat.
i Peter Zuijdgeest
Stadhuistaal
Elke Leidenaar die wel eens een
brief van de gemeente heeft ont
vangen of de moeite neemt om
kennis te nemen van gemeentelij
ke plannen, weet dat deze stuk
ken vol staan met ingewikkelde
zinnen en ambtelijke uitdrukkin
gen. Stadhuistaal is voor de bur
ger vaak wartaal, zodat een brief
van de gemeente wel drie keer
moet worden gelezen voordat de
boodschap duidelijk is.
De gemeente Voorburg heeft
vorig jaar de strijd aangebonden
tegen het gebruik van stadhuis
taal. Gemeentevoorlichter Peter
Zuijdgeest geeft de Voorburgse
ambtenaren les in begrijpelijk
schrijven en vermijden van amb
telijk taalgebruik.
Ambtenaren uit andere ge
meentes staan sindsdien in de rij
voor de schrijfles. De deelnemers
aan de cursus leren om korte en
eenvoudige zinnen te schrijven
met niet meer dan twee bijzinnen
en om afkortingen en ambtelijke
uitdrukkingen, zoals 'met betrek
king tot' en 'ten gevolge van', te
vermijden en om op een minder
afstandelijke manier te schrijven.
Tien ambtenaren van de ge
meente Leiden, werkzaam bij de
Sociale Dienst, hebben de afgelo
pen weken de cursus 'begrijpelijk
schrijven' gevolgd. Tijcfens de les
sen werden de Leidse ambtena
ren geconfronteerd met ingewik
kelde teksten van eigen hand.
Een voorbeeldje uit een brief
waarin iemand wordt meege
deeld dat zijn uitkering wordt be
ëindigd. In de brief staat: "Indien
u meent dat bijstand is geweigerd
in strijd met een in het algemeen
rechtsbewustzijn levend beginsel
van behoorlijk bestuur dan kunt
u op grond van artikel 84, 2e lid
van de algemene bijstandswet,
een verzoek indienen om herzie
ning". Deze zin werd terugge
bracht tot: "Wanneer u vindt dat
ik de bijstand ten onrechte heb
beëindigd dan kunt u daartegen
bezwaar maken".
Peter Zuijdgeest: "Aanvanke
lijk hebben ambtenaren er wel
moeite mee de nieuwe stijl te
waarderen. Vooral juristen zijn
verdedigers van de stadhuistaal.
Vaak vindt men de orginele
schrijfstijl serieuzer of interes
santer en noemt men de nieuwe
schrijfstijl kleutertaal. Ik wijs dan
altijd maar naar de krant. Daarin
komen ook niet de ingewikkelde
zinsconstructies en moeilijke
woorden voor die ambtenaren ge
bruiken. Terwijl de krant toch
heel serieus wordt genomen".
Gistermiddag ontvingen de
tien ambtenaren van de Gemeen
telijke Sociale Dienst het getuig
schrift van deelname aan de cur
sus. De Leidse overheidsdiena
ren zijn ervan overtuigd dat het
even terugkeren in de schoolban
ken niet voor niets is geweest. Pe
ter Zuijdgeest vindt dat de lessen
voor meer Leidse ambtenaren
hard nodig zijn, maar heeft nog
geen nieuwe aanmeldingen uit
Leiden gekregen. Daar begrijpen
wij nou weer niets van.
Starters
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland houdt woensdag 27 sep
tember een bijeenkomst voor startende
ondernemers. Deze wordt van 20.00 tot
22.30 uur gehouden in De Schelft aan de
Maandagsewetering 202 in Noordwijker-
hout. Programma en aanmeldingsformu
lier aan te vragen via telefoon 250500.
Prestatieloop
De NZH houdt zaterdag 30 september
een prestatieloop door de Leidse Hout.
Deelnemers kunnen kiezen uit afstanden
van 2, 5, 10, 15 en 21,1 kilometer Start
(om 13.30 uur) en finish zijn bij de NZH-
garage aan de Rijnsburgerweg. Aanmel
den kan via telefoon 220995 of 01718-
71419. De loop gaat gepaard met mu
ziek.
coc
De Leidse Werkgroep Homoseksualiteit-
/COC begint binnenkort weer met een
gespreksgroep voor mensen die erach
ter zijn gekomen dat zij homoseksueel
zijn. Meer informatie en aanmelden bij
Jeroen, telefoon 214285 of Jan, telefoon
01711-12141.
SP
De Hulp- en Informatiedienst van de SP
houdt donderdag 28 september van
19 00 tot 20 00 uur spreekuur in het pand
Groenesteeg 33.
Hard Core
Lethal Gospel en Moengo Tapo treden
zaterdag 30 september op in het Bree-
huys. Lethal Gospel speelt wat wordt ge
noemd venereal rock' De zaal gaat om
21.00 uur open.
Jeu de boules
De Eerste Leidse Petanque Club Hele-
boule houdt 30 september voor het eerst
een Haring- en Wittebroodtoernooi,
waaraan zo'n 66 gerenommeerde spe
lers deelnemen De wedstrijden worden
gehouden in een tent op het Arsenaal-
plein. Het toernooi begint om 10.30 uur
en duurt tot ongeveer 17.00 uur.
Atletiekdag
Atletiekvereniging Holland houdt op 1 ok
tober een atletiekdag voor (lichamelijk)
verstandelijk gehandicapten. Doel is om
kennis te maken met de diverse onder
delen van atletiek. Er wordt gesport met
zowel gewoon als aangepast materiaal.
Aanvang 11.00 uur. einde 14.00 uur. Op
geven en informatie bij Rob Stoop, tele
foon 225042, Marieke Loos, 01715-1783
of Arie v.d. Vlist. 312974.
