Voortbestaan pontje
opnieuw ter discussie
DE Tim 1'kroniek over
VAN TÖEMêM^
Jongens betrapt bij plaatsen zendapparatuur
Besturen ziekenhuizen zijn
weer in gesprek over fusie
Vogelinformatiebord onthuld
HETTEVELINGSHOFJE
OF ...HET WYBERTJE..
PAGINA 8
REGIO
MAANDAG 10 APRIL 1989
Duo (13 en 14 jaar)
driemaal betrapt
bij stelen oud ijzer
ALPHEN AAN DEN RIJN - Wie
niet horen wil, die moet maar voe
len. Nadat Alphense agenten zowel
vrijdag- als zaterdagavond twee jon
gens van 13 en 14 jaar duidelijk had
den gemaakt, dat zij van het lood en
het koper bij een dichtgetimmerd
pand aan de Raadhuisstraat moes
ten afblijven, werden ze gister
avond meegenomen naar het bu
reau. Andermaal troffen agenten
het tweetal bij het pand aan, op
nieuw om het waardevolle oud-ijzer
weg te nemen. Tegen de twee is pro-
ces-verbaal opgemaakt, maar ge
zien hun leeftijd is niet duidelijk of
ze strafrechtelijk worden vervolgd.
Man dronken, vrouw ook
BOSKOOP - Een 24-jarige vrouw
uit Boskoop heeft zaterdag een pro
ces-verbaal gekregen omdat zij
dronken en zonder rijbewijs achter
het stuur zat.
Tegenover de politie verklaarde
de vrouw later dat ze was gaan rij-1
den omdat haar vriend dronken
Driftkikker vliegt
politieman aan
TER AAR - Een inwoner uit Ter
Aar heeft gisteravond een proces
verbaal gekregen voor het rijden
onder invloed en het vernielen van
een adem-analyse-apparaat.
Op de provinciale weg tussen
Nieuwveen en Nieuwkoop was de
24-jarige jongen met hoge snelheid
tegen een lantaarnpaal gereden,
waarbij hij enkele lichte verwon
dingen opliep. Hij werd meegeno
men naar het bureau, waar hij na
één keer blazen een politieman aan
vloog. De jongen verklaarde dat hij
alleen wilde blazen als zijn ouders
erbij waren.
Tijdens zijn woedeaanval had hij
echter de blaas-apparatuur ver
nield, zodat de politie met de jongen
en zijn ouders naar Alphen moest
uitwijken om alsnog een blaastest
af te nemen.
Proefperiode veer Valkenburg-Rijnsburg loopt af
VALKENBURG De stichting Valkenburgs Pontje beslist eind deze maand of het voet-
veer tussen Valkenburg en Rijnsburg in de vaart blijft of dat maar beter een punt kan wor
den gezet achter het project. Het veer is op 16 januari weer in de vaart gekomen nadat de
vorige pontbaas ermee was gestopt De stichting stelde een proeftijd van drie maanden in
om te bezien of het tolgeld wel genoeg oplevert om de twee nieuwe pontbazen te betalen.
"Formeel gezien loopt de proefpe
riode deze week af, maar we werken
niet zo strikt. De komende weken
zullen we met de betrokkenen ge
sprekken voeren en dan beslissen
we eind deze maand of en hoe we in
de zomer verder gaan. Daarbij over
wegen we ook de mogelijkheid om
de pont in het weekeinde te laten
varen", is het enige dat mevrouw A.
Westerink, voorzitter van de stich
ting, op dit moment kan zeggen. "In
elk geval blijft het pontje voorlopig
gewoon in de vaart".
Voor de exploitatie heeft de stich
ting het werkvoorzieningschap 't
Heem in Katwijk ingehuurd. Het
schap stelde twee pontbazen aan.
Een van hen, Arie van Wijk, is van
mening dat de proefperiode in de
verkeerde tijd valt: "Je merkt dat de
belangstelling voor het pontje er
wel is, maar in deze periode komen
er natuurlijk veel minder mensen
dan in de zomer. Daar moet je het
uiteindelijk van hebben".
Van Wijk, die al zo'n veertien jaar
voor het werkvoorzieningenschap 't
Heem werkt, werd vlak na het ver
liezen van zijn baan op een camping
gevraagd om op het pontje te wer
ken. Van Wijk wilde dat graag, maar
op voorwaarde dat hij een tijd proef
kon draaien aangezien hij in het ver
leden ernstige rugklachten heeft ge
had. Er werd hem toen echter niet
verteld dat er voor het pontje even
eens een proefperiode was inge
steld.
Samen met Jan Koetsier houdt Van
Wijk het pontje draaiende. Bij
slecht weer is er een omzet per dag
van rond de vijfenveertig gulden,
terwijl de omzet bft mooi weer zeker
drie keer zo hoog is. Om dit aan te
tonen laat de pontvaarder een lijstje
zien van een week met veel regen en
een bij prachtig weer. Het verschil
is duidelijk zichtbaar. "Dit is na
tuurlijk niet de beste tijd voor een
proefperiode", zo zegt Van Wijk.
Het plan om het pontje ook in de
weekeinden te laten varen is nog
steeds niet van de grond gekomen.
Dat terwijl er door de Valkenbur
gers en Rijnsburgers wel geregeld
om wordt gevraagd. Vooral inwo
ners uit de regio die een fiets- of
wandeltocht willen maken, zouden
graag het pontje in hun route willen
opnemen, 's Zomers maken veel
Valkenburgers van het pontje ge
bruik om naar het zwembad in
Rijnsburg te gaan. Bij een dienst in
het weekeinde draaien de pontba
zen echter extra uren. Dat is voor 't
Heem een dure zaak. "De pont moet
nu al 26.000 gulden per jaar, gemid
deld honderd gulden per dag, op
brengen om ons te kunnen beta
len", aldus Van Wijk.
Daarnaast wordt er volgens Van
Wijk door de stichting niet erg opti
mistisch gedacht. "Laatst waren de
kaartjes op. Toen ik om nieuwe
vroeg, kreeg ik te horen dat daar be
ter mee gewacht kon worden omdat
nog beslist zou worden of het pontje
zou blijven. Wanneer dat niet het ge
val was, zou dat zonde zijn van de
kaartjes".
Ook wordt nog niet erg veel recla
me gemaakt voor het pontje. Van
Wijk heeft een tijd terug wel een le
raar het idee voorgelegd een fiets
tocht voor zijn leerlingen te houden
langs het pontje. Verder doet hij zelf
weinig aan reclame en voor zover
hij weet wordt dat ook niet door de
gemeente gedaan.
Dat het leven van het Valken-
burgse pontje niet over rozen gaat,
blijkt wel uit het verleden. Veerman
Siebert voer twintig jaar lang het
pontje en stopte uiteindelijk om ge
zondheidsredenen. Het pontje lag
enige tijd stil totdat Fred Verkuil
het werk overnam en al weer een
jaar later overdeed aan Amsterdam
se vrienden: Jan Vasse en Peter Vet.
Het feit dat er daarmee een vrouwe
lijke pontbaas was, stuitte enkele
Valkenburgers tegen de borst. Maar
dat was niet het enige. Ook de Am
sterdammers waren niet erg te spre
ken over de manier waarop het pu
bliek zich gedroeg. Het stel, dat in
middels een woning in Valkenburg
had gekregen, kapte afgelopen na
jaar met het werk. Daarmee lag het
pontje stil.
Ergernis bij de bevolking was het
gevolg. Veel schoolgaande kinde
ren moesten omfietsen nu het
pontje niet meer voer. Omdat nie
mand de veerrechten wilde kopen,
werd uiteindelijk de stichting Val
kenburgs Pontje in het leven geroe
pen.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Belangstellenden uit het gehele land woonden afgelopen zaterdag in Aarlander-
veen een optreden bij van de legendarische Engelse brassband Black Dyke Mills. Deze formatie, met zeven Europe
se titels ongeëvenaard, gaf afgelopen weekeinde twee concerten in Nederland en één in België.
Omdat het optreden van de band vrijdagavond in Friesland was uitverkocht, kwamen zelfs nog belangstellen
den uit het noorden naar de rooms-katholieke kerk in Aarlanderveen. De organiserende vereniging DSS was in de
voorverkoop negentig procent van de kaarten kwijtgeraakt en had dus nog enkele plaatsen beschikbaar. Toen
Black Dyke Mills de eerste klanken verspreidde, was de kerk met driehonderd zitplaatsen eveneens vol.
De band bestaat uit semi-professionele muzikanten. Ze zijn in dienst van een textielbedrijf, dat de muzikanten f
in staat stelt dagelijks zo'n drie, vier uur te repeteren. De groep bestaat uit dertig leden, het gebruikelijke aantal
brassband. Die telt doorgaans 24 of 25 blazers en 5 of 6 slagwerkers. Gedurende het gevarieerde program-
modern tot klassiek, werden verscheidene solo's ten gehore gebracht. (foto Ben de Bruyn)
ALPHEN AAN DEN
RIJN - De Alphense po
litie heeft zaterdagmor
gen in alle vroegte twee
jongens aangehouden,
die voorbereidingen trof
fen om een illegale zender
te plaatsen in een lift
schacht van een flat aan
de Briljantstraat.
De twee, 18 en 20 jaar,
beiden afkomstig uit Al
phen, hielden zich ver
dacht op op een parkeer
plaats. Bij controle trof de
politie in een wagen de
zendinstallatie aan. Na
der onderzoek leerde dat
op de achtste verdieping
het luik naar de lift
schacht was geopend en
dat reeds een anten
nekabel naar het dak was
getrokken.
De twee jongens zijn
door de politie aangehou
den. Ook werd de appara
tuur in beslag genomen.
Voor het overige heeft de
politie de zaak overge
daan aan de radiocontro
ledienst, die tegen de
twee proces-verbaal op
maakt en hen een boete
zal opleggen.
ALPHEN AAN DEN RIJN - De besturen van het Alphense ziekenhuis
Rijnoord en het Elisabeth Ziekenhuis in Leiderdorp (EZL) zijn weer
met elkaar in gesprek over een fusie. Medisch adviseur prof. D. Suur-
mond van Rijnoord en medisch-directeur A. Boesten uit Leiderdorp
inventariseren de komende twee weken de problemen die zijn ont
staan over de vraag of de acute zorg in Alphen moet blijven. Als zij tot
de conclusie komen dat er mogelijkheden zijn om het geschil op te los
sen, gaan de medische staven van beide instellingen het fusieplan ver
der uitwerken, zo heeft voorzitter A. Berntsen van Rijnoord vanoch
tend meegedeeld.
De fusie-besprekingen werden eind maart afgebroken, terwijl het
ministerie van WVC had geëist dat het fusieplan op 31 maart in grote
lijnen rond moest zijn. In een nieuwè brief aan de besturen wordt ge
sproken over de datum van 14 april, de dag voordat de erkenning van
Rijnoord afloopt. Volgens Berntsen hoeft vrijdag het fusieplan nog niet
te worden gepresenteerd. "Dan moeten we melden over welke punten
we het eens zijn, en dat is niet zo moeilijk, want over een groot aantal
onderdelen is al overeenstemming bereikt".
Een voorlichter van het ministerie interpreteert de brief anders: "Je
zou die bewuste zin als heel vrijblijvend kunnen opvatten. Maar ik
weet dat de achterliggende idee is dat het fusieplan op 14 april in grote
lijnen op papier moet staan. Er zit druk achter, want de verlenging van
de erkenning van Rijnoord houdt daarmee verband". De woordvoerder
verwacht dat over de bedoeling van de brief deze week nog contact tus
sen de besturen en WVC zal zijn.
Mevrouw L. Stolker-Nanninga onthult e
soorten die in de Hoogewegpolder leven.
NOORDWIJK - Op de picknick
plaats langs de provinciale weg ter
hoogte van de Hoogewegpolder is
zaterdagmorgen een informatie
bord over weide- en trekvogels ont
huld. Gedeputeerde mevrouw L.
Stolker-Nanninga verrichtte de offi
ciële handeling. Op het bord staan
alle vogelsoorten die in de Noord-
wijkse polder voorkomen.
Het bord is onder leiding van de
Vereniging voor Natuur- en Vogel
bescherming Noordwijk vervaar
digd door mevrouw E. de Geus. De
kosten voor het bord werden be
taald uit een gift die de vereniging
heeft gekregen uit de opbrengst van
het Nationaal Geschenk ter gele
genheid van het huwelijksjubileum
van prinses Juliana en prins Bern-
hard. De provinciaal consulente
voor natuur- en milieu-educatie en
het Wereld Natuurfonds hebben
hierbij bemiddeld.
Op het parkeerterrein langs de
provinciale weg kunnen ook fiet
sers komen die over het fietspad
naast de autoweg rijden. Zodoende
wordt een spoot publiek geïnfor
meerd ovër ae belangrijkste vogels
die in de polder leven. Niet geheel
toevallig staat het bord tevens bij
dat deel van de Hoogewegpolder
waar onder meer de gemeente
Rijnsburg graag kassen wil bou
wen. De vereniging heeft zich daar
tot nu toe steeds fel tegen verzet,
omdat juist in het zuidelijk deel van
de polder veel vogels broeden. Ko
mende woensdag zullen provinciale
staten van Zuid-Holland zich over
de kwestie uitspreken.
MAANDAG 10 APRIL
Leiden
ruil- en veilingavond De Post
zegelvrienden. gebouw De Linde.
Herenstraat, zaal open om 19.00
uitvoering 'Black Africa'. Natio-
concert in de 'Sonaten-cyclus',
door Alwin Bar (piano), werk van
Brahrtis. aanvang 20.15 uur in de
al van K&O. Oude Vest.
jarlkampioenschap van Voor
schoten, aanvang 19.30 uur in Het
Wapen van Voorschoten.
DINSDAG 11 APR4L
Alphen
informatieavond over vluchte
lingenopvang in Traiskirchen, met
actie voor Alphenaar Jan de lan
ge, aanvang 20.00 uur in de Kruis
kerk, Gouwestraat 5.
ruilavond Nederlandsche Ver-
eeniging van Postzegelverzame
laars. aanvang 20.00 uur in Hotel
Toor, Stationsplein.
Katwijk
sporten voor mensen met CA
RA olv een fysiotherapeut, van
15.30 tot 16.30 uur in sportzaal
Boorsma, Zwanenburg.
oecumenisch avondgebed in
de Oud-Katholieke kerk, Zoeter-
woudse singel, 17.00-17.30 uur.
voorstelling v
Berg met zijn
noeg gewacht'.
14.30
ir (theater overdag) en 20.15 uur
n de Leidse Schouwburg.
lezing over zeventiende-eeuw-
se schilderskunst, met name over
de portretschilderkunst en Frans
Hals, door mevr. M. Schippers-
Wassenaar
lezing over China, door mevr.
M.S. Knaap-Meeuwen, Stichting
Backershagen, aanvang 20.00
het Rijnlands Lyceum,
WOENSDAG 12 APRIL
Alphen
midweekconcert Streekmu
filmochtend .,vw..w,.,
toond wordt 'Erendira' van Gabriel
Marquez, aanvang 9.30 uur in
buurthuis 1 Spoortje, Bernhardka-
familievoorstelling 'De Draak',
door Het Vervolg, aanvang 19.00
lur in de Leidse Schouwburg.
concert 'Oude Muziek in Oud
heden', door Loeki Stardust Blok
fluitkwartet, aanvang 20.15 uur in
de Kapelzaal van K&O. Oude
Vest.
informatiepunt gemeenschap
pelijk wonen, van 20.00 tot 21.00
mr bij Vereniging Centraal Wo-
ten, Gerestraat.
voorstelling 'Victor ou les en*
fants au pouvoir', door Saint-La-
i, aanvang 20.30 uur in het
Lak-Theater.
Leiderdorp
bridgen in het Bridgecentrum
Leiderdorp, Bernhardstraat, aan
vang 13.30 uur.
Oegstgeest
zomerkleding- en speelgoed
beurs, inname van 9.00 tot 14.00
uur, verkoop van 15.00 tot 19.00
uur, Gemeente Centrum, Lijtweg.
DONDERDAG 13 APRIL
Alkemade
uitreiking Oud Alkemede prijs
door de Stichting Oud Alkemade,
om 20.00 uur in zaal Heemskerk,
Langeweg.
Alphen
concert Vera Beths (viool) en
anderen, aanvang 20.15 uur in de
Oudshoornse kerk.
Leiden
lunchconcert Joost van Boek
hoven (piano). werk van
Gershwin, Beethoven en Brahms,
van 12.45 tot 13.30 uur in de Ka
pelzaal van K&O. Oude Vest.
dia-klankbeeld presentatie
'Safarie-reis Kenia', door J.J. Ale-
wijn, aanvang 20.15 uur in de Ka
pelzaal van K&O, Oude Vest.
Zelfs de putdeksels naast de toegangsdeur in het poortgebouw van het
Tevelshofje, zijn tn de voor dit hofje zo typische ruitvorm gemaakt, (foto
Henk Bouwman)
De plattegrond van het Tevelshofje waaraan het hofje zijn bijnaam
'het Wybertje' dankt en die uitgangspunt was voor de vorm van de huis
jes, de vloertegels in de hal en de pomp.
ook bij het Tevelshof toe. Teke
nend hiervoor is de indrukwek
kende entree van dit overigens
eenvoudige hofje.
Van der Helm benutte de be
schikbare lap grond optimaal en
gaf het hofje een ruitvormige plat
tegrond. Hij voerde deze ruit
vorm in alle onderdelen van het
hofje consequent door zodat de
plattegronden van de huisjes, de
hal, de regentenkamer en verder
het straatje, de pomp, de putdek-
wen. Overal in onze stad, vooral
aan het Rapenburg vinden we
nog zeventiende eeuwse gevels
waarin elementen uit de klassie
ke architectuur zoals pilasters,
frontons en kroonlijsten, gemak
kelijk zijn te herkennen.
Van der Helm paste deze stijl,
zij het in vereenvoudigde vorm,
seis en zelfs de kroonlijsten van
de ingangspartij schuin zijn. Ook
voor de vloer van de hal werden
speciaal ruitvormige tegels ver
vaardigd.
Merkwaardig
Het is overigens merkwaardig dat
hij een hofje met maar 12 huisjes
had ontworpen. De reden hiervan
is onbekend. De 12 huisjes ston
den in twee ryen van zes tegen
over elkaar. Deze toestand bleef
bestaan tot 1679, dus tot na zyn
dood. In 1679 besloten de regen
ten toch nog tot uitbreiding van
het hof met acht huisjes. Deze
acht huisjes kwamen tot stand
onder leiding van architect
Anthonie van Breetvelt die Van
der Helm inmiddels was opge
volgd als stadsmeestertimmer-
man. Met vier huisjes aan elke zij
de werd het hof gesloten.
Rond 1782 werd de regentenka
mer gemoderniseerd en kregen
ook de huisjes een grote onder
houdsbeurt waarbij onder andere
de schoorstenen werden vervan
gen en de daken en goten werden
gerepareerd. In 1789 volgde
tweede renovatie waarbij archi
tect Andries van Warendorp
werkzaamheden verrichtte j
huisjes en regentenkamer.
Tegenwoordig wordt het hofje
nog steeds beheerd door een col
lege van regenten. De bewoners
zijn echter wat jonger dan die in
de zeventiende eeuw: de huisjes
worden nu verhuurd aan studen
ten.
BIANCA VAN DEN BERG
Wie in de zeventiende eeuw op
leeftijd kwam, trok in de meeste
gevallen in bij familie om zo ver
zekerd te zijn van een verzorgde
oude dag. Wie geen familie had
kon worden ondergebracht in zo
genaamde arme- of oudelieden-
huizen, in provenierswoningen,
gasthuizen of in hofjes. Met name
de hofjes genoten de voorkeur.
In Leiden zijn in de zeventien
de eeuw veel van deze hofjes ge
sticht. De stad beleefde een perio
de van economische bloei (de tex
tielbranche) en veel welvarende
kooplieden stichtten hofjes in de
hoop dat hun namen op deze ma
nier nog eeuwen zouden voortle
ven. In het testament van de
stichter werden vaak de regels
van de hofjes vastgelegd waar
naar de bewoners moesten leven.
In de regel bestond een hofje
uit vier vleugels met huisjes om
een binnenhof met pomp. Wan
neer er genoeg ruimte was, voor
zag men de ingang van een in
drukwekkend poortachtig ge
bouw met een hal waardoor het
hofje kon worden bereikt. Boven
die hal bevond zich de regenten
kamer. De entree en de regenten
kamer waren vrij luxueus uitge
voerd in tegenstelling tot de huis
jes, die doorgaans vrij sober wa-
Het eerste college van regenten
moest zorgen dat het hofje van
het nagelaten geld werd gebouwd
en een langdurig beheer mogelijk
was uit de rente van het kapitaal.
De bewoners van hofjes waren
vaak vrouwen die in staat waren
een eigen huishouding te voeren,
zoals ex-dienstboden. Een portier
zorgde voor naleving van de re
gels. De bewoners kregen zoge
naamde preuven uitgereikt, dit
waren dagelijkse benodigdheden
als brood, bier en turf.
Het Tevelingshof
Het Tevelingshofje (ook wel Te
velshofje genoemd) werd gesticht
door de rijke koopman Charles
Tevel. Hij was in de Spaanse tijd
met zijn familie uit Yperen via
Engeland naar de noordelijke Ne
derlanden gevlucht. Charles
stierf in 1655 en liet in zijn testa
ment opnemen dat met zijn kapi
taal, afgezien van het erfdeel van
zijn enige broer, Jacob, een hofje
van 12 huisjes moest worden ge
realiseerd. Jacob maakte in 1661
eveneens zijn testament op waar
in hij bepaalde dat hij en zijn
vrouw Elisabeth van der Vinct,
middels een legaat, het hofje zou
den uitbreiden met nog eens acht
huisjes.
Op 27 juli 1666 mat landmeter
Johannes Dou het terrein waarop
de regenten van het langverwach
te hofje hun keus hadden laten
vallen. Het betrof een ruitvormig
perceel aan de rand van de stad.
Voor het ontwerp ging men in zee
met stadsmeestertimmerman
Willem van der Helm.
Hollands classicisme
Van der Helm was van 1662 tot
aan zijn dood in 1675 hoofd van de
stadstimmerwerf. Uit hoofde van
zijn functie ontwierp hij tussen
1664-1671 vfjf Leidse stadspoor
ten. In de negentiende eeuw zijn
er drie gesloopt, maar gelukkig
kan men de Zijlpoort en de Mors-
poort nog altijd bewonderen.
Van der Helm had invloed on
dergaan van onder andere zijn
voorganger op de stadstimmer
werf, Arent van 's-Gravesande,
die de Marekerk heeft ontwor
pen. Van der Helm werkte in de
stijl van het Hollands classicisme.
Deze stijl was in de zeventiende
eeuw zeer populair en ging terug
op de vormen van de tot klassiek
uitgeroepen antieke, voorname
lijk Romeinse, bouwkunst.
Stadhouder Frederik Hendrik
en Constantijn Huygens hadden
deze stijl in de Nederlanden geïn
troduceerd en architecten als Ja
cob van Campen (Paleis op de
Dam, 1648-1655) en Pieter Post
(Waag in Leiden, 1657-1658) werk
ten hierop door. Zij hadden een
enorme invloed op architecten als
Van 's-Gravesande en Van der
Helm. De stijl was streng (propor
ties waren van groot belang) en
imposant en daarom bij uitstek
geschikt voor openbare gebou-
