Export maakt forse groei door in 1988 Fokker moet produktie snel uitbreiden Weinigen mijden de markt Nieuwe record kaasuitvoer Eerste digitale telefoonnet in Rotterdam Braks: prijzen landbouw mogen niet verder omlaag Verwachte grote orders vereisen spoedige levering DINSDAG 7 MAART 1989 ECONOMIE PAGINA 7 ROTTERDAM (GPD) - Rotterdam krijgt dit najaar als eerste stad in Europa een openbaar digitaal tefe- foon- en datanet: het Integrated Service Digital Network (ISDN). Bedrijven kunnen over dat 'opge poetste koperen telefoonnet' ten minste dertien keer sneller teksten, beeldinformatie en computergege vens naar elkaar versturen. Het project in Rotterdam vervult in Nederland een voortrekkersrol, de bedrijven speciale randappara- Pas in 1992 zal PTT Telecom het tuur worden aangebracht. ISDN commercieel aanbieden in al le vier de grote steden. Voorlopig ren, maar het gaat de bedrijv vooral om snellere communicatie mogelijkheden. In afwachting van - een Europese standaard voor de pYfTJl rnntTnlpQ datacommunicatie zal ISDN voor- CAU a lopig de Duitse standaard toepas sen, omdat in Rotterdam vooral transportbedrijven op het net Fokker adviseert SCHIPHOL (ANP) - Fokker heeft den aangesloten. Bovendien is Rot- de gebruikers van Fokker 100-vlieg- terdam de grootste 'Duitse' haven, Volgens directeur P.P.'t Hoen uittevoere van PTT Telecom investeert de PTT gestel. Dit tuigen geadviseerd extra inspecties an het hoofdlandings- gebeurd naar aanlei- PTT Telecom maakt koperen digitaal netwerk, ding van het ongeval met de KLM- omdat het gebruik van glasvezels Fokker 100, zondag op de luchtha- het op grote schaal nog veel te duur i i Genève. Dit heeft E.J. Ne- zullen im Rotterdam dertig tot vijf- ISDN gebruik van het bestaande Per aansluiting komt dat nog op een derkoorn, lid van de raad van be- tig bedrijven kunnen meedoen via koperen telefoonnet. Eén enkele te- mihoen gulden. Pas als de technolo- stuur van Fokker, gisteren meege- speciaal daarvoor ingerichte te- lefoonaansluiting bestaat uit twee lefooncentrale aan de Botersloot. De kosten ongeveer 15 miljoen gulden, Momenteel kan DEN HAAG (ANP/GPD) Het Nederlandse bedrijfsleven heeft vorig jaar voor 203 mil- jard gulden uitgevoerd. Dat is negen procent meer dan de 187 miljard van 1987. Het is voor het eerst sinds 1985 dat de grens van 200 miljard weer is overschreden. Het ministerie van computerinformatie alleen economische zaken heeft deze cijfers gisteren bekendgemaakt. dems over het telefoonnet kaar versturen of direct via dure bij hoeft de PTT geen 8'. Frankrijk en Nederland geven de PTT gehuurde datalijnen. Bij kabels te leggen, een 7,5, Groot-Brittannië hout het ISDN zijn echter geen modems of i 6,5. huurlijnen meer nodig. Wel moet in Het handelsoverschot (export i importen gulden ingekocht, 17 procent meer port) steeg van 3,1 miljard gulden dan in 1987. Ook de invoer van elek- 1987 tot 7,4 miljard vorig jaar. Dë trische apparaten nam toe tot een procent waarde van 15,2 miljard, ofwel elf procent meer. De import van zuivel- produkten steeg met 28 procent tot 5,3 miljard gulden. Het sterkst groeide in 1988 de ex port naar Spanje. Dat jonge EG- land kocht in Nederland voor 3,8 miljard gulden goederen in, 25 pro cent meer dan in 1987. Naar Dene marken steeg de uitvoer met 21 pro cent tot een waarde van 3,5 miljard gulden. De uitvoer naar het Vere nigd Koninkrijk steeg met 13 pro cent tot 21,9 miljard gulden. De importen groeiden het sterkst uit de Verenigde Staten. Neder landse ondernemingen kochten daar vorig jaar voor 15 miljard gul den in, 13 procent meer dan in 1987. In Frankrijk werd voor 14,9 miljard ingekocht. Dat is elf procent meer dan in 1987. De importen vanuit de Sovjetunie daalden met 19 procent tot een waarde van 2,8 miljard gul den. koperen draadjes, die dadelijk elk het project bedragen de snellere digitale informatie kun- nen versturen. De verstuurde infor- Europa matie wordt bovendien-zodanig be- lo- werkt dat de lijnen steeds ten volle el- worden benut. Voor het project telefoon- genoeg is gevorderd proefd en er een grote vraag ontstaan door een hausse aan beeld- deeld. Op dit moment vliegen 15 Fokker telefoons, is de aanleg van een uit- 100-vliegtuigen bij drie maatschap- gebreid glasvezelnet volgens hem pijen. Behalve de KLM zijn dat pas nodig. Ondertussen zal het ko- Swissair en Inter-Canadian. Hoewel peren ISDN gewoon kunnen voort- er officieel geen mededelingen over bestaan, net zoals het huidige gewo- worden gedaan, wordt bij de dege- telefoonnet voor particulier ge- lijk de zeer harde landing v a het ISDN bruik nog jaren lang naast het ISDN fortuinlijke Fokker 100 bij de dis met ïiljard tot 196 miljard gulden. Aan de exportkant traden belang rijke waardestijgingen op bij de ver koop van machines, kunststoffen en auto's. De uitvoerwaarde van machines steeg met 18 procent tot 19,5 miljard gulden. Aan kunststof fen werd voor 13,9 miljard gulden uitgevoerd, 17 procent meer. De uit voer van Nederlandse auto's steeg met 16 procent tot een waarde van 7,3 miljard. Waardedalingen deden zich voor bij de uitvoer van brandstoffen en optische apparatuur. De teruggang bij de eerste groep bedroeg 16 pro cent en bij de tweede vijf procent. De brandstoffenuitvoer had een waarde van 17,3 miljard gulden, die van de optische instrumenten 6,2 miljard. Aan de invoerkant stegen de ma chine-aankopen in het buitenland. Vorig jaar werd voor 26,4 miljard Arrestaties in Japans schandaal TOKYO (Rtr/AFP) - De vroege re president-directeur van Nip pon Telegraph and Telephone Corporation NTT, Hisashi Shin to, is gisteren samen met zijn 63- jarige secretaris Kozo Maruta gearresteerd wegens zijn aan deel aan het Recruit-schandaal dat al heeft geleid tot het ontslag van enkele ministers. Dit heeft de Japanse justitie bekendge maakt. De arrestaties van Shinto en zijn secretaris volgden op de ar restaties van vier andere betrok ken bij het schandaal, onder wie de oprichter van het bedrijf. Shinto trad eind vorig jaar af na berichten dat hij in 1986 met voorkennis aandelen Recruit Cosmos had gekocht die hij ver volgens met een flinke winst doorverkocht toen het bedrijf een beursnotering kreeg. In ruil daarvoor zoü Shinto Recruit NTT-faciliteiten hebben ver leend en twee in de VS aange schafte supercomputers aan het bedrijf hebben verkocht. Kaas Het gaat erg goed met de afzet en vooral de export van kaas. Vorig jaar werd een recordhoeveelheid van 400.000 ton uitgevoerd. In Duitsland zit de groei vooral in Beieren. In Frankrijk stagneert de groei mede door de daar gemaakte Maasdammer. In België heeft het marktaandeel onder druk gestaan, maar is de weg omhoog weer inge slagen. Naar Groot-Brittannië vindt een wiselende hoeveelheid Edam mer zijn weg, maar Nederland voert ook Cheddar - de meest verkochte -kaassoort in dat land naar het Verenigd Koninkrijk uit. Nederland mag dan het land van tulpen en molens zijn, in het buiten land wordt het imago vooral be paald door kaas. Op Groot-Brittan nië na wordt kaas het eerst ge noemd bij de vraag waar men bij Nederland of Holland aan denkt.. "Bloemen in het algemeen en tul pen in het bijzonder volgen op grote afstand", zo zegt directeur Van Vel den van het Nederlands Zuivelbu- reau. Zijn bureau heeft daar een on derzoek naar verricht. Nederland is nog steeds de groot ste kaasexporteur ter wereld. Vorig jaar kwam dat niet zozeer tot uiting in de afgezette hoeveelheid als wel in de waarde van die uitvoer. Door het tekort aan melk steeg de kaas- zal worden gebruikt. over de oorzaak betrokken. BRUSSEL (ANP/GPD) - Minister Braks van landbouw heeft gisteren in Brussel begrip getoond voor de moeilijke positie van de Nederland se akkerbouwers. Bij de hervatting het prijzenoverleg in de EG- waarin de EG graan tegen de mini mumprijs opkoopt te bekorten en verder te snijden in de vergoedin gen voor tijdelijke opslag van graan wees Braks gisteren van de hand. Braks gaf gisteren echter toe dat de nisterraad zei Braks dat er dit jaar voorgestelde forse verlaging in de geen extra prijsverlagingen mogen komen. Braks hield wel vast aan de vorig jaar gemaakte afspraak om de graanprijs met drie procent te verla gen. Die prijsverlaging is een auto matisch gevolg van de overschrij ding van de produktiedrempel van 160 miljoen ton. Het voorstel Commissie oir HEINKENSZAND Landbouwersinwoners van de gemeente Borsele en actievoerders van de pressiegroep Stop Borssele hebben gisteren bezwaar gemaakt tegen de komst van de centrale organisatie voor radio-actiefaf- val (Covra) naar het industriegebied Sloe. De Covra wil daar een opslagterrein, recht tegenover de kerncentrale van Borssele, voor de opslag en verwerking van al het Nederlandse radio-actieve afval uit ziekenhuizen en kern centrales. (toto ANP) DEN HAAG (ANP) De markt mag zich verheugen in een warme belangstelling van het publiek. Slechts 15 procent van de bevolking komt er nooit. Dat betreft vooral 55-plussers en alleenstaanden die werken. Toch kan het imago van de markt worden verbeterd door een beter op de klant afstemde benadering en het be strijden van 'sfeer bedreigende elementen'. Het Economisch Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (EIM) komt tot deze conclusies in een on- prijs tot recordhoogte. Daardoor derzoek dat werd uitgevoerd in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel. Het onderzoek werd gehouden onder ruim 2000 personen van 18 jaar en ou der in de regio's Rotterdam, Den Bosch, Enschede en Groningen. Cao-Vervoer De KVO (Katholieke Vervoerders Organisatie) zal het akkoord over de nachttoeslag in de nieuwe cao-weg- vervoer niet ondertekenen. Afgelo pen vrijdag werden de Vervoers- bonderi FNV en CNV en de werkge versorganisaties NOB Wegtrans port, de KNVTO en de PCB het na langdurige besprekingen eens over deze toeslag. De KVO vindt die re geling echter te ver gaan. Melkprijs Na het afschaffen van de minimum prijs voor melk, zoals bepleit door staatssecretaris Evenhuis (econo mische zaken), zal er een melkoor- log uitbreken die 30 procent van de kleine zelfstandigen bedreigt, zo blijkt uit een onderzoek van de Ne derlandse Melkhandelaren Organi satie en het Vakcentrum-Levens middelen. In een brief aan de Twee de Kamer pleiten de organisaties er daarom voor de bestaande regeling van minimumprijzen te verlengen. Benzine De prijzen van een aantal auto brandstoffen gaan morgen met twee cent per liter omhoog. De richtprijs voor superbenzine aan de zelftankpomp wordt 163 cent per li ter kosten, voor Euro loodvrij 156 cent en dieselolie 87,80 cent per li ter. Dolfinarium Het Dolfinarium Harderwijk is het toeristenseizoen ingegaan onder een nieuwe directeur en een nieuwe eigenaar. De Eibrink Groep in Zwolle, die zich geheel wil toeleg gen op projectontwikkeling en be legging in vastgoed, heeft de aande len overgedragen aan Leisureplan, een onderneming van ir. R.G. de Clerctj. Nieuwe tv De EG is het eens over een snelle Europese ontwikkeling van een nieuwe tv met meer beeldlijnenen (hdtv). Zij zal een Europees consor tium onder leiding van Philips (Ne derland), Thomson (Frankrijk) en Bosch (Duitsland) steunen, omdat de Japanse concurrentie eén hdtv- norm ontwikkelt die de bestaande tv's onbruikbaar maakt. Bedrijfsfonds Het Bedrijfsfonds van de pers heeft minister Brinkman geadviseerd de regeling om verlieslijdende dagbla den financieel te helpen vijf jaar voort te zetten. Totaal is tot nu toe per jaar maximaal vijftien miljoen gulden in noodlijdende kranten ge stoken. steeg de waarde van de export met 10 procent tot 3 miljard gulden. Volgens Van Velden bestaat er weinig twijfel over de kwaliteit van de Nederlandse kaas. Het onder zoek geeft aan dat de Westeuropese consumenten daar rapportcijfers voor geven die variëren tussen de 7 en de 9. De promotie krijgt in België een 8 en in Westduitsland 'bijna een Marktbezoekers komen uit alle lagen van de bevol king, aldus het onderzoek. Het meer of minder naar de markt gaan heeft niets te maken met inkomen of oplei ding, maar veel meer met leeftijd, gezinssituatie en werkkring. De vrouw is doorgaans degene die het initiatief neemt tot het marktbezoek, zo concluderen de onder zoekers verder. Zij is negen van de tien keer verant woordelijk voor de boodschappen en de markt hoort daar gewoon bij. De man gaat eigenlijk alleen mee om mee te helpen en voor de gezelligheid. Vrijwel alleen oudere en alleenstaande mannen doen zelfstandig hun inkopen op de markt. Over het algemeen is het publiek tevreden aanbod van prodükten op de markt en de houding van de kooplieden, aldus het EIM. Toch bestaat er ook kri tiek, vooral op de niet altijd even goede kwaliteit, de soms wat ouderwetse artikelen en ook wel eens op de minder prettig gevonden benadering van de klanten. 'Het bekende 'hè, mevrouwtje' wordt niet altijd op prijs gesteld", zo schrijft het EIM. De meeste kritiek richt zich echter op de markt zelf, en niet zo zeer op het aanbod en de kooplieden. Velen de markt te druk, te rommelig en niet altijd proper. prijzen voor akkerbouwprodukten moeilijk uit te leggen waren aan de achterban op dit moment. Nederland zal ervoor pleiten dat de opslagvergoeding tenminste kostendekkend moet blijven voor de graantelers, die anders hun pro- duktie in een klap, in plaats van ge leidelijk, op de markt zullen gooien, an de Europese Ook zal de minister zich voorlopig ook de periode verzetten tegen een verkorting van de opkoopperiode, daar beide nieu we maatregelen het effect nog zul len verscherpen van de automati sche prijsdaling van drie procent die voortvloeit uit de overschrijding van de produktiedrempel vorig jaar. Ook voor de suikersector, waar de commissie een prijsdaling van 5 procent voorstelt, vindt Branks dat een en ander niet dit jaar moet ge beuren, "hoewel in principe er best iets voor te zeggen valt". Het EG-ar- gument is hier dat de concurrentie positie van suiker tegenover kunst matige zoetstoffen te lijden heeft van het voortdurend hoge prijsni- Luchtverkeer vrijwel plat door staking Eastern MIAMI (AP) Bij de Ameri kaanse luchtvaartmaatschappij Eastern Airlines, waar sinds za terdag wordt gestaakt door het technisch en cabinepersoneel, ligt het luchtverkeer vrijwel plat. De meeste vluchten zijn opgeschort nu de piloten zich merendeels solidair met hun stakende collega's verklaren en het werk hebben neergelegd. De maatschappij voerde zon dag in totaal 93 vluchten uit; het normale aantal is meer dan 1000 per dag. De staking zorgt voor een steeds grotere vervoerscha- os en heeft de maatschappij, die de zevende luchtvaartmaat schappij van de VS is, aan de rand van de afgrond gebracht. Eastern Airlines is eigendom van de zakenman Frank Loren zo, die in vakbondskringen een slechte naam heeft. Drie jaar ge leden vroeg hij het faillissement aan tegen het door hem gekoch te Continental Airlines om een conflict met de vakbonden te beslechten. Eastern heeft de afgelopen tien jaar verliezen opgebouwd van ongeveer een miljard dollar en heeft bovendien nog een schuld van 2,5 miljard dollar Uit de discussie gisteren bleek overigens wel dat er nog een paar marathonzittingen van de land bouwraad nodig zullen zijn voor aleer er een akkoord uit de bus komt. Waar de noordelijke landen bezwaren maken tegen bezuinigin gen voor akkerbouwprodukten (Groot-Brittannië uitgezonderd) heeft het zuiden het moeilijk met prijsdalingen voor citrusvruchten, groenten en fruit. Formeel moet de ministerraad het advies afwachten van het Europese Parlement. Het parlement vergadert pas in april over de prijzen. ADVERTENTIE Er is méér in het geding dan uw aangifte over 1988 SCHIPHOL - Bij Fokker stromen de orders binnen. Sloot vorige week de Franse maatschappij TAT een contract voor acht Fokker 100's, gis teren deed het Britse Air Europe daar nog een schepje bovenop met elf orders en elf opties. En er han gen nog veel grotere orders in de lucht. Zo is American Airlines in de markt voor honderd vliegtuigen. Er is echter één maar. De Amerikanen willen ze snel hebben. Fokker moet zijn produktiecapaciteit snel opvoe ren om dergelijke grote klanten bin nen te halen. door Bill Meijer Het besluit van Fokker om tegelij kertijd twee nieuwe vliegtuigen op de markt te brengen, begint na alle tegenslagen nu vruchten af te wer pen. Over de Fokker 50 als logische opvolger van de zeer succesvolle Fokker Friendship F 27 maakte nie mand zich zorgen. De Fokker 100 was een ander verhaal. Vooral toen bleek dat Fokker met dit vliegtuig voor gigantische aanloopproble men kwam te staan. Fokker zag zich genoodzaakt bij de overheid en de banken aan te kloppen. Forse financiële injecties en succesvolle aandelen-emissies hielden de vliegtuigfabrikant op de been. Hoewel op de eindlijn op Schiphol nog steeds niet alles naar wens loopt, is vergeleken met an derhalf jaar geleden veel .vooruit gang geboekt. Dit jaar denkt Fok ker 33 Fokker 100's te bouwen. Over twee jaar moeten dat er 46 per jaar zijn. Wegkapen Maar dat zijn er niet genoeg. Wil Fokker orders blijven wegkapen voor de neuzen van McDonnell Douglas, Boeing en British Aero space, dan zal het produktietempo verder omhoog moeten. En niet over twee jaar, maar nu. Want hoe wel Fokker nog maar vijftien Fok ker 100's heeft afgeleverd, blijft het orderboek groeien. Net als de aan delenkoers van Fokker. Luchtvaartmaatschappijen en leasemaatschappijen bestelden in totaal 137 vliegtuigen en namen 103 opties. Bij het huidige produktie tempo zal Air Europe pas over enke le jaren haar vliegtuigen krijgen. Toch zegt Fokker al in oktober vol gend jaar met de afleveringen aan Air Europe te beginnen met een tempo van twee per maand. Ook het Franse TAT zal in 1990 vier vliegtui gen krijgen. Ondanks de beperkte produktie capaciteit, is dit volgens de vlieg tuigfabrikant mogelijk omdat de Canadese luchtvaartmaatschappij Wardair akkoord is gegaan met het opschuiven van levering aan haar naar een later tijdstip. Geruchten dat Wardair na de overname door Canadian Airlines International van dé order zou willen afzien worden door Fokker ontkend. De order voor 24 vliegtuigen staat volgens Fokker nog recht overeind. E.J. Nederkoorn, financiële top man van Fokker, bevestigt echter dat los van Wardair snel een be slissing zal worden genomen over een aanzienlijke vergroting van de produktiecapaciteit. Fokker heeft daarvoor drie mogelijkheden: een nieuwe produktielijn in Amerika bij Lockheed, Grumann of Rock well, een Fokker 100- of Fokker 50- lijn opstarten bij Short Brothers of de produktie op Schiphol zelf uit breiden. Noodlijdend De meest waarschijnlijke keuze op dit ogenblik is Short Brothers in Noord-Ierland. Fokker is samen met het Britse General Electric Company (GEC) kandidaat voor de overname van het noodlijdende Shorts van de Britse overheid. Shorts maakt de vleugels voor de Fokker 100. Fokker zou in dit scena rio de civiele vliegtuigbouw overne men en GEC de raketten-divisie. Naast deze combinatie is alleen het Canadese bedrijf Bombardier, fa brikant van watervliegtuigen, nog De Britse overheid heeft al een groot deel van de bankschulden van Shorts gesaneerd. Voor 30 april zal de Britse regering beslissen wie Financieel directeur Nederkoorn va produktie moet snel worden beslist. Shorts mag overnemen. Bij eventu ele overname slaat Fokker twee vliegen in een klap. Ten eerste wordt de produktie van de vleugels veilig gesteld. Ten tweede verwerft Fokker zonder veel geld te investe ren kant-en-klare produktie-facili- teiten. Produktiecapaciteit waar mee Shorts in Belfast de Fokker 50 of de Fokker 100 kan gaan maken. Daarmee kan Fokker snel aan de groeiende vraag voldoen. Volgens Nederkoorn is het niet verstandig om op zulke zaken voor uit te lopen. Fokker kreeg pas afge lopen week beschikking over een vijfhonderd pagina's tellend rap port over de situatie bij Shorts. Dat rapport wordt nu uitvoerig bestu deerd. Maar zeker is dat verhuizing i Fokker tijdens de toelichting op de jongste order: over uitbreiding van de (foto ANP) van bij voorbeeld de Fokker 50- eindlijn naar Noord-Ierland het be drijf op Schiphol in staat stelt de produktiecapaciteit van de Fokker 100 snel tot tachtig per jaar op te voeren. De enige manier om de produk tiecapaciteit op Schiphol te vergro ten is de bouw van een nieuwe fa briek. Hier gaat veel tijd en geld (250 miljoen) in zitten. En dan komt men nog maar aan de zeventig Fokker 100's per jaar. De derde mogelijkheid is het op zetten van een Fokker lOO-eindüjn in Amerika. Lockheed is als belang rijkste kandidaat genoemd. Maar volgens Nederkoorn wil Lockheed slechts met een beperkt risico's aan het project deelnemen. Lockheed voelt er weinig voor deel te nemen als risico-dragend partnér en bouwt liever militaire dan civiele vliegtui gen. Bovendien zou Boeing in de markt zijn om Lockheed over te ne men, hetgeen de kansen van Fokker er niet beter op maakt. Shorts lijkt dus op dit ogenblik de beste gok. Fokker garandeert de werkgelegenheid bij Shorts door een deel van zijn vliegtuigbouw naar Noord-Ierland over te bren gen. In het voorbijgaan draait Fok ker ook nog een concurrent de nek om: het FJX-project van Shorts. Dit tweemotorige straalvliegtuig - dat alleen nog op papier bestaat zou anders in de toekomst een belang rijke concurrent van de Fokker 50 kunnen worden. I Anker BooiJ Chaudron belastingadviseurs Lammenschansweg 15b 2313 DH Leiden Telefoon 071-317171 I Den Hollander/Van Dnijn Maatschap van accounts en belastingconsalenten Burgersdijkstiaat 9-11 2225 AT Katwijk Telefoon 01718 - 131 65/ 1 2532 Staal Accountants AA Belastingadviseurs TB Flevoweg 13 2318 BZ Leiden Telefoon 071-2130 21 Accountantskantoor Stolp Schelpenkade 40 2313 ZW Leiden Telefoon 071 - 122741 Zuideinde 16b 2371 BV Roelofarendsveen Telefoon 01713- 15200 Accountants- en Belasting adviesbureau Strijk Lange Voort 13d 2343 CA Oegstgeest Hoofdstraat 253 2171 BD Sassenheim Telefoon 02S22 -19105 Telefax 071 -17 3S 17 I Accountantskantoor J. van Wesel bv Oegstgeesterweg 199 2231 AT Rijnsburg Telefoon 01718-2 2100

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 7