'Aanleg van Leidse
baan niet haalbaar'
Roep om thuis te sterven steeds groter
Warmondse bloementelers
willen meer kassen bouwen
Stichting Terminale Thuiszorg regio Leiden veelvuldig om begeleiding gevraagd
Kies zelf de kleur waarmee u het effect van uw
reclameboodschap wilt vermenigvuldigen.
PAGINA 11
REGIO LEIDEN
ZATERDAG 11 FF.RRUARI 1989
Uitbreiding
Wassenaars
gemeentekantoor
kan beginnen
WASSENAAR - De afdeling perso
neelszaken van de gemeente Was
senaar is deze week vanuit het ge
meentekantoor aan de Joh. de
Wittstraat verhuisd naar een tijde
lijk onderkomen in dezelfde straat.
Na deze verhuizing kan nu worden
begonnen met de uitbreiding van
het gemeentekantoor. Deze opera
tie, die ongeveer 670.000 gulden
kost, hoopt de gemeente in augus
tus klaar te zijn.
De uitbreiding behelst een uit
bouw met zes kamers op de eerste
etage van het gemeentekantoor.
Daar zal de afdeling personeelsza
ken straks onderdak vinden. De
vrijkomende ruimten zullen wor
den bestemd voor onder meer een
nieuwe vergaderzaal op de begane
grond, het gemeentelijk Bureau
Huisvesting en de telefooncentrale
met een balie voor bezoekersont
vangsten bij de achteringang. Het
gemeentekantoor krijgt hiermee in
feite een tweede hoofdingang.
WD-Wassenaar ziet vurige pleidooien stranden
i de inventaris van personeelszaken r
WARMOND - De maximaal 3.200
vierkante meter grond die de War-
mondse bloementelers voor kas
sen mogen gebruiken, is te weinig.
Verruiming van de mogelijkheden
is noodzakelijk, willen de bloemen-
kwekers de elkaar snel opvolgende
ontwikkelingen in de bloementeelt
kunnen bijbenen. "Voor chrysan
ten heb je minimaal 15.000 vierkan
te meter nodig".
Die boodschap verkondigt de
Warmonder W.S.H. van Noort, die
twee weken geleden een punt zette
achter een 18-jarig voorzitterschap
van de afdeling Warmond-Sassen-
heim-Oegstgeest van de Katholie
ke Land en Tuinbouw Bond. "Ik
blijf voorlopig nog wel de woord
voerder", aldus Van Noort.
Van Noort vertelt dat de limiet
van 3200 zoals is opgenomen in het
bestemmingsplan Noord-Oost
(Oosteinde, Wasbeeklaan en omge
ving), afkomstig is uit het provinci
ale streekplan voor het zuidwesten
van Zuid-Holland. De limiet is ech-
ter geënt op een inmiddels achter
haalde situatie, oordeelt Van
Noort, "want bloembollen verdwij
nen uit deze streek. Die teelt ver
schuift naar Noord-Holland. Geen
wonder als je bedenkt dat bloem
bollen nog hetzelfde opleveren als
30 jaar geleden".
Bloem
Het huidige bestemmingsplan
maakt de bloemenkweek feitelijk
onmogelijk, vindt Van Noort. En
dat terwijl de kwekers juist moeten
groeien en concurreren om het
hpofd boven water te houden. Er
wordt nu in de wijde omgeving
overgeschakeld op een kleinschali
ger bedrijfsvorm en de bol moet
plaatsmaken voor de bloem, be
toogt hij. De snelle groei van de
Flora in Rijnsburg is daar niet
vreemd aan, merkt Van Noort op.
"In Rijnsburg wordt ook al meer
glas toegestaan".
De kleine twintig bloementelers
van Warmond beschikken in totaal
over 38 hectare. Hun percelen vari
ëren in grootte van anderhalf tot
vijf hectare. Ze moeten hun kassen
uirusten met computers die de ra
men open en dicht doen, voor het
juiste vochtgehalte zorgen en voor
tijdige verduistering. Voor zo'n
computer moet flink geïnvesteerd
worden. "Vaak meer dan een ton".
Van Noort voorspelt dat over een
jaar of zes, zeven de Warmondse
bloementelers zich allen op één ge
was zullen hebben toegelegd. "Ex
ploiteer je chrysanten, dan heb je
minimaal 15.000 vierkante meter
glas nodig, voor rozen 8.000, voor
anjers 1.000".
menkwekers hun wensen kenbaar
te maken. "En niet alleen maar zeg
gen: we willen meer glas, leg ook
de bedrijfsmatige achtergrond
uit". En: "Als er niet over wordt ge
praat, wordt het ook nooit een on
derwerp".
Keurslijf
Een herziening van het bestem
mingsplan, dat ook de camping
eigenaren uit het gebied als een
knellend keurslijf ervaren, is in
aantocht. Hetgeen volgens de bur
gemeester zeker niet wil zeggen
dat de wensen allemaal in vervul
ling zullen gaan. Ze wijst erop dat
de provincie in het genoemde
streekplan het oprukkende glas
niet zonder reden een halt heeft
toegeroepen. "We praten over zo'n
beetje het laatste veenweidegebied
van West-Europa. Het maximum
van 3200 vierkante meter heeft
vooral te maken met het behoud
van landschapsschoon. Vandaal
ook dat er in Warmond heel andere
normen worden gehanteerd dan ir
Rijnsburg".
WASSENAAR - De Leidse
Baan is weer eens van de
baan. Drie maanden nadat
de twee grootste partijen
van Wassenaar om een on
derzoek vroegen naar de
aanleg van een nieuw soort
Leidse Baan, ziet de plaatse
lijke WD in dat 'de Baan'
niet haalbaar is.
De provincie geeft Wassenaar geen
enkele kans en ook binnen Wasse
naar is de steun broos voor de
Leids-Haagse verbinding, vlak
naast de spoorbaan Leiden-Ma-
riahoeve. Ging het CDA eind okto
ber aarzelend akkoord met een
kortlopend onderzoek, de laatste
weken merkte WD-fractieleider
Ch.B. Aptroot dat ook die lichte
steun op de tocht staat.
Met een bloedend hart legt de
eeuwige voorstander zich bij die
realiteit neer. In deze raadsperiode
zal niemand hem meer horen plei
ten voor een Leidse Baan, in welke
vorm dan ook. Hij werpt zich volle
dig op de strijd om rijksweg 11-
west en de Verlengde Landschei-
dingsweg, wegen die de rijksweg
door Wassenaar boven en onder de
gemeente met de A4 moeten ver
binden.
Van de '11' verwacht Aptroot het
meest, maar ook deze weg zal de
Leidse Baan niet doen vergeten.
Volgens de fractievoorzitter kun
nen oost-west verbindingen geen
oplossing betekenen voor het vele
noord-zuid verkeer door de ge
meente. Met andere woorden: het
verkeer dat uit het noorden van
Wassenaar komt en naar Den Haag
moet, blijft door Aptroots mooie
gemeente trekken. Geluid- en mil
ieuhinder blijft groot, binnenwe
gen blijven overvol en de Rijks
straatweg blijft te druk om te ver-
ïen binnenweg met een
Omzichtig
Toen Aptroot om een onderzoek
naar een nieuw soort Leidse Baan
vroeg, kleedde hij dat omzichtig in.
De Leidse Baan zou geen extra weg
worden met extra verkeer, maar
een verplaatste Rijksstraatweg.
Door de aanleg krijgt de 'oude'
Rijksstraatweg door Wassenaar
wat lucht en kan hij een soort bin
nenweg worden. Wat later ver
kocht de liberaal zijn plan als een
OEGSTGEEST - Thuis sterven. Patiënten, die in de
eindfase van hun leven zijn, vragen er steeds vaker om.
Maar tevens neemt de vraag om hulp toe. De vrijwilli
gers van de Stichting Terminale Thuiszorg regio Lei
den, gevestigd in Oegstgeest, ondervinden dat aan den
lijve. Vooral de laatste maanden komen er veel verzoe
ken uit de stad Leiden zelf.
door
Jan Westerlaken
De vrijwilligers van de stichting -
25 in totaal - bestaan voorname
lijk uit vrouwen. Slechts één
man, wellicht binnenkort een
tweede, heeft zich bij de stich
ting gemeld om in voorkomende
gevallen hand- en spandiensten
te verlenen. Want daar gaat het
om. Van échte stervensbegelei
ding mag niet worden gespro
ken, vindt Thil Hoogstraten, co
ördinatrice van Terminale Thuis
zorg regio Leiden.
Waar het vooral om draait is
het hulp verlenen aan de zieke,
maar ook aan de mensen om de
stervende heen: de naaste fami
lieleden. Zij hebben dikwijls een
baan en kunnen niet dag en
nacht aan het bed van de zieke
zitten. De vraag om nachtelijke
aanwezigheid van een vrijwilli
ger is dan ook groot, zegt Thil
Hoogstraten. Van de vrijwilliger
wordt niet geëist dat er constant
wordt gewaakt, maar wel dat zij
in dezelfde kamer slaapt als de
zieke, zodat direct hiilp kan wor
den geboden als de patiënt die
nodig heeft.
Hulpverlener
Kan iedereen dat werk aan? Het
begeleiden van een stervende pa
tiënt vraagt nogal wat tact en in
spanning. Wat zijn het voor men
sen die zich voor dit werk opge-
Thil Hoogstraten: "Soms zijn
het ex-verpleegkundigen die
heel gemotiveerd zijn om men
sen die dat willen bij te staan
thuis te sterven. Veel van onze
vrijwilligers hebben thuis al eens
zo'n ervaring gehad. Dus weten
ze duidelijk waaraan ze begin
nen. En er zijn in de groep na
tuurlijk ook vrijwilligers met een
warm hart voor de medemens.
Ach, eigenlijk hebben ze dat alle
maal want anders begin je niet
aan dit soort werk, lijkt mij".
Of iedereen het zo maar kan?
De groep selecteert zichzelf, zegt
Thil Hoogstraten. "Als iemand
zich aanmeldt praat ik eerst met
haar en af en toe met hem. Ge
woon over koetjes en kalfjes.
Dan krijg je al gauw een indruk
hoe iemand is. Ik laat een nieuwe
vrijwilliger eerst met een ander
meelopen om te laten zien wat
het werk inhoudt. Iemand die
nog nooit in zijn leven een zieke
heeft verpleegd, kun je na twee
keer niet in z'n eentje laten rom
melen. Kunnen ze het werk ni.et
aan, dan blijven ze weg. Het ge
beurt af en toe wel eens dat ze
een poos niets van zich laten ho
ren. Dan bel ik één keer met hen.
Verandert er niets, dan laat ik ze
los. In het begin hebben zich wel
eens vrouwen aangemeld, die
dachten de dood van iemand die
hen zeer na stond als vrijwilliger
te kunnen verwerken. Maar zij
haakten al gauw af, omdat dit
niet de juiste manier was om
door een rouwproces heen te ko-
Uitdunnen
Indien de groep dreigt uit te dun
nen, iets wat zelden gebeurt, dan
spoort de coördinatrice de vrij
willigers aan eens in hun kennis
senkring te kijken of daar mis
schien mensen zijn die terminale
patiënten thuis willen helpen
verzorgen. Leveren die persoon
lijke contacten te weinig op, dan
plaatst de stichting een adverten
tie met een oproep om vrijwilli
gers hetgeen altijd wel enkele re
acties oplevert.
De stichting zoekt nu ook wat
Thil Hoogstraten:
uitbreiding, omdat de vraag om
hulp toeneemt. Vooral uit Lei
den. Het afgelopen jaar werd er
33 keer om hulp gevraagd. Uit
eindelijk werden er 18 aanvragen
gehonoreerd. Van die 18 aanvra
gen werden 63 nachten bij zieke
mensen doorgebracht en 81 hal
ve dagen werden er hand- en
spandiensten verleend.
Thil Hoogstraten: "Maar we
waken er wel voor dat de groep
vrijwilligers niet te groot wordt.
Meer dan dertig medewerkers
moeten we niet hebben, omdat
het anders te massaal wordt. De
goede contacten die er nu zijn
moeten, hoe dan ook, gehand
haafd blijven. Indien de groep te
groot wordt, wordt het allemaal
zo onpersoonlijk".
De vrouwen die dit werk gaan
doen hebben nogal eens een
baan in deeltijd. Dus is er wat tijd
om daarnaast wat anders te
doen. Voor mannen ligt het
moeilijker. Ze zijn kostwinner en
kunnen zich in de meeste geval
len te weinig vrijmaken voor ter
minale thuiszorg. Is er ooit wel
eens gedacht om een beroep op
werkloze mannen te doen?
Thil Hoogstraten: "Zeker, je
praat daar wel eens over. Wat je
nog wel eens ziet is-dat mannen
zich meer aangetrokken voelen
tot zwakzinnigenwerk. Veelal
nemen mannen ook plaats in be
stuursfuncties. We hebben hen,
eerlijk gezegd, nooit direct aan
gesproken met de vraag zich bij
onze stichting aan te melden om
mensen te begeleiden die thuis
willen sterven. We hebben het er
nooit met hen over gehad hoe ze
tegenover dit werk staan".
Op de vraag v
roep op de hulp van een vrijwilli
ger kan worden gedaan zegt Thil
Hoogstraten: "Alvorens we be
sluiten tot hulpverlening gaat
één van de twee coördinatrices
poolshoogte nemen hoe ernstig
de situatie is. Waar we met name
op letten is hoe zwaar een patiënt
is. Je kunt geen lichtgewicht
hulp bij een zwaargewicht pa
tiënt inzetten. Soms is het nodig
twee vrijwilligers naar één pa
tiënt te sturen. De grootste groep
die bij ons om hulp vraagt zijn
kankerpatiënten, mensen die
dus vrij ernstig ziek zijn".
Er wordt, Thil Hoogstraten, zei
het al, eerst poolshoogte geno
men bij de patiënt thuis alvorens
er tot hulpverlening wordt over
gegaan. Gaan ze met instructies
op pad?
"Terminaal", legt ze eerst uit,
"is een rekbaar begrip en kan uit
eenlopen van een week tot wel
vijf maanden. Als ik een goede
beeld van de situatie heb ga ik na
wie ik moet sturen. Of ik iemand
nodig heb die goed kan luisteren
als de patiënt zijn verhaal kwijt
wil of dat het om iemand gaat die
alleen maar aanwezig is en van
tijd tot tijd wat met de zieke wil
breien. We proberen de hulp zo
veel mogelijk aan de wensen aan
te passen. Niet iedereen wil over
zijn ziekte praten. Waar we altijd
rekening mee houden is dat de
patiënt zoveel mogelijk dezelfde
vrijwilliger om zich heen heeft
en niet alle medewerkers van de
stichting leert kennen".
Is er voor de vrijwilligers ook
nog een taak weggelegd als de
patiënt die zij enige tijd hebben
verpleegd is overleden? Bijvoor
beeld, contact met de nabestaan
den onderhouden?
Daarover zegt mevrouw M.
van Andel-Laguna, vrijwilligster
en bestuurslid van de stichting:
"Dit soort zaken komt meestal in
de groep terug en in de gesprek
ken met de coördinatrice. Soms
komt het inderdaad voor dat de
vrijwilligers bij de nabestaanden
langsgaan. De stichting verlangt
dat niet van hen. Natuurlijk is
dat ook een vorm van nazorg,
maar wij hebben die niet in ons
pakket. Er wordt dus niet ge
zegd, dat er na overlijden nog
contact moet worden onderhou
den. Zoiets gaat uit zichzelf'.
Kosteloos
Terminale thuiszorg is kosteloos.
Het enige doel dat de stichting
voor ogen staat is hulpverlenen
aan mensen die thuis willen ster
ven. De vrijwilligers krijgen tele
foon- en vervoerskosten ver
goed. Meer niet. Om dat te kun
nen betalen krijgt de stichting
subsidie van de gemeente en een
bijdrage van het ziekenfonds. En
ze ontvangt af en toe giften. Eind
vorig jaar verraste een Zoeter-
woudse kerk de stichting op aan
gename wijze. Zij schonk de
helft van de kerstcollecte aan
Terminale Thuiszorg.
redding voor dichtslibbende
buurtgemeenten en een studie
naar alternatieve tracés. Als Voor
schoten mag meepraten over de
plek van rijksweg 11-west en Voor
burg over de plek van de Land-
scheidirigsweg, mag Wassenaar
toch zeker wel wat zeggen over de
plek van de Rijksstraatweg?
Niet minder redelijk leek zijn
grondoffer: als het zo uitkomt, kan
de Leidse Baan een flink stuk over
Wassenaarse grond lopen en vóór
Het Haagsche Schouw op de A44
uitkomen. Dat was niet alleen een
aardige geste naar nukkige buurge
meenten, maar maakte de Leidse
Baan ook in een klap minder af
hankelijk van de aanleg van rijks
weg 11-west.
Dergelijke taktieken had Ap
troot in 1985 geleerd. Hij probeerde
toen een slaatje te slaan uit een pro-
Leidse Baan praatje van minister
Smit-Kroes (verkeer en water
staat), maar kreeg geen enkele
steun voor de weg die 15 jaar eerder
door de provincie was wegge
stemd. Tijdens de begrotingsbe
handeling, eind vorig jaar, wilden
de collegepartners PvdA en D66
nog steeds niet meewerken. Illusie-
politiek, noemden ze het. Het CDA
wilde alleen meewerken wanneer
het onderzoek niet te veel tijd in be
slag zou nemen en het andere op
lossingen niet zou frustreren.
WD-burgemeester P.H. Schou-
te kon het verzoek van de raads-
meerderheid niet naast zich neer
leggen, maar had het liever wel ge
daan. Buurgemeenten zouden het
niet waarderen dat Wassenaar over
hun grondgebied discussieert en
de praktische en principiële be
zwaren waren niet van de lucht. De
Leidse Baan-discussie zou Wasse
naar de zo geliefde rijksweg 11-
west kunnen kosten en bovendien
is de natuur hem lief - ook buiten
de gemeentegrenzen. En: "Niet al
leen bomen zijn waardevol, ook
weidegebieden kunnen dat zijn".
Volgens de WD zijn er varianten
mogelijk waarbij er minder bomen
sneuvelen dan bij een verbreding
van de Rijksstraatweg, nodig om
de NZH een vrijliggende busbaan
te geven. Zijn baan zou de Horsten
slechts aan de randen raken en zo
lang mogelijk langs de spoorbaan
lopen. Omdat de meeste bebou
wing aan de andere kant van de
spoorbaan ligt, zouden de omwo
nenden veel minder last van het
verkeer hebben dan de Rijksstraat
wegbewoner van nu.
Aptroot: "Er rijdt niet alleen te
veel verkeer door Wassenaar, het
staat ook te vaak stil - op de Rijks
straatweg, maar ook op de binnen
wegen. En dat brengt enorme scha
de toe aan het milieu". Op de Baan
van Aptroot zou het verkeer met
een snelheid van 70 kilometer per
uur kunnen doorstromen, niet ge
hinderd door gelijkvloerse kruisin
gen en rijen stoplichten.
Schetsen heeft hij nimmer ge
maakt, dat wilde de WD'er aan
deskundigen overlaten: "Als we
200.000 gulden uitgeven aan een
verkeerslichteninstallatie en een
bureau inschakelen om een roton
de te ontwerpen, moet daar toch
ook wat geld voor zijn?". Als des
kundigen mogelijkheden zouden
zien, had hij geld willen besteden
aan actieplannen en campagnes.
Door de vele tegenstand bleef
het bij een natte vingerwerk, dat bij
de Voorschotense Papelaan vast
liep. Langs die laan loopt de bebou
wing totaan de spoorbaan Leiden-
Mariahoeve en is een lange en die
pe tunnelbak onder de rails ge
pland. Ondertunneling of overkoe
peling zou ingewikkelde construc
ties opleveren. Dat kost wat extra
'waardevol landschappelijk ge
bied', doorsnijdt een 'grote land
schappelijke eenheid' en zou een
nieuw viaduct over de Papelaan
nodig kunnen maken, twee jaar na
dat het oude Leidse-Baan viaduct
is gesloopt.
Als iemand de Leidse Baan-beto-
gen waardeerde was het de Wasse
naarse burger wel. Nog nimmer
had Aptroot zoveel steun gehad
voor een voorstel als dit Leidse
Baan-voorstel. "De problemen zit
ten de burger hoog en men ziet dat
er alleen maar meer verkeer komt",
concludeert hij. Aptroot ziet auto
verkeer als de motor van de eono-
mie en zal daarom niet snel over
gaan tot het afsluiten van wegen of
ht bevorderen van burgerlijke on
gehoorzaamheid. Wel voelt hij
steeds meer voor een referendum:
"De burger moet zich eens laten
horen. Want het is heus niet zo dat
wij problemen zien die er niet zijn".
BRAND Aan de Weipoortseweg
in Zoeterwoude is gistermiddag
een slooppand in vlammen opge
gaan. De brandweer bluste het
vuur. Een woordvoerster van de
politie sloot brandstichting niet
uit. Over de totale schade konden
nog geen mededelingen worden
gedaan.
Adverteren met een steunkleur zorgt ervoor dat alle ogen op gericht zijn.
En dat is een belangrijke wetenschap als u écht doeltreffend wilt adverteren.
Onze advertentie-specialisten leggen u graag uit hoe een steunkleur voor het beste werkt. En
dat het veel minder kost dan u denkt. Interesse?
Bel 071-161400 Omdat u met een g'oed advies per saldo beter uit bent.
LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD. Verrassend veelzijdig in trefzeker adverteren.
