Massale aanhouding P alestij nse betoger s Vertrouwen Westduitsers in kernindustrie krijgt klap Ifebd Moskou doorbreekt zwijgen over strijd in Afghanistan Israël wijst kritiek VS en VN af Dodental scheepsramp loopt op naar 1630 Tsjechische leiding zegt corruptie aan te pakken Promotie èn ontslag omstreden officier ivm KMsmmji musum DONDERDAG 24 DECEMBER 1987 TEL AVIV (Rtr/AP/AFP/ANP) - Israël heeft gisteren massale arrestaties verricht onder de Palestijnse inwoners van de bezette gebieden. De joodse staat wees de scherpe kritiek van 1643 passagiers en bemanningsie Washington en de Verenigde Naties over het optreden tegen Palestijnse demonstranten den^Aan b£°rd ™n de Victor^ be van de hand. MANILA (AP) - Marinefunctiona rissen op de Filipijnen hebben gis teren verklaard dat na de scheeps ramp van afgelopen zondagavond het stoffelijk overschot van 141 mensen is geborgen. Hieraan werd toegevoegd dat er geen sporen van overlevenden meer waren gevon den. Eigenaars van de 2.215 ton me tende Dona Paz, die na een aanva ring met de 629 ton metende olie tanker Victor samen met het tank schip onder de golven verdween, gaven nieuwe cijfers vrij waaruit bleek dat bij de ernstigste scheeps ramp in vredestijd van deze eeuw wellicht circa 1.630 mensen zijn omgekomen. Volgens de jongste gegevens wa- aan boord van de Dona Paz Het Israëlische leger arresteerde gisteren meer dan 150 mensen in de bezette Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever nadat Is raëlische leiders hadden aange kondigd met alle middelen een eind te zullen maken aan de onlus ten. Bij de twee weken durende rel len hebben Israëlische troepen ze ker 22 Palestijnen gedood. In Pa lestijnse kringen werd gesproken van een aantal aanhoudingen van 300. Arrestaties, „administratieve inhechtenisneming" (voor zes maanden zonder vorm van proces), en uitwijzing van vooraanstaande Palestijnse activisten zijn enkele van de maatregelen die Israël kan nemen om te trachten de onrust in te dammen. De Israëlische televi sie meldde dat het Israëlische leger nieuwe detentiekampen heeft in gericht, zoals een bij Hebron op de Westoever, om het hoge aantal ge vangenen onder te brengen. In de bezette gebieden duurden de betogingen en het geweld giste ren voort maar de omvang ervan was kleiner omdat het een regen achtige, winterse dag was. Er wer den geen incidenten gemeld waar bij werd geschoten. De Israëlische premier, Shamir, hekelde gisteravond de Veilig- nomen resolutie, waarin het Israë lische optreden diep werd be treurd, had opgenomen dat Israël vecht voor zijn bestaan. De Vere nigde Staten maakten om hun be zorgdheid te tonen geen gebruik van hun vetorecht en onthielden zich van stemming. „Wij zijn niet geïnteresseerd in het doden van onze vijanden. We willen niet dat ze ons aanvallen. We willen vechten voor ons leven", zei Shamir voor de nationale televisie. In Bethlehem zijn grote aantal len Israëlische troepen gestatio neerd om rust en orde te handha ven. De winkeliers in souveniers klagen dat de zaken slecht gaan nu de kerst-pelgrims weg blijven uit het heilige land. Het Israëlische parlement sloot zich gisteren aan bij de minister van defensie, Rabin, die verklaarde dat de onrust zal worden neergesla gen omdat belangrijke steden in de Gazastrook en op de Westoever niet mogen worden als steden in Libanon. „Gaza en Hebron, Ramal- lah en Nablus zijn geen Beirut, Sidon of Tyrus en mogen dat niet worden", zei Rabin in de Knesset. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft Israël gis teren opgeroepen niet langer met scherp te schieten bij het neerslaan heidsraad van de Verenigde Naties van de onlusten in de door dat land omdat hij niet in de dinsdag aange- bezette gebieden. .Woordvoerster Phyllis Oakley voegde hieraan toe dat de VS het Arabisch-Israëlische conflict wil len oplossen door middel van on derhandelingen. Oakley zei voorts dat president Reagan nog met het Congres zal .overleggen over de vTaag of de Pa lestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in de VS nieuwe kantoren mag openen. Dinsdag onderteken de de president een wet die dit zou verbieden, maar deze wordt pas over 90 dagen van kracht. De PLO heeft momenteel één kantoor in de VS en wel bij de Verenigde Naties in New York. Het uitvoerend comité van de PLO is gisteren in Tunis een dis cussie begonnen over de vraag of de organisatie een regering in bal- vonden zich 13 bemanningsleden. Een passerend schip redde zondag avond 26 mensen, onder wie 24 van de veerboot. Marinewoordvoerder Mario Salvadora verklaarde dat dinsdag en gisteren uit de wateren bij het eiland Mindoro 141 lijken waren opgevist. Op het eiland Mindoro ontkende een politiefunctionaris berichten dat een 4-jarig jongetje dinsdag was gered nadat hij twee dagen op een stuk hout in zee had rondge dreven. De berichten waren af komstig van radiotechnici die had den gemeld dat de kleuter was ge red door vissers uit de stad Pin- amalayan op Mindoro. Sergeant van politie Victor Yap verklaarde evenwel telefonisch vanuit Pinamalayan dat de jongen niet afkomstig was van één van de gezonken schepen. Hij zou tijdens een tochtje op zee met zijn vader gewond zijn geraakt. Yap weet eer dere berichten, dat het kind een overlevende van de Dona Paz was, aan de chaos in Pinamalayan. In Manila verklaarden woord voerders van de rederij Sulpicio Li nes, dat uit documenten was geble ken dat het schip 60 bemanningsle den en 1.583 passagiers aan boord had. Daaronder bevonden zich 675 personen die in Tacloban City aan boord waren gegaan en nog eens 908 passagiers die zich in Catbalo- gan hadden ingescheept. Functionarissen zeiden dat zij er niet in waren geslaagd vast te stel len hoeveel personen het schip in Catbalogan hadden verlaten. Aan genomen wordt dat dit er slechts weinig zijn geweest. De passagier slijsten op de veerboten tussen de eilanden in de Filipijnen zijn meestal onvolledig, omdat kleine kinderen en passagiers die aan boord een kaartje kopen niet wor den geregistreerd. Het is nog steeds niet duidelijk wat de oorzaak van de aanvaring is geweest. De kapiteins van beide schepen behoren tot de vermisten. In Argentinië PRAAG (AP) - De communisti sche partij van Tsjechoslowakije heeft aangekondigd strenger op te zullen treden tegen corruptie, op- eenstapeling van functies enfunc- ^^'p^eUnstelen. Het instellen van een regering in ballingschap zou het voorspel wor- den van het uitroepen van een Pa- Gisteren publiceerde het partij- lestijnse staat in de bezette gebie- dagblad Rude Pravo deze verkla- den. ring die vorige week door het Cen- trale Comité is goedgekeurd. Van alle partijfunctionarissen worden "hoge morele en politieke kwalitei ten" geëist en hoe hoger de functie hoe voorbeeldiger het gedrag moet zijn. "Leidende functies kunnen niet worden bekleed door mensen die de geldende wetten schenden en wiens manier van leven en gedrag niet stroken met de socialistische ethiek", aldus de gedragsregels. Naar verluidt zou corruptie hoogtij hebben gevierd onder het gezag van de vorige week vervan gen partijleider Gustav Husak. In verband met een corruptiezaak in Bratislava werd al de naam ge noemd van minister van buiten landse zaken Bohuslav Chnoupek. Demonstranten, gestoken in het kostuum van de kerstman, verzamelden zich gisteren bij de Russische ambassa de in Parijs om te protesteren tegen de gevangenhouding van de Franse fotograaf Alain Guillot in Afghanistan. Guillot wordt beschuldigd van spionage. Ook een Italiaanse fotograaf wordt in Afghanistan vermist. Naar wordt vermoed wordt hij eveneens vastgehouden door Afghaanse troepen. (foto ap> BUENOS AIRES/DEN HAAG (AFP/Rtr/ANP) - President Raul Alfonsin van Argentinië heeft inge stemd met de omstreden promotie tot kapitein van luitenant Alfredo Astiz, die in Argentinië de „engel des doods" wordt genoemd we gens zijn aandeel in de schendin gen van de mensenrechten tijdens de dictatuur (1970-1983). In zijn hoedanigheid van opperbevelheb ber van de strijdkrachten onderte kende Alfonsin de promotie dracht Astiz te zijner tijd uit de tieve dienst te ontslaan, aldus de woordvoerder van de president, José Ignacio Lopez. De 33-jarige Astiz wordt door mensenrechtengroeperingen be schuldigd van talrijke schendin gen van de mensenrechten in de ja ren zeventig tijdens de zogeheten „vuile oorlog" tegen de „linkse subversie". Hij wordt onder meer verantwoordelijk gehouden voor de ontvoering van het 17-jarige Zweeds-Argentijnse meisje, Dag- mar Hagelin, en van twee Franse nonnen in 1977. Zij behoren tot de meer dan 9.000 mensen die tijdens de dictatuur spoorloos zijn verdwe- MOSKOU (UPI/AFP/Rtr) - De Sov jetunie heeft gisteren voor het eerst het zwijgen verbroken over de strijd die het Sovjetleger in Afgha- Buitenland kort Ruimtestation Drie Russische kosmonauten zijn er in geslaagd hun ruimteschip Sojoez TM-4 te koppelen aan het ruimtestation Mir. Aan boord van de Mir bevinden zich de kosmo nauten Romanenko en Alexan- drov. Dit tweetal keert volgende week woensdag terug naar de aar de. De medici in de Sovjetunie zijn vooral benieuwd naar de lichame lijke conditie van Romanenko, die 321 dagen in de ruimte heeft door gebracht, waarmee hij een record heeft gevestigd. Eindelijk regen De weg- en spoorverbindingen tussen de hoofdstad Gaborone en het zuiden van de Afrikaanse staat Botswana zijn verbroken door zwa re regenbuien, die het einde bete kenden van een zes jaar.durende periode van regen. Tijdens de droogte is naar schatting een derde van de drie miljoen dieren tellende veestapel omgekomen. De regen buien waren zo hevig dat een brug over de Potsanirivier in de hoofd weg naar het zuiden werd wegge spoeld. Vertrouwensvotum De aanstaande president van Zuidkorea, Roh Tae Woo, heeft ge zegd dat hij de Zuidkoreaanse be volking na de Olympische Spelen zal vragen het vertrouwen in hem uit te spreken. Indien hij dit refe rendum niet wint legt hij het presi dentschap neer, aldus Roh in een vraaggesprek met de New York Ti mes. Roh zei dat hij bij zo'n referen dum een meerderheid moet krij gen. Hij won vorige week de presi dentsverkiezingen met ongeveer 37 procent van de stemmen. LONDEN - Evenals in andere steden zijn gisteren in Londen de met Kerst gebruikelijke liefdadigheidsacties begonnen ten behoeve van daklozen. In de Britse hoofdstad is een oud fabrieksgebouw ingericht als 'hotel' waar hulpbehoevenden gedurende een week gratis voedsel en onderdak kunnen krijgen. Hulpverleners hebben overigens verklaard dat de fabriek slechts plaats biedt aan een minderheid van de enkele duizenden daklozen die er in Londen zijn. (foto ap> nistan voert. Woordvoerder Gerasi- mov verklaarde tijdens een pers conferentie in Moskou dat het Rus sische leger gesteund door de Af ghaanse strijdkrachten maandag een grootscheeps offensief is be gonnen tegen islamitische opstan delingen die de in het oosten van het land gelegen stad Khost bele geren. De militaire actie heeft voorts tot doel de weg tussen Khost en Gard- ez, de hoofdstad van de provincie Paktia, te heropenen. Khost telt 40.000 inwoners en ligt ruim hon derd kilometer ten zuidoosten van Gardez. De weg wordt gecontro leerd door de opstandelingen. Ge- rasimov zei dat de troepen die van af de twee steden naar elkaar toe marcheren nog 40 kilometer van el kaar verwijderd zijn. Volgens waarnemers geeft dit aan dat deze 40 kilometer weg nog steeds in handen van de rebellen zijn. Vol gens hen gaat het ook om het groot ste offensief dat Moskou heeft ge lanceerd sinds het Sovjetleger Af ghanistan precies acht jaar geleden binnenviel. Bij de operatie zijn tot nu toe 1.500 opstandelingen gedood of ge wond geraakt, aldus Gerasimov. Over slachtoffers aan de zijde van het Sovjet of Afghaanse leger sprak hij niet. Ook over het aantal betrokken manschappen wilde hij niets kwijt. „Er is niet alleen een tekort aan voedsel onder de bevolking (van Khost). Er is honger", aldus de woordvoerder. „De regeringsauto riteiten hebben een luchtbrug moeten instellen, maar tegelijker tijd worden de transportvliegtui gen beschoten", vervolgde hij. Khost ligt op slechts 40 kilometer van de grens met Pakistan, Waar heen miljoenen Afghanen zijn ge vlucht en dat als een toe vluchtsoord voor de Afghaanse gu errillastrijders dient. De stad is de afgelopen maanden geïsoleerd. De opstandelingen hebben zeker twee vliegtuigen neergehaald, waarbij tientallen doden zijn gevallen. Westerse diplomaten in New Delhi, die doorgaans informatie uit Afghanistan doorspelen, zeiden dat een troepenmacht van meer dan 50.000 Sovjet- en Afghaanse manschappen betrokken zijn bij de strijd. Drie Afghaanse en twee Rus sische divisies zouden proberen een einde te maken aan het beleg van Khost, dat in stand wordt ge houden door zo'n 18.000 rebellen. zijn voor de democratie als de pre sident folteraars zou belonen. Alf onsin moet hen juist uit de strijd krachten verwijderen, zo zeiden zij. De marinecommandanten onder leiding van stafchef Ramon Arosa lieten Alfonsin onomwonden we ten dat zijn verzet tegen hun voor dracht een militaire crisis zou te weegbrengen en dat zij niet zouden kunnen instaan voor de gevolgen als de president de promotie zou blokkeren. Alfonsin, die aanvanke lijk had verklaard de bevordering van Astiz niet voor zijn rekening te willen nemen, ging uiteindelijk overstag. Volgens waarnemers wil de president niet het risico nemen dat zijn land opnieuw, dit keer met Kerstmis, opgeschrikt wordt door opstandige militairen. Alfonsin zegt in zijn verklaring dat hij volgens het reglement ak koord moet gaan met de promotie van Astiz. Van de andere kant wijst de president erop dat Astiz „niet in actieve dienst kan blijven" omdat zulks een „negatieve werking" op de maatschappij zou kunnen heb ben. Astiz heeft immers een „bij zondere reputatie bij de Argentijn se bevolking, die voor het meren deel de methoden van zijn superi euren in de strijd tegen terroristi sche groeperingen veroordeelt". Alfonsin verklaart verder dat de marine-officier niet van schuld vrijgepleit is, ook al gaat hij dan vri juit in het kader van de amnestiere geling. De marineleiding heeft nog niet gereageerd op de verklaring van Alfonsin. Waarnemers sluiten het niet uit dat de marinetop alsnog af treedt. Het ontslag van Astiz na zijn promotie zal voor de commandan ten waarschijnlijk onverteerbaar Het gerechtshof in Buenos Aires bevond Astiz vorig jaar schuldig aan de ontvoering van Hagelin. De "luitenant werd echter niet veroor deeld omdat de misdaad veijaard zou zijn. Ook wat betreft de andere aanklachten ging Astiz vrijuit. Alf onsin tekende immers in juni 1986 een amnestiewet voor alle officie ren onder de rang van brigade-ge neraal, nadat de militairen tijdens de Paasdagen in opstand waren ge komen tegen hun „vernederende en schandalige" behandeling door zijn, zo wordt gezegd. de regering. De kwestie van de promotie van Astiz dreigde opnieuw op een cri sis tussen de burgerregering en de militairen uit te lopen. De leiding van de marine had begin november de luitenant voorgedragen voor be vordering en er bij Alfonsin op aan gedrongen zich hier niet tegen te verzetten als aan het einde van het jaar over de promotie van officie ren wordt besloten. De voordracht leidde onmiddellijk tot een hevige discussie in Argentinië. Mensen rechtengroeperingen en politieke oppositiepartijen zetten Alfonsin onder druk om de promotie te blokkeren. Het zou een schande WALVISVAART - Japans laatste walvisvaarder, de 23.000 ton me tende Nisshin Maru 3, is gisteren met 123 bemanningsleden aan boord uit de haven van Yokohama uitgevaren voor een tocht naar An tarctica. Hier zullen 300 dwergvin vissen worden gevangen, ondanks dat de commerciële walvisvaart sinds begin dit jaar internationaal verboden is. Al dagenlang voeren leden van de milieu-organisatie Greenpeace in Yokohama en To kyo protestacties om het Japanse ministerie van visserij er toe te brengen het project op te geven. ADVERTENTIE Mager kalfsvlees en echte roomboter dat is het geheinr Óz~{jddwi5tê7.: BONN (DPA) - De smeergelden van de Westduitse onderneming Transnuklear in Hanau, het ge schuif met gevaarlijk atoomafval en de verwarring over de verblijf plaats van honderden vaten met een twijfelachtige radioactieve in houd hebben het vertrouwen van de Westduitse burgers in de nucle aire industrie geschokt. Wat de an ti-kernenergiebeweging nooit ge lukt is, hebben de atoomdeskundi gen uit Hanau zelf voor elkaar ge kregen, merkte de Frankfurter All- gemeine Zeitung op. De Westduitse milieuminister Klaus Töpfer (CDU) heeft vastge steld dat het schandaal de angst van de bevolking voor atoomener gie heeft aangewakkerd. Opnieuw rijst er twijfel aan de wenselijkheid van het vreedzaam gebruik van kernenergie, aldus de minister. Jarenlang kregen ten minste 39 werknemers in Westduitse kern centrales steekpenningen in hun handen gestopt in ruil voor trans portorders. „Nuttige uitgaven" werden dat genoemd. Medewer kers van centrales ontvingen gere geld baar geld of dure geschenken, zoals televisietoestellen, videore corders, huishoudelijke apparaten of reisjes. Dit gebeurde met mede weten van hoge medewerkers van Transnuklear. Ook employés van deze onderneming zelf werden er persoonlijk beter van. Uiteindelijk zou met de smeergeldpraktijken een bedrag van in totaal 21 miljoen mark gemoeid zijn geweest. De eerste berichten over onregel matigheden doken in april dit jaar op: de nieuwe commerciële be drijfsleider van Transnuklear stel de de justitie in Hanau op de hoog te van het bestaan van „zwarte kas sen". Er werd toen gesproken van twee mihoen mark. Maar in de loop van het onderzoek nam dit bedrag toe. Tot juli werden bij Tran snuklear 18 mensen ontslagen. Zij waren werkzaam geweest op de boekhouding en op afdelingen die zich bezighouden met het afval- transport. Vier personen werden overgeplaatst. Een ingenieur be nam zich het leven, klaarblijkelijk wegens de affaire. Op dit schandaal volgde al snel een tweede: „PreussenElektra", een exploitant van atoomcentrales, meldde op 8 december dat enige van Transnuklear teruggekregen afvalvaten mogelijk stoffen bevat ten die uit andere kerncentrales stamden. Op 15 december deelden Transnuklear en PreussenElektra aan het ministerie van milieu mee dat in de vaten plutonium en ko balt 60 waren aangetroffen. Op de zelfde dag pleegde Hans Holtz, een manager die reeds in april de laan was uitgestuurd door Tran snuklear, zelfmoord in zijn cel. Hij was als een van de hoofdverdach ten op 10 december in voorlopige hechtenis genomen. Mol De verdachte vaten waren af komstig uit het nucleaire onder zoeksinstituut in het Belgische Mol, dat als bijverdienste licht-ra- dioactief afval bewerkt. Dat wil zeggen het afval wordt door ver branding, verdamping of persing verkleind en opgeslagen in (beton- )vaten van 200 liter. Het radioactie ve concentraat dat bij het verdam pen van vloeibare stoffen ontstaat, wordt met beton vermengd en eveneens in betonvaten gegoten. Het Openbaar Ministerie in de Bondsrepubliek kwam er achter dat Transnuklear gedurende acht jaar ongeveer 24 miljoen mark be taalde aan de Belgische onderaan nemer Smet-Jet. Dit bedrijf be werkte het door Transnuklear aan geboden afval in Mol en kon daar voor gezien de aangemelde hoe veelheid afval normaal gesproken hoogstens acht miljoen mark in re kening brengen. Over de vraag waar de rest van het geld dan voor is betaald, kan slechts gespecu leerd worden. Dat zich onder meer kobalt 60 en plutonium in de vaten bevonden, moeten medewerkers van Transnuklear geweten heb ben. Plutonium is zelfs in zeer klei ne hoeveelheden dodelijk. Het heeft een halfwaardetijd (tijd waar in de radioactiviteit met de helft af neemt) van 24.000 jaar. Het plutoniumhoudende slik kwam uit Reactor BR 3 in Mol. Transnuklear vermoedt dat in Bel gië de technische faciliteiten ont braken om de modder te bewerken tot een vaste substantie. Naar nu bekend is geworden,werd de ge vaarlijke brij in Mol öf alleen óf vermengd met bewerkt licht-radio- actief afval in de vaten verpakt. Als licht-radioactief afval, zoals ten on rechte op de transportpapieren stond vermeld, werd het spul door Transnuklear naar de Bondsrepu bliek vervoerd. Hier werd het tijde lijk bij verscheidene kerncentrales opgeslagen, omdat er in West- Duitsland nog geen mogelijkheden bestaan om de afvalproducten van de atoomindustrie een definitieve opslagplaats te geven. Twee dingen moeten goed uit el kaar worden gehouden: enerzijds kwam er geen licht-radioactief maar plutoniumhoudend afval uit Mol terug in de Bondsrepubliek; anderzijds leverde Transnuklear voor een deel ook radioactieve stof fen aan Mol, die daar wegens het ontbreken van de technische mid delen niet bewerkt konden wor den. De intussen ontslagen leider van de afval-behandeling in Mol zou van Transnuklear ongeveer 60.000 mark aan smeergeld en dure geschenken hebben ontvangen, zo bevestigde een woordvoerder van het kernonderzoekscentrum. De Belgische onderzoekers proberen de gang van zaken in Mol op te hel deren. Terwijl het bij het verstrekken van de steekpenningen aan mede werkers van Westduitse kerncen trales vooral ging om het verwer ven van opdrachten en de nucleai re veiligheid blijkbaar niet in het geding was, zijn bij het nieuwe schandaal zeer duidelijk allerlei veiligheidsvoorschriften overtre den? Manipulaties Ter verklaring van alle duistere manipulaties veronderstelt Tran snuklear, dat voor tweederde ei gendom is van het Westduitse Nu- kem en voor eenderde van Tran- snucléaire S.A. in Pafijs, dat werk nemers van het bedrijf samen met employés van het onderzoeksinsti tuut in Mol valse verklaringen heb ben aanvaard of zelfs hebben mee gewerkt aan het opstellen ervan. Transnuklear beklemtoont dat het inmiddels heeft gebroken met de betrokken werknemers. Wellicht hebben zij buiten medeweten van de leiding in Mol en in samenwer king met enige functionarissen al daar het sterk radioactieve afval niet volgens de afspraken behan deld. De affaire met Transnuklear heeft de roep om een strengere overheidscontrole op het transport van nucleaire stoffen vergroot. Tot 1986 werd meestal volstaan met het controleren van de transportpapie ren. Pas daarna is men ook steek proeven gaan uitvoeren. Een tien tal ondernemingen beschikt van daag de dag over langlopende ver gunningen voor het vervoeren van radioactieve stoffen. Uitgerekend Transnuklear had het monopolie bij het transport van het gevaarlij ke plutonium en verrijkt uranium. Minister Töpfer heeft echter op 17 december alle vergunningen van het bedrijf ingetrokken als gevolg van het jongste schandaal. De Westduitse autoriteiten zijn thans naarstig op zoek naar talloze vaten uit Mol, waarvan zy niet meer weten wat er inzit. De verwar ring is groot. Hetzelfde vergaat het Transnuklear, waarvan de nieuwe directeur liet weten eveneens het overzicht te hebben verloren. Aanvankelijk was van 321 vaten sprake. Het aantal steeg vervolgens tot ruim 1700 vaten, die plutonium houdend afval zouden kunnen be vatten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5