Israël slaat
oproer Gaza
hard neer
Nieuwe president Zuidkorea preekt verzoening
Gulf van geweld in straten van Seoul
Waalse socialist Spitaels
wordt informateur België
Weer doden en gewonden
Afschaffen doodstraf in
DDR unicum O-Europa
ZATERDAG 19 DECEMBER 1987
PAGINA 5
TEL AVIV - Drie Palestijnen zijn gisteren bij de weer opge
laaide onlusten in de bezette Gazastrook doodgeschoten
door Israëlische veiligheidstroepen. Daarnaast vielen er
zeker zeven gewonden. In totaal zijn de afgelopen negen
dagen 17 Palestijnen gedood en ruim 200 verwond.
BRUSSEL - De Waalse socialisten
leider Guy Spitaels is gisteren door
de Belgische koning Boudewijn
benoemd tot informateur. De voor
zitter van de Parti Socialiste, de
grote winnaar van de verkiezingen
van afgelopen zondag, moet het
pad effenen voor een formateur.
Als Spitaels daarin slaagt, krijgt
Belgie vrijwel zeker een regering
van socialisten en christen-demo
craten. Maar algemeen wordt ver
wacht dat de formatie van zo'n
nieuwe regering erg lang zal duren
door de grote meningsverschillen
tussen de grote politieke 'families'
in het land.
door
Hans de Bruijn
Spitaels' benoeming kwam on
danks de socialistische verkie
zingswinst toch enigszins als een
verrassing. Door de PS-voorzitter
te benoemen, wordt voorlopig al
thans de weg naar een nieuw kabi
net van christen-democraten en li
beralen afgesloten. Die hebben een
krappe meerderheid van 110 van
de 212 zetels in de Kamer van
Volksvertegenwoordigers.
De Vlaamse liberale PW en de
christendemocratische CVP van
premier Wilfried Martens, maar
ook de Waalse liberale PRL, lieten
na zondag weten liefst samen door
te regeren om het economisch her
stelbeleid van de laatste vijfjaar af
te maken. Alleen de Waalse chris
tendemocratische PSC, die in ok
tober het kabinet-Martens over de
affaire-Happart ten val bracht,
richtte meteen het oog op de socia
listen.
Hoewel de CVP nog steeds de
grootste partij van het land is, vor
men de PS en de Vlaamse zuster
partij SP samen de grootste politie
ke stroming van het land. Boven
dien verloren Martens' christen-de
mocraten gevoelig. De aanwijzing
van Spitaels is dan ook het logisch
gevolg van de ruime verkiezings
winst.
De 56-jarige hoogleraar in het
recht aan de Vrije Universiteit van
Brussel, senator en burgemeester
van het dorpje Ath in Henegou
wen, zei gisteren een brede, stabie
le regering te willen vormen. Hij
verklaarde op voorhand geen par
tijen uit te sluiten. Spitaels zal ze
ker tot begin januari nodig hebben
voor het voeren van verkennende
gesprekken met de leiders van de
grote partijen.
De formatie zal vooral moeilijk
worden omdat CVP, PW en PRL
niet van harte zullen meewerken
aan een rooms-rood kabinet, het
eerste sinds 1981. Zo'n kabinet zou
overigens kunnen rekenen op 134
zetels. Maar bovendien is de PS de
partij van Jose Happart, de omstre
den Voerense ex-burgemeester.
Een deel van de vijf zetels winst
van de PS (die er nu 40 heeft) is het
gevolg van het Happart-effect.
Voor de Vlaamse partijen is echter
geen regering mogelijk als het Voe
rense probleem niet eerst is opge
lost. Hoe Spitaels dat denkt aan te
pakken, is nog onbekend.
Aan de ene kant wordt hij als de
enige gezien die Happart wellicht
een toontje lager kan laten zingen.
Happart laten vallen, lijkt echter
uitgesloten, mede omdat eind vol
gend jaar in België gemeenteraads
verkiezingen worden gehouden.
Dat zou de PS dan immers zwaar
kunnen opbreken.
Waarnemers menen dan ook dat
de Vlaamse coalitiepartijen de ko
ning hebben geadviseerd Spitaels
tot informateur te benoemen, om
hem vervolgens te laten misluk
ken. Daarna zou een informateur
van CVP-huize het werk met meer
succes in de richting van een nieu
we rooms-liberale coalitie kunnen
overdoen.
De mensenrechtenorganisatie Am
nesty International heeft Israël ge
vraagd om een spoedig onderzoek
naar de door het leger gebruikte
"brutale en harde" methoden bij
het ondrukken van de Palestijnse
opstand in bezet gebied. De Deen
se ambassadeur in Tel Aviv heeft
namens de 12 EG-landen Israël ge
vraagd de bewoners van de bezette
gebieden volgens het internatio
naal recht te beschermen en de
mensenrechten te eerbiedigen.
door
Taco Slagter
Door het Israëlische ministerie
van buitenlandse zaken is een cri
sisteam opgericht om tegenwicht
te bieden aan de internationale kri
tiek op het Israëlische beleid. Aan
de Egyptische president werd een
boodschap gestuurd met uitleg
over de situatie. Volgens Egypti
sche diplomaten in Tel Aviv zijn er
bewijzen dat Israëlische troepen
zogeheten dum-dum kogels heb
ben gebruikt. Deze munitie, die
veel ernstiger verwondingen aan
richt, is volgens het in de Conven
ties van Genève vastgelegde oor
logsrecht verboden.
Na een betrekkelijke korte on
derbreking van de Palestijnse re
bellie tegen de Israëlische bezet
tingstroepen ging het er gisteren
de hele dag overal weer hard aan
Jiliad dreigt met
doden gijzelaars
BAYRUT (UPI) - De radicale
Islamitische Jihad vo.or de Be
vrijding van Palestina heeft gis
teren gedreigd één Indische en
drie Amerikaanse gijzelaars te
vermoorden "ingeval Israël
doorgaat criminele middelen te
gebruiken bij het neerslaan van
de opstand en onschuldigen te
vermoorden" in de door Israël
bezette gebieden.
De verklaring van de Jihad,
afgegeven bij de onafhankelij
ke krant An Nahar in West-Bay-
rut, ging vergezeld van een foto
van twee van de vier gijzelaars,
de Amerikanen Robert Polhill
en Jesse Turner. De andere
twee gijzelaars zijn Alan Steen
en de Indische Mithileshwar
Singh.
toe. Duizenden bewoners van de
Gazastrook trokken vanuit de mos
keeën massaal de straat op. Troe
pen bestormden een ziekenhuis en
lichtten gewonde Palestijnen van
hun bed.
In Jeruzalem had het leger giste
ren wegversperringen aangelegd
om te voorkomen dat Palestijnen
elders uit bezet gebied de wekelijk
se gebedsdiensten in de moskeeën
op de Tempelberg zouden bezoe
ken. Toch kwam het tot een massa
le demonstratie. Zwaarbewapende
oproerpolitie joeg de menigten met
houten knuppels en traangas uit
een. In Bethlehem en op andere
plaatsen in bezet gebied staakten
Palestijnen voor de derde achter
eenvolgende dag. Winkeliers hiel
den hun zaken op slot; Palestijnen
weigerden zich op het werk in Is
raël te melden.
Ter beteugeling van de opstand
heeft Defensie een groot aantal ex
tra troepen naar de brandhaarden
gedirigeerd. Behalve veiligheids
eenheden zijn met name in de Ga
zastrook elitetroepen van de infan
terie ingezet. Soldaten van dit
keurkorps bewaken de vluchtelin
genkampen en de huizen van Pa
lestijnen wier familieleden bij de
opstand zijn opgekomen. Wonin
gen van rouwende gezinnen zijn
herke_nbaar aan op de daken aange
brachte palmtakken en talrijke
voor de deuren neergelegde bloe
menkransen.
Israël maakt zich onderwijl grote
zorgen over het geschade imago in
de wereld tengevolge van het brute
optreden in bezet gebied. Volgens
de Jeruzalem Post van gisteren
smeken Israëlische ambassades
om juiste informatie, zodat tegen
over de betreffende regeringen
„onjuiste persberichten" kunnen
worden weerlegd. Het is Jeruzalem
een doorn in het vlees dat met na
me door buitenlandse tv-ploegen
en de internationale fotopersbu
reaus haarscherp vastgelegde ex
cessen buiten de militaire censuur
om in de openbaarheid worden ge
bracht.
OOST-BERLIJN (AP) - De DDR
heeft als eerste land in Oosteuropa
de doodstraf afgeschaft. Een be
sluit hiertoe, dat op 17 juli door de
Oostduitse staatsraad werd geno
men, werd gisteren door de Volks-
kammer, het Oostduitse parle
ment, bekrachtigd. Ook ging de
Volkskammer akkoord met de op
richting van een nieuwe gerechte
lijke beroepsinstantie en werd de
begroting voor 1988 goedgekeurd,
waarin de defensieuitgaven en de
uitgaven voor de grensbeveiliging
aanmerkelijk zijn verlaagd.
De 500 afgevaardigen in de
Volkskammer gaven hun goedkeu
ring aan een verandering van het
Oostduitse wetboek van strafrecht,
waarmee de doodstraf voor 20 mis
drijven, waaronder militaire, wordt
afgeschaft. In plaats van de
doodstraf komt nu de levenslange
gevangenissstraf. De nieuwe wet is
echter niet in de grondwet veran
kerd.
Tot nu toe kon de doodstraf on
dermeer worden uitgesproken
voor moord; het beramen en uit
voeren van "agressie-oorlogen"; en
voor "bijzonder zware misdrijven"
als misdaden tegen de mensheid,
oorlogsmisdaden, hoogverraad,
spionage, terreur en sabotage.
Sinds het begin van de jaren tach
tig was dit echter niet meer ge
beurd. Soldaten van de Oostduitse
Volksarmee kunnen voortaan niet
meer de doodstraf krijgen voor de
sertie, de weigering bevelen op te
volgen en muiterij.
n Seoul afgevoerd r
■i keihard treffen tussen demonstranten
De Volkskammer ging ev
akkoord met de instelling van een
gerechtelijke beroepsinstantie, een
toe nu toe onbekend verschijnsel
in de DDR. Voortaan zal men tegen
Studenten nemen geen genoegen met zege Roll Tae Woo
SEOUL (AFP/Rtr/UPI) - Zuidko-
rea was gisteren het toneel van he
vige straatgevechten. Duizenden
studenten gooiden in de hoofdstad
Seoul met benzinebommen en ste
nen naar de politie, die met traan
gasgranaten grote gedeelten van de
stad in wolken hulde. In zes andere
steden meldden correspondenten
veldslagen tussen de po-
demonstranten. Aanleiding
tot de protesten is de verkiezings
overwinning van regeringskandi
daat Roh Tae Woo. Hij zou volgens
Nucleair ongeval
De Deense regering heeft beslo
ten tot een diepgaand onderzoek litie
naar het ongeluk met een Ameri
kaanse B-52 bommenwerper, die in
1968 met vier waterstofbommen
aan boord neerstortte voor de kust de oppositie door middel
van Groenland. Op Groenland grootscheepse fraude de presi-
heerst de vrees dat er nog steeds dentsverkiezingen van woensdag
niet-ontplofte atoombommen op hebben gewonnen,
de zeebodem liggen voor de kust De twee oppositiekandidaten
particuliere onder
zoeksgroep zijn indertijd 500 1
heerst er binnen de
oppositie onenigheid over de vraag
waar de nederlaag van de beide
Kims aan te wijten is. Sommige le
den dringen erop aan dat de Kims
zich terugtrekken uit de politiek.
Doordat zij weigerden de handen
ineen te slaan en zich slechts lieten
leiden door persoonlijke eerzucht
kon Roh de verkiezingsbuit bin
nenhalen, zo luidt het verwijt. De
kiescommissie heeft gisteren na
het tellen van 98 procent van de
stemmen Roh officieel tot winnaar
uitgeroepen. Hij heeft 8,2 miljoen
stemmen verkregen tegen 6.3 en
3,1 miljoen voor Kim Young Sam
en Kim Dae Jung.
De rivaliserende Kims weigeren
zich bij de uitslag neer te leggen en
houden vol dat er fraude is ge
pleegd. Ook de oproep binnen ei
gen kring dat zij moeten aftreden,
leggen zij naast zich neer. Volgens
Kim Dae Jung had het niets uitge
maakt als de oppositie met één
kandidaat was uitgekomen. Ook in
dat geval „zou de regering de cij
fers zodanig naar haar hand heb
ben gezet dat haar kandidaat uit
eindelijk toch zou winnen".
Volgens nieuwsberichten in de
plaatselijke pers pleegde een aan
hanger van de oppositie gisteren
zelfmoord na er bij de Kims op te
hebben aangedrongen de verkie
zingsuitslag te acceptéren. Een an
der probeerde hetzelfde te doen uit
protest tegen de stembusfraude.
Een derde wilde zijn buik openrij
ten al schreeuwend dat Kim Young
Sam en-Kim Dae Jung moeten af
treden.
Amerikaanse waarnemers be
vestigden gisteren dat bij de ver
kiezingen in verscheidene steden
fraude is gepleegd. Zij trekken
daaruit evenwel niet de conclusie
dat de uitslag beslissend is beïn
vloed ten gunste van Roh.
De Sovjetunie gaf de twee Kims
de schuld van hun nederlaag tegen
regeringskandidaat Roh. De partij
krant Pravda schreef weinig sym
pathie te kunnen opbrengen voor
de beschuldigingen van de Zuid-
koreaanse oppositieleiders dat zij
door fraude van de regering heb
ben verloren.
Buitenlandse waarnemers zien
in de Sovjetrussische reactie op de
verkiezingen een aanwijzing dat
Moskou zijn politiek tegenover Se
oul heroverweegt.
Steun uit VS voor Roh Tae Woo
WASHINGTON (UPI) - Presi
dent Reagan heeft de pas geko
zen Zuidkoreaanse president
Roh Tae Woo de steun van de
Verenigde Staten toegezegd. In
een brief aan Roh zegt Reagan te
hopen op nauwe samenwerking
met de nieuwe regering van
Zuidkorea.
Het Witte Huis wees de be
schuldigingen van de hand dat
bij de Zuidkoreaanse verkiezin
gen systematisch en op grote
schaal is gefraudeerd, "Verkie
zingsresultaten worden altijd
door verliezende kandidaten be
streden", aldus Witte-Huis-
woordvoerder Fitzwater.
een gerechtelijke uitspraak in be
roep kunnen gaan bij de Grote Se
naat van het Hooggerechtshof van
de DDR.
Tenslotte keurde de Volkskam
mer de begroting voor 1988 goed.
Verrassend hierbij was dat de de
fensie-uitgaven het komend jaar
slechts met 3,4 procent of 15,7 mil
jard DDR-mark zullen stijgen. In
voorgaande jaren was de jaarlijkse
stijging van deze uitgaven bijna
twee maal zo hoog. Even opmerke
lijk was de daling in de uitgaven
voor de verdediging van de lands
grenzen. Deze stegen slechts met
4.1 procent tegen 6,2 procent vorig
jaar.
In zijn rede tot de Volkskammer
riep premier Willi Stoph op "overal
eens op te houden de zaken mooier
voor te stellen dan zij zijn" en kon
digde tevens aan dat in 1988 be
langrijke maatregelen zullen wor
den genomen tegen de milieuver
vuiling in zijn land.
'Herleving van
Praagse Lente
uitgesloten'
PRAAG (AP) - De nieuwe secreta
ris-generaal van de Tsjechoslo-
waakse Communistische Partij.
Milos Jakes, heeft donderdag in
een rede voor het Centraal Comité
van die partij gezegd, dat hij niet
van plan is de hervormingen die in
1968 tijdens de Praagse Lente wer
den doorgevoerd nieuw leven in te
blazen. Hiermee maakte hij de be
volking duidelijk dat zij voorlopig
niet hoeft te rekenen op politieke
en economische hervormingen
naar het voorbeeld van de Sovjetu
nie. De volledige tekst van Jakes'
toespraak werd gisteren pas door
het Tsjechoslowaakse persbureau
CTK gepubliceerd.
In zijn eerste rede nadat hij
Gustav Husak donderdag was op
gevolgd als partijleider, hield
Jakes een vurig pleidooi voor „een
compromisloze strijd" tegen de
corruptie in het partij- en staatsap
paraat en zei hij te willen werken
"in een democratische creatieve at
mosfeer".
De nieuwe partijleider gaf duide
lijk te verstaan dat de door hem be
oogde hervormingen in de verste
verte niet zullen lijken op die welke
tijdens de Praagse Lente werden
doorgevoerd onder leiding van de
toenmalige, partijleider Alexander
Dubcek.
Jakes benadrukte dat de com
munistische partij 'de controle
moet behouden over zowel perso
nele aangelegenheden als over de
economie, waarmee hij leek uit te
sluiten dat niet-partijleden wel
licht een vooraanstaande positie in
het maatschappelijk leven kunnen
gaan vervullen.
verscheidene
vormen van kanker hebben gekre
gen; 18 mensen stierven als gevolg
van het ongeluk.
Kerstbestand
De Nicaraguaanse Contra's heb
ben een tweedaags kerstbestand
geaccepteerd en gaan akkoord met
een nieuwe ronde van indirecte be
sprekingen met de Sandinistische
regering. Aristides Sanchez, een
van de leiders van het Nicaragu-
aans Verzet, heeft dat in Miami la
ten weten. De Nicaraguaanse presi
dent Daniel Ortega ging al eerder
akkoord met het voorstel van kar
dinaal Miguel Obando y Bravo, die
tussen de twee partijen bemiddelt.
Uitlevering
Het Westduitse lid van de Rote
Armee Fraktion (RAF) Gabrielle
Tiedemann is gisteren door Zwit
serland aan de Duitse Bondsrepu
bliek uitgeleverd. Daar moet zij
met name terechtstaan voor haar
aandeel in de gijzeling van minis
ters van de OPEC in Wenen in 1975.
In de Hindelbank-gevangenis, niet
ver van Bern, heeft zij precies twee
derde deel uitgezeten van de 15 jaar
gevangenisstraf waartoe zij veroor
deeld was wegens het schieten op
twee Zwitserse douaniers in de
cember 1977. Behalve terechtstaan
voor de gijzeling in 1975 moet Tie
demann in de Bondsrepubliek nog
zes jaar uitzitten van een straf
waartoe een rechtbank in het West
duitse Bochum haar veroordeeld
had wegens een moordpoging in
1973.
SEOUL (AP) - Roh Tae Woo, die
als overwinnaar uit de Zuidkore
aanse verkiezingsstrijd te voor
schijn is gekomen, is een voorma
lig generaal, die de oorverdovende
roep om ingrijpende hervormin
gen van deze zomer wist om te zet
ten in een mandaat voor een gema
tigde democratie.
door
Maggie Jackson, AP
De 55-jarige leider van de rege
ringspartij, die zichzelf een „dood
gewone man" noemt, wist de
meeste stemmen te behalen door
zijn militaire verleden zoveel mo
gelijk op de achtergrond te druk
ken en vrede in het vooruitzicht te
stellen na 40 jaar autoritair bewind.
Maar Roh dankt zijn verkiezings-
overwinning voor een belangrijk
deel aan de verdeeldheid in de op
positie, en weet dat hij het bestuur
overneemt over een land dat door
bittere tegenstellingen wordt ver
scheurd. En hoewel hij belooft de
hervormingen door te zetten, valt
in zijn stem nog steeds de toon van
de generaal te beluisteren.
„Mijn belangrijkste taak zal zijn
alle wonden te helen die zijn gesla
gen door de verbeten campagne,
en een nationale verzoening te be
werkstelligen," zei hij donderdag.
Maar Roh, die op 25 februari zijn
ambt zal aanvaarden al president
Chun Doo Hwan aftreedt, merkte
tegelijk op dat „de kwestie van de
legitimiteit niet aan de orde zal
zijn. Toen alle partijen akkoord
gingen met rechtstreekse verkie
zingen, betekende dat, dat dit land
geleid zou worden door wie er ook
zou winnen." Roh wees ook de be
schuldigingen over fraude van de
hand: „De beschuldigingen, die tot
nog toe onbewezen zijn, zullen uit
de belangstelling raken".
Op 29 juni van dit jaar maakte
Roh een eind aan enkele weken
van gewelddadige demonstraties
tegen de regering door op te roe
pen tot een ingrijpende democrati
sering, inclusief de eerste recht
streekse presidentsverkiezing in 16
jaar. Daarmee leek hij in te gaan
tegen Chun, die hem als zijn opvol
ger had aangewezen. „Het volk is
de baas van het land en de wil van
het volk moet boven alles prevale
ren," zei hij in juni. Chun, die hij
niet raadpleegde, had geen andere
keus dan de hervormingen te ac
cepteren die door zijn rechterhand
werden gepropageerd.
Roh Tae Woo.
AP)
Het was een thema waar Roh
keer op keer op terugkwam in zijn
campagne tegen de oppositiekan
didaten Kim Young Sam en Kim
Dae Jung. Hij benadrukte zijn in
terventie van 29 juni en distantieer-
Maar anders dan de twee Kims -
die ook democratisering in het
vooruitzicht stelden - beloofde Roh
dat hij de veranderingen gepaard
zou laten gaan met stabiliteit, wat
nogal aansloeg, in een land dat het
autoritaire bewind, maar ook de
voortdurende strijd beu was. „Ik
ben de enige die het land tot stabi
liteit en nationale ontwikkeling
kan leiden," zei hij in de laatste
verkiezingsbijeenkomst in Taegu,
vlakbij zijn geboorteplaats. Naar
mate de verkiezingsrace spannen
der werd, speelde hij steeds meer
in op de angst van de middenklas
se dat een overwinning van de op
positie tot chaos en al te drastische
veranderingen zou leiden.
De oppositie probeerde zich
daartegen te verweren door de na
druk te leggen op Rohs verleden,
vooral op zijn rol in de militaire
machtsovername van Chun. Roh,
die samen met Chun op de militai
re academie zat, steunde de toen
malige mede-generaal Chun met
een legerdivisie uit de grensstreek
met Noordkorea, en stelde zich
daarmee bloot aan de kritiek dat
hij troepen van het front gebruikte
voor politieke doeleinden. Niette
min had Roh de reputatie dat hij
gematigder was dan de andere ge
neraals die aan Chuns opkomst
hadden meegewerkt. En nadat hij
uit het leger was gestapt om zich
bij Chuns regering aan te sluiten
deed hij zijn uiterste best dat ge
matigde imago te versterken.
Roh, die werd geboren als zoon-
van een lage ambtenaar in een boe
renplaats, houdt van romans, zo
vertelde een partijfunctionaris. Hij
heeft een zoon en een dochter, die
allebei studeren.
Roh heeft beloofd dat hij als pre
sident de corrupte functionarissen
van Chuns regime zou straffen.
Donderdag beloofde hij ook dat hij
verder zou gaan met de hervormin
gen, zoals het in ere herstellen van
het recht op voorgeleiding, de
persvrijheid, de vrijheid van verga
dering en de vakbondsrechten.
Eerder had hij beloofd ook opposi
tieleiders in zijn regering op te ne
men. Donderdag zei hij dat hij een
presidentieel adviesorgaan zou in
stellen waarin de oppositie even
eens zitting zou kunnen hebben.
Ook zei hij te zullen blijven pro
beren om Noordkorea te bewegen
tot deelname aan de Olympische
Spelen, waarvoor Pyongyang als
mede-organisator wil fungeren.
Hij herhaalde het aanbod om na
de Olympische Spelen een „ver
trouwensvotum" te laten houden
over zijn optreden tot dan toe. Wel
ke vorm deze proef zou moeten
krijgen, zei hij niet, maar hij leek
ervan overtuigd dat hij er met vlag
en wimpel doorheen zou komen.
„Het v^olk vertrouwt een politiek
leider niet het verleden maar de
toekomst van het land toe," zei hij
in november tegen journalisten.
