Nog geen doorbraak
over Afghanistan
M
'Onderdrulddng ia Gaza
door Israël onmenselijk'
Tweede dag topontmoeting
Fiüpijnse
coupleider
gearresteerd
Nancy en
Raisa: de
andere top
30 JAAR
RENTEVAST
HYPOTHEEK
NU 7,5%
Junta Haïti: in januari verkiezingen
DONDERDAG 10 DECEMBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON - De Amerikaanse president Reagan en de Russische partijleider Gor-
batsjov zijn er gisteren, tijdens de tweede dag van hun topontmoeting, niet in geslaagd het
eens te worden over de Russische terugtrekking uit Afghanistan.
Amerikaanse regeringsfunctiona
rissen zeiden gisteravond, dat hoe
wel de besprekingen in een „zeer
optimistische" sfeer eindigden, er
geen doorbraak te verwachten is
inzake Afghanistan. Wel is er „in de
marges" enige beweging mogelijk
rond ontwapeningsvraagstukken,
aldus deze functionarissen.
Ook de twee wereldleiders zelf
gaven gisteravond, bij toespraken
tijdens een diner in de Russische
ambassade, duidelijke aanwijzin
gen dat de verwachtingen over de
derde top tussen Reagan en Gor-
batsjov niet al te hoog gespannen
mogen zijn.
door
Henk Dam
Gorbatsjov zei: „Op sommige ge
bieden zijn we nog ver van elkaar
verwijderd, hoewel op een aantal
belangrijke gebieden vooruitgang
is gemaakt". En Reagan sprak van
„verschillen die te maken hebben
met de centrale waarden van onze
politieke systemen".
De voorzichtigheid van gister-
MANILA (UPI/Rtr/AFP) - De Fiü
pijnse kolonel Gregorio Honasan
die voortvluchtig was sinds de po
ging tot staatsgreep die hij op 28
augustus pleegde, is gisteren in
Manila door het leger gearresteerd.
De presidentiële \yoordvoerder,
Teodoro Benigno, die een verkla
ring voorlas voor de radio, zei dat
president Corazon Aquino „dol
blij" was met het nieuws, kort voor
het begin van de ASEAN-topconfe-
rentie in Manila.
De staatstelevisie berichtte dat
Honasan is gearresteerd in de wo
ning van Guillermo Hernandez,
particulier secretaris van oud-mi
nister van defensie Juan Ponce En-
rile. Vijftig militairen deden een in
val in Hernandez' woning in een
villawijk aan de rand van Manila,
aldus de televisie. De 39-jarige Ho
nasan bood geen weerstand. Er viel
geen enkel schot. Naast Honasan
zijn nog acht officieren ingere
kend.
Bij de maar net mislukte staats
greep vielen 53 doden en ruim 300
gewonden. Honasan wist met een
helikopter uit het brandende leger
hoofdkwartier in Camp Aguinaldo
te ontsnappen. Sindsdien dreigde
hij meermalen met een tweede
staatsgreep. De autoriteiten had
den een beloning van 25.000 gulden
uitgeloofd voor zijn aanhouding.
President Aquino eiste zijn on
voorwaardelijke overgave. Her
nandez was op het moment van de
aanhouding niet thuis. Personeel
en buren zeiden dat Honasan om
zes uur op een motor was gearri
veerd bij het huis voor een af
spraak met aanhangers. Daar ver
schenen later zwaarbewapende mi
litairen die het huis omsingelden
en schreeuwden dat de aanwezigen
naar buiten moesten komen. Ho
nasan kwam daarop naar buiten en
schudde de hand van de comman
dant van de arrestatie-eenheid. De
ze stelde hem vervolgens voor aan
de militairen.
Oud-minister Enrile zei in een re
actie te hopen dat Honasan een eer
lijk proces krijgt. Honasan behoor
de tot de lijfwacht van Enrile, toen
deze nog minister van defensie was
in de regering-Aquino. Enrile is nu
lid van de oppositie in de Filipijnse
Senaat.
Buitenland kort
Pistool in wrak
avond kwam nadat eerder in de
dag verwachtingen waren gerezen,
met name rond Afghanistan. Zo
noemde de woordvoerder van het
Witte Huis, Marlin Fitzwater, op
merkingen die Gorbatsjov had ge
maakt over de terugtrekking van
de 115.000 man sterke Russische
troepenmacht uit Afghanistan een
„hoopvol teken".
Voor hij gisterochtend met
Reagan aan zijn derde ronde van
besprekingen begon, zei Gor
batsjov tegen verslaggevers dat
zijn land klaar is om zich uit Afgha
nistan, dat in 1979 werd binnenge
vallen, terug te trekken.
De door de Sovjets gesteunde
Afghaanse leider Najibullah zei on
langs al dat de Sovjetunie binnen
een jaar haar troepen wil terugtrek
ken. De Amerikaanse regering wil
dat de Sovjet-troepen zo snel mo
gelijk vertrekken, en dat een da
tum voor de definitieve terugtrek
king wordt vastgesteld.
De twee wereldleiders spraken
gisterochtend niet alleen over Af
ghanistan, maar ook over onder
meer ontwapeningsvraagstukken
en de Golfoorlog. Zowel Fitzwater
als zijn Russische collega Gennady
Gerasimov waren aan het begin
van de middag positief over deze
besprekingen.
De Russische woordvoerder sig
naleerde evenwel ook een kenne
lijk gebrek aan vooruitgang bij de
besprekingen over de Golfoorlog
toen hij zei dat de Sovjets vinden
dat het nog geen tijd is voor een
door de Veiligheidsraad opgelegd
wapenembargo. Dat is iets dat
Amerika graag wil.
Dat Reagan en Gorbatsjov in een
goede sfeer met elkaar praten,
werd gisteren al direct aan het be
gin van hun gespreksronde duide
lijk. Reagan nam Gorbatsjov toen
voor een kort gesprek mee naar
zijn werkkamer naast de Oval Offi
ce, het officiële presidentiele werk
vertrek.
Bij dit gesprek waren alleen tol
ken aanwezig, maar geen mensen
die notulen van het gesprek maak
ten. Dat is bij de ontmoetingen tus
sen de twee wereldleiders nog niet
eerder voorgekomen.
Vóór Gorbatsjov aan zijn bespre
kingen met Reagan begon, had hij
een ontmoeting met de leiders van
het Amerikaanse Congres. Tijdens
dit gesprek deed hij een opvallend
beroep op de Senaat om het een
dag eerder getekende INF-ak-
koord te ondertekenen.
De Congresleiders onderhielden
Gorbatsjov op hun beurt over de
kwestie van de mensenrechten, en
over Afghanistan. De Democrati
sche fractieleider in de Senaat, Ro
bert Byrd, zei na afloop van het ge
sprek dat een spoedige Russische
terugtrekking uit Afghanistan be
hulpzaam zou zijn bij een snelle on
dertekening van het INF-akkoord.
Gorbatsjov heft het glas tijdens een diner dat hij president Reaga
ren aanbood op de Russische ambassade in Washington.
WASHINGTON - Het was een
moment waarachter velen een
diepere betekenis zullen zien.
Nancy Reagan stond in een gang
van het Witte Huis naast de net
aangekomen Raisa Gorbatsjov,
die bij haar koffie zou komen
drinken.
De fotografen knipten of hun
leven ervan afhing. De presi
dentsvrouw, als voormalig actri
ce zich zeer bewust van de waar
de van een treffend plaatje, hield
haar uitgestoken hand in de rich
ting van Raisa.
door
Henk Dam
Het duurde vele pijnlijke se
conden voor de in bontjas gehul
de vrouw van de Russische par
tijleider door had wat nu eigen
lijk de bedoeling was. Uiteinde
lijk pakte ze toch de smalle hand
van Nancy, en kon de historische
foto worden gemaakt.
Brutale verslaggevers stelden
ondanks deze verzustering hun
harde vragen. „Wat is er waar van
de verhalen dat u niet zo goed
met elkaar kunt opschieten?"
Raisa beperkte zich toch een
minzaam: „Alles is in in orde".
Nancy Reagan, die net voor
Raisa's aankomst al had gezegd
geen „nare gevoelens" over de
vrouw van de partijleider te heb
ben en haar „aardig en intelli
gent" te vinden, lachte bij wijze
van antwoord haar eigen angst
aanjagende glimlach, en nam
haar gast mee, dieper het Witte
Huis in.
Later gistermiddag kwam de
woordvoerster van Nancy
Reagan, Elaine Crispen, vertel
len hoe het bezoek was afgelo
pen. De twee „First Ladies" had
den eerst langdurig het huis be
keken, en zich daarna terugge
trokken voor een kopje koffie.
„Waar ging het gesprek over?
Elaine: „Onder meer over
drugsgebruik onder jongeren.
Mevrouw Reagan vroeg me
vrouw Gorbatsjov of dat ook een
probleem in Rusland is. Me
vrouw Gorbatsjov antwoordde
dat alcohol het grootste pro
bleem is, maar ze vroeg ook wat
voor oplossingen wij hier voor
drugsgebruik hebben".
„Mevrouw Reagan vertelde
daarop over onze „Just say no"
(zeg gewoon nee) campagnes, en
de oudergroepen en dergelijke.
Het viel mevrouw Reagan op dat
mevrouw Gorbatsjov erg veel be
langstelling had".
En dat was dan dat. Het was
een prettig gesprek geweest.
Niks waar van al die verhalen dat
Raisa en Nancy elkaar niet mo
gen. Gewoon de ene vrouw van
een wereldleider die gezellig een
kopje koffie is komen drinken
bij de vrouw van een andere we
reldleider.
Het zal allemaal wel waar zijn.
De beide dames zullen best een
beschaafde bijeenkomst hebben
gehad. Maar er is ook volop aan
leiding om te denken dat in ieder
geval mevrouw Reagan met ge-
nlengde gevoelens aan de con
versatie heeft deelgenomen.
Raisa Gorbatsjov en Nancy Reagan: gee
De Amerikaanse kranten heb
ben de afgelopen dagen uitèe-
breid geschreven over de zoge
naamde slechte verhouding tus
sen de dames Gorbatsjov en
Reagan. Dat is in de eerste plaats
te danken aan de vroegere
woordvoerder van de president,
Larry Speakes.
Speakes is bezig met een boek
over zijn Witte Huis-tijd waarin
staat dat Nancy Reagan, die haar
collega van achter het IJzeren
Gordijn voor het eerst twee jaar
geleden ontmoette tijdens de top
Reagan-Gorbatsjov I, bepaald
geen hoge pet op heeft van Raisa.
„Mevrouw Reagan beschouwt
haar als een dogmatische
marxist die in gesprekken niet
meer heeft gedaan dan eenvou
digweg communistische filoso
fie spuien. Ze deelt nauwelijks
Nancy's interesse in kinderver
zorging en drugsgebruik", aldus
Speakes.
Daar komt dan nog bij dat het
allerminst een publiek geheim is,
dat Nancy Reagan er helemaal
niet over te spreken was, dat Rai
sa Gorbatsjov vorig jaar, tijdens
de top Reagan-Gorbatsjov II, wèl
in Reykjavik was en zij niet.
Want de vrouw van de Russi
sche partijleider had aanvanke
lijk laten weten niet mee naar
IJsland te zullen gaan. Nancy
had toen voor die dagen andere
afspraken gemaakt, om op het al
lerlaatste moment te moeten ver
nemen dat mevrouw Gorbatsjov
tóch zou meegaan en dus in haar
eentje alle publiciteit zou krij
gen. Zoiets tikt aan, als je First
Lady bent.
En dan is er nog een pijnpunt
je. Al weken geleden schreef me
vrouw Reagan mevrouw Gor
batsjov een brief, waarin ze haar
uitnodigde om, ter gelegenheid
van de top Reagan-Gorbatsjov
III, op woensdagmiddag 9 de
cember op het Witte Huis gezel
lig een kopje thee te komen drin
ken.
Na twee weken was er op die
brief nóg geen antwoord geko
men. Amerikaanse diplomaten
stuurden toen een ultimatum
richting Moskou met, hoewel
vriendelijker gesteld, als bood
schap: binnen 24 uur een ant
woord of het feest gaat niet door.
Vorige week woensdag kwam
het langverwachte antwoord. Ja,
Raisa Gorbatsjov zou graag op
bezoek komen. Maar 's middags
ging niet, want dan wilde ze met
haar man Amerikaanse uitgevers
ontmoeten. Of het niet 's och
tends mocht?
Op zichzelf was hier sprake
van een niet eens zo erg subtiele
belediging: eerst niets laten ho
ren, en dan uitgevers belangrij
ker vinden dan de vrouw van de
president.
Maar met bovenmenselijke
zelfbeheersing ging Nancy ak
koord, en veranderde ze op het
laatste moment haar zeer volle
agenda om Raisa terwille te zijn.
Is het dus een wonder dat in
Amerika algemeen gedacht
wordt dat de twee dames wel
nooit hartsvriendinnen zullen
worden, INF-akkoord of niet,
ontspanning of niet?
Mitterrand
wil uitleg over
uitwijzingen
PARIJS (AFP/UPI) - President
Mitterrand van Frankrijk heeft de
regering van premier Chirac giste
ren om opheldering gevraagd inza
ke de recente uitwijzing van leden
van de Iraanse verzetsorganisatie
Mujaheddien Khalq uit Frankrijk
naar Gabon.
Mitterrand wilde aan het einde
van de ministerraad nadere uitleg
over „de situatie van deze politieke
vluchtelingen". Hij vroeg zich af of
de maatregel „in overeenstemming
is met de bepalingen van de Grond
wet en van de Conventie van Genè-
ve", die het asielrecht verleent aan
mensen die door hun eigen rege
ring worden vervolgd. De regering
heeft nog niet gereageerd, aldus
een woordvoerster van Mitterrand.
Parijs heeft ontkend dat de uit
wijzingen verband houdt met de
onderhandelingen met Iran over
de vrijlating van Franse gijzelaars
in Libanon. Twee Fransen werden
vorige week op vrije voeten ge
steld, maar er worden er nog zeker
drie vastgehouden. Een gijzelaar is
vermoedelijk niet meer in leven.
Premier Chirac zei dinsdag voor de
televisie dat de Mujaheddien het
land zijn uitgezet omdat zij een
„bedreiging van de openbare orde
vormden".
ADVERTENTIE
(voor nieuwbouw)
Sinds 1972 is de rente
voor maximale zekerheid
niet meer zo laag geweest.
Maak gebruik van dit unieke
Bouwfonds aanbod.
Bel gratis 06-0556 (op werk
dagen van 9-19 uur, op zaterdag
van10-12 uur).Of stuur de bon op.
sn
Ik wil meer weten over de
30 Jaar RenteVast Hypotheek
Telefoon:
i-
i
i-
Voor nieuwbouw ir
MEXICO (GPD) - Generaal Henri
Namphy, de leider van de militaire
junta van Haïti, heeft gisteravond
persoonlijk aangekondigd dat er
op 17 januari volgend jaar nieuwe
verkiezingen zullen worden gehou
den. Anderhalve week geleden lie
pen de eerste echte verkiezingen in
Haïti sinds 30 jaar uit op een mas
saal bloedbad.
Via de nationale televisie liet
Namphy weten dat de regering
morgen zelf een nieuwe kiesraad
zal benoemen. De oorspronkelijke
kiesraad werd door Namphy ont
bonden na de chaos bij de eerste
stembusslag. De kerken en de be
langenorganisaties die volgens de
grondwet belast zijn met het be
noemen van het electorale college,
hebben geweigerd een nieuwe raad
aan te wijzen.
Een paar uur voor de aankondi
ging van generaal Namphy lieten
drie van de vier belangrijkste presi
dentskandidaten weten dat zij een
alliantie hebben gesloten en dat ze
onder geen beding mee zullen doen
aan verkiezingen die door de junta
worden georganiseerd. Het gaat
om de mensenrechtenstrijder Ge
rard Gourgue, oud-Wereldbank
functionaris Mare Bazin en de po
pulistisch ingestelde Louis Dejoie.
Het drietal beloofde op korte ter
mijn een concreet en redelijk alter
natief te zullen bieden om op
vreedzame wijze een echte demo
cratie te kunnen bereiken..
De vierde presidentskandidaat
van belang, de christendemocraat
Sylvio Claude, heeft al eerder z'n
afschuw uitgesproken van een
stembusslag die door de militairen
wordt georganiseerd.
LOOS ALARM - Een misverstand
tussen de bemanning van een
Westduits vliegtuig en de Bulgaar
se luchtverkeersleiding heeft giste
ren voor grote consternatie ge
zorgd bij de autoriteiten in de
Bondsrepubliek Duitsland. Aan
vankelijk werd gemeld dat het
Lufthansa-toestel, dat met 52 pas
sagiers uit Izmir op weg was naar
Volgens functionarissen in
Frankfurt had één van de beman
ningsleden, toen het toestel het
Bulgaarse luchtruim naderde,
waarschijnlijk per ongeluk op de
knop voor het signaal „kaping" ge
drukt.
In envelop zonder postzegel
i sturen aan Bouwfonds,
j Antwoordnummer 34,
13860 VE Hoevelaken.
Jnv Bouwfonds
I Nederlandse Gemeenten
l
ADVERTENTIE
In het wrak van het maandag
verongelukte Amerikaanse vlieg
tuig is een pistool gevonden, zo is
bekend gemaakt door de politie.
Bij het ongeluk kwamen 43 men
sen om het leven. De politie zei ook
dat uit een bandopname in de zoge
naamde zwarte doos van het toe
stel is gebleken dat iemand vlak
voor het ongeluk de cockpit bin
nenkwam. De piloot meldde kort
voordat het vliegtuig neerstortte
dat er schoten waren gelost en er
rook in de cockpit hing.
Ophanging
Zeven gevangenen die waren be
trokken bij moordacties in de ge
vangenis van Annandale, in de
Zuidafrikaanse Kaapprovincie,
zijn in Pretoria terechtgesteld door
middel van ophanging. Daarmee is
het aantal executies deze week op
gelopen tot 14. Volgens de Zuid
afrikaanse persvereniging zijn er
dit jaar 157 mensen opgehangen en
wachten 263 mensen op hun exe
cutie.
ernog_.
Alles bij elkaar
ÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ
LONDEN/DEN HAAG (ANP) -
Een delegatie van de Britse Libera
le partij is begin deze week terug
gekeerd van een bezoek aan de
door Israël bezette Gaza-strook,
met de verontrustende conclusie
dat de situatie daar zo explosief is
geworden, dat een bloedig treffen
tussen de Palestijnse bewoners en
het Israëlische leger „volkomen
voorspelbaar" wordt.
Het smeulende conflict kan uit
lopen, aldus delegatielid Lord Win
chilsea, „op een menselijke cata
strofe waarbij Sabra en Shatila in
de schaduw worden gesteld." In
een verklaring zei Winchilsea dat
„zijn land en de Europese partners
onmidellijk in actie moeten komen
om Israël ervan te overtuigen dat
de spanningen in de vluchtelingen
kampen in de Gazastrook vermin
derd moeten worden." In een SOS-
brief die bij premier Thatcher werd
bezorgd, wordt gevraagd of de pre
mier er bij de Israëlische regering
op wil aandringen „de controle op
het bezettingsleger weer te herstel
len, omdat de manschappen naar
onze ervaring slecht gediscipli
neerd en onzeker zijn. Op korte ter
mijn zouden de dagelijkse pesterij
en tegen de bevolking in de bezette
gebieden verminderd moeten wor
den."
De bevindingen van de Britse
delegatie bevestigen eerdere be
richten in de Israëlische - ook rege
ringsgezinde - pers dat de situatie
in de bezette gebieden en met na
me de Gazastrook, uit de hand be
gint te lopen. Winchilsea: „Wij heb
ben wellicht niet met onze eigen
ogen kunnen waarnemen dat er
een catastrofe op handen is. Maar
de ambassadeurs van twee Westeu-
ropese landen, andere diplomaten
en functionarissen van de Verenig
de Naties hebben een beroep op
ons gedaan te waarschuwen, dat de
ernst van de situatie een nieuwe di
mensie heeft bereikt en een mate
van explosiviteit heeft bereikt die
zij daar zelf nog niet eerder hebben
meegemaakt. We hebben zelf
schokkende bewijzen gezien van
de wijd verbreide ontwrichting van
het onderwijs door de bezettings
macht, een daarmee gelijke tred
houdende toename in ongewapen
de demonstraties, die op hun beurt
werden gevolgd door schietpartij
en van het leger en doden en ge
wonden rond de scholen".
De delegatie heeft gesproken
'met een ervaren en onpartijdige
waarnemer' die zei dat gewapende
infanterietroepen en grenspolitie
de minste ordeverstoring neersloe
gen. Het schieten op onschuldige
mensen is routine geworden. Ge
brek aan legerdiscipline wordt niet
bestrafd. De 2500 illegale Israëli
sche kolonisten hebben 30 procent
van de watervoorzieningen gekre
gen, terwijl de rest gedeeld moet
worden door 640.000 vluchtelingen
en bewoners. De situatie is op weg
naar een crisis die van het bloed-
blad in de vluchtelingenkampen
Sabra en Shatila een futiliteit zal
maken," aldus de delegatie.
De VN-organisatie UNRWA is
een organisatie geworden die bijna
alle voorzieningen voor de Pales
tijnse vluchtelingen financiert.
Een groot aantal landen kwam
eind november weer met een bij
drage voor de ruim 400 miljoen gul
den die de UNRWA zegt nodig te
hebben. UNRWA-funktionarissen
in de bezette gebieden menen ech
ter dat de vluchtelingenhulp niet
meer voldoende is. Tegenover de
delegatie verklaarden ze dat het
tijd wordt „de Israëlische militai
ren te vervangen door een politie
macht van de VN in en rond de
vluchtelingenkampen en de uni
versiteiten." „Onze informanten
ter plekke hebben ons gewaar
schuwd dat de situatie in het ge
bied nog nooit zo gespannen is ge
weest en zo voorspelbaar op ont
ploffen heeft gestaan."
Een uiting van de spanningen
zijn advertenties als deze in Israëli
sche kranten, waarin richtlijnen
voor bezoekers aan de bezette ge
bieden worden gegeven: „Rijdt
niet 's nachts. Rijdt niet alleen.
Rijdt in drukke straten met uw ra
men dicht. Kijk naar opzij. Probeer
geen aandacht te trekken. Maak de
autogordels los als u een stad bin
nenrijdt, u moet de auto snel kun
nen verlaten."
Ook in het Israëlische leger gaan
stemmen op dat er een einde moet
komen aan het gewelddadige op
treden van het leger tegen elke
vorm van verzet. Aluf Ehad Barak,
een jonge generaal die in 1986 de
chef van de generale staf werd,
wees erop dat meer onderdrukking
momenteel alleen maar tot meer
verzet leidt. Maar Barak heeft de af
gelopen anderhalf jaar ook niets
anders kunnen doen dan de onder
drukking opvoeren „om niet het ri
sico te lopen van een sluipende
anarchie en verbreiding van radi-
calistische ideeën".
