Cockpit staat model voor veiligere narcose Experiment met lokale etherradio is geslaagd Actiecomité tegen bouw huizen plek oude Lorentzschool Anesthesie-afdeling AZL gaat werken met controlelijsten Irritatie over uitspraak Kuijers Financiële problemen dreigen voor Telefonische Hulpdienst Stichting Reflex een feit DONDERDAG 10 DECEMBER 1987 DEN HAAG/LEIDEN - Het expe riment met lokale radio via de ether in Leiden, Landsmeer en Utrecht is geslaagd. Minister L.C. Brinkman van welzijn, volksge zondheid en cultuur heeft naar aan leiding van de proef besloten op korte termijn meer vergunningen voor lokale etherradio af te geven. Na 1 januari draagt het dan in func tie zijnde Commissariaat voor de Media zorg voor de afgifte van de vergunningen. Uit metingen van de Nederland - sche Omroep-Zendermaatschappij bv (de Nozema), onderdeel van de PTT, blijkt dat de lokale radio goed te ontvangen is in heel Leiden. De uitzendingen via de zender die staat op een gebouw van de rijks universiteit aan het Stationsplein zijn met behulp van meetappara tuur op 43 plaatsen in de Leiden, Leiderdorp, Voorschoten en Oegstgeest gecontroleerd. Op alle plaatsen was de ontvangst goed. Dat was ook zo als de uitzendingen met een portable radio werden be luisterd. Minder was de ontvangst rijdend in een auto. In Voorscho ten, Leiderdorp en de Leidse wij ken Stevenshof, Koppelstein, Ho ge Mors, Gasthuiswijk, Fortuin- wijk en Boshuizen werd de ont vangst gestoord. Dat komt door de hoge nieuwbouw van het Acade misch Ziekenhuis die op nog geen vijftig meter van de zender staat. Op het zogenoemde Leidse 'plat teland', het gebied buiten de hier boven genoemde plaatsen tot aan Hillegom, is de lokale radio ook nog te ontvangen. Tot op vijftien kilometer is de ontvangst op een portable goed, terwijl het in de auto erg afhankelijk is van de richting en de afstand tot de zender. In Leiden waren er overigens wel enige problemen tijdens het expe riment. Enige dagen na de installa tie werd de zender gestolen, terwijl ook de antenne in eerste instantie te hoog was. Zodoende kon er pas in mei van dit jaar daadwerkelijk worden begonnen met de metin gen. De Nozema heeft het experiment in Leiden, Landsmeer en Utrecht opgezet om te bekijken of de lokale omroepen kunnen uitzenden zon der elkaar te storen. Er zijn name lijk nog maar 31 frequenties be schikbaar tussen de 104,9 en 107,9 MHz, terwijl er uiteindelijk vele honderden lokale omroepen zullen uitzenden. Daarom zal een fre quentie door diverse omroepen moeten worden gedeeld. Uit het experiment blijkt dat een en ander kan worden gerealiseerd zonder dat de omroepen elkaar sto ren. Voorwaarde is dan wel dat de zendinstallaties klein zijn. Toch zullen er gebieden blijven in Nederland waar zenders elkaar zullen hinderen. In een advies naar aanleiding van het experiment schrijft de Omroepraad dat in der gelijke gevallen de frequentie door de lokale omroepen moet worden gedeeld. Beide omroepen hebben recht op uitzendingen gedurende de tijd van de dag dat er het best wordt geluisterd naar de radio, de zogenoemde priemtijd. Het Com missariaat voor de Media zou de dagen en uren moeten vaststellen waarop de verschillende omroepen mogen uitzenden. De Omroepraad verschilt met de Nozema van mening over de vraag of de landelijke of regionale pro gramma's op de frequenties moe ten worden doorgegeven op die tij den dat de lokale omroep geen ei gen produkties uitzendt. De Nozema vindt van niet om zo het gebruik van de frequenties te beperken en daarmee de kans op storingen te vermijden. De Omroe praad wijst dat argument van de hand. De lokale omroepen zullen allemaal op de priemtijd willen uit zenden, zodat ze ook allemaal ge lijktijdig zullen zwijgen. Daarmee is de kans op onderling storen weg genomen. Volgens de Omroepraad is het doorprikken van de landelij ke en regionale programma's ge bruikersvriendelijker. En het bete kent dat de berichtgeving in tijden van "buitengewone omstandighe den (nood- en rampensituaties zo wel in vredes- als in oorlogstijd) niet te zeer afhankelijk wordt ge maakt van grotere zenders met een landelijk of regionaal beleid". Er is dan immers een landelijk netwerk van allemaal kleinere zendinstalla ties. De Omroepraad voorziet geen problemen met het feit dat de Ster- reclame ook op de frequenties te horen zullen zijn als de landelijke programma's worden overgeno men. In de wet staat dat de lokale omroep niet mag worden betaald uit reclame. Als de opbrengst van de Ster alleen wordt gebruikt om de landelijke en regionale omroe pen te financieren levert dat geen problemen op, aldus de Omroe praad. LEIDEN - Bewoners van de burge meester- en professorenwijk (zuid oost) hebben gisteren een actieco mité in het leven geroepen tegen de bouw van 24 koopwoningen op het terrein van de door brand verwoes te oude Lorentzschool aan de Lo- rentzkade. Het comité, dat voorals nog uit zeven personen bestaat, stelt zich allereerst ten doel ge sprekken te voeren met achtereen volgens de wethouders De la Mar, Tesselaar en Peters. De actie wordt door honderden mensen uit de wijk gesteund. Een kleine honderd wijkbewo ners gaven gisteren gehoor aan de oproep voor een bijeenkomst, ge organiseerd door de stichting Dienstencentrum Gecoördineerd Bejaardenwerk Leiden en de (Vervolg van pagina 1) LEIDEN - De anesthesie-afdeling van het Academisch Ziekenhuis Leiden gaat vanaf 1 januari met controlelijsten werken. Dat zal ge beuren op eenzelfde manier als in een vliegtuig vóór de start gebeurt. Dat maakte prof. dr. Joh. Spierdijk, hoofd anesthesiologie van het AZL, gisteren bekend op de mani festatie Toekomst te kijk' in Utrecht, waar een presentatie van de checkmethode werd gegeven. Wat hebben de cockpit van een vliegtuig en de operatiekamer in een ziekenhuis met elkaar ge meen? En wat is de overeenkomst tussen een piloot en een anesthe sist? door Annemiek Ruygrok Vóórdat een vliegtuig opstijgt heeft de bemanning een hele 'checklijst' nagelopen en gecontro leerd. En voordat een patiënt onder narcose wordt gebracht hebben de anesthesist en de anesthetisch ver pleegkundige eveneens een hele lijst met controlepunten afge werkt. Het verschil tussen beide werk wijzen is dat de bemanning van een vliegtuig in teamverband de con trole verricht en de 'bemanning' van een operatiekamer tot nu toe niet. Dat gaat vanaf 1 januari dus veranderen. Prof. dr. Spierdijk vond de tot nu toe toegepaste procedure niet vei lig genoeg. "Dat is onlangs nog in de praktijk bevestigd. Toen is een patiënt overleden, omdat we een lekje in de apparatuur met het blo te oog niét hebben kunnen opspo ren, waardoor de patiënt enige tijd zuurstofgebrek heeft geleden". Niemand kan in deze kwestie iets worden verweten, volgens Spier dijk. Want al kunnen de controles altijd beter, tot nu toe werd naar beste kunnen en geweten gehan deld. Toch zocht Spierdijk samen met zijn collega prof.dr. J.G. Bovill naar een nóg betere methode. En daarbij kwamen zij al snel bij de KLM terecht. Boeing 747 Spierdijk: "Anderhalf jaar gele den kwam ik in contact met Boeing 747-chef vlieger J.H.C. de Bruine, die toen instructeur op de vluchtsi mulator voor de Airbus A 310 was". Samen kwamen zij tot de conclusie dat het werk van de anesthesist vergelijkbaar is met dat van een pi loot en andersom. "Bij vliegen staat de veiligheid van de mens, evenals bij een operatie, voorop. Beiden hebben we met gecompli ceerde apparatuur te maken waar mee zorgvuldig dient te worden omgegaan. De KLM heeft in 68 jaar erg veel meegemaakt, van elk geval geleerd en zelf een superveilige checkmethode ontwikkeld. Het systeem houdt in dat tegelijkertijd met de apparatuur ook de mensen die haar controleren worden ge controleerd", aldus De Bruine. De KLM gaat daar volgens hem erg ver in. Vier keer per jaar wor den vliegtuigbemanningen in de vluchtsimulator gezet: twee keer om een soort vakbekwaamheids examen wat de controle betreft te doen en twee keer voor een con frontatie met praktijkgevallen. In de medische wereld ligt dat geheel anders. Spierdijk: "Wie een maal het bordje 'arts' of 'specialist' op zijn deur heeft getimmerd hoeft nooit meer opnieuw examen te doen. Dat geldt ook voor mensen op onze afdeling. Ik denk dat wij er toe moeten overgaan minstens eens per jaar een soort herexamen in te voeren". In een vliegtuig zitten twee vlie gers in de cockpit die elkaar con troleren. Op een anesthesie-afde ling zijn ook twee mensen aanwe zig: een anesthesist en een ver pleegkundige. Maar de controle die zij uitoefenen, gebeurt afzonder lijk. Dat nu wordt volgens de nieu we methode gezamenlijk gedaan zodat zij elkaar kunnen controle- Moeilijker De Bruine vindt het opmerkelijk dat een dergelijke controle in de medische wereld moeilijker van de grond komt dan in de vliegerij. "Artsen zijn altijd gewend geweest om zelfstandig te werken", is prof. Bovills verklaring. "Het is opvallend dat de beman ning van een Boeing 747 elkaar soms helemaal niet kent op het mo ment dat zij het vliegtuig instapt. Maar op het moment dat die kist de lucht ingaat, zo na een uur kwartier, is zij helemaal op elkaar ingespeeld", aldus De Bruine. Vol gens prof. Spierdijk schort het op de anesthesie-afdeling niet aan sa menwerking, maar aan discipline. "De anesthesie is een vak dat ei genlijk pas 40 jaar bestaat. We heb ben dus een zekere achterstand". Bovill: "Er zit dus geen systeem in de check bij anesthesiologie. Ieder een doet het weer anders". Door volgens een vast schema de controle op narcose- en beade mingsapparatuur uit te voeren, ontdekken anesthesisten en ver pleegkundigen volgens Spierdijk en Bovill steeds meer dingen die je via de oude methode niet zag. De Bruine: "Bij ons is dat ook het ge val. Het blijft een voortdurend zoe ken naar optimale veiligheid. We komen steeds dichterbij". Het nalopen van een checklist vergt overigens wel wat tijd. Maar omdat het zo efficient mogelijk ge beurt, gaat het vrij snel. Een derge lijke procedure kost zeven tot tien LEIDEN - Prof.dr. Joh. Spierdijk (links) en chef-vlieger J.H.C. de Bruine: gelijk indammen". "Zowel in de anesthesiologie als in de vliegerij menselijk falen zoveel n minuten. Een check volgens de ou de methode kostte vijf minuten. De verpleegkundigen zelf vinden nu ze eenmaal aan de methode zijn ge wend, het werken met een lijst en met z'n tweeën veel prettiger. "We voelen ons veel safer nu", aldus eén van hen. De Bruine: "Van belang is dat de controle minder vrijblijvend is dan voorheen. Er is nu een eind verantwoordelijke". Ook ekiers Komt deze controlemethode nu verder van de grond? Wordt zij na het AZL overgenomen door andere ziekenhuizen? Spierdijk: "Er is al een samenwerkingsverband met het Dijkzigt-ziekenhuis in Rotter dam. Ook werken we samen met de afdeling veiligheidskunde van de Technische Universiteit Delft. Lei den, Rotterdam en Delft gaan de methode verder ontwikkelen. En we hopen dat De Bruine mee wil blijven doen, voorzover de tijd het toelaat". Is het project eenmaal goed van de grond gekomen, dan wordt al weer gewerkt aan een nieuwe ontwikkeling: automatise ring. Via computers worden be paalde controles uitgevoerd. Vol gens prof. Spierdijk zal dit in 1994, wanneer de tweede fase van de nieuwbouw AZL klaar is, het geval zijn. "De leidingen zijn al gepland". Die automatisering zal ook weer analoog gaan aan de vliegerij. Want worden hier nu noodprocedures schriftelijk afgehandeld, in de na bije toekomst zal in moderne vlieg tuigen ook computerapparatuur voor dergelijke procedures zijn in gebouwd. De vlieger blijft de han delingen doen maar er is een terug koppeling naar de computer. Die signaleert of alle handelingen wel of niet zijn gedaan. Via een kleu renschema kan dan weer worden gecontroleerd of alles in orde is: als alle lampjes blauw gaan branden is het o.k. Spierdijk: "Van de KLM hebben we die noodprocedures overgeno men. Deze 'memory items' kent de vlieger uit het hoofd. De tweede pi loot controleert ze". De Bruine: "Vliegt er bijvoorbeeld een motor in brand, dan zijn er vijf noodpro cedures. De bemanning voert die gecoördineerd uit waarna onmid dellijk controle volgt via een lijst. Zo kun je het menselijk falen in- Bonden over plannen voor EDH (foto Wim Dijkman» dammen". Spierdijk: "Komt er - wat zelden gebeurt - een hartstil stand voor, of krijgt de patiënt plot seling hoge koorts dan gaan voor taan bij ons ook die noodprocedu res in werking. Wordt één van de 'memory items' overgeslagen dan komen die bij de controle toch aan bod". "Juist tegen dingen die heel weinig voorkomen moeten we ons tot de tanden toe bewapenen", be aamt De Bruine. Spierdijk en Bovill zijn overi gens nog niet tevreden. Met af gunst hebben ze kennisgemaakt met het fenomeen vluchtsimula tor. "Zoiets zou er in de anesthesie ook moeten zijn. Een kunstmens op wie we alle calamiteiten kunnen uitproberen. Nu moeten we het met een computer doen. Een echte simulator zou echter ideaal zijn". Wijkouderenraad zuid-oost, over de plannen van de gemeente. De Wijkouderenraad is er vierkant te gen dat op het terrein koopwonin gen worden gebouwd. De school behoorde, tot een brand in augus tus het gebouw in as legde, toe aan het Dienstencentrum zuid-oost. Het dienstencentrum is er immer vanuit gegaan dat op dezelfde plaats een nieuw gebouw zou ver rijzen. Dat wordt door de gemeentelijke plannen danig doorkruist. De wijkouderenraad is bang dat als de plek aan de Lorentzkade aan de neus van het dienstencentrum voorbij gaat, zij dan dakloos zal worden. Veel andere plekken in de wijk zijn er namelijk niet en het zwerversbestaan dat het diensten centrum met zijn activiteiten nu leidt, kan' niet eeuwig duren, zo stelde voorzitter A. Bergers van de raad. "De dagopvang is nu in de keuken van de pastorie. Dat is wel gezellig, maar het is het toch net niet", gaf hij een voorbeeld van een situatie die verbetering behoeft. De Wijkouderenraad vindt voorts dat, als er al huizen op het terrein van de Lorentzschool moe ten worden gebouwd dat bejaar denwoningen moeten zijn. Zuid oost heeft daaraan vanwege het groot aantal ouderen in die wijken grote behoefte'. Volgens Bergers telt de wijk gemiddeld het hoogst aantal ouderen van Leiden, maar de voorzieningen in zuid-oost zoals bejaardenwoningen, blijven daar bij ver achter. Sterker nog, het aantal voor ou deren geschikte woningen zou af nemen. Volgens Bergers worden bejaardenwoningen aan de Huizin- gastraat en de Snouck Hugronje- straat, eigendom van woning bouwvereniging Ons Doel, tot een gezinswoning omgebouwd zodra een bejaarde uit zo'n huis gaat. Daarom is een combinatie van dienstencentrum en bejaardenwo ningen op de plek van de school een unieke kans die de gemeente niet mag laten liggen, is de mening van de Wijkouderenraad en het Dienstencentrum. Wijkbewoonster mevrouw Lava- leije opperde gisteren de suggestie te proberen het sportgezondheids- centrum, dat fysiotherapeut Peter Visser op het veld achter de Vre- deskerk aan de Van Vollenhoven- kade wil neerzetten, ook naar de Lorentzkade te krijgen. "Dit is de op een na minst groene wijk van Leiden en de bewoners van die eventuele bejaardenwoningen moeten wel in de buurt kunnen wandelen". Zij maakte van de gele genheid gebruik om een aantal handtekeningen te verzamelen te gen de komst van dat centrum op het stuk nu nog openbaar groen naast de kerk. Het Dienstencentrum weet zich bij zijn strijd inmiddels verzekerd van de nodige morele en politieke steun. Gisteren kwamen tussen de zeven- en achthonderd adhesiebe tuigingen uit de wijk binnen, onder meer van alle bewoners en perso neelsleden van het nabijgelegen bejaardencentrum Lorentzhof. Voorts, hebben het Ouderenberaad Leiden en enkele CDA- en PvdA- leden hun steun aan de actie toege- Afscheid van Heidweilier LEIDEN - H.F. Heidweilier neemt morgen afscheid als bedrijfsleider van zwembad De Vliet. Ter gele genheid hiervan wordt morgen van 16.00 uur tot 18.00 uur een receptie gehouden in de kantine van de Vijf Meisporthal aan de Boshuizerlaan. Heidweilier heeft dan 24 seizoenen bij dit bad achter de rug. Hij gaat met de vut. LEIDEN - AbvaKabo-bestuurder K. Voormeulen vindt de opmerkin gen van wethouder Kuijers. dat het plan van de bonden voor de Eerste Hulpdienst een groot financieel gat vertoont, irritant. "Het is onzin wat hij zegt. Zelfs de financiële mensen Gewond LEIDEN - Een 16-jarig meisje is gistermiddag door een auto aange reden op de kruising Dr. Lelylaan - Morsweg. Het meisje stak plots de weg over. Zij werd met een hersen schudding naar het AZL gebracht. Autobrand LEIDEN - Een bestelwagen van autoverhuurbedrijf Peter aan de St. Aagtenstraat is vannacht door onbekende oorzaak volledig uitge brand. Een andere bestelwagen werd door het vuur beschadigd. De brandweer moest er aan te pas ko men om het vuur te blussen. Het is de tweede keer binnen een paar weken dat er op het terrein van het autoverhuurbedrijf brand uit breekt. van de gemeente erkennen dat het plan om de EHD bij de brandweer onder te brengen kan worden uit gevoerd. Kennelijk heeft Kuijers daarom andere argumenten om de EHD bij Gebr. De Jong onder te brengen. Als dat zo is, laat hij die dan uitspreken. En laat hij dan niet met dit soort dingen aankomen". Wethouder Kuijers verklaarde gisteren in deze krant dat de bon den ervan uitgaan dat de EHD met twaalf mensen in dienst goed kan draaien. De gemeente vindt echter dat er twee mensen meer nodig zijn. En dat betekent volgens Kuij ers dat het plan van de vakorgani saties om de EHD bij de brandweer onder te brengen één tot anderhal ve ton duurder is dan de bonden hebben berekend. Voormeulen vindt dit argument echter niet steekhoudend. "We hebben in onze begroting al precies aangegeven hoe we dit willen op lossen: met het inschakelen van werkloze artsen. Ik vind het eigen lijk vreemd, de EHD draaide vroe ger al met twaalf mensen en toen was er niets aan de hand. Nu zijn er kennelijk dus opeens twee mensen meer nodig", aldus Voormeulen. Hij stelt voorts dat het ambulance- bedrijf De Jong ook met oproep krachten werkt. "Ik zie niet in waarom dat bij de brandweer niet kan". De AbvaKabo-bestuurder her haalt dat de bonden het college hebben voorgesteld om de begro ting bij het plan te laten controle ren door een accountant. "Als de gemeente aan onze cijfers twijfelt, hebben we er geen enkel bezwaar tegen als een accountant deze na trekt. Zegt die dat het plan niet klopt, dan leggen we ons daar bij neer. Maar Kuijers is niet op ons voorstel ingegaan. En dat vind ik zwak". Meisje (15) breekt arm LEIDEN - Een 15-jarig meisje is dinsdagavond met een gebroken arm naar het ziekenhuis gebracht nadat zij door een 17-jarige kennis in elkaar was geslagen. Het tweetal kreeg op de Vijf Meilaan ruzie waarna een vechtpartijtje ont stond. De jongste van de twee had bovendien enkele verwondingen in het gezicht. Culturele avond Stichting Surinamers Leiden houdt zaterdag 12 december een culturele avond met Ritmico Especial in de aula van de open bare school aan het Valkenpad in de Merenwijk. Vanaf 21.00 uur. Drie mille voor stichting vrouwenopvang LEIDEN - De Stichting Vrouwen Opvang Centrum?Begeleid Wonen krijgt 3.000 gulden van de Stichting Comité Zomerpostzegels. De gift van het comité maakt het mogelijk dat er handenarbeid- en spelmate riaal voor kinderen wordt aange schaft. Het Vrouwen Opvang Cen trum/Begeleid Wonen biedt 24- uurs opvang aan vrouwen en hun kinderen die geestelijk en/of licha melijk worden bedreigd of mishan deld door hun (ex-)partner. Het centrum is geheel van overheids subsidies afhankelijk. LEIDEN - De SOS-Telefonische Hulpdienst in Leiden dreigt in gro te financiële problemen te komen. Door de inwerkingtreding van de Welzijnswet is de provincie finan cieel verantwoordelijk voor de hulpdienst geworden. Gedeputeer de Staten overwegen nu om voor de diensten in Leiden, Dordrecht, Schiedam en Spijkenisse slechts één ton subsidie uit te trekken, ter wijl er - naast de rijksbijdrage van 140.000 gulden - een bedrag van 250.000 gulden nodig is. Daarmee wordt het voortbestaan van de diensten in deze vier steden onze ker. Vóór 1 januari van dit jaar waren Leiden en 24 omliggende gemeen ten die van de hulpdienst gebruik maken verantwoordelijk voor de fi nanciering. "De minister heeft de provincie er een taak bijgegeven zonder daar financieel iets naast te leggen. Het wordt gewoon een ping-pong-spelletje wie het gaat betalen", aldus een woordvoerster van de Leidse hulpdienst. Op 17 december zal Gedeputeer de Staten over het beschikbaar te stellen bedrag vergaderen. De vier hulpdiensten hebben zich inmid dels tot GS gewend met het ver zoek alsnog het benodigde bedrag van 250.000 gulden beschikbaar te stellen. Bij de vier SOS-Telefonische Hulpdiensten werken in totaal 190 vrijwilligers die het vorig jaar 19.000 hulpverleningsgesprekken voerden. Zij werden daarbij onder steund door in totaal slechts vier beroepskrachten. De hulpdiensten zijn dag en nacht bereikbaar voor mensen in eenzaamheid en geeste lijke nood. Het telefoonnummer staat achterop de telefoongids. LEIDEN - Wethouder Fase (econo mische zaken) heeft gisteren in Holiday Inn het officiële startsein voor de stichting Reflex gegeven. Deze stichting gaat met ingang van 12 december via het kanaal van Omroep Rijnland reportages uit zenden over instellingen en bedrij- De stichting berekent daarvoor overigens forse tarieven. Voor een uitzending van vijf minuten moet een bedrag van 700 gulden per mi nuut worden neergelegd. Voor een reportage van 20 minuten moet 350 gulden per minuut worden be taald. Omroep Rijnland ontvangt daarvan een vergoeding voor de uitzendkosten. De directie van het Leidsch Dag blad bekijkt de ontwikkelingen overigens argwanend. Zij sluit niet uit dat de stichting Reflex en Om roep Rijnland hiermee commercië le activiteiten verrichten. Dit is in strijd met de Mediawet. Directeur Koopman wil eerst afwachten wat de exacte inhoud van de program ma's zal zijn voor eventueel tot juri dische stappen over te gaan. Omroep Rijnland zendt zaterdag vanaf 18.00 tot 19.00 uur het eerste programma van de stichting Re flex uit. Eerst wordt een samenvat ting van de bijeenkomst van giste ren vertoond. Daarna laat Rijnland een reportage over de christelijke mts zien. Het programma wordt af gesloten met een film over het blank houden van antieke meube len.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 15