Opnieuw felle
strijd ontbrand
in Afghanistan
Volksverhuizing Indonesië loopt uit op fiasco
DE BOEKEN- EN PMTENMARKT
IN DE BIJENKORF VOOR WIE V\N LEZEN,
LUISTEREN EN VOORDEEL HOUDT.
Rustige herdenking
doden in Suriname
Iraniërs uit Frankrijk gezet
Memoires Schmidt in
Duitsland bestseller
Bestrijding overbevolking Java strandt op gebrek aan geld en animo
WOENSDAG 9 DECEMBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 7
Bloedige gevechten om steden
ISLAMABAD (AP) - In de Afghaanse hoofdstad Kabul
worden veel doden en gewonden aangevoerd van twee
bloedige veldslagen in Afghanistan, zo is gisteren door
westerse diplomaten gemeld. Volgens de diplomaten in de
Pakistaanse hoofdstad Islamabad is uit Afghanistan be
richt over een felle strijd om de strategisch belangrijke oos
telijke stad Khost en om de zuidoostelijke provinciehoofd
stad Kandahar. Eerder dit jaar was bij Kandahar de
zwaarste veldslag geleverd in de acht jaar oude strijd tus
sen islamitische guerrillastrijders en de Sovjet-Afghaanse
troepen.
Kandadar in zuiden van Aghanistan, waar de gevechten v
PARAMARIBO (GPD/ANP) - De
twee dodenherdenkingen die gis
teren gelijktijdig in Suriname
plaatsvonden, zijn rustig verlopen.
Leden van de vakcentrale Moeder-
bond herdachten de standrechtelij
ke executie van hun voorzitter Cy-
rill Daal en 14 anderen en decem
ber 1982. De Daal-herdenking werd
door de militairen als een 'provoca
tie' opgevat en beantwoord met
een eigen dodenherdenking voor
'de nationale helden die zijn geval
len sinds 25 februari 1980', de da
tum van de staatsgreep door Bou-
terse.
Bij het moederbondsgebouw
verzamelden zich enkele honder
den vakbondsleden die kransen
legden op het graf van Daal. Voor
zitter Van Russel: "Een maand
voor zijn overlijden besprak Daal
de democratisering. De Moeder-
bond stond toen alleen en op 8 de
cember werd bewezen dat een en
keling een drenkeling is".
Een zegsman in een Kabuls zieken
huis zou hebben verteld dat er nog
nooit zoveel doden en gewonden
waren binnen gebracht. Over de
verliezen aan Russische zijde was
niets bekend, omdat het Rode Le
ger zijn eigen lazaretten gebruikt.
De guerrillastrijders zouden
Khost, dat slechts 40 kilometer van
de Pakistaanse grens ligt, nog
steeds belegeren en vier belangrij
ke toegangswegen bezet houden.
Afghaanse regeringstroepen wa
ren er niet in geslaagd dichter bij
de provinciehoofdstad Gardez, 75
kilometer naar het noordwesten, te
komen. De Russen hebben, tot
dusverre zonder succes, comman
dotroepen en elite-eenheden inge
zet.
Volgens de diplomaten en zegs
lieden van de guerrillabewegingen
heerst in Khost een nijpend gebrek
aan voedsel en zijn er ook veel ver
liezen onder de burgers gevallen
door onnauwkeurige Sovjet-bom
bardementen van grote hoogte op
door de guerrillastrijders verover
de gebieden. Volgens de jongste
berichten hebben de guerrillastrij
ders sinds eind november
MIG-gevechtsvliegtuig neerge
haald, een Afghaans transport
vliegtuig en drie helikopters.
In Kandahar, dat verder naar het
zuidwesten ligt, hadden gecombi
neerde verzetsbewegingen de afge
lopen twee weken maar liefst ze
ven Sovjet-Afghaanse stellingen
onder de voet gelopen, aldus de di
plomaten. Een ongenoemde Af
ghaanse zegsman zou hebben ver
teld dat de islamitische verzets
strijders op 21 november een leger
post hadden veroverd bij Mard
Qala even buiten de stad.
Maar de regering in Kabul zou op
het ogenblik ook nog van een ande
re zijde worden belaagd. De afgelo
pen week zijn volgens diplomaten
bloedige vuurgevechten geleverd
tussen regeringsgezinde troepen
onderling. President Najib heeft
aan westerse journalisten toegege
ven dat onenigheid is uitgebroken
op 30 november tijdens de zitting
van de Loya Jirga, de Grote Natio
nale Raad, toen zo'n 1500 rege
ringsfunctionarissen en burgers
bijeen waren in Kabul om de
grondwet goed te keuren en de
aanstelling van Najib als president
te bekrachtigen.
De strijd in Afghanistan zal vol
gens Amerikaanse en Russische
functionarissen een belangrijk ge
spreksonderwerp zijn op het
topoverleg tussen president
Reagan en partijleider Gorbatsjov
in Washington.
FRANKFURT (AP) - De me
moires 'Menschen und Macht-
e'van de voormalige Westduitse
Bondskanselier Helmut
Schmidt zijn een bestseller ge
worden bij onze oosterburen.
Meer dan 230.000 exemplaren
zijn inmiddels verkocht van dit
boek, waarin dit voormalig SPD-
lid vaak openhartig zijn mening
geeft over vooraanstaande politi
ci van deze wereld.
Brezjnev is volgens Schmidt
een Rus met alle kwaliteiten die
wij normaal gesproken een Rus
toedichten: kracht, goed voor
een drankje, gastvrij, gevoelig,
warm, gul. In de visie van
Schmidt wil de Chinese partijlei
der Deng Xiaoping dat China
een communistische maatschap
pij blijft en geen vrije of een die is
gemodeleerd naar democratisch
Westers voorbeeld, maar een au
toritaire maatschappij in een au
toritaire staat.
De Amerikaanse president
Carter zou zonder het te wensen
of te herkennen het vertrouwen
hebben ondermijnd dat de Sov
jetunie had in de strategische
doelen van de Verenigde Staten.
Ook noemt Schmidt het misluk
ken van Carters mensenrechten-
beleid voorspelbaar: "Hij bleek
niet op de hoogte van het feit dat
de Russen nooit burgerrechten
hebben gekend".
In 1977 zaten de Carter en
Schmidt bij elkaar en Carter
vroeg aan Schmidt hoe ze samen
konden werken om de Berlijnse
Muur neer te halen. "Toen reali
seerde ik me hoe weinig mijn ge
sprekspartner begreep van de si
tuatie in een gescheiden Europa
en van de macht van de Sovjetu
nie en haar belangen", aldus de
memoires.
Over Reagan schrijft Schmidt
dat de Amerikanen eindelijk een
president hebben die één van
hen is en met zijn landgenoten
kan praten zoals zij zelf onder
ling met elkaar praten. Schmidt
noemt Reagan een fantastische
tv-communicator maar waar
schuwt tegen de tendens om po
pulariteit als maat voor de poli
tiek te nemen.
De SPD'er Schmidt was van
1974 tot 1982 regeringsleider in
de Bondsrepubliek. Een derde
van zijn boek besteedt hij aan de
'wisselende koude en warme
douches', de typering van het
Amerikaanse buitenlandse be
leid dat met iedere nieuwe presi
dent veranderde.
"In het licht van huidige Eu
ropese opvattingen zou je kun
nen zeggen dat het internationa
le beleid in het tijdperk Nixon-
Ford-Kissinger bestempeld kan
worden als de middenweg. Car
ter draaide het stuur 90 graden
naar links en Reagan ging weer
180 graden naar rechts", aldus
Schmidt in zijn boek.
Helmut Schmidt die op 23 de
cember 69 jaar wordt oefent geen
politiek ambt meer uit en is me
de-uitgever van het prestigieuze
weekblad Die Zeit. Verder geeft
hij lessen aan universiteiten en
lezingen voor internationale in
stituten.
Schmidt leidde jarenlang de
rechtervleugel van zijn partij en
is altijd voorstander geweest van
stationering van Amerikaanse
raketten in de Bondsrepubliek.
Studietoelage
Surinaamse studenten die door
de deviezenbeperking van hun re
gering in financiële moeilijkheden
zijn gekomen krijgen een studie
toelage in de vorm van een rente
loos voorschot. De eerste uitkering
is in januari, zo meldt het ministe
rie van onderwijs. Tot dusver heb
ben zich ongeveer 350 Surinaamse
studenten voor de toelage aange
meld. Door de deviezenbeperking
kan uit Suriname geen geld meer
worden overgemaakt aan in ons
land verblijvende Surinamers.
Golfoorlog
Iran heeft gisteren bekendge
maakt dat zijn Revolutionaire Gar
de maandag twee Iraakse ge
vechtsvliegtuigen heeft neerge
haald. Een van de toestellen zou
met een Stinger-raket zijn neerge
schoten. Voorts meldde radio Te
heran dat Iraanse gevechtsvliegtui
gen aanvallen hebben uitgevoerd
op doelen in de buurt van Al-Bas-
rah, de reeds zwaar getroffen ha
venstad in het zuiden van Iraq.
Zuidafrika
In het zwarte Zuidaffikaanse
woonoord Taylor's Halt, in de
buurt van Pietermaritzburg, zijn
zes zwarten doodgestoken door
een groep andere zwarten die op
plundertocht was. De politie deel
de mee dat het geweld waarschijn
lijk voortvloeit uit onenigheid tus
sen de anti-apartheidsorganisatie
UDF en de Inkatha-beweging van
Zululeider Buthelezi.
Gibraltar
De leider van de autonome rege
ring van de Britse kolonie Gibral
tar, de 72-jarige Sir Joshua Hassan,
is afgetreden. Het aftreden houdt
verband met de recente onderteke
ning van een verdrag tussen Groot-
Brittannië en Spanje over het ge
meenschappelijke gebruik van de
luchthaven van Gibraltar.
Vliegtuigongeluk
Een Amerikaans vrachtvliegtuig pia's. De olie bracht miljarden
van het type Hercules C-130 is ver- het laatje, zo veel zelfs dat drie-
ongelukt op een afgelegen vlieg- kwart van de nationale begroting
veldje op Antarctica. Twee beman- ermee werd gefinancierd. Maar
ningsleden kwamen om het leven toen de olieprijzen kelderden en de
en de overigen liepen verwondin
gen op.
LIMA - Zeker 26 mensen zijn in de Peruaanse provincie Chanchamayo
omgekomen toen vijf dorpjes langs de Amazone-rivier onder een lawine
van modder en stenen werden bedolven. Volgens de autoriteiten zijn zeker
2000 mensen dakloos geraakt door de ramp en worden nog tientallen men
sen vermist. De lawine is het gevolg van dagenlange tropische regenbuien.
(foto ANP)
PARIJS (AFP/UPI/GPD) - De
Franse regering heeft gisteren 14
Iraniërs en 3 Turken uitgewezen
naar Gabon. Alle 17 personen wa
ren lid van Mudjaheddin Khalq die
in Iran strijd voert tegen het huidi
ge bewind. Acht andere Iraniërs en
Turk zijn onder huisarrest ge-
DEMONSTRATIE - Voor de derde
opeenvolgende dag hebben veilig
heidsagenten voor het ministerie
van buitenlandse zaken in Moskou
een demonstratie van Russische jo
den verhinderd. Dit hebben oogge
tuigen meegedeeld. Een tiental 'ot-
kazniki', Sovjetjoden aan wie een
uitreisvisum wordt geweigerd,
werden ter plaatse ondervraagd.
De joodse demonstranten hebben
aangekondigd gedurende de top
tussen president Reagan en partijl
eider Gorbatsjov dagelijks bijeen
te komen.
plaatst. Enkelen van hen waren in
hongerstaking gegaan, maar dat
heeft hun uitzetting niet tegenge
houden.
Volgens het ministerie van bin
nenlandse zaken zijn de Iraniërs en
Turken uitgewezen, "omdat ze mi
litante acties uitvoeren die een ern
stige bedreiging zijn voor de open
bare orde." Er zouden enkele tien
tallen Iraniërs zijn gearresteerd, al
dus het ministerie. De Mujaheddin
Khalq wist gisteren van 21 perso
nen zeker dat ze waren gearres
teerd, maar men vermoedt dat het
er minstens 30 zijn.
Iran probeert de Mudjaheddin al
jaren hun werk in ballingschap in
Frankrijk onmogelijk te maken. In
het verleden zijn al eerder Iraanse
vluchtelingen, al of niet actieve le
den van de Mudjaheddin Khalq,
het land uitgezet. De laatste uitzet
tingen worden algemeen uitgelegd
als een concessie aan Iran van de
Franse regering om de normalise
ring van de diplomatieke betrek
kingen te bespoedigen en de
laatste Franse gijzelaars in Liba
non vrij te krijgen.
De Franse regering heeft tot nu
toe op geen enkele manier duide
lijk gemaakt op welke manier de
uit te wijzen Iraniërs 'de belangen
van de Franse Republiek' in gevaar
zouden hebben gebracht. Ook in
de Franse media werd deze vraag
gisteren nog nauwelijks gesteld.
De leider van de Iraanse verzets
beweging heeft de secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties en het
Hoge commissariaat voor de vluch
telingen gevraagd de Iraanse
vluchtelingen in Frankrijk te be
schermen. Het betreft Iraniërs die
het bewind van Khomeiny zijn ont
vlucht en in Frankrijk politiek asiel
hebben gekregen.
SINGAPORE - De grote volksver
huizing van Java naar Irian Jaya
(het voormalige Westelijk Nieuw-
Guinea), die de Indonesische rege
ring in gang had gezet om de over
bevolking op Java te bestrijden, is
vastgelopen. Meer dan 3800 huizen
die de Indonesische regering in
Iran Jaya heeft bestemd voor Ja
vaanse transmigranten staan leeg
en verkeren in vervallen staat. Ver
der moeten 16.000 andere huizen
als afgeschreven worden be
schouwd, zo heeft de Indonesische
minister Martono voor transmigra-
door
Bob Mantiri
tie vorige week in het parlement
verklaard. Volgens minister Marto
no is het debêcle te wijten aan het
feit dat er geen geld meer is om het
programma behoorlijk te kunnen
uitvoeren.
De Indonesische regering begon
met het ambitieuze programma
toen er geen gebrek was aan roe-
lingsprojecten werden van de lijst
afgevoerd of op de lange baan ge
schoven en het veel bejubelde
transmigratie-programma raakte
in het slop.
Bovendien was de animo van de
mensen om naar een voor hen
wildvreemde omgeving in de bui
tengebieden te verhuizen - waar
door de traditionele banden met
het dorp en de geboortegrond wer
den verbroken - in de loop der ja
ren beduidend verminderd. Mede
als gevolg van de uitgebreide ver
slagen in de kranten over de bittere
teleurstelling van de mensen die in
het beloofde land niet de facilitei
ten kregen die hun in het vooruit
zicht waren gesteld.
Een Nederlandse ambtelijke
missie, die in 1984 een uitgebreid
bezoek bracht aan Irian Jaya, con
stateerde dat transmigranten op de
plaats van bestemming arriveren,
terwijl de grond niet is ontgonnen
en de huizen nog niet zijn afge
bouwd. Een veelgehoorde klacht is
dat drainagekanalen ontbreken,
waardoor nederzettingen soms
maanden achtereen onder water
staan. De geringe vruchtbaarheid
van de grond is een ander pro
bleem waarmee veel transmigran
ten kampen. Soms is de grond ver
zuurd en vaak is de, in de tropen
erg dunne, vruchtbare bovenlaag
weggespoeld, zo meldden de Indo
nesische kranten.
Er zijn berichten over ouders die
na transmigratie wegens geldge
brek hun kinderen verkochten.
Andere berichten maken gewag
van een familie die was gestorven
omdat zij vergiftigde rijst, die was
bedoeld om insekten weg te hou
den, had gegeten wegens voedsel
gebrek.
De problemen werden mede ver
oorzaakt door het gebrekkig func
tioneren van het ambtelijk appa
raat, competentiegeschillen tussen
de verschillende ministeries (er
zijn 20 directoraten-generaal bij de
uitvoering betrokken). Het kwam
vaak voor dat een nederzetting was
gepland in een gebied dat door het
ministerie van bosbouw al aan een
houtkapfirma was gegeven of door
het ministerie van milieu tot be
schermd gebied was verklaard.
Ondanks de gigantische proble
men ging de overheid door met de
de verhuizing van miljoenen Indo
nesiërs vanuit dichtbevolkte gebie
den naar minder bevolkte delen in
de archipel.
In de afgelopen 35 jaar zijn ruim
4,3 miljoen mensen van de dichtbe
volkte provincies Java, Madura en
Bali, naar dunbevolkte buitenge
bieden als Irian Jaya, Kalimantan
(Borneo), Sumatra en Sulawesi
(Celebes), 'overgeplant'. Het plan is
om er de komende 20 jaar 65 mil
joen te laten verhuizen.
Achtergrond van deze massale
volksverhuizing is de overbevol
king. Bijna tweederde van de ruim
165 miljoen inwoners woont op Ja
va en Bali, die samen maar zeven
procent van het totale Indonesi
sche grondgebied beslaan. De be
volkingsdichtheid van Java is ruim
2,5 keer die van Nederland en jaar
lijks neemt de bevolking van dit ei
land nog toe met twee miljoen
mensen. Zo'n situatie werkt ar
moede en grote werkloosheid in de
hand alsmede ontbossing en daar
mee gepaard gaande milieuram
pen als grondverschuivingen.
In 1986 begon de sterk opgevoer
de transmigratie van voornamelijk
Javanen naar Irian Jaya, waar Ja
karta tussen 1984 en 1987 137.000
gezinnen naar toe wilde laten ver
huizen, internationale aandacht te
krijgen. De ambtelijke missie-Bos
signaleerde in haar verslag aan de
toenmalige minister Schoo, die dit
rapport aan de Tweede Kamer
zond, dat deze toestroom de
800.000 Papoea's tot een minder
heid in eigen land zou maken. De
missie merkte verder op dat "op
papier de Indonesische transmi
gratieplannen goed zijn uitge
werkt. Maar in de praktijk blijkt
dat de keuze van gebieden, waar
transmigranten zijn gevestigd, niet
altijd even zorgvuldig is geschied,
hetgeen in een aantal gevallen
heeft geleid tot vestiging van men
sen op ongeschikte, onvruchtbare
gronden".
Het feit dat nu de verantwoorde
lijke minister in het parlement
openlijk kritiek krijgt en zelfs door
de rekenkamer op de vingers
wordt getikt, betekent dat presi
dent Suharto niet gelukkig is met
de verrichtingen van zijn minister.
Minister Bukman van ontwikke
lingssamenwerking zal, zoals vorig
jaar, een reis maken naar Indone
sië als voorzitter van de IGGI (de
Intergouvernementale Groep voor
Indonesië) om de vooijaarsconfe-
rentie van deze club van donoren
in Nederland voor te bereiden.
Bij het 'monument
lutie' waren ruim duizend i
er getuige van hoe de bataljons
commandanten, legerleider Bou-
terse en familieleden van de ge
sneuvelden kransen legden. Enige
honderden militairen waren aange
treden. Tijdens de plechtigheid
werden saluutschoten afgevuurd.
De herdenking van vakbonds
voorzitter Daal kreeg niet de om
vang van de Front-verkiezingsbij-
eenkomsten van de afgelopen
maanden. Dit kwam volgens velen
door de dreigende taal die de mili
tairen een dag voor de herdenking
lieten horen. Een andere rem was
het feit dat NPS-voorzitter Henk
Arron, één van de Front-leiders,
zich van van de Daal-herdenking
heeft gedistantieerd.
Voor de Surinaamse ambassade
in Den Haag hebben enkele tiental
len demonstranten de vervolging
van de decembermoordenaars ge
ëist. Van deze herdenkingen in Ne
derland zal Suriname niets mer
ken, want sinds twee dagen wordt
de Wereldomroep weer gestoord.
Barschel slikte
veel medicijnen
LÜBECK (AP) - Wijlen de minis
ter-president Uwe Barschel van de
deelstaat Sleeswijk-Holstein was
waarschijnlijk reeds maanden voor
zijn overlijden op 11 oktober aan
een overdosis slaapmiddelen en
tranquillizers een gebruiker van
medicijnen. Dit is gisteren bekend
gemaakt door het bureau van de
openbare aanklager in Lübeck.
Een woordvoerder van het bu
reau, Joachim Böttcher, verklaar
de dat sinds 1986 verscheidene art
sen grote hoeveelheden medicij
nen aan Barschel hadden voorge
schreven. Barschel had bijvoor
beeld een recept voor Tavor, een
middel dat vijf maal zo sterk is als
valium, aldus Boettcher.
Zwitserse functionarissen heb
ben geconcludeerd dat Barschel
zichzelf van het leven heeft beroofd
door een overdosis slaappillen en
kalmeringsmiddelen. Er was tegen
Barschel een onderzoek ingesteld
inzake beschuldigingen dat hij op
onwettige wijze zou hebben gepro
beerd een politieke rivaal uit te
schakelen.
Zware bommen
geëxplodeerd
op Filipijnen
MANILA (AP) - Bij en in de groot
ste stad van de Filipijnen, Manila,
hebben zich gisteren twee krachti
ge explosies voorgedaan. Op het
vliegveld van Manila explodeerde
gistermiddag een autobom, waar
door glazen deuren en ruiten wer
den verbrijzeld en minstens vier
personen verwondingen opliepen,
aldus vliegveldfunctionarissen.
Een half uur later, omstreeks zeven
uur in de vooravond plaatselijke
tijd (12.00 uur Nederlandse tijd),
explodeerde op verscheidene kilo
meters afstand van het vliegveld
een tweede bom in het financiële
district van Manila, Makati. Bij de
ze tweede explosie vielen geen
slachtoffers.
De directeur van het vliegveld
verklaarde dat de aanslagen kenne
lijk zijn bedoeld om mogelijke
deelnemers aan een volgende week
in Manila te houden topconferentie
van de ASEAN af te schrikken. In
verband met de topconferentie van
volgende week zijn in Manila onge
veer 10.000 man extra troepen ge
stationeerd.
De politie heeft vanochtend in de
zakenwijk Makati van Manila een
in cadeaupapier verpakte tijdbom
onschadelijk gemaakt. Het Fili-
pijnse persbureau PNA meldde
eveneens vanochtend dat opnieuw
een burgemeesterskandidaat was
vermoord. Pantaleon Pacis, 'zijn
vrouw en twee metgezellen liepen
maandag in een hinderlaag in de
plaats Sanchez Mira in de provin
cie Cagayan en werden vermoord.
Hij was de zevende verkiezings
kandidaat die werd gedood sinds
de campagne vorige week van start
ging.
Minister van buitenlandse zaken
Raul Manglapus verklaarde dat de
aanslagen niets aan de plannen
voor de top zouden veranderen.
"Dit soort incidentjes doen zich da
gelijks in elke stad over de hele we
reld voor", zei hij. De verantwoor
delijkheid voor de aanslagen is nog
door niemand opgeëist.
ADVERTENTIE
Als u boeken (van kinder tot kook, van populair tot literair), platen (var, pop tot klassiek) ver beneden de normale prijs wilt aanschaffen, stop dan even met lezen en luisteren
en profiteer van al het voordeel op de Boeken-en Platenmarkt in de Bijenkorf. In Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Eindhoven v.a. 9 december. In Arnhem v.a. 21 december a.s.
BIJ DE BIJENKORF BEN JE BETER AF
®Niet in Utrecht
