Jonge Leidse schakers geen saaie huismussen
'Wanordelijk leven
kan eindigen met aids'
'Old ones'..
Kijken naar verhaaltje in plaatje
Met club kampioen van Nederland
Uitstel
betaling
schoolgeld
Vaakst
getroffen
doorde
bliksem
achtergrond
Mwookwoflied
Wè Verroest...6«eii suiter tWee/
totey net nu ik t Hodifr M Joppie nn i» wi piaats w 4e
keb...u feest vanHïtüeht
Iaat ik lopD\e. even binnenkort en1w w en voor m teen
vraeen... Kamer...
feest m Het lidtt... w Mi mi <jie elw staat maar leeo
tsss... feest van <fe J maar ik dof moon &etn nieuwe Huurder
meruood- j te nemen je weet niet wat |e in huis neemt
want die jeued van ttotnwoowjio-..
Boek over 'eigentijdse jongeren':
Actie scholen tegen milieuprobleem
eii ..pjnfcH «eïwiw_ik heet
Dopp'ie Croot en ik heb net ew JVCrlv
boodschap voor m'n moeder ik hei)
Gedaan en en.. Kan ik u helpen een Kamén
met i/w boodschappen
Wereldtentoonstelling Joost Swarte:
WOENSDAG 9 DECEMBER 1987
PAGINA 21
PAGINA VOOR JONGEREN
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-144941, toestel 242
Na de studenten worden nu ook
veel middelbare scholieren het
slachtoffer van het profijtbegin
sel dat minister Deetman (on
derwijs) in steeds sterkere mate
hanteert. Wie ergens van profi
teert (van onderwijs in dit ge
val) moet daar ook maar wat
voor over hebben, vindt de be
windsman. De studenten in het
hoger beroepsonderwijs en aan
de universiteiten zijn daar de
laatste jaren al achter gekomen
via hogere collegegelden en la
gere studiebeurzen.
Gekweld door de bezuinigin
gen besloot de minister vorig
jaar om jongeren die ouder zijn
dan 16 jaar en daarom volgens
de wet niet langer naar school
hoeven, voor het onderwijs te
laten betalen: 1030 gulden per
jaar. Tegelijkertijd kwam er
een subsidieregeling. Veel ou
ders, want die draaien in de
meeste gevallen voor de kosten
op, kunnen zo'n bedrag maar
De enige man ter wereld die ze
ven maal door de bliksem is ge
troffen, is ex-boswachter Roy C.
Sullivan, de 'menselijke blik
semafleider' van Virginia (Ver
enigde Staten). Zijn aantrek
kingskracht voor bliksem mani
festeerde zich voor het eerst in
1942 (hij verloor de nagel van een
grote teen) en daarna in juli 1969
(toen raakte hij zijn wenkbrau
wen kwijt). In juli 1970 gebeurde
het voor de derde keer (zijn lin
kerschouder werd verbrand),
daarna op 16 april 1972 (zijn haar
vloog in brand), op 7 augustus
1973 (zijn nieuw aangegroeide
haar brandde en zijn benen ver
brandden), op 5 juni 1976 (enkel
gekwetst) en op 25 juni 1977
(brandwonden op borst en buik).
Volgens berichten heeft hij in
september 1983 zelfmoord ge
pleegd in verband met een on
beantwoorde liefde.
nauwelijks opbrengen. Wie wei
nig verdient, krijgt een tege
moetkoming van het ministerie.
Volgens Deetman hoeven men
sen met inkomens vanaf 43.000
gulden pas écht te betalen.
Om zelf een hele berg werk uit
te sparen beval Deetman de
scholen om dat schoolgeld te in
nen en dat uiterlijk 1 december
naar het ministerie over te ma
ken. Leerlingen die niet hadden
betaald, moesten ze maar van
school sturen. De scholen pro
testeerden: we zijn een onder
wijsinstelling en geen incasso
bureau, stelden ze. Maar dat
hielp niet. Als stok achter de
deur zei Deetman dat ze geen
rijksgeld meer krijgen voor
leerlingen die geen schoolgeld
hebben betaald. Bovendien
kunnen ze ook nog een boete
krijgen.
De harde opstelling van Deet
man lokte veel protest uit: hoe
kun je leerlingen van school
sturen wanneer iedereen het er
over eens is dat mensen zonder
scholing ook geen toekomst
hebben? Deetman beloofde
daarop de Tweede Kamer dat
het zo'n vaart niet zou lopen
met het van school sturen van
leerlingen.
Maar vorige week werden
toch heel wat niet-betalende
leerlingen van school gestuurd.
Omdat iedereen wel inziet dat
dét geen oplossing is, is de da
tum van 1 december verschoven
naar 1 februari. Met leerlingen
die dan nog niet hebben betaald
(al of niet met subsidie van het
ministerie), heeft Deetman geen
pardon. Die worden écht van
school gestuurd, zo liet hij vori
ge week nog eens nadrukkelijk
weten.
SJAAK SMAKMAN
Wat doe je na schooltijd als
zwemmen en tennis als hobby's
nog niet genoeg zijn? Maaike De-
lemarre heeft haar antwoord al
klaar. „Dan ga ik schaken, wel
een keer of drie per week". De
12-jarige Leidse leerlinge van het
Rijnlands lyceum is niet de enige
die er zo over denkt getuige de
massale opkomst tijdens een
schaakavond van Op Eigen Wie
ken. De schaakclub uit de Me-
renwijk beleefde onlangs het
hoogtepunt uit haar zesjarige ge
schiedenis: samen rhet Jeroen
Visser, Ronald Righart van Gel
der, Stefan van Blitterswijk, Ma-
chiel de Heer en reserve Bas
Schrover behaalde Maaike in no
vember in Baarn het clubkam
pioenschap van Nederland in de
leeftijdsklasse tot 13 jaar.
Maaike schaakt na 2 1/2 jaar al
met de beste meisjes van haar
leeftijd mee. Dat heeft tot gevolg
dat zij af en toe ver weg tegen te
genstanders van gelijke sterkte
moet spelen, „één keer zelfs in
Bussum". Ook Machiel kent dat
„probleem", want hij behoort tot
de allersterkste jongens van zijn
leeftijd. „Ik kan me niet herinne
ren een partij te hebben verlo
ren", meldt hij met een beschei
den glimlach. „Ook niet die par
tij tegen mij?" wil Stefan weten.
„Maar dat was vorig jaar", werpt
Machiel tegen. „Daarna heb ik
jou weer een keer van het bord
gespeeld".
Het is duidelijk dat voor het
vlaggeschip van Op Eigen Wie
ken niet alleen de gezelligheid,
maar ook het resultaat telt. De
belangstelling voor de schaak
sport hebben Maaike en haar
maatjes van huis uit meegekre
gen. „Mijn vader heeft mij scha
ken geleerd, maar nu kan hij het
niet meer van mij winnen", geeft
Stefan aan hoe de rollen bij hem
thuis zijn omgedraaid. Gelukkig
kan vader Van Blitterswijk goed
tegen zijn verlies, want hij be
vond zich onder de talrijke fami
lieleden die het Leidse schaak
team in Baarn bijna naar het
kampioenschap toekéken.
„Dat kampioenschap was na
tuurlijk heel leuk", beamen
Maaike, Machiel, Stefan en Je
roen. Op de vraag wat dat hen
heeft opgeleverd worden behal
ve de bekers en de bloemen ook
de schaakklokken (liefst drie
stuks) genoemd. De drijvende
kracht van de jonge schaakver
eniging, voorzitter Ger Dekker,
voegt daaraan de kampioensre
ceptie toe, waarop zelfs een ver-
Een gedeelte van het kampioensteam van de schaakclub 'Op Eigen
Wieken'. Links achter Maaike Delemarre met tegenover zich Stefan
van Blitterswijk. Links op de voorgrond Machiel de Heer met Jeroen
Visser (foto Holvast)
tegenwoordiger van de gemeen
te (Jan Duivesteijn van de direc
tie sport en recreatie) aanwezig
was.
„Eigenlijk groeien de succes
sen ons boven het hoofd", be
kent Dekker zonder omwegen.
„Zelf kunnen we de jongens wei
nig meet leren, vandaar dat
bondstrainer Rob Brunia hier el
ke donderdagavond les komt ge
ven". Zijn lessen gaan er bij de
schaakjeugd uit de Merenwijk en
verre omstreken in als koek.
Maaike beweert dat zij partijen
van wereldkampioen Gary Kas
parov alleen nog maar naspeelt
„als-ie leuk genoeg is". Machiel
volgt de tweekamp om de we
reldtitel tussen Kasparov en
Anatoly Karpov op de voet.
De gymnasium-leerling hoort
dat internationale schaaknieuws
tussen het spelen met de compu
ter („Ook een hobby van me") en
het schaken door. Als het hem
binnen te benauwd wordt, gaat
hij het liefst voetballen bij zijn
vereniging Roodenburg. Ook Je
roen zegt graag buiten te spelen,
waarmee de stelling dat schakers
saaie huismussen zouden zijn,
naar het rijk der fabelen wordt
verwezen.
Maar als de toekomstige opvol
gers van Leidse topschakers als
John van der Wiel en Jeroen Pi
ket over een schaakbord gebo
gen zitten, vergeten zij meteen
wat er om hen heen gebeurt. In
hoog tempo vliegen de schaak
stukken dan over het bord, tot
één van de twee het loodje legt.
Blijven er stukken over dan is
daar altijd nog Ger Dekker, die
vriendelijk maar dwingend som
meert: „Stukken opruimen". Zit
Dekker echter zelf tegen één van
zijn pupillen achter het bord, dan
hoeft zich geen zorgen te maken
over schaakstukken die op het
bord blijven staan. Die van hem
zijn namelijk verdwenen voor hij
er erg in heeft...
TIM BROUWER DE KONING
De Young Ones maken het
steeds bonter. Gedroegen ze zich
op televisie al als een stelletje
nietsontziende 'randgroepjonge
ren', op de plaat proberen ze
zichzelf te overtreffen. Een tijdje
geleden deden ze al een geslaag
de poging met een oud nummer
van Cliff Richard ('Living doll'
nu wagen ze zich aan nummers
van onder anderen Queen. 'Bo
hemian rapsody' bijvoorbeeld, is
in een heel nieuw jasje gestoken.
De gitarist van Queen, Brian
May, is overigens zo sportief ge
weest om aan de nieuwe versie
van deze popklassieker zijn me
dewerking te verlenen. Als pop
groep treden de Young Ones nu
op onder de naam 'Bad News'.
Goed nieuws voor de fans: bin
nenkort zijn de jongens weer op
televisie te zien, maar dan als 'old
Ones'... (foto orl
De milieuorganisatie Greenpeace heeft het afgelo
pen najaar een grootscheepse scholierenactie op
touw gezet. Ruim 1.000 scholen (ongeveer 50.000
scholieren) veranderden tijdelijk in een Greenpea-
ce-actiekantoor. De leerlingen konden een plaatse
lijk milieuprobleem kiezen, onderzoeken, en in
dien mogelijk oplossen, óf de Greenpeace Noord-
zeecampagne steunen. De actie werd een succes,
Greenpeace telde op 28 oktober ruim 51.000 nieu
we donateurs.
Naar aanleiding van de scholierenactie is een
boekje verschenen, getiteld 'Scholieren maken
schoon schip!'. Het boek bevat onder meer infor
matie over Greenpeace, de Noordzee en de Green-
peace-actieschepen.
Het tweede deel vai) het boek is een handleiding
voor jeugdige actievoerders. Wil je met je klas een
milieuprobleem uitje omgeving aanpakken dan is
het heel handig de tips die in dit hoofdstuk staan'
eens door te nemen. In duidelijke taal wordt uitge
legd hoe je de zaak stapje voor stapje moet aanpak
ken.
Ook wordt in 'Scholieren maken schoon schip!
verslag gedaan van de acties die al door scholen
zijn gevoerd. Veel brieven die scholieren aan
Greenpeace schreven zijn in het boek opgenomen,
evenals de uitslag van een op scholen gehouden
milieu-enquête, een lijst van nuttige adressen, een
werkboekje, een donateurbon en een door toekom
stige actievoerders te gebruiken Noordzee-verkla-
ring.
Achterin zit ook nog een monsterboekje. Daar
mee kun je terecht op alle actieschepen van Green
peace. Ben je in het bezit van zo'n monsterboekje
dan kun je een gratis rondleiding krijgen op een
actieschip.
Op het eerste oog lijkt het een
heel gewoon boek over heden
daagse jongeren. 'Eigentijdse
jeugd' staat er boven de titel
'Steek jezelf voorbij('een jonge-
renboek over weerbaarheid'). De
kaft is in de nieuwste mo
dekleurtjes: grijs met geel en
groen. Begin je te lezen dan merk
je dat er onder dat mooie uiter
lijk een addertje schuilt...
De eigentijdse jeugd blijkt de
groep te zijn die het Belgisch na
tionaal centrum voor eigentijdse
jeugd wel eens heeft bezocht.
Deze godsdienstige club organi
seert sessies, oriënteringsdagen
en navormingsweekeinden voor
jongeren tussen 16 en 21 jaar.
Telkens staat tijdens zo'n bijeen
komst een bepaald thema cen
traal. De resultaten van een aan
tal gesprekken zijn nu gebun
deld in 'Steek jezelf voorbij'.
De onderwerpen die in het
boek aan bod komen zijn: reïn
carnatie, aids, God en vrije lief
de. Interviews, informatie en ant
woorden op vragen van jongeren
verpakken de boodschap op een
heel geraffineerde manier: geloof
in God en het ga je goed.
In het hoofdstuk over aids ('de
stille moordenaar') wordt bij
voorbeeld de vraag gesteld of de
ze 'schrik van de jaren tachtig'
misschien een straf van God is
voor homoseksuelen. De schrij
vers gaan uitgebreid (en heel se
rieus) in op deze vraag. In eerste
instantie beantwoorden ze de
vraag met 'nee', maar dan: 'We
moeten het veeleer zien als een
bewijs voor een algemene le
venswet, namelijk dat wanorde
lijk leven schadelijke gevolgen
met zich meebrengt en uiteinde
lijk leidt tot vernietiging. Het is
niet God die de mens straft doch
veeleer de mens die zichzelf
straft'. Mooi gezegd, maar in feite
komt het hier op neer: homosek
suelen zijn verkeerd bezig en
daar worden ze nu voor gestraft.
Met zestien aan de pil is een
'morele ontsporing' staat in het
hoofdstuk over 'vrije liefde'.
'Seks is te veel een anti-taboe ge
worden' is een citaat uit de mond
van één van de jongeren die heb
ben meegedaan aan een sessie
van het Belgisch nationaal cen
trum voor eigentijdse jongeren.
De moraal van het verhaal is dat
seks alleen na het huwelijk mag
en dan nog het liefst zonder gen-
ruik van voorbehoedsmiddelen.
'Elke anticonceptie-methode is
een zekere hinder. Het is een in
greep die hoe dan ook tussenbei
de komt in de seksuele intimi
teit'.
De makers hebben hun best
gedaan een zo mooi mogelijk
boek te maken. Dat is zeker ge
lukt. Illustraties, papier en vorm
geving zien er prachtig uit. Trap
er echter niet in, de schijn be
driegt: 'Steek jezelf voorbij' is
een beetje 'eng' boekje.
ERNA STRAATSMA
(Wordt vervolgd)
Tekenaar Joost Swarte (39)
houdt tot en met 5 januari 1988
een 'wereldtentoonstelling' in
het Frans Halsmuseum in Haar
lem. In het museum wordt een
overzich getoond van het vele
werk van Swarte dat bestaat uit
onder meer kinderpostzegels,
stripboeken, posters en platen
hoezen.
Ter gelegenheid van de ten
toonstelling is een catalogus ver
schenen getiteld Plano. Een
prachtig boekwerkje dat behalve
veel tekeningen ook een hele
boel informatie over de tekenaar/
illustrator bevat.
Joost Swarte werd op 24 de
cember 1947 geboren in Heem
stede. Na een studie aan de Aca
demie voor Industriële Vormge
ving in Eindhoven richtte hij in
1971 het striptijdschrift Modern
Papier op en werkte mee aan het
striptijdschrift Tante Leny per-
senteert. Zij werkzaamheden
breidden zich steeds verder uit.
Sinds 1977 ontwerpt Swarte pla
tenlabels en -hoezen voor het
Torsolabel. Hij werkt geregeld
mee aan de Blauwgeruite Kiel in
Vrij Nederland en heeft ook vaak
de omslagen van de boekenbijla
ge van dit blad getekend.
Paul Hefting heeft in Plano
wat notities gemaakt over het
werk van Joost Swarte. Zijn te
keningen zijn eigenlijk op zich
zelf staande kunstwerkjes, zegt
Hefting. Niet echt strips, niet
echt illustraties, maar plaatjes
die zonder tekst een heel verhaal
kunnen vertellen. Swarte is dui
delijk geïnspireerd door de teke
naar van Kuifje. Het dagelijks le
ven en de goede en slechte eigen
schappen van mensen zijn steeds
terugkerende onderwerpen in
Swarte's werk. Op het eerste ge
zicht zie je iets heel gewoons,
maar steeds duikt er iets onver
wachts op waardoor je moet
grinniken. Juist die kleine de
tails maken de tekeningen van
Swarte bijzonder. Je moet vaak
heel lang kijken voordat je het
'verhaaltje in het plaatje' be
grijpt.
'Plano', catalogus bij Wereldten
toonstelling van Joost Swarte; uit
geverij De Harmonie/Het Raadsel;
prijs 29,90.
