Levenhypotheek geeft
stof tot nadenken
Stakers Haïti
eisen aftreden
leider Namphy
Plan voor keurmerk veilig speelgoed
1 CONSUMENT
De groenteman
Geen nieuw melkhormoon nodig
Protest gaat tweede dag in
Lauw protest na Franse
'koehandel' met Iraniërs
Herdenking decembermoorden
brengt Suriname in beroering
Dochter Botha in Amerikaans
tv-programma tegen apartheid
DINSDAG 8 DECEMBER 1987
PAGINA 7
Nu de vrieskoude langzaamaan
de huizen binnendringt zetten de
meesten zich weer aan de
zogenaamde winterkost-dis.
Boerenkool, zuurkool, allerlei
koolsoorten, hutspot, hachee,
afijn u kent ze wel. Die zware
maaltijden zetten aardig aan,
velen moefen dan ook na de
maaltijd altijd even 'uitbuiken'.
Natuurlijk smaken deze dingen
uitstekend in de winter, maar het
is niet het enige dat te koop is.
Zo is er 's winters bijvoorbeeld
ook veldsla te koop. Deze
groente wordt vanwege zijn
lepelvormige bladeren ook
'lamstong' of 'ezelsoren'
genoemd. De smaak is ietwat
nootachtig en de bladeren
behoren er fris en glanzend uit te
zien. De sla kan enkele dagen,
onverpakt, in de koelkast
worden bewaard. Ze wordt in het
zuiden van het land geteeld en is
het hele jaar door verkrijgbaar.
Voor de bereiding moeten de
worteltjes van de sla worden
verwijderd en de groente
voorzichtig gewassen. In een
slamandje of theedoek kan de sla
drooggeslagen worden. Wanneer
de veldsla een beetje slap is
geworden, kunt u haar in
ijswater leggen zodat ze weer
knisperig wordt.
Veldslasoep
Net zoals andere slasoorten
wordt veldsla meestal rauw
gegeten, vaak in combinatie met
andere groenten. Veldsla kan
echter ook warm worden
opgediend, namelijk in de vorm
van veldslasoep:
(voor vier personen) 250 gram
veldsla, 2 sjalotjes, 20 gram
boter, een liter kippebouillon,
zout en geraspte nootmuskaat
zijn de ingrediënten voor een
makkelijk en smaakvol gerecht.
De veldsla wassen en fijn
snijden. In een grote pan de
sjalotjes fijn hakken en in de
boter aanfruiten. De groente
hieraan toevoegen, goed roeren
en even laten smoren. Hete,
krachtige kippebouillon erbij
gieten, enkele minuten zachtjes
laten borrelen. Op smaak maken
met zout en geraspte
nootmuskaat, eventueel met wat
aroma. Serveren met warme
toast en droge witte wijn.
ERIC TRUFFINO
De discussie over de voor- en
nadelen van de
annuïteitenhypotheek versus
levenhypotheek is vorige
week in alle hevigheid
opgelaaid. De Nederlandse
Vereniging van Makelaars
veroorzaakte dit door een
partij modder te gooien naar
de Vereniging Eigen Huis
(VEH), die in het
oktobernummer van haar
blad 'De Woonconsument' de
lezers aanraadde tot een
bruto jaarinkomen van
globaal 60.000 gulden niet aan
een levenhypotheek te
beginnen.
samenstelling
Raymond Peil
Eerder dit jaar is in deze rubriek
aandacht besteed aan de levenhy
potheek, op basis van een nummer
van de Consumentengeldgids van
de Consumentenbond. De bond
beoordeelde daarin de nieuwe ge
neratie levenhypotheken als verba
zingwekkende goedkoop, ook voor
mensen met een inkomen onder de
bovengenoemde grens. De stelling
dat levenhypotheken alleen voor
de zeer ruime verdieners aantrek
kelijk zijn is achterhaald.
Met de levenhypotheek sluit de
klant mèt de hypotheek een le
vensverzekering af, die na afloop
(ook bij leven) wordt uitgekeerd.
Tot de einddatum houdt de verze
kerde de volledige hypotheek
schuld, zodat over het volledige be
drag rente moet worden betaald.
Die rente kan worden afgetrokken
van de belasting en het fiscale
voordeel is daardoor meer dan bij
andere hypotheekvormen.
Tijdens de looptijd van de hypo
theek wordt een bedrag aan rente
en premie betaald. Na de eindda
tum wordt een uitkering betaald
aan de klant. Het bedrag van de po
lis moet aan het eind van de rit
groot genoeg zijn om de schuld af
te lossen. In het begin is het meest
al lager (de makelaar adviseert on-
gever 60 tot 65 procent van het hy
potheekbedrag dat men voor een
annuïteitenhypotheek kwijt zou
zijn) in de verwachting dat door
winstdelingsuitkeringen van de
maatschappij het bedrag voldoen
de aangroeit.
Hoe voordelig een levenhypo
theek is hangt af van verschillende
zaken: leeftijd, inkomen en loop
tijd. Bovendien kan een aantal on
zekere factoren van invloed zijn.
Genoemd kunnen worden de
winstdeling van de hypotheekver
strekker, versnelde aflossing, inko
mensachteruitgang, fiscale aftrek
posten, inflatie, in aantocht zijnde
belastingmaatregels en het risico
dat de afkoopwaarde van de verze
kering - binnen de termijn waarop
deze financieel aantrekkelijk
wordt - het beoogde voordeel om
zeep helpt.
De NVM maakt in haar publica
tie van vorige week op een wel
haast schaamteloze manier recla
me voor de levenhypotheken,
brandt Eigen Huis op een even on
genuanceerde manier af en stapt
luchtigjes over mogelijke bezwa-
ren heen. De winstdeling bijvoor
beeld is allerminst een vast gege
ven. Sommige maatschappijen
hanteren onrealistisch hoge winst-
prognoses, waarvan moeiteloos
valt na te rekenen dat ze op de lan
ge termijn niet haalbaar zijn.
Wat de inflatie betreft: de verge
lijkende staatjes die de NVM publi
ceert houden geen rekening met
toe- of afname van de koopkracht.
Het voordeel van een levenshypo
theek wordt in vergelijking met
een annuïteitenhypotheek minder
naarmate de inflatie toeneemt. Op
zichzelf is dat een gokje voor dege
ne die de hypotheek afsluit.
Ook moet worden bedacht dat de
regering bezig is met wettelijke
maatregelen die bewerkstelligen
dat levensverzekeringen hetzelfde
worden behandeld als spaartegoe
den bij de bank. De plannen behel
zen een belastingheffing op het
deel van de verzekeringsuitkering
dat meer is dan het totaal dat aan
premies is betaald. Vooral kortlo
pende levenhypotheken (minder
dan 25 jaar) lijken hierdoor na janu
ari 1989 te worden getroffen.
Tot slot van deze reeks onzeker
heden de regeling die in werking
treedt als de levenhypotheek voor
het verstrijken van de looptijd
moet worden afgekocht, bijvoor
beeld door een inkomensachteruit
gang of verhuizing naar een huur
huis. De afkoopwaarde is vooral in
het begin veel lager dan het totaal
aan betaalde premies plus rente- of
winstbijschrijving.
Het Keurmerkinstituut
IVHA van de Nederland
se Vereniging van Huis
vrouwen wil als de EG-
plannen voor de speel-
goedrichtlijp doorgaan
een keurmerk voor speel
goed invoeren.
Het IVHA maakt zich
ernstig zorgen over de
EG-speelgoed-richtlijn,
omdat het meent dat de
veiligheid van speelgoed
in Nederland daardoor
ernstig vermindert. De
ontwerp-richtlijn bevat
veel lagere eisen dan de
strenge Nederlandse nor
men, aldus het IVHA. Als
de richtlijn ingevoerd
wordt mag Nederland
geen speelgoed meer wei
geren dat in de EG is ge
produceerd en voldoet
aan de Europese regels.
Bovendien heeft het
keurmerkinstituut, be
heerder van het keur
merk 'Goedgekeurd door
de Nederlandse Vereni
ging van Huisvrouwen'
dat is erkend door de
Raad voor de Certificatie,
bezwaar tegen het EG-
merkteken dat elk
speelgoedartikel gaat
voeren. Volgens een
woordvoerster van het
IVHA kan de consument
door dat merkteken ten
onrechte veronderstellen
dat het speelgoed uitge
breid is onderzocht. Bo
vendien vertraagt het
nieuwe systeem de con
trole op onveilig speel
goed. Controle vindt
plaats op verdachte as
pecten en pas uitgebreid
onderzoek toont aan of
een artikel ten onrechte
het EG-merkteken
draagt.
Wanneer en of het keur
merk wordt ingevoerd is
afhankelijk van invoe
ring van de EG-richtlijn,
aldus de woordvoerster
van het keurmerkinsti
tuut. Hoe het nieuwe
keurmerk er eventueel
uit gaat zien en hoe het
speelgoed in de praktijk
wordt getest is ook nog
niet bekend.
Vergelijking van leven- en annuï
teitenhypotheek levert voor de eer
ste soort enkele duidelijke plus
punten op. Als alles meezit is de
werkelijk betaalde rente veel lager.
Bij verhuizing naar een ander
koophuis kan de levenhypotheek
meestal probleemloos worden
meegenomen. Jonge mensen beta
len een lage premie. De hypotheek-
last is de eerste jaren daarentegen
juist hoger. Het omslagpunt waar
op de last lager wordt dan bij de an
nuïteit ligt - afhankelijk van de
leeftijd - na vijf tot zestien jaar.
Eigen Huis adviseert over het al
gemeen een annuïteitenhypotheek
(met een lagere rente) aan mensen
met een lager inkomen. Maar vol
gens de NVM pakt zo'n hypotheek
na twee verhuizingen gemiddeld
134.000 gulden duurder uit dan de
levenhypotheek. Die schade kan
weliswaar beperkt blijven door na
de verhuizing een hypotheek met
een kortere looptijd over te sluiten,
maar zelfs dan is een annuïteiten
hypotheek voor het gezin volgens
de NVM duurder uit.
De conclusie van dit verhaal ligt
voor de hand: voor hypotheekne
mers kan de levejihypotheek een
alleszins aantrekkelijk vorm zijn,
die echter wat meer onzekerheden
met zich meebrengt dan de in een
aantal gevallen minder voordelige
annuïteitenhypotheek. Als alles op
de juiste manier wordt voorgere
kend hoeft het niet moeilijk te zijn
om te kiezen wat voor de hypo
theeknemer in spe het meest aan
trekkelijk is.
Bij het Instituut Voor Veevoe
dingsonderzoek (IWO) in Lely
stad worden proeven gedaan met
een nieuw hormoon dat koeien in
staat zou stellen 15 tot 25 procent
meer melk te produceren. Bij de
experimenten krijgen de dieren
'bovine somatotropine' (bst) inge
spoten, een eiwithormoon waarvan
het gebruik overigens is verboden.
De consumentenorganisaties
Konsumenten Kontakt (KK) en
Consumentenbond en kritische
boeren verenigd in de Werkgroep
Beter Zuivelbeleid zijn in actie ge
komen tegen de toepassing van dit
hormoon. Aanleiding hiervoor is
een onderzoek van de Swoka
(stichting Wetenschappelijk On
derzoek voor Konsumentenaange-
legenheden), waaruit blijkt dat er
geen behoefte is aan meer kunst
matige middelen om dieren meer
te laten produceren.
Over de gevolgen van toediening
van het hormoon voor vlees en
melk is nog onvoldoende bekend.
Bovendien is de zuivelproduktie -
de EG-overschotten bevestigen dat
zonneklaar - al de pan uitgerezen,
zodat er aan turbokoeien en pro-
duktiebevordefende hormonen
nauwelijks behoefte bestaat. Het
hormoonverbod dat momenteel
geldt, kan daarom ook maar beter
blijven bestaan zo vinden KK en de
kritische boeren.
Koeien aan de melkmachine: als het aan Konsumenten Kontakt en de
Werkgroep Beter Zuivelbeleid ligt blijft de melk hormoonvrij
(foto Wim Dijkman)
PORT-AU-PRINCE (GPD/ANP/AFP) De gisteren be
gonnen algemene staking tegen de voorlopige regerings
raad van luitenant-generaal Henry Namphy in Haiti is van
daag voortgezet. Aanleiding voor het protest is het geweld
dat de op 29 november gehouden verkiezingen in een
bloedbad smoorde. Er vielen toen 34 doden en 75 gewon
den.
PORT-AU-PRINCE Ondanks de staking vertoonden de straten vai
Haitiaanse hoofdstad Port-au-Prince de gebruikelijke drukte. Veel t
kels waren echter dicht en bedrijven draaiden niet. (foto
PARAMARIBO (GPD/ANP) - In Suriname is beroe
ring ontstaan om de herdenking van de slachtoffers
van 8 december 1982. Het militair gezag heeft afwij
zend gereageerd op de vandaag door de vakcentrale
Moederbond georganiseerde herdenking. Majoor Sital
van het militair gezag liet weten dat de herdenking
voortaan niet meer in het openbaar en met vertoon
mag plaatshebben.
Sital reageerde hiermee op de oproep van de vakor
ganisatie de Moederbond om haar omgekomen voor
zitter Cyrill Daal te herdenken. "Laten wij dit zien als
een afsluiting van de herdenkingen van 8 december.
De komende tijd is daar geen ruimte meer voor aanwe
zig", zei Sital. Volgens hem moet Suriname gaan kij
ken hoe het tot orde, rust en stabiliteit kan komen.
Sital noemde de oproep van de Moederbond een
provocatie en de slachtoffers van 8 december betitelde
hij als 'reactionairen, die hun leven zeer zeker niet heb
ben gelaten in het belang van Suriname'. Hij liet mer
ken dat het leger zich geërgerd heeft aan de pamfletten
en de advertenties waarin tot het eerbetoon aan Daal
werd opgeroepen. "Je moet goed nadenken voordatje
over het leger heen wil lopen".
Als reactie op het eerbetoon aan vakbondsleider
Daal wil het leger vandaag 'nationale helden' herden
ken die 'zijn gevallen in de strijd voor de soevereiniteit
van Suriname'. Militaire eenheden trekken 's morgens
vanuit de Memre Boekoekazerne naar het monument
van de revolutie voor een kranslegging. Familieleden
en vrienden van de 'helden' zijn opgeroepen bij de
plechtigheid aanwezig te zijn.
Met de verkiezingen zijn de decembermoorden weer
een veel aangeroerd onderwerp geworden in Parama
ribo. De eis om de schuldigen te berechten is veelvul
dig te horen. De 'oude' politieke partijen verenigd in
het Front zwijgen echter over deze zaak. "Ik ga geen si
tuatie scheppen die achteraf geen oplossing blijkt te
zijn", zei Front-kopstuk Arron onlangs over deze te
rughoudendheid. De winnaars van de verkiezingen
hebben tot nu toe alles gedaan om te voorkomen dat
het leger wordt geprovoceerd.
De organisatoren van de staking ei
sen het aftreden van Namphy. Te
genstanders van regeringsraad
stellen de regering verantwoorde
lijk voor het geweld, dat het werk
zou zijn geweest van aanhangers
van de gevluchte dictator Jean-
Claude Duvalier.
In het centrum van de hoofdstad
Port-au-Prince bleven gisteren de
meeste winkels en kantoren geslo
ten. Maar de 'tap taps', de kleurige
pick-ups die voor het openbare
vervoer zorgen, reden volop en ook
de hordes straatventers waren pre
sent. Trucks met zwaarbewapende
militairen reden af en aan om te
voorkomen dat de acties uit de
hand konden lopen.
Radio Metropole, het enige ra
diostation dat nog nieuwsuitzen
dingen brengt, meldde dat in Cap
Haitien, een havenstad in het noor
den van het land, nauwelijks ge
hoor werd gegeven aan de sta-
kingsoproep. In St. Marc, Hinche
en Port-de-Paix werd daarentegen
wel gestaakt en in Gonaives, de op
drie na grootste stad van het land,
kwam het openbare leven tot stil
stand.
De staking, waartoe was opge
roepen door de vier belangrijkste
presidentskandidaten bij de ver
kiezingen van vorige week zondag
en de grootste vakbonden, had
AFGHANISTAN - In Afghanistan
zijn zondag uit de Pule Charkhi ge
vangenis in Kabul en een gevange
nis in Jalalabad bijna 2400 gevan
genen vrijgelaten. De vrijlating ge
schiedde op grond van een amnes
tie door de Afghaanse leider Naji-
bullah in verband met zijn verkie
zing als president door een traditio
nele volksvergadering op 30 no
vember.
maar weinig van de verlammende
protesten van afgelopen zomer.
Het Haitiaanse volk lijkt nog te
diep onder de indruk van alle ter
reur en de heropstanding van de
Tontons Macoutes, de vroegere po
litieke politie van de Duvaliers.
Overigens lijkt de staking nu al
een aflopende zaak te worden. De
vakbond van chauffeurs beschul
digde de politici gisteren van munt
te willen slaan uit de situatie en
kondigde aan dat men vandaag
weer normaal aan het werk te gaan.
Hét bewind van generaal Henri
Namphy lijkt vrij spel te krijgen
om zelf nieuwe verkiezingen te or
ganiseren.
Via de nationale televisie heeft
de regering opnieuw aangekon
digd dat men zelf een verkiezings-
raad zal samenstellen indien ker
ken en belangenorganisaties hun
medewerking blijven weigeren.
Ook de kans op hulp van buitenaf
is inmiddels miniem geworden. De
permanente raad van de Organisa
tie van Amerikaanse Staten sprak
zich gisteren tijdens een speciale
zitting uit tegen elke vorm van in
terventie bij de gebeurtenissen in
Haïti. In een resolutie werd gene
raal Namphy opgeroepen om zo
snel mogelijk vrije verkiezingen te
organiseren.
De Onafhankelijke Kiesraad be
sloot de verkiezingen af te gelasten
nadat het land was getroffen door
een golf van terreur die aan tal van
mensen het leven kostte. De voor
lopige junta van generaal Namphy,
die niets had ondernomen om het
geweld in te dammen en zich daar
in sommige gevallen zelf aan schul
dig had gemaakt, besloot daarop
de Kiesraad te ontbinden en be
loofde nieuwe verkiezingen te hou
den.
PARIJS (GPD) - De arrestatie en
de aangekondigde uitwijzing van
Iraanse mudjahedins in Auvers-
sur-Oise hebben nauwelijks tot
protesten geleid in Frankrijk. Alle
betrokkenen vermoeden dat de
mudjahedins, vluchtelingen en te
genstanders van het regime van
ayatollah Khomeini, zijn opgepakt
als onderdeel van koehandel tus
sen Parijs en Teheran rond de vrij
lating van de laatste drie Franse gij
zelaars die zich in Bayrut in sji'iten-
handen bevinden.
Een woordvoerder van de groep
vluchtelingen in Auvers verklaar
de: "de Franse regering is bezig om
voor zijn gijzelaars aan de beulen
van Khomeini, die religieuze klei
ne Hitier en zijn wankelend regi
me, een zwaar losgeld te betalen.
Tegenover Khomeini wijkt voor de
Franse regering nu alles terug. Het
Iraanse verzet en het Iraanse volk
zullen deze onvriendschappelijke
daad niet vergeten".
De Franse regering ontkende
gisteren bij monde van ondermi
nister Pandreau van binnenlandse
veiligheid dat er sprake zou zijn
van een koehandel met het regime
van de ayatollahs, of van enig ver
band met de kwestie van de Franse
gijzelaars in Bayrut.
JOHANNESBURG (GPD/AP) -
In perskringen in Zuidafrika wordt
met spanning afgewacht welke
maatregelen de regering-Botha zal
nemen tegen het lokale kantoor
van de Amerikaanse televisie-gi
gant CBS. Zaterdagnacht zond
CBS in de Verenigde Staten een
documentaire uit, getiteld 'Child
ren of Apartheid', die in het geheim
in Zuidafrika is opgenomen. De
dochters van respectievelijk presi
dent Botha en Nelson Mandela
werkten mee aan de totstandko
ming van het tv-programma.
door
Ruud de Wit
De documentaire werd eerder dit
jaar gemaakt door de beroemde
Amerikaanse televisiepersoonlijk
heid Waltér Cronkite, die op een
toeristen-visum naar Zuidafrika
was gekomen. Het programma laat
het verschil in de levensomstan
digheden tussen blanke en zwarte
kinderen zien, waarbij de dochter
van de Zuidafrikaanse president,
Rozanne Botha, en Zinzi Mandela,
de dochter van de tot levenslang
veroordeelde ANC-leider Nelson
Mandela, tegenover elkaar zijn ge
plaatst. "Armoede, in scherpe te
genstelling tot bij de blanken, is de
norm in de zwarte woonwijken",
aldus Cronkite.
Het zou niet de eerste keer zijn
dat er maatregelen tegen het CBS-
kantoor in Johannesburg worden
genomen. Ruim een jaar geleden
werd de Nederlandse CBS-camera-
man Wim de Vos uitgewezen en en
kele maanden later kreeg corres
pondent Allan Pizey geen nieuwe
verblijfsvergunning. De maatrege
len tegen CBS kunnen variëren
van de sluiting van het Zuidafri
kaanse kantoor, het uitwijzen van
de huidige correspondent tot het in
de toekomst weigeren van nieuwe
visa voor CBS-medewerkers.
Opvallend is trouwens wel de rol
van Rozanne Botha, die geheel vrij
willig aan de documentaire heeft
meegewerkt, en daarin zelfs een
liedje zingt, waarbij ze zichzelf be
geleidt op de gitaar. Tegenover het
Afrikaanstalige dagblad Beeld ver
klaarde ze gisterochtend, dat ze
haar medewerking had toegezegd,
omdat ze hoopte 'dat er een objec
tief beeld van de Zuidafrikaanse
problematiek zou worden gege
ven': "Maar ik keur het eindresul
taat af, als het een scheef beeld van
de situatie in Zuidafrika geeft".
In de documentaire zegt Rozan
ne Botha onder meer dat zij een
voorstander is van geleidelijke ver
anderingen in Zuidafrika. Ze be
klaagt zich erover dat haar vader
door velen in het buitenland zo
slecht begrepen wordt. Zinze Man
dela daarentegen heeft evenwel
een heel andere opvatting over de
president Botha: "Zolang Botha
aan het bewind is, is er geen hoop
voor dit land".
Het besluit van de Zuidafrikaan
se censuur om de film 'Cry Free
dom' ongecensureerd in de biosco
pen te laten draaien heeft tot furi
euze reacties geleid van extreem
rechtse blanke Zuidafrikanen. De
film van de Britse regisseur Ri
chard Attenborough vertelt het
verhaal van de zwarte activist Ste
ve Biko die in 1977 tijdens een ver
hoor in politiecel om het leven
kwam.
De film is vorige maand in ver
schillende delen van de wereld in
premiere gegaan en een Zuidafri
kaanse correspondent omschreef
de rolprent als een stevige aan
klacht tegen apartheid en sprak het
vermoeden uit dat de film wel
nooit in zijn land vertoond zou mo
gen worden. Tot ieders verrassing
werd door de Zuidafrikaanse cen
sors anders besloten en de film
gaat in februari of maart aldaar in
première.
DEFENSIE - Het Amerikaanse
ministerie van defensie zal de ko
mende vijf jaar een flinke bezuini
ging doorvoeren. Als gevolg hier
van zal in 1994 het militaire perso
neel mogelijk met vier tot vijf pro
cent in omvang zijn teruggebracht.
Dat heeft de onderminister voor
defensie, William Taft, gisteren in
Washington verklaard. Op dit mo
ment werken bij de Amerikaanse
strijdkrachten in totaal 2,1 miljoen
mensen. Over de verdeling van de
personele reductie over land-,
lucht- en zeemacht kon de onder
minister nog geen uitsluitsel ge-
