'Veel geleerd van eerdere fouten'
Chaos zonder vorm bij Werkcentrum Dans
Op een gewone zakeniekeningkrijgtuautomatisch
een hogere rente bij een hoger saldo.
PODIUMBLIK
De Nutsspaarbank doet
meer voor ondernemers.
Klassiek en romantisch
pianospel FaniaChapiro
DINSDAG 8 DECEMBER 1987
Theo de Groot, Lineke Rijxman en Nettie Blanken in 'Dorothy Par
ker', vrijdag- en zaterdagavond in het LAK (foto Hans Verhoeven)
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN- Een gevarieerd thea
teraanbod van toneel, dans, ca
baret en musical deze y week in
Leiden.
Dansgroep Reflex
Wat de dans betreft, het LAK-
theater haalt woensdag- en don
derdagavond de uit het noorden
van ons land afkomstige groep
Reflex in huis. Geen slechte keus
als men weet dat dit jonge gezel
schap onder de energieke leiding
van Yoka van Brummélen steeds
sterker gaat meetellen in de Ne
derlandse danswereld. Onder
haar leiding is de groep uitge
groeid tot een hecht ensemble dat
wordt gekenmerkt door een be
hoorlijk artistiek niveau. Haar
prestaties trekken niet alleen in
wjde kring de aandacht maar
oogsten over het algemeen ook
veel waardering.
'We hebben in korte tijd een
zeer hechte groep van dansers en
andere medewerkers ontwik
keld', zo liet Yoka van Brumme-
len enige tijd geleden in een in
terview weten. 'Dat is gunstig
voor de continuiteit en het bete
kent dat het huidige repertoire
kan worden uitgebreid met nieu
we stukken'. Reflex heeft deze
stelling intussen met kracht van
overtuiging waar weten te ma
ken.
Yoka van Brummelen in het
zelfde interview: 'Wat traditio
neel is in de danswereld, is dat
een gezelschap wordt gevormd
rondom een dansopvatting en
een bewegingsstijl van een cho
reograaf, die aldus het gezicht
van een groep bepaalt. Bij Reflex
is dat niet het geval. Ik ben wel
choreograaf, maar voor een hel
der beleid heb ik mijn choreogra
fische ambities opzij gezet. Reflex
is een repertoiregezelschap dat
eigentijdse choreografieën van
de laatste twintig jaar wil laten
zien en een platform wil zijn voor
het tonen van internationale ont
wikkelingen. Mijn artistieke
taak bij Reflex is om die visies
van dans die ik waardevol vind
bij elkaar te nemen en op het re
pertoire te zetten. Om de groep
een eigen gezicht te geven leg k al
le nadruk op de samenstelling
van het tableau van dansers. We
hebben nu een tableau dat dyna
misch gezien enorm veel teweeg
brengt op het toneel, de dansers
zijn echter ook als individu één
voor één heel karaktervol.
Naast de repertoirekeuze vind
ik de manier van uitvoere van
het allergrootste belang. Ik wil
dansers an vlees en bloed zien,
die heel lichamelijk bezig zijn.
Dans is per slot van rekening iets
datje met je lichaam doet. Licha
melijkheid is voor mij in theater
essentieel, dit staat in tegenstel
ling tot een intellectualistische
benadering, die vaak afstande
lijk overkomt'.
Dat het goed gaat met Reflex
blijkt o.m. uit het feit dat choreo
grafen van naam als Nina Wie
ner en Ton Simons zich met de
groep bezig houden en uit het ge
geven dat er een succesvolle voor
stellingenreeks was, in samen
werking met To Simos Dan
cers, tijdens het afgelopen Hol
land. Festival. Een deel uit deze
festivalproduktie zal onder de ti
tel 'Palace Variations' in het
LAK op de vloer worden ge
bracht. Het programma ver
meldt voorts de bewegingsthea-
ter-achtige choreografie 'Vedrai
come si biforca la cantina' van
de Italiaanse Laura Corradi en
als reprise voor het LAK de cho
reografie 'Place Six' van Bob
Foltz. Het openingsstuk 'Regen
makers' is gemaakt naar een uit
1967 daterende choreografie van
Pauline de Groot.
Dorothy Parker
De toneelgroep Baal komt op
vrijdag- en zaterdagavond naar
het LAK-theater met 'Dorothy
Parker, you might as well live'.
Dit stuk. van Matin van Veldhui
zen is gebaseerd op leven en werk
van de schrijfster Dorothy Par
ker, de 'koningin van de spiritue
le lach' uit de jaren twintig. Eer
der schreef Van veldhuizen o.m.
'Jane', 'Affaire B.' en 'Duitse let
ters', naar aanleiding van werk
en leven van resp. Jane Bowles,
Anna Blaman en Von Kleist. Nu
dus Dorothy Parker, wier scher
pe tong- 'de duivel heeft mijn
tong gekust'- destijds werd gepre
zen en gevreesd. Iedereen kende
haar gedichtregels 'men seldom
make passes, at girls who wear
glasses'. In haar werk, veelal kor
te verhalen, was haar humor
boosaardiger maar ook fijnge
voeliger dan haar reputatie deed
vermoeden. De pose van lucht
hartigheid, waaraan ze haar be
kendheid dankte, maakte vaak
plaats voor een zwaarmoedige
minachting voor het leven. Een
houding, die ook haar visie op
haar eigen werk altijd heeft be
paald. Zo weigerde ze bijvoor
beeld te spreken over haar ge
dichten; voor haar waren het
versjes.
In deze Baal-produktie spelen
Lineke Rijxman en Nettie Blan
ken Dorohty Parker, als twee ge
zichten van één persoon. Theo de
Groot vertolkt alle echtgenoten en
minnaars. In een slapstick-ach-
tig stripverhaal trachten de spe
lers er in een genuanceerd beeld
te geven van een ingewikkeld ka
rakter.
De Fantast
In de Leidse Schouwburg,
waar vanavond een (uitverkoch
te) herhalingsvoorstelling wordt
gegeven van Jos Brinks musical
'Max Havelaar', verschijnt don
derdag- en vrijdagavond 'De
Fantast' ten tonele. Als bijzon
derheid mag gelden dat de hoofd-
Johnny Kraaykamp en Donald
Jones in 'De Fantast', donder
dag- en vrijdagavond in de Leid
se Schouwburg (foto Jutka Rona)
rollen in dit door Josephine Soer
uit het Amerikaans vertaalde
stuk worden gespeeld door John
ny Kraaykamp en Donald Jones.
Kraaykamp vertolkt de rol van
een oude man, die dagelijks op
een bank in het Newyorkse Cen
tral Park een, eveneens bejaarde,
neger (Donald Jones) ontmoet.
Hun gesprekken en monologen
heten een mengeling te zijn van
wereldwijsheid, humor en berus
ting. Kraaykamp kreeg voor zijn
aandeel in de voorstelling in een
aantal kranten lovende kritieken
te lezen. De kracht van het stuk
ligt volgens een recensie in het
Parool hierin, dat de humoristi
sche bovenlaag wordt gevoed
door een serieuzere onderstroom.
Zo komen bijvoorbeeld het ver
zorgingstehuis en de angst op
straat te worden beroofd aan de
orde. Deze vrije produktie, waar
in ook Frederik de Groot, Marti-
ne Crefcoeur e.a. zijn te zien, is
geregiseerd door John van de
Rest.
Paul de Leeuw
Met Paul de Leeuw is het als
met zovele andere modieuze
grappenmakers, men lacht zich
een deuk om deze vooral ook
dank zij de televisie in brede
kring bekend geworden kome
diant ('bent U er klaar voor') of
men verkettert hem. Hoe het ook
zij, het is deze cabaretier die zon
dagavond, na een voorpremière
de avond tevoren, in de Leidse
Schouwburg de eerste voorstel
ling geeft van zijn tweede pro
gramma, 'De rozebotteltijd'. Ook
nu weer wordt een verhaal ver
teld. Het verhaal van de leraar
geschiedenis en maatschappij
leer Jaap Cuiper, die het toneel
spelen als liefhebberij heeft en
zijn leven deelt met een wethoud-
ster. Paul de Leeuw wordt in dit
geval bijgestaan door de pianiste
Elaine Baanders.
Benny Neyman
Liedjeszanger Benny Neyman
komt volgende week dinsdag
avond naar het theater aan de
Oude Vest met een avondvullend
programma. 'Vanavond is van
ons' is de toepasselijke titel van
dit programma, waarmee Ney
man zijn publiek wil amuseren.
Hij weet zich gesteund door een
zevenmansformatie en een speci
aal voor hem ontworpen licht
show. Het programma bevat een
selectie uit zijn langspeelplaten.
Hieronder een interview met de
zanger.
Vincent Wensing
'Doe de gordijnen maar weer
dicht' is de titel van een cabaret
programma, dat wordt verzorgd
door Vincent Wensing. Deze veer
tiger sch reef hiervoor alle teksten
en maakte samen met de pianiste
Anke Wolffes de muziek en de ar
rangementen. Bovendien ont
wierp hij het decor en de kos
tuums. Vincent Wensing geeft
van dit cabaretprogramma vrij
dagavond een proefvoorstélling
in de Leidse Waag. Aanvang
20.30 uur.
Gelaarsde kat
De Wassenaarse toneelcombi
natie 'Dialoog' geeft vrijdag
avond, zaterdagavond en zon
dagmiddag a.s. in het cultureel
centrum 'Warenar' voorstellin
gen van 'De gelaarsde kat' naar
het sprookje van Ludwig Tieck in
een bewerking van Guido de
Moor en Watze Tiesema. Aan de
ze produktie werkt ongeveer der
tig man mee. Dit 'ongewone' to
neelstuk - 'te gek voor blijspel, te
goed voor klucht'- wordt geregis
seerd door Ja Nonhof.
Benny Neyman: 'Geleerd van eerdere fouten' (foto pr)
Benny Neyman, zanger van het Nederlandstalige lied
HILVERSUM (GPD) - Ben
ny Neyman ziet er niet al te
patent uit. Dik een kwartier
later dan afgesproken,
schuift hij aan. „Ik heb maar
drie uurtjes geslapen," ver
ontschuldigt de zanger van
het 'betere' Nederlandstalige
lied zich. Van te voren had de
platenmaatschappij al ge
waarschuwd, dat Benny
waarschijnlijk niet op de foto
wil. „Hij voelt zich grieperig.
door
Peter Contant
En er is geen enkele afspraak
over een foto gemaakt." Er
blijkt met Benny inderdaad
geen compromis mbgelijk.
„Neem maar een foto van de
platenmaatschappij mee,"
raadt hij aan.
There's no business like show
business. Gaat de zanger gebukt
onder sterallures? Dat valt mee.
Neyman is eerder bedeesd en
verlegen. Maar hij weet wat hij
wil. Toen de zanger in Emmen,
tijdens zijn theaterconcert,
voortdurend bossen bloemen
ontving van enthousiaste vrou
wen maakte hij daarover dan ook
een opmerking. Is het tijdens een
Schlagerfestival normaal, dat het
idool 'lastig' wordt gevallen voor
een bloemenhulde, Neyman
voelde er zich door geïrriteerd.
Z'n concentratie verslapte zelfs.
Vandaar, dat hij een dringend
beroep deed op de fans om de
ruikers na afloop aan te bieden.
En dat mag op z'n minst opmer
kelijk genoemd worden.
'Vanavond is van ons' is de
naam van zijn derde 'tour de
chant'. Voor het eerst zijn de kri
tieken goed; het publiek is ver
rukt; er zijn uitverkochte thea
ters en zelf is Neyman ook tevre
den. „Tijdens m'n eerste theater-
produktie sprong ik duidelijk in
het diepe. En door te leren van
eerdere fouten, heb ik nu een ei
gen stijl weten te ontwikkelen.
Ik weet hoe het werkt; ik heb een
kleinkunstopleiding gevolgd en
daarvan pluk ik nu de vruchten.
De communicatie met het pu
bliek is nu optimaal. Ik heb ge
tracht een formule te vinden,
waarin ik van het ene uiterste
naar het andere uiterste schiet.
Het is zoeken geweest naar een
evenwicht; het populaire reper
toire komt aan bod, maar ook de
wat zwaardere liedjes."
Zo zingt Neyman tijdens z'n
concert luchtige hitsuccessen als
'Vrijgezel', 'Lotje' 'Je moet niet
bang zijn voor het leven' en
'Waarom fluister ik je naam'. Op
merkelijke tegenhangers zijn
'Anne Frank' en 'Steven', een
track van zijn nog uit te brengen
langspeelplaat 'Genesis', waarin
een jongen die aids heeft bemoe
digend wordt toegezongen door
Neyman. Is dat toeval? Neyman:
'Absoluut niet. Ik zing de num
mers 'Anne Frank' en 'Steven'
bewust achter elkaar. Er zit een
duidelijke link tussen Anne
Frank, die in een tijd van fascis
me leefde en de ziekte aids. Het is
vaak zo, dat homofielen de
schuld krijgen van aids. En dat is
•voor mij ook een vorm van fas
cisme. Het heeft te maken met
het onbegrip rond aids. Ook om
een taboe te doorbreken, heb ik
er over gezongen. Als ik het toe
licht, wordt het altijd doodstil in
de zaal. De mensen weten niet zo
goed wat ze er mee aan moeten'.
Neyman is er zich terdege van
bewust, dat zijn publiek voor 99
procent uit vrouwen bestaat.
'Maar, ik hoop dat mijn vrouwe
lijke fans mij vanwege m'n mu
ziek en teksten een warm hart
toedragen. Ik probeer altijd zo
eerlijk mogelijk te zijn in m'n
muziek. Niet alleen in m'n tek
sten, maar ook in de muzikale be
geleiding er van. De Neyman-
band, onder leiding van Freek
Dicke, maakt ook pure muziek,
met eerlijke instrumenten als
een gitaar, een sax, een /luit en
piano'.
Neyman maakt er geen geheim
van 'te genieten' van zijn con-
cert-töur. 'Het is leuker en dank
baarder dan een optreden tijdens
een personeelsfeestje. Daar word
je vaak geconfronteerd met men
sen, die je niet zo zien zitten. Het
ene jaar hebben ze Rob de Nijs
en dan.sta ik er ineens. Op zich
vind ik dat wel een uitdaging,
omdat ik het altijd een kunst
vind om sceptici plat te krijgen.
Ik ben daardoor ook heel sterk
geworden. Maar waar is waar, tij
dens deze toer zitten er alleen
maar fans in de zaal. We zijn echt
onder ons'.
Godsdienstig
Neymans nieuwste elpee heet
'Genesis'. Een speciaal voor de
donkere dagen gemaakt stuk
luistermuziek. Opvallend zijn de
eigentijds religieus getinte tek
sten, die Neyman zingt met de
statige begeleiding van de Maas
trechter Staar. Neyman: 'Het is
eerlijk bedoeld. Qua godsdiensti
ge opvatting ben ik moeilijk in
een hoekje te duwen; ik heb er zo
mijn eigen gedachten over'.
Niet alleen heeft Neyman
dankbaar gebruik gemaakt van
hitcomposities van Michel Sar-
dou, Dolly Parton, David Gates
en Gérard Lenorman, ook de be
kende Griekse componist Ignati-
adis Nikrage heeft bijdragen ge
leverd. Ignatiadis, die ook in de
Neyman-band speelt en speciaal
voor Benny met vrouw en kinde
ren negen maanden naar Neder
land is overgekomen, wordt door
de zanger omschreven als zijn
'muzikale apostel'. 'Ignatiadis
heeft een koffer met muziek voor
me meegenomen uit Grieken
land; daar is hij een echte ster.
Eerder heb ik al een aantal lied
jes van hem opgenomen, dat
vond hij zo leuk dat hij besloot
naar Nederland te komen. Muzi
kaal kan dat nog tot interessante
dingen leiden', aldus Neyman.
Voorstelling: Werkcentrum Dans (De
Rotterdamse Dansgroep) met Dutch
Courage/Jenevermoed. Choreogra
fie Yoshiko Chuma. Muziekcollage
Jacob Burckhardt. Gezien 7 decem
ber. Theater Zuidplein Rotterdam.
ROTTERDAM - Werkcentrum
Dans ruilt volgend seizoen zijn
naam in voor die van De Rotter
damse Dansgroep. De artistieke
lijn van het gezelschap zal vol
gens huischoreografe Kathy
Gosschalk voortgezet worden,
wat wil zeggen dat de groep een
beroep zal blijven doen op bui
tenlandse choreografen en dat de
persoonlijkheid van de danser
centraal staat.
Deze keer werd de van oor
sprong Japanse maar al jaren in
- New York wonende choreografe
Yoshiko Chuma gevraagd een
voorstelling te maken. Met ze
ventien dansers maakte zij de
avondvullende produktie Dutch
Courage/Jenevermoed die op ba
sis van improvisaties op thema's
als emoties, liefde, dromen etc.
tot stand kwam.
Dat laatste is goed merkbaar
en tegelijk ook mijn kritiek op de
choreografie. Chuma haalde
waarschijnlijk het onderste uit
de kan aan ideeën tijdens de re
petities, maar op een of andere
manier is ze niet aan het structu
reren ervan toegekomen. Het
lijkt net alsof ze de enorme hoe
veelheid beelden aan elkaar
heeft geplakt omdat elk plaatje
afzonderlijk wel iets had.
In zijn totaliteit echter heeft
het kop noch staart, hoewel de
dansers eikaars laatste beweging
vaak overnemen om vervolgens
een eigen beweging te maken.
De opeenvolginjg verveelt snel
omdat het bij die opeenvolging
blijft. Geen theatraal paardenmid
del als travestie, dronkenschap
of een cabarettesk liedje kan het
gebrek aan spanning en origina
liteit camoufleren. Zonnebrillen,
hoede, kolbertjes, bruidsjurken
en aanverwante artikelen: het is
te ge ij.kt en te voor de hand lig
gend om leuk te zijn. Nu heeft
het iets weg van een betere mid-
delbareschool-musical waarin
iedere leerling zijn of haar talen
ten ten toon spreidt. Voorspel
baar en toch schattig. De dansers
zijn weliswaar zeer jong en mis
sen nog die bepaalde uitstraling,
ze zijn technisch ook niet alle
maal even goed onderlegd, maar
dat mag geen excuus zijn voor
slordigheid. In de schaarse ge
deelten die synchroon gedanst
worden, breekt de individualiteit
van de dansers wel heel erg
op: geen beweging gaat gelijk.
Na de pauze wordt het geluk
kig iets beter: de choreografie is
abstrakter en lijkt gedoseerd. En
eindelijk doorbreekt Jacob
Burckhardt de cliché's van zijn
muziekcollage. Het scratch-
nummer heeft hij in korte (op
zich al herhalende) fragmenten
geknipt, zodat ik voor het eerst
van de avond het gevoel heb dat
er iets gedaén is met een gege
ven, in plaats van getoond zoals
het al was.
Chuma en Burckhardt maken
teveel gebruik van teveel thea
trale middelen die we al te vaak
Dutch Courage!Jenevermoed bij Werkcentrum Dans.
gezien hebben. Dutch Courage-
/Jenevermoed is nu potpourri
zonder structuur of spannings
opbouw. Chaos is leuk, maar
chaos op toneel is pas leuk als er
vorm aan gegeven wordt.
INGRID VAN FRANKENHU-
YZEN.
ADVERTENTIE
Goed nieuws voor bedrijven, verenigin- op de rekening hoger is, kan een hogere trap in de
gen, stichtingen en vrije beroepsbeoefenaren.Tot tariefstelling worden bereikt. Hiermee wordt uw
dusver moest u steeds weer met uw bank afspra- Zakenrekening tevens Beleggingsrekening,
ken maken over de belegging van De rente wordt maande-
overtollige middelen op een apar
te rekening. Dat is niet meer nodig.
De Zakenrekening van de
Nutsspaarbank kombineert het
Vrije beschikkingsmogelijkheid.
Alle betalingsverkeerdiensten.
t Rente over de l 3/ Q
hoogste trap A yU
maar liefst B U
lijks aangepast aan de ontwikke
ling op de geldmarkt.
De Zakenrekening van de
Nutsspaarbank kent geen opzeg
vrijheid, veel gemak en een hoog rendement.
Automatisch, zonder dat u daar iets voor
hoeft te doen.
Wilt u meer weten over deze nieuwe
service? Een afspraak bij één van onze
kantoren is zo gemaakt. Daar zijn wij u
gemak van betalingsverkeer en de voordelen van termijnen, boetes of andere beperkingen.
eengetrapterentevergoeding:naarmatehetsaldo De Zakenrekening biedt daarmee grote
graag van dienst.
Pianorecital door Fania Chapiro met
werken van Mozart, Beethoven, Liszt
en Thalberg. Gehoord op 7 december -
in de kapelzaal van K O.
LEIDEN - De Russisch-Neder-
landse pianiste Fania Chapiro is
al in Leiden bekend als bespeel-
ster van kopieën van 18de eeuw-
se pianofortes. Daarom was het
interessant om haar eens op een
moderne vleugel te horen spelen,
niet alleen in het klassieke maar
ook in het romantische repertoi
re. Dat ook een flinke concert
vleugel subtiel kan klinken liet
ze horen in twee verschillende
werken van Mozart. De sonate in
D K.V. 284 die Mozart op 19-jari-
ge leeftijd schreef, is een onbe
kommerd werk, waarvan het eer
ste deel doet denken aan de strij
kerssymfonieën van Johann
Christian Bach, die Mozart in
Londen had leren kennen. Fania
Chapiro combineerde een helde
re frasering met een goede 'ti-
Fania Chapiro.
ming', die zo belangrijk is voor
deze muziek. Het hoofse polonai
se-middendeel en het vindingrij
ke thema met variaties tot slot
kregen de vereiste lichtvoetig
heid en zangerigheid.
'Somberder is de fantasie K.V.
475 in c, die Mozart tien jaar later
componeerde en die^als eerste op
het programma stond. Het intro
verte karakter wordt slechts hier
en daar onderbroken door korte
uitbarstingen. Op gedreven wij
ze werd deze fantasie vertolkt,
evenals de sonate in f op. 57 van
Beethoven (de Appassionato),
waarin motieven uit de genoem
de fantasie voorkomen, maar die
motorisch weer energieker is. De
hoekdelen hebben het gevaar in
zich van 'hak- en breekwerk',
maar ondanks de dynamische
accenten wist Fania Chapiro een
zangerige toon uit de vleugel te
halen.
Echte romantiek was er na de
pauze in composities van twee
pianisten-concurrenten van de
19de eeuw, Thalberg en Liszt.
Laatstgenoemde beklaagde de
slachtoffers van de Hongaarse
onafhankelijkheidsoorlog in een
soort ballade 'Sunt Lacrymae
Rerum', die opvalt door zijn qua-
si-zigeunertoonladders met on
gelijke intervallen en door zijn
onbestemde slot. Zorgelozer is
de fantasie van Thalberg over de
schlagers van die tijd, te weten
thema's uit de opera 'Mozes in
Egypte' van Rossini. De bel-can-
tostijl wordt pianistisch vertaald
in sentiment en virtuositeit, een
toentertijd heel geliefde vorm.
Fania Chapiro liet horen ook in
dit repertoire thuis te zijn en te
gen het einde suggereerde de
vleugel een groot orkest met har
pen en koperfanfares.
Zulke concerten, ook met toe
lichting van de pianiste, zijn
waard volle zalen te trekken en
niet 25 man zoals gisteravond.
FRANK DEN HERDER
