'DDR schendt de rechten van de mens' yiMIS De 'sprookjes' van Özal beheersen Turkse verkiezingen Iets rustiger in Haïti Volgende week eerste voedselvluchten Etiopië Noodtoestand in Bangladesh ZATERDAG 28 NOVEMBER 1987 BUITENLAND i PAGINA 5 Beschuldiging Bonn: BONN - De Westduitse regering heeft de DDR naar aan leiding van hard optreden tegen vredesactivisten en mil ieugroepen beschuldigd van het schenden van de rechten van de mens. Bonn volgt de ontwikkelingen met 'zorg', deelde de regeringswoordvoerder gistermiddag mee. Hij voegde daaraan toe dat de rela tie rnet West-Duitsland wordt be last door de actie. Bonn rekent er op dat de gearresteerden weer snel op vrije voeten zullen worden ge steld. door Hans Hoogendijk Intussen gaan in Oost-Duitsland de acties tegen andersdenkenden door. In Oost-Berlijn verwijderden brandweermannen onder dekking van een grote politiemacht een spandoek van de Zionkerk, waar mee tegen de politie-inval in de kerkgebouwen werd geprotes teerd. Het protest volgde nadat twee milieuactivisten, die woens dagnacht waren opgepakt bij een inval in de kerkgebouwen, tegen de afspraken in niet waren vrijgela ten. PORT AU PRINCE (GPD) - De morgen in Haïti te houden verkie zingen lijken definitief door te gaan. Gisternacht vond er een spoedzitting plaats in het majestu euze nationale paleis van Port au Prince en alles duidt erop dat gene raal Henri Namphy en zijn naaste medewerkers hebben besloten om geen nieuwe obstakels op te wer pen voor het houden van de stem busslag, de eerste echte verkiezin gen in Haïti sinds 30 jaar. Na al het geweld en terreur van de afgelopen dagen - het aantal do den van deze week wordt op twin tig geschat, maar waarschijnlijk zijn het er nog meer - was het giste ren betrekkelijk rustig in de Haïti- aanse hoofdstad. Het leger ver toonde zich amper op straat, er was slechts af en toe een schot in de duisternis te horen. Ook de burge- lijke defensiecomités, die begin de ze week spontaan werden gevormd om een antwoord te kunnen geven op de golf van terreur, bleven kalm. Bijna alle aandacht was daarom gericht op de ontmoeting van de militaire leiders in het nationale paleis en de berichten dat het leger in staat van paraatheid was ge bracht. Er gingen geruchten dat Namphy eigenlijk van plan was ge weest om de verkiezingen uit te stellen. Politieke partijen en lokale ra diostations dragen elke dag nieuwe bewijzen aan dat de begin deze maand begonnen golf van geweld door de Haïtiaanse autoriteiten zelf is gestimuleerd met de bedoeling de verkiezingen van zondag onmo gelijk te maken. Gisteren onthulde Eddy Volei, de woordvoerder van de christendemocraten, dat mili tanten van die partij zo'n 100 kilo meter ten noorden van Port au Prince een provocateur hadden op gepakt die zou hebben bekend dat hij 300 dollar van de plaatselijke politiechef had gekregen om wan orde te stichten. Een paar uur voor de ontmoeting van de Haïtiaanse legerleiders deed de Amerikaanse president Ronald Reagan nog een publieke lijke oproep gedaan aan generaal Henry Namphy om alles in het werk te stellen om de verkiezingen normaal te laten verlopen. En Was hington zei ook nog eens vier mil joen dollar toe aan de CEP, de onaf hankelijke verkiezingsraad die met de organisatie van de stembusslag is belast. In totaal heeft de CEP nu acht miljoen dollar van de Verenig de Staten gekregen. ADDIS ABEBA (AFP/DPA) - In ternationale hulporganisaties wil len volgende week een luchtbrug beginnen naar de hongergebieden in het noorden van Etiopië. De Verenigde Naties en het Interna tionale Rode Kruis zullen twee Hercules transportvliegtuigen worden ingezet voor voedselvluch ten naar Eritrea en Tigray. Ook een internationale kerkelijke hulporga nisatie, Joint Relief Programme, zal met hulpvluchten beginnen. De Etiopische regering heeft toestem ming gegeven voor de vluchten. Inzet van vliegtuigen is vooral noodzakelijk geworden vanwege de onveiligheid in Eritrea en Ti gray, waar afscheidingsbewegin gen een guerrilla voeren. Volgens de afscheidingsbeweging EPLF, die al twee maal een voedselkon vooi heeft overvallen, misbruikt het Etiopische leger deze konvooi en voor wapentransporten. De hoofdroute van Mekele naar Adi- grat in het noorden van Tigray is sinds dinsdag door het leger geslo ten uit vrees voor guerrilla-acties. Het Wereldvoedselprogram van de Verenigde Naties heeft gisteren de donorlanden om meer vracht wagens gevraagd voor voed- seltransporten naar de noordelijke provincies. Ook is behoefte aan meer opslagcapaciteit. Het Wereld voedselprogram heeft zelf al zijn 32 vrachtwagens uit het zuiden van het land naar het noorden overge bracht. Vorige maand constateerden de samenwerkende donororganisa ties dat 100 vrachtwagens extra no dig zijn voor de voedseltranspor- ten van het Wereldvoedselpro gram, maar tot dusver heeft alleen Band Aid twintig vrachtwagens ring van de DDR overeengekomen dat tegen de twee geen arrestatie bevel zou worden uitgevaardigd. Maar de DDR-regering heeft hen nu toch aangeklaagd wegens het vervaardigen van 'staatsvijandige lectuur'. Daarmee lijkt de commu nistische partij de zaak op het spits te willen drijven. De stemming bin nen de kerkgemeente is duidelijk gezonken, nu de staat blijkbaar de harde confrontatie wil. De staatsveiligheidsdienst trad gisteren ook weer op tegen mensen die in de buurt van het kerkge bouw hun solidariteit wilden be wijzen met de milieu-activisten. De politie controleerde papieren en demonstranten werden steeds voor korte tijd meegenomen. De vrees van de milieubeweging en dissidente schrijvers, dat het hier om een lang tevoren geplande har de actie tegen andersdenkenden gaat, lijkt te worden bewaarheid nu uit de hele DDR meldingen komen over arrestaties en initimidatie. In Dresden, Weimar en Halle kregen reisverbod. PARAMARIBO (ANP) - De Suri naamse legerleider Desi Bouterse heeft de leiders van de 'oude' poli tieke partijen gisteren gefeliciteerd met hun verkiezingsoverwinning. Een dag daarvoor had de legerlei der tegenover zijn manschappen verklaard dat het leger de uitslag van de verkiezingen zal respecte ren. Samen met de hele legertop en in uniform gestoken verscheen Bou terse gisteren in hotel Torarica in Paramaribo waar de 'oude" politici Lachmon, Arron en Soemita op hem stonden te wachten. Vriende lijk lachend schudde hij de over winnaars van de verkiezingen de hand. „Gefeliciteerd, Jag", zei hij tegen VHP-politicus Jaggernath Lachmon. De politieke leiders lie ten via een woordvoerder weten het gebaar van Bouterse bijzonder te waarderen en te beschouwen als een 'grote bijdrage tot de stabili teit, rust en eenheid' in het land. Nader commentaar wilde geen van de drie politici geven. Onder de toprnilitairen die met Felicitaties van Bouterse voor overwinnaars Bouterse meekwamen waren Ivan Graanoogst (stafchef van het le ger), Lew Yen Tai (hoofd van de militaire politie) en Laurens Neede (hoofd Volksmobilisatie). Verder waren ook ex-minister Henk Her- renberg en premier Jules Wijden- bosch aanwezig. Na de begroeting ging Bouterse met de drie politieke leiders rond de tafel zitten en moesten journalisten de ruimte verlaten. Het onderhoud duurde ruim drie kwartier en na afloop wilde de legerleider geen medede lingen doen. In de Memre-Boekoekazerne hield Bouterse zijn manschappen donderdag voor dat het leger de PORT AU PRINCE - Haitianen wachten op de bus om naar hun woon plaatsen terug te keren, waar ze morgen zullen gaan stemmen. (foto ap> DHAKA (AFP/Rtr)- President Mo- hamed Ershad van Bangladesh heeft gisteren voor het hele land de noodtoestand afgekondigd. Alle stakingen en protesten tegen de re gering zijn verboden. President Ershad zei dat hij zich hiertoe ge dwongen zag omdat het land werd bedreigd door interne onrust en doordat de veiligheid en de econo mie gevaar lopen. De afkondiging van de noodtoe stand is kennelijk bedoeld om een algemene staking van 72 uur te ver hinderen, die de 21 samenwerken de oppositiegroepen voor morgen hadden afgekondigd. Voor de hoofdstad Dhaka is ook een uit gaansverbod van 36 uur ingesteld, evenals voor de twee zuidelijke ha vensteden Chittagong en Khulna en enkele andere plaatsen- Alle grondrechten van de bur gers zijn opgeschort en rechtban ken mogen geen zaken met betrek king tot de grondrechten behande len. Het ministerie van binnen landse zaken heeft tevens elke vorm van protest tegen de nood toestand en enig ander regerings besluit verboden. Nieuws of com mentaar over de activiteiten die krachtens de noodtoestand zijn verboden, zal evenmin worden toe gelaten. Het bewind van generaal Ershad, die in 1982 met een staatsgreep aan de macht kwam, maakt sinds begin november de ernstigste crisis in zijn bestaan door. Gisteren had de samenwerkende oppositie een grote menigte op de been gebracht, die volgens waarne mers breder was samengesteld dan bij voorgaande gelegenheden. Ook uitslag van de verkiezingen zal res pecteren. De militairen ondersteu nen alle pogingen om rust en stabi liteit in het land te brengen, zo liet de legerleider weten. Tegelijkertijd onderstreepte hij dat het 'revolu tionair proces' onverkort wordt voortgezet. De einduitslag van de verkiezin gen van afgelopen woensdag was gisteren nog steeds niet bekend. Volgens een functionaris op het ministerie van Binnenlandse Za ken duurt het vermoedelijk tot morgen voordat alle tellingen be kend zijn. Nog steeds wijst alles er op dat het Front voor Democratie en Ontwikkeling, het verbond van de 'oude' partijen VHP, NPS en KTPI, veertig van de 51 zetels in de nieuwe Nationale Assemblée zal bezetten. De NDP van Bouterse komt naar alle waarschijnlijkheid niet verder dan twee zetels. De rest van de Assemblée-zetels gaat naar kleine partijen. Uit het district Bro- kopondo, een van de zogeheten oorlogsgebieden, waren gisteren nog steeds geen uitslagen bekend geleverd. Vanwege de droogte in het noor den zullen meer dan vijf miljoen Etiopiërs het komend jaar voor een belangrijk deel op voedselhulp zijn aangewezen om te overleven. Uit diplomatieker.bron in Addis Abeba is vernomen dat strijders van het EPLF, de afscheidingsbe weging in Eritrea, woensdag op nieuw een konvooi hebben over vallen op de weg van Asmara in Eritrea naar Adigrat in Tigray. Het betrof volgens de zegslieden geen konvooi van hulporganisaties, maar een commercieel konvooi on der militair escorte. Volgens niet- bevestigde berichten zouden er on geveer 40 doden zijn gevallen. Het is de derde overval op een konvooi in ruim een maand tijd. Iran kondigt groot offensief aan tegen Iraq MANAMA (UPI) - Iraanse leiders hebben gisteren de waarschuwing uitgesproken dat volgende week aan het front 3 miljoen vrijwillige strijders worden ingezet voor een langdurig offensief tegen Iraq. De natie werd opgeroepen om zich op een 'heilige oorlog' voor te berei den. De commandant van het korps Revolutionaire Garde. Mohsen Re- zai, zei tegen enkele duizenden ge lovigen die voor gebed bijeengeko men waren, dat 3 miljoen Iraniérs zich vrijwillig hadden gemeld voor militaire dienst aan het front. De vrijwilligers zullen volgens Rezai met ingang van 5 december met tussenpozen naar de slagvelden worden gezonden. Westerse diplomaten en militaire commentatoren menen dat Iran zich opmaakt voor een groot win teroffensief in zijn zevenjarige oor log tegen Iraq en daarom onder handelingen voor een vreedzame regeling hangende het resultaat van het offensief vertraagt. In een toespraak na Rezai zei de invloedrijke voorzitter van het Iraanse parlement, hojatoleslam Hashemi Rafsanjani, dat de vrijwil lige publieke steun voor de Iraans- Iraakse oorlog een algemene mobi- lisering en ooflogsbelasting in dit stadium onnodig maakten. Zij zou den echter wel in de toekomst inge voerd kunnen worden, voegde hij er aan toe. Verbod Pretoria op bijeenkomst met ANC-leider PORT ELIZABETH (GPD) - De Zuidafrikaanse politie heeft gister avond alsnog een massale wel komstbijeenkomst voor de 77-jari- ge ANC-leider Govan Mbeki verbo den. De bijeenkomst, die zou plaatsvinden in de zwarte woon wijk Zwide bij Port Elizabeth, was aanvankelijk onder bepaalde voor waarden door de politie goedge keurd. Tot veler verrassing en hevige verontwaardiging bij de organisa toren van de bijeenkomst, waarop de voormalige ANC-leider Mbeki voor het eerst in 24 jaar een toe spraak zou houden, besloot de poli tie van Port Elizabeth gisteravond op het laatste moment alsnog de eerdere toestemming in te trekken. Zij beriep zich daarbij op de heer sende noodtoestand en 'het even tuele gevaar voor de publieke or de'. Het verbod op de bijeenkomst, dat in een speciale editie van de staatscourant werd afgedrukt, heeft onmiddellijk felle reacties opgeroepen binnen kringen van de Zuidafrikaanse anti-apartheidsor- gansiaties. Behalve Mbeki zelf zou den ook dominee Allan Boesak, Winnie Mandela, Albertina Sisulu en aartsbisschop Desmond Tutu een toespraak houden. Er werden minstens 50.000 mensen in de zwarte woonwijk verwacht. De advocate van Mbeki, Priscilla Jana, sprak vanuit Port Elizabeth schande van de politiemaatregel: "Uit heel het land zijn er mensen hiernaar toe gekomen. We hebben van de magistraatsrechter ruim van te voren toestemming gekre gen. Dit is Winnie Mandela reageerde even eens woedend op het bericht dat de bijeenkomst alsnog verboden is: "Dit is regelrechte moord. Er zi.in vrijdag reeds honderden mensen uit Soweto naar Port Elizabeth ver trokken, die pas daar te horen zul len krijgen dat het allemaal tever geefs is geweest". Volgens Winnie Mandela is een heftige confrontatie tussen de inwoners van de zwarte woonwijken van Port Elizabeth en de politie vandaag moeilijk te ver mijden: "Ik ben bang dat mijn mensen zullen worden opgewacht met traangas, honden en stokken". ADVERTENTIE studenten, intellectuelen, artsen en andere vertegenwoordigers van vrije beroepen deden mee. Sinds 10 november zijn in Bangladesh volgens officiële gege vens twaalf doden en 169 gewon den gevallen. Volgens plaatselijke dagbladen zijn er zeker 26 doden en 1.514 gewonden. De afgelopen twee weken zijn vele honderden mensen gearresteerd: volgens offi ciële gegevens 1.591, volgens de pers zijn er zeker 2.381 arrestanten. Op overtreding van de bepalin gen van de noodtoestand staat maximaal drie jaar. Alle scholen zullen tot 4 december gesloten blij- Na de afkondiging van de nood toestand zijn verscheidene politie ke leiders opgepakt, zo is uit oppo sitiekringen AAN EEN GOED ADVIES GAAT EEN GEDEGEN OPLEIDING VOORAF. Bij AMI'S -reeds jaren een bekend adres in Oegstgeest- vindt u de deskundigen die u de weg wijzen naar een lijfrente 'op-uw-maat'. Of het nu een eventuele koppeling aan een bedrijfspensioen of een vakkundige uit werking van de mogelijkheden betreft, AMIS kan u adviseren. Maak daarom een afspraak voor een vrijblijvend informatief gesprek J SPECIALISTEN IN S LIJFRENTEN/PENSIOENEN B.v. Lange Voort 13E 2343 CA Oegstgeest. Telefoon 071 -17.67 86. Telefax 071 -17.35.17 Buitenland kort Kampuchea Vietnam heeft een begin ge maakt met de terugtrekking van le gereenheden uit Kampuchea. Vol gens het officiële Kampucheaanse persbureau, dat hiervan gisteren melding maakte, is daags tevoren een colonne van 400 legervoertui gen met militairen vertrokken uit Battambang in het noordwesten van het land richting Vietnam. Filipijnen De nog steeds voortvluchtige deelnemers aan de maar net mis lukte staatsgreep op de Filipijnen van eind augustus hebben hun plannen laten varen om alsnog te proberen president Corazon Aquino ten val te brengen. Zij heb ben zo'n belofte gedaan in een brief aan de president. Verscheidene kranten in Manila drukten de brief, die was ondertekend door 'solda ten van het Filipijnse volk', giste ren af. Terrorist De meest gezochte man van Ier land, een Ierse nationalistische on dergrondse strijder die 'The Bor der Fox' wordt genoemd, is giste ren in een vuurgevecht met de poli tie dat aan een andere man het le ven kostte, gevangen genomen. De politie deelde mee dat de 29-jarige Dessie O'Hare in het vuurgevecht in Urlingford in het graafschap Kil kenny ten zuiden van Dublin was gewond. Twee motieven hebben de verkie zingsstrijd in Turkije, die vandaag ten einde loopt, beheerst: de 'sprong in een tijdperk' van pre mier Ozal en de 'uitgeknepen ci troen' van de sociaal-democrati sche oppositieleider prof. Inonu. door Frans van Hasselt Volgens Özal heeft de regering van de Moederlandpartij Turkije sinds 1983 een sprong in een nieu we tijd laten maken, die nog moet worden beëindigd: het land moet nog 'neerkomen' in een Europa dat zich opmaakt voor de 20e eeuw. Volgens Inonu is het volk tijdens deze 'sprong zonder springstok' als een citroen uitgeknepen en het moet zich dat vooral niet nog eens vijf jaar laten doen. Het zouden al lemaal sprookjes zijn, die Özal op de televisie vertelt. Het sprookje van luilekkerland, van een Turkije waar alles is te krij gen, na de schaarste van de jaren zeventig. Inonu spreekt van een 'Cola-economie': men kan kiezen uit tien soorten Cola, maar om wat brandstof voor de komende winter in de wacht te slepen moet je al in de nacht in de rij gaan staan. Ozal hamert allerwegen op zijn grootste prestatie: vanuit de uit hoeken van Turkije, zelfs op de ponten over de Bosporus kan nu met de hele wereld worden getele foneerd. Binnenkort zal elke school haar computer hebben, zegt hij. Een krant brengt dit bericht met ernaast een foto van kinderen die plakken gedroogde mest mee torsen: de brandstof waarmee hun school ook deze winter zal moeten worden verwarmd. Ozal belooft elke familie een ei gen auto en een eigen huis aan zee zelfs. „Er wordt zo hard gebouwd, dat we bouwvakkers tekort ko men. Werkloosheid wordt me dan ook niet meer voor de voeten ge worpen, alleen nog inflatie. Maar inflatie doet zich voor in landen waar iets gebeurt. Duitse steden veranderen niet meer, maar ik bouw een tweede Istanboel bij Is- tanboel". cHet huizenfonds wordt gefinan cierd met de belasting op de im port van luxe produkten: auto's, parfums, sterke drank en vooral si garetten. „Sinds de liberalisatie Van de import hebben de Turken 700 miljard lira (1,5 miljard gulden) uitgegeven aan buitenlandse siga retten in plaats van aan de goedko pe Turkse en dan spreken ze nog van een arm volk..." De oppositie blijft volhouden dat de 'sprong in een nieuwe tijd', het opengooien van Turkije, een kleine bovenlaag ten goede is gekomen en natuurlijk de buitenlanders, in clusief de toeristen die hier bij Premier Ozal - sprong in nieuwe tijd - (foto epa» drommen naar het goedkope Tur kije komen. Maar voor de Turken is alles duurder geworden en vol gens de oppositionele Partij van het Juiste Pad van de rechtse oud premier Demirel leven nu 10 mil joen Turken onder de honger- grens. Gun Aydin (Goede Morgen), de krant die Özal het meest ongenadig bestookt heeft weinig moeite, on geveer elke dag een allertreurigste reportage te brengen over ouders die hun kinderen verkopen om aan geld te komen of getrouwde vrou wen die zich uit honger in de pros titutie storten. Een hoogtepunt van Özals verkiezingscampagne was de wandeling over de nog niet voltooi de tweede Bosporusbrug die naar Mohammed de Veroveraar zal wor den genoemd en nog iets breder en langer zal ..zijn dan de eerste, van Demirel. Özal liep van Azië naar Europa - symbolischer kon het niet. Aan de andere kant werd hij begroet door de Japanse ambassa deur, want het zijn, tot mevrouw Thatchers woede. Japanners die deze brug mogen bouwen. Maar ook zoiets kan Özal gebruiken. Deze week kondigde hij aan dat zijn volgende regering alles in het werk zal stellen om lid te worden van de EG. „Het kan eerder gebeu ren dan iedereen verwacht. Maar als het niet doorgaat, moet de EG wel weten dat het een tweede Ja pan vlak naast haar deur krijgt". cSnorkend, bijna protserig en ook zeer egocentrisch heeft Özal zijn verkiezingscampagne ge voerd. Hoge bloeddruk gepaard aan oogklachten en griep heeft hem slechts enkele dagen afge remd. Maar herinnerde de Turken er toch aan dat ook hij niet on kwetsbaar is; kort na de verkie zingsuitslag gaat hij weer voor on derzoek naar Houston (Texas), waar hij afgelopen voorjaar een zware hartoperatie onderging. Vol gens de laatste opiniepeilingen heeft zijn instorting hem geen elec torale schade gedaan en schom melt hij nog steeds om de 40 pro cent van de stemmen. Inonu en Demirel blijven daar ver onder met om en nabij de 20 procent, maar eerstgenoemde lijkt de allerlaatste dagen, mede dankzij de citroen, sterk in populariteit ge stegen, zodat Özal hem zelfs zeer persoonlijk is gaan aanvallen: als rector magnificus kon hij nog niet eens een universiteit besturen (The Middle East Technical University bij Ankara, waar in de jaren '70 veel geweld werd bedreven, FvH.); wat wil hij dan met Turkije? Inonu's rivaal ter linkerzijde, oud-premier Ecevit die net als De mirel dankzij het referendum van afgelopen september weer in de politiek mocht terugkeren, lijkt met zijn Partij van Democratisch Links beneden de tien procent- barrière te zullen blijven, evenals de oude fascistenleider Turkes die aan het hoofd van zijn nieuwe Par tij van Nationalistische Arbeid zaamheid zijn campagne begon met het uitdelen van Koran's, een bewijs hoezeer de islam terrein wint. Ook van de fundamentalistische leider prof. Erbakan, nu aan het hoofd van de Welzijnspartij, wordt verwacht dat hij die zeer hoge bar rière niet zal halen, maar hier klinkt enige aarzeling door. Het groeiende fundamentalistisch den kende volksdeel lijkt door de opi niemeters wat moeilijker te bestrij ken - defecten die hier invloed op uitoefenen werken min of meer on dergronds. Het schynt dat de machtige Naksibendi-sekte haar electorale steun aan Özal heeft ge staakt en daarvan zou Erbakan kunnen profiteren, die al eens (in 1973) twaalf procent van de Turken achter zich kreeg en die als enige de op Europa georiënteerde poli tiek bestrijdt. Morgenavond zal blijken of Özal nog steeds de superman is zoals hij zich welbewust, en zelfbewust, heeft gepresenteerd. 'r$$rnt L rqj

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 5