Geen kruisraketten
naar Woensdrecht
'Links bezuinigen is een illusie'
Onzekerheid over andere kerntaken
ZIT UW SPAARGELD
OP FLUWEEL?
töRAfcGC»
Fabrikanten beloven
ozon-veilige spuitbus
Financieel specialist Thijs Wöltgens (PvdA):
5,2%
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1987
DEN HAAG (ANP) - De plaatsing van kruisraketten op de vliegbasis Woensdrecht is van
de baan, nu de Verenigde Staten en de Sovjetunie een akkoord gaan sluiten over de ver
mindering en vernietiging van atoomraketten voor de middellange afstand (INF). De
bouwwerkzaamheden op de basis worden vanaf 8 december, de dag waarop president
Reagan en partijleider Gorbatsjov het akkoord in Washington ondertekenen, stilgelegd.
PROTEST TEGEN DIERPROEVEN
Deze mededeling hebben minister
Van den Broek (buitenlandse za
ken) en zijn Amerikaanse ambtge
noot Shultz gisteren in Brussel ge
daan, nadat de Amerikaanse be
windsman zijn NAVO-collega's
verslag deed van zijn succesvolle
besprekingen over een INF-ak-
koord met zijn Russische collega
Shevardnadze.
Direct na het bekend worden
van het nieuws dat er geen kruisra
ketten naar Woensdrecht komen,
kwamen er met name van de kant
van de vredesbewegingen positie
ve reacties. Het IKV was "heel ver
heugd" over dit "historisch ak
koord", het ICTO sprak van een
"belangrijke stap in de goede rich
ting", maar toonde zich gelijkertijd
wel bezorgd over het overwicht
van het Warschaupact op conven
tioneel gebied. De Raad van Ker
ken was "ongelooflijk blij" maar
wilde "nu verder op de weg van
ontwapening".
Politiek werd de mededeling
over Woensdrecht ook goed ont
vangen. De WD vindt het voor de
hand liggen dat met de bouw van
de kruisrakettenbasis wordt ge
stopt en wil niet langer vasthouden
aan de wens om pas te stoppen als
de Amerikaanse Senaat het ak
koord heeft goedgekeurd. Het
CDA reageerde instemmend op de
Veel kinderen
ontbijten
slecht of niet
UTRECHT (ANP) - Bijna alle
kinderen in de lagere school
leeftijd ontbijten slecht.
Slechts twee procent gebruikt
's ochtends een complete maal
tijd, waarin alle voedingsmid
delen uit de 'maaltijdschijf van
het Voorlichtingsbureau voor
de Voeding voorkomen. Dat
blijkt uit een onderzoek onder
1200 kinderen in de gemeente
Haarlemmermeer.
Sommige kinderen eten of
drinken nog iets in het speel
kwartier, maar ook met die tus
sendoortjes meegerekend
krijgt maar één van de vijf kin
deren 's ochtends een volwaar
dige maaltijd binnen. Het ont
breekt in de ochtenduren voor
al aan fruit en zuivel. Volgens
de maaltijdschijf moet in iedere
maaltijd iets voorkomen uit de
ze vier groepen: brood, granen
en peulvruchten, groenten en
fruit, zuivel en vlees, vet.
De meeste kinderen (vier van
de vijf) mogen zelf uitmaken
wat ze bij het ontbijt eten. Ze
nemen meestal een of twee
sneetjes bruin brood met zoet
beleg. Bijna de helft spoelt het
ontbijt weg met een kopje thee,
een derde met een glas melk.
Twaalf procent van de kinde
ren eet 's ochtends pap. Er zijn
ook kinderen die helemaal niet
ontbijten.. Van alle ondervraag
de kinderen was dit 2 procent,
maar met de leeftijd neemt het
aantal kinderen dat het ontbijt
(wel eens) overslaat toe.
mededeling van Van den Broek,
terwijl de PvdA schouderophalend
reageerde en meedeelde dat vol
gende week haar defensie-nota ver
schijnt met standpunten over de
fensie. D66 was verheugd dat het
kabinet duidelijk stelling heeft ge
nomen over het tijdstip waarop de
bouw wordt gestaakt.
Inmiddels is voor een bedrag van
246 miljoen gulden aanbesteed aan
projecten in verband met plaatsing
van kruisraketten op Woensdrecht,
die nagenoeg zijn afgebouwd. Van
dat bedrag komt 112 miljoen gul
den op rekening van de Verenigde
Staten, 50 miljoen gulden voor Ne
derland en 84 gulden miljoen voor
de NAVO. Nog niet aanbesteed is
een bedrag van 119 miljoen gulden.
Het is nog niet bekend of de
vluchten naar Woensdrecht met
Amerikaanse militair materieel
doorgang zullen vinden, zoals oor
spronkelijk de bedoeling was. In
dat kader landde in oktober een
eerste transporttoestel met materi
aal uit de Verenigde Staten ter on
dersteuning en training van de
„486 tactical missile wing", de
Amerikaanse eenheid die de kruis-
vluchtwapens op Woensdrecht zou
bedienen.
Wat, nu de kruisvluchtwapens
niet komen, gaat gebeuren met de
Nederlandse atoomtaken is nog
niet bekend. Nederland besloot ge
zien de komst van de atoomraket
ten twee taken te schrappen: de nu
cleaire taak van het Orion-vliegtuig
voor de bestrijding van onderzee
boten en de atoomtaak van de F-16
straaljager. Minister Van den
Broek zei daarover dat de regering
zeker niet later dan medio decem
ber daarover uitsluitsel zal geven,
als de Tweede Kamer het NAVO-
deel van de begrotingen van defen
sie en van buitenlandse zaken be
handelt.
ADVERTENTIE
gilden (Jjajimdon Cjfcleï
k/K&hai du
Veloutc de tomates aux quenelles de volaille
Fluweelzachte tomatensoep met een garnituur van
gevogeltequenelles.
Filet de pintade farci de champignons assortis,
sauce madère au miel
Parelhoenfilet gevuld met diverse soorten paddestoelen,
met een saus van madeira en honing.
Tarte Maison
Huisgemaakte slagroomtaart met vers fruit. «9-wO
Rapenburg 97, tel.
071 -122176, Leiden, dagelijks
geopend v.a. 17.00 uur.
ten i
Bestrijding van de Vivisectie heb
ben gisteren enkele uren een aantal
kamers van de sectie dierproeven
van het ministerie van welzijn
volksgezondheid en cultuur in Rijs
wijk bezet.
Zij protesteerden daarmee tegen
de stijging van het aantal dierproe
ven in Nederland. Die stijging
staat volgens hen in schril contrast
met de toezegging in 1985 van oud
staatssecretaris Van der Reijden
(volksgezondheid) het aantal dier
proeven in de komende vijf jaar
met 30 procent te verminderen.
Een woordvoerster van WVC
wijst er op dat het aantal dierproe
ven vorig jaar weliswaar is geste
gen met 24.000, maar dat dit beeld
vertekend is. Dit komt omdat er on
geveer 70.000 meer vogels en vissen
nodig waren voor dierproeven. De
vogels waren nodig voor het zoeken
naar een vaccin voor ziektes onder
pluimvee, terwijl steeds meer vis
sen nodig zijn voor onder andere
drinkwateronderzoek (foto anp>
TE HARD RIJDEN - De Amster
damse verkeersschout D. Hoog
straten heeft gisteren hoge boetes,
variërend van 150 tot 500 gulden,
geëist tegen 41 mensen die afgelo
pen zomer te hard reden op de Cor-
nelis Lelylaan in de hoofdstad. De
41 werden in anderhalf uur tijd ge
pakt tijdens een gerichte politie
controle. Volgens Hoogstraten is
het het aantal verkeersdoden in de
hoofdstad nu al hoger dan in heel
DEN HAAG (ANP) - Minister Nij-
pels (milieu) heeft een principe-ak
koord bereikt met de Nederlandse
spuitbusfabrikanten (Aerosol-ver-
eniging) om het giftigheidsgehalte
van spuitbussen zodanig in te dam
men dat dit geen gevaar meer ople
vert voor de ozon-laag.
Nijpels deelde dit gisteren de
vaste kamercommissie voor mil
ieubeheer mee tijdens een monde
ling overleg over de klimaatsveran
dering als gevolg van koolstofdi
oxide (C02), andere sporegassen
en de aantasting van de ozonlaag.
Volgens de bewindsman zal de
overeenkomst met de spuitbusfa
brikanten over twee weken offi
cieel worden ondertekend.
Nijpels noemde het akkoord
over ozon-veilige spuitbussen een
"doorbraak in de inmiddels jaren
slepende discussie". Hij prees in
dit verband zowel de milieuorgani
saties die van meet af aan op de
bres hebben gestaan voor minder
ozonlaag-verpestende spuitbus
sen, als de industrie die zonder offi
cieel verbod op het rechte pad is
gebracht. De minister hoopt dat de
spuitbus-doorbraak, conform de
recentelijk afgekondigde West-
De overeenkomst behelst een
vermindering van het gebruik van
CFK's (chloorfluorwaterstoffen) in
spuitbussen in 1990 met 90 tot 95
procent voor de Nederlandse
markt. Ook het gebruik van CFK's
in voor export bestemde spuitbus
sen gaat omlaag, zodat sprake in to
taal sprake is van een verminde
ring van 80 tot 85 procent. Al met al
zullen krachtens het akkoord in
1990 in bijna geen enkele spuitbus
nog CFK's aanwezig zijn, zo leert
een toelichting van de Nederlandse
Aerosol Vereniging.
Alleen volgend
jaar extra
geld voor NCO
DEN HAAG (ANP) - Minister Buk
man (ontwikkelingssamenwer
king) heeft gisteren in de Tweede
Kamer gezegd dat de verhoging
van het budget van de Nationale
Commissie bewustwording Ont
wikkelingssamenwerking (NCO)
met 2,2 miljoen gulden in 1988 een
malig is. In deze kabinetsperiode
zal het budget niet verder worden
verhoogd, aldus Bukman bij de
verdediging van zijn begroting.
Bukman prees de NCO om haar
loyaliteit bij de doorgevoerde reor
ganisaties. Hij wees erop dat de staf
van de NCO met 30 procent is inge
krompen ten gunste van concrete
activiteiten. Volgens de bewinds
man is de verhoging van het bud
get ook nodig omdat zeer veel sub
sidie-aanvragen bij de NCO wor
den afgewezen louter uit geldge
brek.
Bukman zei dat de NCO is terug
gekomen van het steunen van
sterk ideologisch gekleurde orga
nisaties en zich nu richt op een
nuchtere, degelijke, zakelijke voor
lichting. Hij wees er ook op dat
meer grote organisaties, zoals vak
bonden en kerken, zich bij de NCO
hebben aangesloten. "De NCO
krijgt veel ondersteuning uit de sa
menleving", aldus Bukman.
WD en RPF hadden zich dins
dag tegen de verhoging van het
budget gekeerd, terwijl het CDA
zijn oordeel liet afhangen van de
uitleg van de minister.
Bukman verdedigde zich ook te
gen de kritiek van de christelijke
partijen op de VN-programma's
voor geboortebeperking. Volgens
de minister is bevolkingspolitiek
onder meer nodig ter bestrijding
van de armoede en voorkoming
van milieurampen. "De VN geeft
geen steun aan programma's waar
bij dwang een rol speelt," aldus de
bewindsman.
VERKRACHTER - De rechtbank
in Assen heeft een 33-jarige man uit
die plaats tot vijf jaar gevangenis
straf en ter beschikking stelling
van de regering veroordeeld. De
rechtbank achtte bewezen dat de
man eind vorig jaar en begin dit
iaar vier vrouwen verkrachtte, één
in Groningen en drie in Assen.
ADVERTENTIE
Mishandeling
De rijksrecherche is een uitge
breid onderzoek begonnen naar de
toedracht van een vechtpartij afge
lopen zaterdagnacht, waarbij vier
leden van de Enschedese politie
ernstig zijn mishandeld door een
grote groep cafébezoekers. De vier,
die niet in uniform waren, hadden
na een korpsfeest een bar bezocht.
Op straat ontstond ruzie en werden
de politiemensen afgetuigd. Één
van hen verloor drie tanden, liep
een hersenschudding op en raakte
bewusteloos. Ook één van de vrou
wen van de politiemensen werd af
getuigd. Vier mensen zijn aange
houden.
Oorlogsmisdadiger
Minister Korthals Altes (justitie)
ziet geen heil in een nieuw verzoek
tot uitlevering van de naar Canada
uitgeweken oorlogsmisdadiger J.
Luitjens. De nieuwe Canadese na-
tionaliteitswet biedt geen moge
lijkheid om de tot levenslang ver
oordeelde Luitjens naar ons land te
krijgen, zo antwoordt de bewinds
man op schriftelijke vragen van
WD-kamerlid Wiebenga.
Delicten
Bijna 4 miljoen mensen van 15
jaar en ouder zeggen vorig jaar wel
één of meer delicten te hebben ge
pleegd. Meer dan de helft van de
mannen (57 pet) bekende een straf
baar feit en maar iets meer dan een
kwart (27 pet) van de vrouwen. Dat
blijkt uit een enquete van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
(CBS). Vijftien procent zei wel eens
onder invloed te hebben gereden.
Reizen zonder kaartje met bus of
trein deed elf procent. Aan belas
tingfraude maakt acht procent zich
schuldig.
DEN HAAG - Discussie
nieuwing was het doel, maar tot nu
toe is tomeloze verwarring het eni
ge dat het rapport 'Schuivende Pa
nelen' de PvdA gebracht heeft. Het
rapport moest de basis leggen voor
een stevig gesprek in sociaal-de
mocratische kring over aanpassing
van het politiek programma.
door
Henri Kruithof
en Peter de Vries
Daags na het verschijnen van
Schuivende Panelen tuimelden de
voorlieden van de PvdA over el
kaar heen over kwesties als de
wenselijkheid van een euthenasie-
wet, de vrije zaterdag, en de status
het oude verkiezingsprogram-
Ronduit funest voor het inter
ne PvdA-debat was de uitgespro
ken waardering die politieke te
genstanders van WD en CDA
voor het rapport aan de dag legden.
De sociaal-economische para
graaf van het rapport heeft tot nu
toe weinig aandacht getrokken.
Zeker, fractievoorzitter Wim Kok
uitte in een rede te Haarlem nogal
wat kritiek op de suggestie de tij
den waarop fabrieken en kantoren
open zijn te verlengen. Maar aange
zien de bedrijfstijden niet op het
Binnenhof geregeld worden, had
den Koks opmerkingen weinig
meer dan symbolische betekenis.
Toch vallen er wel de nodige
"kanttekeningen" te plaatsen bij
de sociaal-economische voorstel
len, meent de financieel specialist
van de PvdA-fractie in de Tweede
Kamer, Thijs Wöltgens.
Hij heeft "nogal wat moeite" met
het gemak waarmee in het rapport
de arbeidstijdverkorting wordt
geofferd aan de flexibeler arbeids
verhoudingen. "Aarzelingen" voelt
hij bij het pleidooi voor verdere in
komensnivellering, aandacht voor
de rol van centrale vakorganisaties
mist Wöltgens, en hij gelooft nau
welijks in de mogelijkheden van
consensus tussen bonden, werkge
vers en een door de PvdA gedomi
neerd kabinet. De mogelijkheden
van het door de commissie geop
perde 'links bezuinigingsprogram
ma' tenslotte onttrekken zich aan
zijn fantasie.
Trendy
De bijkans lyrische beschrijving
van de individualisering is, meent
Wöltgens, "wel erg trendy". De ge
volgtrekking dat arbeidsvoorwaar
den veel soepeler moeten worden
('flexibilisering' van arbeidstijden
en contracten) deelt hij niet. "Ik zet
er grote vraagtekens bij of daarmee
per saldo de werkgelegenheid echt
vergroot wordt. Volgens mij zijn de
Thijs Wöltgens: De PvdA maakt
zich intellectueel opener. Ook in
richtingen waarvan ik zeg: liever
niet.
argumenten hiervoor hoofdzake
lijk ideologisch".
"Voor mij is de kern van het so
cialistisch gedachtengoed dat de
economie dienstbaar wordt ge
maakt aan de mens. Hier gebeurt
het omgekeerde. Als alle werkne
mers nou van die vrije vogels zou
den zijn die zelf graag op afwijken
de tijden willen werken, vind ik
het best. Maar ik denk dat slechts
een beperkt aantal werknemers
daar van gediend is".
Het op de leest van de individua
lisering geschoeide pleidooi voor
een ander stelsel van sociale zeker
heid kan bij Wöltgens evenmin op
veel sympathie rekenen. "Ik ben
geneigd om, net als Lubbers, te
pleiten voor rust aan het uitke
ringsfront. We hebben een enorme
discussie over het stelsel achter de
rug".
"Persoonlijk vind ik het het ergst
dat de koppeling tussen lonen en
uitkeringen niet meer wordt toege
past. Daardoor zijn uitkeringsge
rechtigden binnen een aantal jaren
verder op achterstand gezet. En
voor het overige constateer ik dat
we het in dit land kennelijk belang
rijker vinden om mensen geduren
de lange tijd een inkomensgarantie
te geven dan om de werkloosheid
daadwerkelijk op te lossen. We ge
ven miljarden uit aan de sociale ze
kerheid, maar we zetten financieel
niet alles op alles om de werkgele
genheid te vergroten".
Werkloosheid
Bij de bestrijding van de werk
loosheid kan arbeidstijdverkorting
rviet worden gemist, tenzij men
hoopt op een heel erg snelle econo
mische groei, redeneert Wöltgens.
Aan de twijfels en overpeinzingen
van de commissie die Schuivende
Panelen componeerde, is echter
ook de atv niet ontsnapt. De 25 uri-
ge werkweek, eens wenkend per
spectief, is geschrapt en andere
vormen van atv moeten niet meer
algemeen worden toegepast, maar
zeer slectief en - hoe kan het an
ders - op het individu toegesneden
zijn.
Wöltgens: "Ik ben het met veel
kritiek op de 'maakbaarheid' van
de samenleving eens. Algemene
atv heeft nadelen. Dat is allemaal
stuk voor stuk waar, maar ik mis in
dit rapport de vraag of we zonder
atv nog wel onze doelstelling van
volledige werkgelegenheid voor ie
dereen kunnen waarmaken. Ik ge
loof niet dat dat zonder atv kan.
Het is goed om een te groot opti
misme te laten varen en ik vind het
best om op landelijk niveau niet
méér te beloven dan je waar kunt
maken. Maar het is een politiek
verlies voor de PvdA wanneer we
niet meer tegen de kiezers kunnen
PvdA'er dreigt op te stappen
vanwege Schuivende Panelen
DEN HAAG (ANP) - Het PvdA-kamerlid Piet de Visser stapt uit zijn
partij als het rapport Schuivende Panelen in grote lijnen in het ver
kiezingsprogramma terecht komt. De Visser zegt dit in een interview
in het weekblad Elsevier. "Ik vind dat de overheid een stevige vinger
in de pap moet hebben en die opvatting is de laatste tijd in de PvdA
nogal naar de achtergrond gedrongen. Ik heb het daar vreselijk moei
lijk mee", aldus De Visser.
Hij heeft bezwaar tegen de standpunten in het rapport dat euthana
siewetgeving en anti-discriminatiewetgeving achterwege kan blijven
en er een commerciële omroep kan komen. Stuk voor stuk punten
die in strijd zijn met het verkiezingsprogramma. De Visser pleit er
voor dat Philips, de basisindustrieën, de verzekeringsmaatschappij
en en de banken in gemeenschapshanden moeten komen.
"Als er na de partijdiscussie zoveel water in de wijn zit dat ik niet
meer kan zien dat hij rood is, dan schei ik ermee uit", aldus De Visser.
„De PvdA wordt een grauwe, grijze middenpartij".
zeggen: in tegenstelling tot Lub
bers kunnen wij wel de werkloos
heid terugdringen".
Wöltgens kan een hoop begrip
opbrengen voor de wens van de
commissie de inkomensverschil
len verder te verkleinen. "De afge
lopen 80 jaar heeft nivellering de
technologische ontwikkeling nau
welijks geremd, dus waarom zou
dat nu wel zo zijn". Toch, ook hier
"aarzelingen" of er op dit terrein
niet al genoeg bereikt is. Dat nivel
lering goed is voor de economische
groei, zoals in 'Schuivende Pane
len' wordt beweerd, lokt bij Wölt
gens een klein college economie
uit.
"Als de Amerikaanse markt hele
maal wegvalt, is het van belang in
Europa de bestedingen te verho
gen. Ik kies er dan voor in eerste
instantie de maatschappelijk be
langrijke investeringen, zoals in
milieubehoud, bodemsanering, on
derwijs en infrastructuur, aan te
wakkeren. Vergroting van de parti
culiere consumptie komt op het
tweede plan. Natuurlijk zal de
PvdA er dan voor staan om de laag
ste inkomens extra te geven. Maar
in z'n algemeenheid geldt dat we,
na vier jaar denivellering, in Ne
derland nog altijd een verhou
dingsgewijs gelijkmatige inko
mensverdeling kennen".
Bezuinigen
Goed verstopt, maar niet aan de
aandacht van Wöltgens ontsnapt,
staat in het rapport dat er een 'links
bezuinigingsprogramma' moet ko
men "dat in omvang voor dat van
conservatieven nauwelijks onder
doet". Wöltgens, die elk jaar de al
ternatieve PvdA-miljoenennota
schrijft, ziet dat er niet van komen.
"Je kunt wat bij de investerings
subsidie wir weghalen, al zal de
PvdA dat geld willen gebruiken
om het in dienst nemen van men
sen goedkoper te maken. Wij zul
len altijd willen bezuinigen op de
fensie, maar dat levert niet meer op
dan een paar honderd miljoen. En
je kunt in de aftrekposten van de
belastingen schrappen, maar dat
geld is nodig om de belastingtarie
ven te verlagen. Ik weet niet of de
PvdA haar kracht moet zoeken in
het bezuinigen. Daarin kunnen we
nooit zo geloofwaardig zijn als Ru-
ding."
Wöltgens besluit met de commis
sie lof toe te zwaaien. "Een groot
voordeel van het rapport is dat het
een hele hoop dingen bespreek
baar heeft gemaakt in de partij. De
ketterij is uitgebannen. De tijd van
ononderhandelbare strijdpunten is
voorbij, geen oplossing is onbe
spreekbaar. De PvdA maakt zich
daarmee intellectueel opener. Ook
in richtingen waarvan ik zeg: liever
niet".
Voor moderne spaarders is dat
geen vraag maar een weet. Want die
hebben een Roparco Rekening. Een
spaarrekening met alle garanties van
dien.Van koersrisico is dus geen sprake.
Met hoge rente en alle vrijheid
om over hun spaar
geld te beschikken.
Die combinatie van
voordelen biedt de Roparco Rekening.
U heeft uw geld altijd bij de hand. Op elk
gewenst moment kunt u tot f 25.000,-
per maand kosteloos opnemen.
Met één maand opzegtermijn geldt dat
zelfs voor ieder bedrag. Daarnaast kent
Roparco een unieke winstdeling. Over
de jaren 1982 t/m 1986 leverde dat voor
rekeninghouders per jaar een extra
rente op van gemiddeld
0,33%. Over 1986 was dit
Via onderstaande bon zit ook uw spaar,
geld straks op fluweel.
i
j Stuurt u de brochure over de Roparco Rekening naar 30840
Naam:m/v
Adres:
ft>stcode:Plaats:
Deze bon ii
in envelop zonder postzegel
5555, 3000 VB Rotterd;
:n van 08.00 tot 21.00 uur. zaterdag
Tel.: 010-4663333 of 010-4667777 (op i
erdag van 09.00 tot 12.00 uur).
MEER RENTE, MEER VRIJHEID,
PLUS WINSTDELING.
