Theaterschool
en joodse
organisaties
boos op HP
Chinese kunstschatten
Jazz-concerten bij K&O
komen naar Rotterdam
Weekblad gaat over lijken'
'Feeks' rigoreus bewerkt
Spannende
Edward II
LAK-theater onderschrijft
afgelasting Fassbinder stuk
Ou
GOUyAT
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1987
PAGINA 25
PEKING (GPD)- Ter gelegenheid
van het 650-jarig bestaan van Rot
terdam als stad en de herdenking
van het bombardement 50 jaar ge
leden zal in 1990 in het Museum
Boymans- Van Beuningen een om
vangrijke expositie worden gehou
den van de kunstschatten die de
Chinese keizers in de loop der eeu
wen hebben verzameld en die nu
in Peking in de Verboden Stad - de
voormalige paleizen- zijn tentoon
gesteld. Tijdens het bezoek dat mi
nister Braks van landbouw begin
november aan Peking bracht heeft
hij deze expositie ter sprake ge
bracht bij de Chinese autoriteiten
die enthousiast reageerden. Tege
lijkertijd bevond de directeur van
Boymans- Van Beuningen, prof.
W.H.Crouwel, zich in Peking ter
voorbereiding van de expositie.
Boymans- Van Beuningen denkt
dat deze expositie zo'n 250.000 be
zoekers zal trekken. Enkele jaren
geleden werd eenzelfde expositie
in Berlijn gehouden die daar een
onuitwisbare indruk heeft achter
gelaten. Boymans- Van Beuningen
heeft een grote ervaring opgedaan
de afgelopen jaren met het organi
seren van spectaculaire evenemen
ten zoals 'Goden en Farao's', 'Het
Goud van de Thraciërs' en 'Mees
terwerken uit de Hermitage', expo
sities die bij elkaar honderdduizen
den bezoekers hebben getrokken.
Bij de voorbereiding van deze
expositie zijn ook de ministeries
van buitenlandse zaken en van
welzijn, volksgezondheid en cul
tuur betrokken. De afspraken over
de expositie moeten nog worden
vastgelegd in een tussen Neder
land en China te sluiten cultureel
verdrag. Minister Braks is tijdens
zijn verblijf in Peking verzocht de
Chinese leiders te wijzen op het be
lang van de versterking van de cul
turele betrekkingen tussen beide
landen. Braks heeft dit gedaan te
genover zijn Chinese ambtgenoot
He Kang, die direct zeer enthou
siast reageerde en de zaak met
klem voorlegde aan de Chinese mi
nister van cultuur.
Tot 1912, het moment waarop
keizer Pi Yu werd afgezet, hadden
de Chinezen geen idee van wat er
zich aan schatten in de Verboden
Stad bevond. Wie het waagde de
Verboden Stad te betreden zonder
daartoe uitgenodigd te zijn, kreeg
bamboeslagen, stokslagen of werd
ter dood gebracht. Zelfs bewakers
Eén van de Chinese kunstschatten uit de Verboden Staddie in 1990 in
Rotterdam te zien zullen zijn. (foto gpd»
en bedienden mochten na dienst
tijd het paleis niet betreden. Bo
vendien was elke middag het pa
leis tussen 4 en 6 uur gesloten om
dat de keizer zijn tijd doorbracht in
zijn harem.
Nog steeds doen Chinese archeo
logen ontdekkingen die zorgvuldig
in de musea van de Verboden Stad
worden tentoongesteld. Vorig jaar
ontdekte men bij toeval een graf
van een Chinese koning, die zo
rond 950 na Christus moet zijn
overleden. Prachtige kunstvoor
werpen bleken als grafgift nog aan
wezig te zijn.
LEIDEN- De Leidse Volksuniver
siteit K&O doet de laatste tijd ook
jazz in haar muziekpakket.
Het eerste jazzconcert, dat dit
seizoen in de Kapelzaal werd gege
ven, trok nog niet zo veel belang
stelling. En dat terwijl het jazztrio
van Klaus Flenter toch een redelijk
grote bekendheid geniet.
Deze geringe belangstelling is
volgens K&O-directeur Tjitte We
ber mogelijk te wijten aan het feit,
dat het Leidse publiek geen jazz
concerten in de Kapelzaal gewend
is. 'Als de gang er eenmaal inzit
dan zal onze jazz-serie vast en ze
ker aan een behoefte blijken te vol
doen', zo meent de directeur van
K&0.
Als tweede jazzconcert staat op
de K&O-agenda een optreden ver
meld van het trio van Cees Slinger.
Dit trio speelt op woensdagavond 2
december in de Kapelzaal.
De naam van Cees Slinger is be
kend genoeg om aandacht te trek
ken. Hij kreeg zijn eerste bekend
heid als pianist-leider van de in
middels bijna legendarische Dia
mond Five. Sindsdien heeft hij
zich een gedegen faam opgebouwd
als begeleider, in welke hoedanig
heid hij inmiddels met vele jazz-be-
roemheden op het podium is ver
schenen. Slinger heeft op het ogen
blik zo'n vijftien lp's op zijn naam
staan. Hij is als piano-docent en en
sembleleider verbonden aan het
Rotterdams Conservatorium.
Cees Slinger (foto Raymond Peter)
Cees Slinger wordt op het ko
mende concert bij K&O begeleid
door John Engels, met wie hij al
dertig jaar samenwerkt, en door de
n Rotterdam wonende Amerikaan
se bassist James Long. Gedrieën
beloven ze borg te staan voor een
avond gedegen swing.
1 1 Faith-George Michael
2 6 Whenever you need some
body-Rick Astley
3 4 Dance little sister-Terence
Trent d'Arby
4 3 Maybe tomorrow-UB 40
5 2 Pump up the volume-
Marrs
6 7 How can we hang on to a
dream-Tim Hardin
7 5 Here i go again-Whitesna-
ke
8 9 Full metal jacket-Abigail
mead
9 13 Crazy-Icehouse
Regisseur Tanglie bewijst talent
Voorstelling: De Getemde Feeks van
William Shakespeare. Theater Mal-
pertuis-Tielt uit België. Regie Dirk
Tanghe. Decor Jacques Berwouts.
Leidse Schouwburg. Gezien op 24
november.
LEIDEN - De Belgische regis
seur Dirk Tanghe treedt de laat
ste tijd sterk op de voorgrond. In
september stond zijn voorstel
ling Koning Oedipus van Sopho
cles nog in het Amsterdamse
theater De Engelenbak en onge
veer tegelijkertijd ging zijn ver
sie van 'De Getemde Feeks' in
Nederland op reis. Kwalifikatie
als een zeer veel belovend regis
seur met originele ideeen doen
wat beloven en ik was dan ook
zeer benieuwd wat hij met deze
Shakespeare gedaan had.
Hij heeft me niet teleurgesteld.
Integendeel. Zijn bewerking van
het stuk is rigoreus. Hele plots
laat hij weg en hij concentreert
zich op het verhaal van de te tem
men feeks Katarina. Zij en haar
zusje Bianca zijn huwelijksrijp,
maar hun vader Baptista wil de
alom begeerde Bianca pas uithu
welijken als hij ook zijn alom ge-
haatte dochter Katarina aan de
man weet te krijgen. De edelman
Petrucchio hoort van haar slech
te reputatie en neemt de uitda
ging aan deze furie te trouwen,
waardoor de heren Gremio en
Hortensio hun strijd om Bianca
kunnen voortzetten. Uiteindelijk
wordt Katarina getemd en ge
hoorzaamt zij haar man.
In zijn bewerking heeft Tang
he alle ballast overboord ge
gooid: de proloog verdween
(waarin duidelijk wordt dat het
om toneelspelers gaat die dit
stuk voor anderen op toneel op
voeren) en van de man die Bian
ca trouwt, Lucretio, is geen
spoor meer te bekennen. Daar
mee wint 'De Getemde Feeks'
aan bondigheid en raakt de tradi
tionele komedievorm wat meer
op de achtergrond. In een Franse
salon aandoend wit decor is
Bianca de nietszeggende Cosmo-
politan-dame en haar aanbidders
Gremio en Hortensio zijn snelle
Italiaanse zakenmannen, die ge
brekkig Vlaams spreken. Katari
na is uiteraard recalcitrant maar
zeker niet onsympathiek in de
ogen van Tanghe. Op het eind
vormen zij en Petrucchio zelfs
een gewoon gek en onafhanke
lijk stel dat wel hun 'oprechte ge
voelens' toont waar de anderen
het alleen maar over kunnen
hebben.
Maar wat heeft Tanghe nog
meer te bieden dan een knappe
en intelligente bewerking? Dat
zit 'm vooral in het spel, dat klas
se is, en de vaak gestileerde
vorm. Een deel van de scènes
speelt zich bijvoorbeeld achter
het toneel af en dat werkt span-
ningsverhogend. Of hij maakt
van de heren Gremio en Horten
sio modeshow lopende dress-
men. Met ironie weet Tanghe dus
wel raad. Zeker in een even ge
niale als lachwekkende slotscè
ne, waarin op een extatische
symfonie de oplopende onenig
heid tussen Bianca, Gremio en
Hortensio als het ware gedialogi
seerd wordt. Elke ritmische 'uit
haal' van de toch al gezwollen
muziek vertalen de spelers in
minstens even vette gebaren, in
'Edward II' door Toneelgroep Am
sterdam. Tekst: Christopher Marlo
we, vertaling: Janine Brogt, regie:
Jan Ritsema, decor en licht: Paul
Gallis, spelers: Joop Admiraal.
Pierre Bokma, Gijs de Lange, Frcd
Goessens, Hans van den Berg, Flip
Ceulemans, Jacques Commandeur.
Cas Enklaar, Hugo Ilaenen, Han
Kcrckhoffs en Hans Resting. Ge
zien op 22 november in de Stads
schouwburg, Amsterdam.
AMSTERDAM - Regisseur Jan
Ritsema zorgde met de voorstel
ling 'Edward II' voor een gevoel
van sensatie dat men wel heeft
bij het voor de eerste keer zien,
ruiken, horen of voelen van iets.
Een zintuigelijke sensatie, die
het masochistische gedrag van
de toneelminnaar verklaart, die
voorstelling na voorstelling zijn
avond laat vergallen. Maar dan,
opeens, is het er, en heeft hij
weer brandstof voor een nieuwe
ronde van zelfkwelling.
'Edward II' is een koningsdra
ma van de hand van de intrige
rende, jong gestorven schoenma-
kerszoon Christopher Marlowe,
in hetzelfde jaar geboren als Wil
liam Shakespeare (1564). Wie het
levensverhaal van Marlowe leest,
leest het relaas van een 'enfant
terrible'. Ritsema moet zeer geïn
spireerd zijn geweest door de
schaamteloze, bijna naïeve eer
lijkheid van Marlowe. Wat 'Ed
ward II' zo bijzonder maakt is de
helderheid van de voorstelling.
Helderheid in de regie, helder
heid in decor en enscenering en
helderheid in het spel en de
tekst. Kristalhelder zijn ook de
verhouding tussen de verschil
lende personages en hun motie-
Die luciditeit verklaart voor
een belangrijk deel de sensatie
van de voorstelling. Momenten
van vertroebeling zijn nagenoeg
afwezig. Wat geheel ontbreekt is
de verpsychologisering, die
broeierige lappendeken van on
affe gevoelens, veelbetekenende
blikken, stiltes en associaties, die
de theaterbezoeker deprimeert
en teneerslaat en hem met het va
ge besef naar huis stuurt dat alles
met alles te maken heeft. Ook de
'Helder als glas'
KATWIJK- Hans Cornelissen en
Dorijn Curvers zijn de hoQfdrol-
spelers in het toneelstuk 'Helder
als glas', dat zaterdagavond in Tri
podia in Katwijk wordt opgevoerd.
Het door Phil Young geschreven
stuk heeft blindheid als thema.
Kaarten voor deze voorstelling zijn
verkrijgbaar bij K&O en WV.
LEIDEN - Ter gelegenheid van de opening van de manifestatie Nederland
Museumland 1988 biedt de heer Delissen van uitgeverij Inmerc (links) het eer
ste exemplaar van de Museumgids aan aan de heer Havermans, burgemeester
van Den Haag en voorzitter van de Nederlandse Gemeenten. Dat gebeurde
gistermiddag in het Leidse Rijksmuseum van Oudheden. Op de achtergrond
wordt reclame gemaakt voor de speciale Museum Landwijn. Per verkochte fles
wijn zal de Haagse wijnkoper McGough 1 gulden aan de Stichting Museum-
land afdragen. De eerste fles - hoe kan het ook anders - werd aangeboden aan
burgemeester Goekoop. Hij sprak de hoop uit dat het kostelijk vocht 'veel dode
musea weer tot leven zou brengen'. hoto Holvast)
10 18 Jackie freak-Chic
11 16 Walk the dinosaur-Was
(not was)
12 8 1 need love-L L Cool J
13 11 Little lies-Fleetwood Mac
14 22 Got my mind set on you-
George Harrison
15 21 System of survival-Earth
Wind Fire
16 19 The real thing-Jellybean
17 23 Love in the first degree-
Bananarama
18 14 In the dutch mountains-
The Nits
19 15 You win again-Bee Gees-
20 10 Never gonna give you up-
Rick Astley
21 12 Some people-Cliff Richard
22 Never can say goodbye-
The Communards
23 26 So emotional-Whitney
Houston
24 38 Don't shed a tear-Paul
Carrack
25 28 Casanova-Levert
26 33 Criticize-Alexander o'Ne-
al
27 36 Unchain my heart-Joe
Cocker
28 30 Rent-Pet Shop Boys
29 The way you make me feel-
Michael Jackson
30 17 The night you murdered
love-ABC
31 20 What a night-Dolly Dots
32 - Everlasting love-Sandra
33 25 A new tomorrow-Piet
Veerman
34 37 Barcelona-F Mercury M
Caballe
35 40 Crazy crazy nights-Kiss
36 24 Can't we try-Dan Hill
Vonda Sheppard
37 39 The right stuff-Bryan Fer
ry
38 Fight fire with fire-Mai
Tai
39 Peacemaker-Kool the
gang
40 31 We'll be together-Sting
DEN HAAG (GPD) - Het besluit van de Haagse Post om het
omstreden toneelstuk van Fassbinder, 'Het vuil, de stad en de
dood' in het nummer van deze week te publiceren, is voor de
joodse gemeenschap in ons land geen aanleiding opnieuw tot
acties over te gaan. Joodse organisaties lieten bij monde van rab
bijn Soetendorp de HP wel weten 'ongelukkig' te zijn met de
publikatie van het toneelstuk. Dat was ook de mening van de
Amsterdamse Theaterschool.
Een HP-redacteur moest gisteren
vrijgemaakt worden om alle tele
foontjes te beantwoorden. Hoofd
redacteur John Jansen van Galen:
'Veel mensen hebben ons gebeld.
Sommigen vinden dat we er goed
aan doen het stuk af te drukken,
anderen zijn er fel tegen. Professor
Heertje heeft zijn abonnement op
gezegd, maar daar staat dan weer
tegenover dat Milo Anstadt ons
heeft laten weten respect te heb
ben voor ons besluit het stuk te pu
bliceren. Anstadt schreef zelf trou
wens een artikel over de kwestie in
NRC-Handelsblad waarin hij het
voorstel van Soetendorp om voor
taan bij de joodse organisaties aan
te kloppen voordat men beslist om
een stuk als dat van Fassbinder op
het repertoire te nemen 'volstrekt
onaanvaardbaar' noemde. De jood
se organisaties hadden volgens
hem weinig oog gehad 'voor de me
chanismen van het antisemitisme'.
Jansen van Galen zegt het merk
waardig te vinden dat de Theater
school tegen publikatie is,-terwijl
de school zelf het stuk in het open
baar had willen opvoeren. Uit tele
foontjes van studenten van de
school meent hij overigens te kun
nen opmaken dat de Theater
school, in haar afwijzing, geen 'ge
sloten front vormt'. Jansen van Ga
len: 'De tegenstanders van de pu
blikatie zeggen dat wij olie op het
vuur gooien, maar wij zijn er nog
steeds van overtuigd dat we alleen
maar bijdragen tot de ont-mytholo-
gisering van Fassbinders stuk. Ik
vind het trouwens ook merkwaar
dig dat rabbijn Soetendorp in
Trouw zegt dat mensen die het
stuk lezen tot de conclusie zullen
komen dat er helemaal niet zoveel
reden tot commotie was, en dat ter
wijl hij toch aan die commotie
heeft bijgedragen.'
De hoofdredacteur van de Haag
se Post is ervan overtuigd dat het
stuk van Fassbinder niet tot mis
verstanden aanleiding geeft. 'Het
stuk is doorzichtig genoeg.'
Jansen van Galen: 'De redactie
Rainer Werner Fassbinder. de au
teur van 'Het vuil, de stad en de
dood'.
van de HP, en de medewerkers
-voorzover ik ze heb gesproken -
staan unaniem achter de publika
tie. Het idee om de tekst af te druk
ken is donderdag gerezen, nadat de
try-out op woensdagavond was
verhinderd. Vrijdagochtend heb
ben we er nog even over gedacht
van publikatie af te zien, maar 's
middags hebben we besloten toch
te publiceren.'
'Het vuil, de stad en de dood' be
slaat twaalf pagina's in de HP en
wordt voorafgegaan door een ver
antwoording van Fassbinder, en
een verantwoording van John Jan
sen van Galen namens de redactie.
Het blad is gisternacht gedrukt.
Ronnie Naftaniël, van het Cen
trum voor Informatie en Docu
mentatie Israël (CIDI), zegt het be
sluit van de Haagse Post 'buitenge
woon onfatsoenlijk' te vinden. 'Na
alle gesprekken die deze week ge
voerd zijn is het een steek in de rug
van de joodse organisaties en de
Theaterschool. Er wordt daardoor
nog eens onnodig zout in de won
den gewreven.' Het CIDI zal, aldus
Naftaniël, geen acties tegen de pu
blikatie ondernemen. 'De lezers
zijn intelligent genoeg om zelf wat
te doen. Door hun abonnement op
te zeggen bijvoorbeeld, ja. Ik denk
dat de HP uiteindelijk zelf de
grootste morele verliezer is in deze
zaak.'
Rabbijn Liliënthal van de Am
sterdamse Liberale Joodse Ge
meente aarzelt wanneer hij om
commentaar gevraagd wordt. 'Ik
weet niet hoe ik het netjes moet
zeggen...ik vind het onbegrijpelijk.
De HP gaat over lijken, dat zegt ge
noeg denk ik.'
Joke Kniesmeijer van de Anne
Frank Stichting onthoudt zich van
commentaar. 'We hebben het er ui
teraard wel over gehad, maar we
hebben geen officieel commentaar,
nee. Iedereen kan vermoeden hoe
we erover denken. Ik laat de publi
katie voor rekening van de HP. We
willen voorkomen dat we op den
duur naar voor komen als een orga
nisatie die alleen maar ergens te
gen is, die voortdurend geschokt
en verdrietig is. Wij zijn vóór ont
zettend veel dingen. Daar besteden
we negentig procent van onze tijd
aan, alleen vind je daar minder van
terug in de publiciteit.'
6^£Kac!
de maat, zodat ze in tweegevecht
eindigen. Een voor de hand lig
gende interpretatie van de mu
ziek, lijkt wel. Maar tegelijkertijd
zo origineel en zo ver doorge
voerd dat het precies aangeeft
waar 't Tanghe volgens mij om
draait: de schijnheiligheid van
het menselijk gedrag (oef!). Dat
de spanning hier en daar even
weg zakt (teveel geschreeuw ach
ter elkaar en de dreiging van te
veel herhaling), mag de pret niet
drukken. Tanghe heeft zijn ta
lent wat mij betreft bewezen.
INGRID VAN FRANKHUY-
ZEN
Gijs de Lange in 'Edward II' bij Toneelgroep Amsterdam.
taal is in de voorstelling geen
struikelblok. De zeer poëtische,
sterk dramatische teksten wor
den rustig en weloverwogen uit
gesproken. Alles is gestileerd, al
les is gecontroleerd en daarom
heeft de voorstelling zo'n grote
kracht.
De motieven van de persona
ges zijn duidelijk: eigenbelang,
machtswellust, loyaliteit, liefde
en seks. Met grote bewustheid en
met een ijzeren logica wordt de
drijveer nagestreefd. De koning
is verliefd op zijn vriend Gaves-
ton (Pierre Bokma), het resultaat
is dat hij het bestuur van zijn rijk
verwaarloost, maar het is hem
volkomen onverschillig.
Alle rollen worden door man
nen gespeeld, dat betekent dat
Gijs de Lange de rol speelt van
koningin Isabella. Het decor be
staat slechts uit drie groengele
wanden en een bruine kokos-
matachtige vloer. Binnen die be
sloten wanden staan de hele
voorstelling de elf spelers. Ge
kleed in hemd, das en colbertjas
je, met daaronder een gazen rok
tot onder de knie, afgekleed met
halfhoge zwarte laarzen en witte
sokjes. De spelers hebben lange
wandelstokken, een soort
scherpgepunte uitgerekte golfs-
ticks. De koning draagt een gou
den kroon en een goudbrokaten
jasje, de koningin een wit colber
tje met witte das. Het is schitte
rend om te zien, spannend, hila
risch en het verveelt geen mo
ment.
De elf spelers ogen half als een
hockeyteam of een Engelse kost
schoolklas, tegelijkertijd accen
tueren hun rokken ook de homo
seksualiteit, die een belangrijke
rol in het stuk speelt. Het spel
van de elf is nauwelijks na te ver
tellen. Een superieure regiehand
laat ze met een enorme originali
teit en effectiviteit door' de
groengele ruimte bewegen: de
ridders te paard, de ridders ten
aanval, de ridders roeiend over
het Kanaal, de ridders zingend,
een wals dansend, samenzwe
rend en stervend. Gijs de Lange
fladdert er rond, vilein en drama
tisch wiekend met zijn armen.
Eri daartussendoor schittert
Joop Admiraal als Edward de
Tweede.
Schaamteloos wordt er Qok
van muziek gebruik gemaakt,
o.m. van walsmuziek, Lou Reed
en een smartlap ('Oh you are
beautiful'). Oergeestig is het
vaak, terwijl het toch een trage
die pur sang is. De koning be
landt uiteindelijk in de kerker,
terwijl de drek van een open
riool onophoudelijk op hem neer
klettert. In de drek en de modder
zal de koning op wrede wijze
worden vermoord. Die tragische
val wordt in de voorstelling hero
ïek gemaakt. Er wordt geen mo
reel oordeel uitgesproken over
het bestuurlijk falen van de ko
ning. De koning hield van zijn
vrienden en allen hebben ze het
met de dood moeten bekopen.
RADBOUD ENGBERSEN.
LEIDEN - Toen de opvoering van
'Het vuil, de stad en de dood' van
Fassbinder door de Theaterschool
werd afgelast, zat het Leidse LAK-
theater met een gat in het program
ma. Op 4 en 5 december zou daar
het gewraakte toneelstuk van de
Duitse auteur worden opgevoerd.
In plaats daarvan brengt men nu
op deze dagen de jongste produk-
tie van het Leidse Brandtheater,
twee eenakters van Sam Shepard,
'Rode kruis' en 'Stemmen'.
Roland Helmer, coördinator van
het LAK-theater, onderschrijft de
beslissing van de Amsterdamse
theaterschool om het stuk van
Fassbinder van het programma te
nemen, maar is terzelfdertijd van
mening 'dat het meer dan spijtig is
dat het tot een dergelijke beslis
sing moest komen'. Namens het
LAK-theater hecht hij eraan te vër-
klaren dat bij hem 'nergens in dit
proces twijfel is gerezen aan inte
griteit en bedoeling van de makers
en spelers'. Men is van mening dat
het stuk niet antisemitisch van ka
rakter is en betreurt het daarom
dan ook dat het publiek nu niet
meer in de mogelijkheid is zelf een
oordeel te vellen over 'Het vuil, de
stad en de dood'.
Het LAK-theater is voortdurend
'zeer dicht betrokken geweest' bij
Gert Portael als de feeks en
Wim Danckaert als Petruchio in
'De Getemde Feeks'.
de besluitvorming het stuk wel of
niet op te voeren. Men deelt de me
ning van de theaterschool 'dat het,
gezien de nu ontstane commotie,
verstandig is de opvoering van het
stuk in heroverweging te nemen'.
'Heroverweging' is hier dus kenne
lijk hetzelfde als afgelasting.
Net als de Toneelschool vindt
het LAK dat 'in de afweging van de
vrijheid van de kunstenaar naast
het lijden van talloze individuen'
het laatste uiteindelijk het zwaar
ste moet wegen.
1986
Hts
i aovreiLUS
AU
OOM AIN6-
