Frisse kijk op toekomst Sovjetunie
VOORJEKANUS
Geweld: hamburger van de strip
Sinead O'Connor door
U2's 'The Edge' ontdekt
ET
'Perestrojka' van Gorbatsjov:
achtergrond
Kwestie
van geld?
WOENSDAG 25 NOVEMBER 198/
PAGINA 21
Eindredactie Paul de Tombe
Telefoon 071-144941, toestel 242
De gitarist van U2, The Edge, is
degene geweest die het muzikale
talent van de uit Dublin afkom
stige Sinead O'Connor heeft ont
dekt. Ze schreef enige tijd gele
den een liedje voor de groep In
Tua Nua en dat was voor de The
Edge de aanleiding om samen
een song te schrijven. Dat werd
de soundtrack voor de film 'Cap
tive', getiteld 'Heroine'; een lied
je dat ook door Sinead gezongen
wordt. Voor velen was dat de eer
ste kennismaking met Sinead
O'Connor.
Van Dublin verhuisde de nu
20-jarige Sinead twee jaar gele
den naar Londen om daar te gaan
werken aan een eigen elpee. 'The
lion and the cobra' heet haar de
buutalbum dat onlangs in Neder
land is uitgebracht. Daarop veel
gepassioneerde muziek die in de
verte doet denken aan Siouxsie
and the Banshees.
Negen stukken zijn er op de
plaat gezet, acht daarvan zijn
door Sinead zelf geschreven.
Ook het produceren van de elpee
heeft ze zelf gedaan. Van een blij
vende samenwerking met The
Edge is geen sprake. De zangeres
wijst erop dat ze het allemaal ook
heel goed alleen kan, zonder
hulp van bekende popmusici.
Die vroege zelfstandigheid
heeft Sinead waarschijnlijk 'te
danken' aan een nogal rumoerige
jeugd. Een mislukte 'schoolcar-
rière' en een in eerste instantie
niet gewenste zwangerschap
maakten Sinead vroeg volwas-
Ervaring met live-optredens
heeft Sinead nog niet maar ze is
druk bezig met met het formeren
van een band.
Favoriete groepen van Sinead
zijn onder anderen Madonna,
The" Smiths en Janet Jackson.
Vrouwen waar Sinead grote be
wondering voor heeft zijn konin
gin Mary van Schotland en Mari
lyn Monroe.
De vraag of geweld op televisie
en in films schadelijk is wordt
maar al te vaak gesteld. Zo vlam
de de discussie weer eens hoog
op toen een paar maanden gele
den in een klein Engels dorp een
vijftienvoudige moord gepleegd
werd geïnspireerd door de 'hel
dendaden' van Rambo. Tijdens
de afgelopen weekeinde gehou
den stripdriedaagse in Den Haag
werd de discussie verlegd naar
'geweld en strips'. Is dat nou
schadelijk voor de jeugd of zijn
moorden op papier onschuldig?
Zeker is dat het geweld in
strips in de loop der jaren is toe
genomen. net zoals overigens
ook op televisie. Er zijn strips
over de ninja-cultuur. de massa
moord in de Tweede Wereldoor
log, porno, allerlei historisch ge
weld. en noem maar op. In veel
van die strips gaat het puur om
het geweld in beeld te brengen -
en vaak heel gruwelijk - maar er
zijn ook strips waarin geweld
heel komisch kan zijn.
Een goed voorbeeld daarvan is
zijn de strips van Asterix en Ob-
elix. Regelmatig wordt daarin op
een pagina een heel dorp met de
grond gelijk gemaakt maar je
hebt nooit het gevoel dat die te
keningetjes iets vreselijks uit
beelden. Het is verder in strips
(en in tekenfilms) ook heel ge
woon dat stripfiguren.geheel on
beschadigd uit de vreslijkste
vechtpartijen, ongelukken en
valpartijen tevoorschijn komen.
Best vermakelijk natuurlijk.
Toch zijn beeldverhalen in het
algemeen - en dus ook geweld in
beeldverhalen - een omstreden
onderwerp. Het ministerie van
onderwijs en wetenschappen
schreef in 1948 alle openbare
scholen een brief waarin de di
recties verzocht werden het ver
spreiden en lezen van strips zo
veel mogelijk tegen te gaan. Een
Zweedse pedagoog, Lorentz
Larson, waarschuwde ooit voor
de gevaren van de strip. De le
zende jeugd zou afgestompt ra
ken door al die sensatie en beïn
vloed raken door de geweld-
smentahteit.
Normaal
Geweld is nu eenmaal een on
derdeel van de samenleving en
het is heel rv>rmaal dat dat terug
te vinden is in strips en films.
was een van de meningen die za
terdag tijdens een discussie over
dit onderwerp naar voren wer
den gebracht. Anderen vonden
dat geweld om geweld, zonder
een noemenswaardig verhaal, ei
genlijk niet kon. Het is dan niet
functioneel. Wel is het zo dat
mensen blijkbaar een behoefte
hebben aan - steeds meer - ge
weld. Series als Miami Vice en
films van Sylvester Stallone zijn
niet voor niets zo populair.
Of geweld in strips en films
schadelijk is kun je nauwelijks
meten. Er wordt wel gezegd dat
geweld en criminaliteit de laatste
tijd zijn toegenomen. De spre
kers van het forum geloofden
daar niet echt in. Het komt door
de media dat het geweld 'dichter
bij is gekomen', zo meenden ze.
Geen tijdsverschijnsel dus
maar iets blijvends. Net zo als
met de snacks van die bekende
hamburgerketen is het met ge
weld in strips en films, zei ie
mand. Je weet dat het slecht voor
je is maar gaat er stiekem wel
eten omdat die hamburger met
vette mayonaise en ketchup
heerlijk smaakt.
IwwiI&kuiL...Nee .een
G#aGebox...nee - kippehok
maebodtnwee fe ver
vvefr. iwtfwiow oh tent'
een baw&alfltftewi"wee
onderhand hi) ik al zestttrr elefclrwi-
sdte 0f6el5en tónteW/efl vswei/tcn
KuNwefi kofen maan een kamer huken
Hooma3r...-t«w...de vijkermtièsle
Kamer woedt het -ik voel 't Gewoon!
26 Paf. Weet |e dat joppie
Hou 3/ kW de hele da6 op
Kam zoeken is
heeft-ie waf k doen
eens kykn... tete/ifepêr...
een dikke viitófifh..zo;ja...
(Wordt vervolgd)
Sinead O'Connor
De Russen vieren dit jaar dat hun
land, de Sovjetunie, zeventig jaar
communistisch is. Voor 1917
werd Rusland geregeerd door
tsaren, na de revolutie kwam er
één politieke partij, de Commu
nistische Partij. Grote mannen
van die partij waren achtereen
volgens Lenin, Stalin,
Chroestjov, Brezjnev en nu dan
Gorbatsjov.
De laatstgenoemde, huidige
partijleider is in 1985 begonnen
aan zijn karwei. Sinds hij aan de
top staat waait er een frisse wind
door de Sovjetunie, perestrojka
genaamd. In gewoon Nederlands
betekent dat hervorming, en dat
is hard nodig in Rusland want
het gaat er slecht met de econo-
Een aantal ingrijpende maatre
gelen moet er voor zorgen dat de
situatie de komende tijd zal ver
beteren. Het hoe en waarom van
die nieuwe plannen verduide
lijkt Michael Gorbatsjov In zijn
onlangs verschenen boek 'Pe
restrojka, een nieuwe visie voor
mijn land en de wereld'.
Het boek is geschreven voor
de Sovjetburgers én voor ons,
hier in het kapitalistische wes
ten. Beide groepen keken in het
begin namelijk wat vreemd aan
tegen de plannen van de nieuwe
Russische partijleider. Moesten
ze hem nou serieus nemen of was
dit een staaltje van politieke
grootspraak en zou er van die
plannen helemaal niks terecht
komen?
Winst
Jarenlang heeft de Communis
tische Partij (ofwel: de staat) een
allesoverheersende rol gespeeld
in het dagelijks leven van de
Russen. De bedrijven waren zon
der uitzondering in handen van
de staat en mochten geen winst
maken. De werknemers ontvin
gen hun loon, konden daarvan
rondkomen, maar daar bleef het
bij. Hard werken en meer verdie
nen was er niet bij en daardoor
werden veel mensen nogal on
verschillig in hun werk. Waarom
zou je extra je best doen als je
daar toch niet beter van wordt?
Luid gejuich vrijdagavond laat
in de Nederlandse voetbalgele
deren: de Europese voetbal
bond UEFA besloot om de zwa
re straf na het bomincident bij
Nederland-Cyprus te verande
ren in een veel lichtere. Eerst
had de UEFA door het omzet
ten van de 8-0 overwinning in
De Kuip in een 0-3 nederlaag
de deelneming van Nederland
aan het Europees voetbalkam
pioenschap volgend jaar in
München flink op de tocht ge
zet. Met de zege op Cyprus was
die deelname zeker, maar door
deze 'nederlaag' moest Oranje
in zijn laatste wedstrijd op 16
december in Athene minstens
gelijkspelen tegen de Grieken.
Niemand had verwacht de
UEFA zó zwaar zou tillen aan
het gooien van een zelfgemaak
te bom door een 21-jarige voet
balvandaal uit Oss, waardoor
de Cypriotische doelman Cha-
ritou knock-out ging. De Grie
ken juichten, die zagen toch
nog een kansje om naar Mün
chen te gaan. Heel voetballend
Nederland was echter zwaar
aangeslagen en de Nederlandse
voetbalbond KNVB besloot in
beroep te gaan tegen de straf.
En het wonder geschiedde.
Nederland moet nu weliswaar
meer boete betalen, 100.000
gulden, maar Oranje mag de
wedstrijd tegen Cyprus over
spelen. Wint Nederland, en dat
zit er dik in, dan plaatst het zich
voor München. Zelfs een ge
lijkspel is daarvoor al voldoen
de.
De grote vraag is waarom de
UEFA als een blad aan een
boom is omgedraaid. De be
roepscommissie gaf als argu
menten voor de veel lichtere
straf dat de KNVB alles had ge
daan om ongelukken te voorko
men, dat het ging om één enkel
incident en dat de bommen-
gooier door de medewerking
van het publiek snel werd ge
pakt. Maar dat was allemaal
ook al bekend toen de UEFA
die veel zwaardere straf uit
deelde.
Het enige 'nieuwe' aspect
was de verklaring van de Ne
derlandse arts Greep (toevallig
ook voorzitter van de voetbal
club MVV) dat de Cypriotische
doelman Charitou zich heeft
aangesteld. Hij had best na tien
minuten weer tussen de palen
kunnen gaan staan, zei de Ne
derlandse arts. Maar aan het
bom-gooien zelf doet dat na
tuurlijk niets af.
Blijkbaar hebben nog andere
argumenten een rol gespeeld.
Volgens de Grieken, die overi
gens protest gaan aantekenen
tegen het nieuwe vonnis, draait
het allemaal om geld. De West-
duitse organisatoren zien lie
ver Nederland dan Grieken
land naar München komen. Ne
derland neemt niet alleen meer
supporters mee, die fans heb
ben ook meer geld te verteren
dan de veel minder welvarende
Grieken, aldus het Griekse
verwijt.
Natuurlijk zit daar de nodige
haat en nijd bij, maar helemaal
onwaarschijnlijk is het ook
weer niet. In het betaalde voet
bal maakt geld immers al ja
renlang de dienst uit.
SJAAK SMAKMAN
de
land. Om in die situatie verande
ring te brengen is in de Sovjetu
nie nu een wet aangenomen die
het mogelijk maakt dat bedrij
ven in de toekomst door werkne
mers zelf beheerd kunnen wor
den en in beperkte mate ook
winst mogen maken. De gedach
te hierachter is dat werknemers
zich zo verantwoordelijker gaan
voelen voor hun werk, moeten
gaan concurreren met andere be
drijven en daardoor uiteindelijk
betere produkten zullen afleve
ren. Dat komt dan weer de gehe
le economie (en ook de consu
menten) van het land ten goede
De Sovjetunie kampt verder
met een enorme achterstand in
de moderne technologie, en dat
belemmert een goed verloop van
de economie ook danig. Om daar
wat aan te doen moeten mensen
die zich bij willen laten scholen
sterk aangemoedigd en ook ex
tra beloond worden. De Russi
sche bedrijven moeten ook meer
gaan samenwerken met bedrij
ven in het buitenland, zegt Gor
batsjov in zijn boek.
Glasnost
Een term die je de laatste tijd
veel hoort als het over de Sov
jetunie gaat is glasnost. Open
heid betekent dat, en dat is ook
iets waar Gorbatsjov naar streeft.
Het land moet democratischer
worden, mensen moeten het
werk van de overheid controle
ren. De hervorming of perestroj
ka kan alleen maar lukken als ge
wone mensen vaker hun mond
open doen, kritischer worden.
Dat zijn ze niet gewend; tot voor
kort was het zo dat iedereen die
iets negatiefs zei over de staat
hard werd aangepakt door de lei
ding. Overigens is het niet de be
doeling dat de Russen nu gaan
klagen over het communistische
systeem, zegt Gorbatsjov in zijn
boek. Glasnost moet gezien wor
den als een middel om het be
staande systeem te verbeteren.
In 1985 is partijleider Michael Gorbatsjov begonnen c
voeren in de Sovjetunie
In 'Perestrojka' gaat Gor- standsraketten
batsjov ook uitvoerig in op de den afgeschaft,
kernbewapening. De partijleider
doet een beroep op alle landen
om kernwapens de wereld uit te
helpen. Ze maken de samenle
ving niet alleen onveilig maar
zijn bovendien ook nog eens ver
schrikkelijk duur. Voorbeeld: de
Verenigde Staten besteden per
jaar ongeveer 350 miljard dollar
aan kernbewapening. De beide
grootmachten in de wereld, te
weten de Verenigde Staten en de
Sovjetunie moeten daarom hun
wapenarsenaal aanzienlijk in
krimpen, meent Gorbatsjov. Het
geld dat hiermee vrijkomt kan
dan bijvoorbeeld gebruikt wor
den om mensen in de Derde We
reld te helpen.
Dat zou natuurlijk prachtig
zijn maar of het ooit zo ver komt
is maar zeer de vraag. Eenzijdige
ontwapening zit er niet in en de
onderhandelingen over tweezij
dige ontwapening verlopen maar
moeizaam. Een belangrijke stap
in de goede richting wordt ge
daan op 7 december. Dan zullen
de beide grootmachten een ver
drag ondertekenen waarin be
paald wordt dat middellange af
standsraketten in Europa wor
den afgeschaft.
Of de perstrojka succes heeft is
ook nog maar afwachten. In 1985
is de hervorming in de Sovjetu
nie begonnen, en stapje voor
stapje gaan ze verder. Een derge-
1 ingrijpende heivorming door-
lijke grootscheepse hervorming
is een kwestie van jaren.
ERNA STRAATSMA
'Perestrojka, een nieuwe visie voor
mijn land en de wereld' door Mi
chael Gorbatsjov: uitgeverij Het
Spectrum; prijs: 24,90.
Op handen lopen
Het duurrecord voor op de han
den lopen staat met 1400 kilome
ter op naam van Johann Hurlin-
ger, een Oostenrijker die in 1900
in 55 dagetappes van 10 uur met
een gemiddelde snelheid van
2,54 km/u van Wenen naar Parijs
liep. Shin Don-mok uit Zuidko-
rea volbracht op 14 november
1986 in Saitama (Japan), onder
steboven een sprint van 50 meter
in 17,44 seconden. Bob Sutton,
Danny Scannell, Phil Johnson
en John Hawkins legden in esta
fette één mijl (1,609 kilometer) af
in 31 minuten en 15,8 seconden
in Oak Ridge, Tennessee (Vere
nigde Staten), op 13 maart 1983.
lip Savage en Danny Scannell
heeft één mijl op handen lopend
afgelegd in 24 minuten en 48 se
conden op 15 maart 1987 in Kn
oxville, Tennessee (Verenigde
Staten). Het record voor deze af
stand op de normale manier staat
op 3 minuten en 2 seconden.
