YYD-plan voor
behoud tandarts
'Bezuinigen niet verwarren met ideologie'
OPEN DAG
Eis van 12 jaar wegens
doden Amsterdamse agent
Verzekerden betalen vast bedrag per jaar
Oostenrijkers beroofden
taxi: eis 5 en 6 jaar cel
Bijna 11 jaar geëist
tegen ontvoerders Valerie
LATER WERKEN IN DE
GEZONDHEIDSZORG?
LEID;
ESCH00L
ERWIJS
CDA-voorzitter Van Velzen over de verantwoordelijke samenleving
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1987
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG (GPD) - De WD wil de tandarts in het ziekenfonds houden door iedere vol
wassene een vast bedrag van 50 tot 60 gulden per jaar bovenop de normale premie te laten
betalen. Met dit plan ontstaat duidelijkheid en kan het kabinet tevens de geplande bezui
niging binnen halen, aldus WD-kamerlid Nijhuis.
HAARLEM (ANP) - De Haarlemse
officier van justitie Slits heeft giste
ren 6 en 5 jaar cel geëist tegen twee
Oostenrijkers die op 12 augustus
op Schiphol-Oost een Amsterdam
se taxichauffeur hebben beroofd
en ernstig mishandeld. De taxi
chauffeur liep hierbij zeven mes
steken en een beenbreuk op.
De twee 28-jarige verdachten
hebben toegegeven dat zij bij het
centraal station een taxi namen
met de bedoeling de chauffeur te
beroven. Eén van de Oostenrijkers
bekende voor de rechtbank dat zij
ook het plan hadden de man te do
den. Daartoe hadden beiden een
mes bij zich.
De mannen verklaarden in Ne
derland op de vlucht te zijn voor
een moord, die zij 9 augustus sa
men met een derde landgenoot in
hun woonplaats in Oostenrijk zou-
den hebben gepleegd. De Oosten
rijkse autoriteiten hebben in ver
band hiermee om de uitlevering
van het tweetal gevraagd.
Volgens de officier van justitie
heeft het leven van de taxichauf
feur aan een zijden draadje gehan
gen. Hij legde de verdachten po
ging tot doodslag ten laste. De offi
cier sprak van een laffe en weerzin
wekkende daad, waarvan het
slachtoffer nooit meer zal herstel
len. "De man is volledig uitgeran
geerd, want hij durft zijn beroep
nooit meer uit te oefenen", zo zei
Slits. "De taxiwereld heeft er recht
op dat justitie onderstreept dat zo'n
delict niet wordt getolereerd".
Voor de officier van justitie
speelde geen enkele rol dat beide
Oostenrijkers al jarenlang grote
hoeveelheden pep- en slaapmidde
len slikken. Volgens hem waren de
heel bij hun positieven,
lieden van de Oostenrijkers dach-
Staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) staat positief tegenover
het plan, terwijl ook de tandartsen-
organisatie NMT en de ziekenfond
sen er wel wat in zien. Uit onder
zoek van de ziekenfondsen is ge
bleken dat te weinig mensen be
langstelling hebben voor een vrij
willige aanvullende verzekering.
Nijhuis denkt, met de ziekenfond
sen, dat slechts een kwart tot een
derde van de mensen zich aanvul
lend wil verzekeren, waardoor de
premie veel te hoog zou worden.
"Met vaste premies kunnen we een
stuk zekerheid bieden aan de men
sen. De uitkomst is gunstiger dan
wat het kabinet wil. Bovendien
wordt een deel van het probleem
der alleenstaanden zo opgelost. Die
betalen in feite te veel in vergelij
king tot gezinnen".
Alleenstaanden betalen in het
de liberale suggestie. De zieken
fondsen zijn blij met het plan: "Er
lijkt een politieke eensgezindheid
te komen over de vraag of het nu
wel zo verstandig is de tandheel
kunde uit het pakket te gooien".
Los van de hoogte die de premies
in het WD-plan zouden moeten
krijgen, vinden de ziekenfondsen
een 'klein stukje' vaste premie aan
vaardbaar. Voorwaarde is dan wel
dat er een basisverzekering tot
stand komt naar de visie van de
commissie-Dekker, geldend voor
iedereen. Ook de argumenten van
de liberalen wat betreft de ongelij
ke premiebetaling spreken de zie
kenfondsorganisatie VNZ wel aan.
De tandartsenorganisatie NMT
reageerde gisteravond ook positief.
"Wij hebben eerder op de negatie
ve gevolgen gewezen van de kabi
netsplannen om de tandheelkunde
uit het ziekenfondspakket te ver
wijderen", aldus de organisatie.
"Lagere inkomensgroepen zullen
dan minder naar de tandarts gaan.
Straks zouden we aan de gebitten
van de mensen kunnen zien wie
tandheelkundige gezondheidszorg
kan betalen en wie niet", aldus een
woordvoerder.
AMSTERDAM (ANP) - Procureur-
generaal Van Riel heeft gisteren bij
tegen respectievelijk een 27-jarige
Zevenbergenaar en een 37-jarige
man uit Etten-Leur.
De rechtbank veroordeelde het
Valerie Albada- tweetal in juni tot ieder 9 jaar cel.
Ze gingen daar toen tegen in be-
roep. De procureur-generaal is ech-
reactie positief te staan tegenover maanden en tien jaar en 7,5 maand ter van mening dat de ontvoering
van het 10-jarige meisje, met de
maximale straf moet worden afge
straft. Hij hoopt tevens dat het an
deren ervan zal weerhouden ook
zo'n misdrijf te begaan.
Valerie werd na een uitgebreide
voorbereiding op 10 februari uit
haar ouderlijk huis ontvoerd. Te
gen de aanwezige huishoudster zei
den de ontvoerders dat het meisje
pas terug zou komen als vijf mil
joen Duitse Marken losgeld zou.
worden betaald. Valerie werd naar
de woning van de verdachte in Et
ten-Leur gebracht, waar ze tien da
gen lang op een bed op zolder lag
vastgebonden met een touw om
haar hals aan het plafond. Ze werd
meermalen gedreigd met de dood
van haar ouders of het breken van
haar vingers. In brieven - en één
keer op een bandje - aan haar vader
en moeder drong ze aan op betaling
van het losgeld.
Omdat de ouders problemen
hadden het geld bij elkaar te krij
gen, kwamen ze tijdens de telefo
nische contacten met de ontvoer
ders overeen dat 'slechts' 4 miljoen
zou worden afgeleverd. Zover
kwam het echter niet: na een uitge
breide opsporingsactie arresteerde
de politie de ontvoerders en kon
het meisje worden bevrijd.
De behandelend psycholoog van
Valerie en haar ouders heeft ver
klaard dat Valerie nog steeds lijdt
aan de gevolgen van de ontvoering.
Het feit dat tegen de 27-jarige man
veertien dagen cel minder is geëist,
is een technisch-juridisch uitvloei
sel van een veroordeling van twee
weken in een andere zaak die tegen
de man is uitgesproken né de ont
voering. De inwoner van Etten-
Leur heeft in een verklaring spijt
betuigd over zijn 'lage daad'.
Uitspraak 27 november.
hun kinderen nog een aparte pre- het gerechtshof in Amsterdam ho-
mie moeten betalen. Die wordt ge straffen geëist tegen de twee
overigens lager dan het volwasse- ontvoerders
ADVERTENTIE
De Leidse Hogeschool voor Beroepsonderwijs verzorgt on
der andere de studierichtingen-Verpleegkunde, Logopedie
en Fysiotherapie. En biedt, als enige Hogeschool, daarbij
een gemeenschappelijke propedeuse Hoger Gezondheids
zorg Onderwijs. Zodat je pas tijdens het eerste jaar een
definitieve keuze hoeft te maken voor de studierichting die
jouw voorkeur heeft.
Interesse?
Kom dan op zaterdag 21 november a.s. naar de
van de Sektor Hoger Gezondheidszorg Onderwijs van de
Leidse Hogeschool voor Beroepsonderwijs. Plaats: Ende-
geesterwatering 2 te Leiden. (Achter het Academisch Zie
kenhuis Leiden).
Wil je nadere informatie, of je opgeven voor de Open Dag,
bel dan naar: 071-171121.
VOOR BERÖ
LAREN Jazz-deskundige Michiel de Ruyter glundert zichtbaar bij de ontvangst van de Zilveren Fonograaf
vanwege zijn grote verdiensten voor de nederlandsejazz. Naast De Ruyter zijn vrouw Marjan. (foto anp»
AMSTERDAM (ANP) - De 32-jari-
ge Amsterdammer die in augustus
vorig jaar op de Zeedijk de hoofd
agent Peter Lugten doodstak, heeft
gisteren 12 jaar cel horen eisen
voor het Amsterdamse Hof. De
Amsterdamse rechtbank had de
man in april veroordeeld tot twee
jaar cel en onvoorwaardelijke tbr.
De officier had toen zes jaar en tbr
geëist.
Procureur-generaal De Beaufort
eist gisteren 12 jaar omdat hij wei
nig heil zag in psychiatrische be
handeling. "Eerst straffen om daar
na weer iemand te verplegen is het.
paard achter de wagen spannen.
Veroordeelden voelen zich vaak
door de combinatie van straf en
maatregel dubbel gestraft", aldus
de procureur.
De verdachte stak de hoofdagent
dood toen hij werd aangehouden
omdat hij amok maakte op de Zee
dijk. Terwijl zich een halve kring
agenten rond de man schaarde,
bleef hij zwaaien met het mes en
haalde op een gegeven moment uit
naar Lugten. Deze werd in zijn
buik getroffen, viel op de grond en
overleed.
Op een eerdere zitting was de
verdachte niet aanwezig. Hij wei
gerde sinds de steekpartij nage
noeg ieder contact en gedroeg zich
introvert tegenover de psychiater,
maar ook tegen zijn advocaat. Ook
op de zitting van gisteren sprak hij
niet, hoewel hij daartoe herhaalde
lijk werd uitgenodigd door de rech
ter en de procureur-generaal. "Een
man die leeft in een isolement en
aan waanideeën lijdt", is de conclu
sie van de psychiaters die hem on
derzocht hebben.
Bovendien maakt een zware cel
straf volgens hem iets goed van de
'immense schok' die de vrouw en
ouders van Lugten te verwerken
hebben gekregen. "Smartegeld ten
behoeve van nabestaanden kent
het civiele recht niet. De aandacht
die de dader krijgt, omgeven door
rechtshulp, maatschappelijke en
psychiatrische hulp, kunnen zij
slecht verkroppen. De straf die het
hof de verdachte zal opleggen, is
wel degelijk van belang voor de
neutralisering van de schok die de
dood van Peter Lugten heeft ver
oorzaakt".
De advocaat bepleitte een psy
chiatrische behandeling die zo snel
mogelijk moet beginnen. Hij wil
tbr zodra de gevangenisstraf van
twee jaar voorbij is.
ten daar anders over. Eén verdach
te zou het gevoel hebben gehad dat
hy 'in een film meespeelde', aldus
zijn raadsvrouw. Zij pleitte voor
een celstraf niet hoger dan twee
jaar, omdat het tweetal in Oosten
rijk een gevangenisstraf tussen de
25 jaar en levenslang te wachten
staat.
Beide advocaten zetten boven
dien hun vraagtekens bij de uitle
vering aan Oostenrijk. Volgens hen
biedt dat land te weinig rechtsbij
stand tijdens het vooronderzoek.
Het tijdstip van de eventuele uitle
vering is bovendien onzeker, om
dat één van de verdachten liet we
ten de straf die hij mogelyk in Ne
derland krijgt opgelegd ook hier
uit te willen zitten.
Over de uitlevering en de straf
zaak doet de rechtbank op 27 no
vember uitspraak.
Handelaren in
schroot: fiscus
discrimineerde
DEN BOSCH (ANP) De belas
tingdienst heeft zich de afgelopen
weken in haar optreden tegen drie
Deurnese schroothandelaren die
op een woonwagencentrum wonen
aan grove discriminatie schuldig
gemaakt. Dat stelden de advocaten
van de handelaren gisteren in een
kort geding tegen de fiscus bij de
rechtbank in Den Bosch. De han
delaren willen dat de belasting het
oude ijzer dat deze week in beslag
werd genomen teruggeeft. Tevens
willen ze de spullen terug die eer
der in beslag werden genomen, on
der meer paarden en auto's.
Volgens de advocaat van de
kampbewoners heeft de fiscus zijn
cliënten (vader en twee zoons) niet
benaderd als individuen, maar als
leden van een bepaalde groep. "De
handelwijze van de belastingdienst
is gebaseerd op vooroordelen te
gen een bepaalde soort mensen. Al
les wordt op één hoop gegooid,
waardoor deze mensen tot fiscaal
rechtelozen worden".
Hij laakte wat hy noemde 'het
verpletterende optreden van de fis
cus'. Belastingwetten zijn volgens
hem met voeten getreden. Hij
noemde het vooral onbehoorlijk
dat de drie handelaren als één pot
nat zijn behandeld, terwijl het om
individueel zeer verschillende za
ken gaat.
Advocaat Blauw zei namens de
Staat der Nederlanden dat de fis
cus bij Deurne en in Helmond ex
tra hard heeft opgetreden wegens
'het anti-fiscale gedrag van woon
wagenbewoners'. Met een citaat
noemde hy een woonwagenkamp
'een verzamelplaats van mensen
met een afwijkend fiscaal gedrags
patroon, dat heel moeilijk te door
breken is'.
Tegen het einde van de zitting
bleek dat rechtbankpresident Van
Delden tot 20 november de tijd kan
nemen voor hy een uitspraak doet.
Aanvankelijk wilden de schroot-
handelaren met een directe uit
spraak het afvoeren van het
schroot door de belasting, dat gis
teren nog steeds doorging, beëindi
gen. Maar tegen het einde van de
zitting bleek dat de belasting al af
ziet van verdere inbeslagname, om
dat het meest waardevolle schroot
toch al is afgevoerd.
Obligatieroof
De Winschoter gemeentepolitie
heeft gisteren samen met de Belgi
sche Rijkswacht twee mannen uit
Groningen en Zoetermeer ver
hoord in verband met een gecom
pliceerde obligatieroof in België
ter waarde van 20 miljoen gulden.
Beiden zijn na een eerste vehoor
weer heengezonden. Het onder
zoek wordt geleid door de politie in
Den Haag. Daar doken onlangs de
gestolen waardepapieren op.
Krant
Wethouder Ten Hoopen uit het
Gelderse Neede wil dat dorpsgeno
ten met een minimum-inkomen
(deels) op kosten van de gemeente
hun krant kunnen houden. Neede
denkt naast kwijtschelding van ge
meentelijke belastingen en tarie
ven, maar aan kortingen op abon
nementen van dagblad en biblio
theek, het lidmaatschap van plaat
selijke verenigingen ep studie aan
de muziekschool.
Vluchtelingen
De gemeenteraad van Schinnen
heeft besloten maar 175 vluchtelin
gen toe te laten in het opvangcen
trum dat het ministerie van wel
zijn, volksgezondheid en cultuur
(WVC) daar wil inrichten. WVC zelf
wilde 325 vluchtelingen in een
voormalig voormalig retraitehuis
in Schinnen onderbrengen. Het
ministerie gaat vooralsnog niet ak
koord met het besluit van de ge
meenteraad.
Krakers
De Amsterdamse advocaten
gaan zich beraden over veiligheids
maatregelen bij hun kantoren na
een inbraak van krakers afgelopen
woensdag in een advocatenkan
toor aan de Keizersgracht. Daarbij
werden de dossiers ontvreemd van
zes Nijmeegse krakers, die volgens
de inbrekers 'verraders' zijn. De
dossiers zijn terugbezorgd, maar
waarschijnlijk wel gekopieerd.
Terwijl de PvdA schoof met
panelen, presenteerde ook
het partijbestuur van het
CDA vorige week een zes
tien pagina's tellend discus
siestuk. Dat handelt over de
zorgzame of 'verantwoorde
lijke' samenleving' en de
'versterking van het maat
schappelijk middenveld'.
De nota geeft geen kant en
klare antwoorden. Wel wor
den er richtingen aangege
ven. "Maar het gaat erom
dat de mensen zelf in hun ei
gen gemeente, vereniging
of ander maatschappelijk
verband, de problemen op
lossen", zegt voorzitter Wim
van Velzen. Een interview.
door Henri Kruithof
en Peter de Vries
"Je moet ervoor oppassen datje de
noodzaak tot bezuinigen overgiet
met een ideologisch sausje. Er spe
len twee processen door elkaar.
Aan de ene kant proberen we een
visie te geven op de mens en de sa
menleving. Maar aan de andére
kant is er de realiteit van het te ho
ge financieringstekort. Een verant
woordelijke overheid moet dat fi
nancieringstekort terugdringen. In
onze conceptie van een verant
woordelijke samenleving kun je de
toekomst niet opzadelen met hoge
schulden".
"Minister Brinkman heeft willen
aangeven dat op het moment dat
hij moet bezuinigen, de burgers
niet in de kou blijven staan. Daar
om heeft hij gewezen op de nood
zaak verantwoordelijkheden die
bij de overheid lagen te verschui
ven naar andere maatschappelijke
verbanden. Helaas blijkt de samen
leving onder druk gezet te moeten
worden om de creativiteit op te
brengen nieuwe oplossingen voor
maatschappelijke vraagstukken te
bedenken".
Van Velzen vindt het geen poli
tieke armoede dat maatschappelij
ke vraagstukken soms alleen maar
opgelost kunnen worden door mid
del van commissies van deskundi
gen. Evenmin vindt hij dat de dis
cussie over de gezondheidszorg in
het kabinet uiteindelijk heeft ge
leid tot een duister compromis
"Het is nodig voldoende tijd te
nemen om een samenhangend be
leid te formuleren. De commissie-
Dekker heeft als een 'buitenboord
motor' gefunctioneerd, en de rich
ting die het kabinet is ingeslagen
noem ik klip en klaar. Alleen de in
komenseffecten moeten nog gede
tailleerd berekend worden. Te
recht, je kunt het nooit aan de men
sen uitleggen dat we ons by de Al
gemene beschouwingen druk ma
ken om een half procent koop
kracht om ze vervolgens honderd
gulden per maand meer te laten be
talen voor een mooi verzekerings
stelsel".
Hoofdlijnen
In een 'verantwoordelijke sa
menleving' is de rol van de over
heid behoorlijk wat kleiner dan nu.
'Den Haag' moet zich beperken tot
het vaststellen van hoofdlijnen en
het formuleren van het niveau van
basisvoorzieningen als het mini
mumloon. Maatschappelijke orga
nisaties als schoolbesturen, wo
ningbouwverenigingen en instel
lingen in de gezondheidszorg moe
ten grotere vrijheden krijgen. Ook
hier echter is het leven harder dan
de leer. Al jaren belijdt het kabinet
van CDA en WD het leerstuk van
de terugtredende overheid. De re
sultaten stellen menigeen teleur.
Zó niet Van Velzen. "Het gaat
ons niet om een terugtredende
overheid, maar een anders functio
nerende. Deregulering en decen
tralisatie zijn qua manegement bui
tengewoon lastige operaties. Het
vereist het doorbreken van een cul
tuur en dat doe je niet van de ene
op de andere dag. Ik zou best wil
len dat het sneller ging, maar er zit
ten teveel haken en ogen aan".
"Kijk nu eens naar het onder
wijs. Jaarlijks gaan er 1400 circulai
res naar de scholen met de meest
gedetailleerde regeltjes. Dat kan
ook anders. Er is nu een proces in
gang gezet waarbij steeds minder
op het ministerie in Zoetermeer
wordt geregeld. De bekostiging en
de expolitatie van het onderwijs
kan best door het onderwijs zelf ge
regeld worden. Maar dan moet je
wel schoolleiders hulp bieden. En
dan moet je ook ouders meer be
voegdheden geven om mee te be
slissen over de gang van zaken in
de scholen. Het proces van een ver
antwoordelijke samenleving is er
één van duwen en trekken. Het
moet stap voor stap, anders maak
je ongelukken".
Verzuild
Critici van het CDA verdenken
die partij ervan alleen maar te stre
ven naar versterking van maat
schappelijke organisaties omdat
christen-democraten van oudsher
grote invloed hebben in die organi
saties. Van Velzen wijst die theorie
van een hernieuwde verzuiling van
de hand. "Op het maatschappelijk
middenveld opereren ook organi
saties die niet verzuild zijn. Het is
onzin om te zeggen dat dit weer
versterking van de verzuiling
zijn. Soms organiseren men:
zich inderdaad op grond van hun
levensbeschouwing. Maar vaak
ook op grond van een heel andere
identiteit. Milieugroeperingen or
ganiseren zich bij voorbeeld omdat
ze willen opkomen voor verbete
ring van het milieu".
In het "spreiden van verantwoor
delijkheid over maatschappelijke
organsiaties" onderscheidt het
CDA zich ook van de WD. "Ik ben
niet zo goed thuis in het liberale ge-
dachtengoed", zegt Van Velzen
voorzichtig. Maar: "Principieel in
onze visie is de mens een sociaal
wezen dat niet alleen voor zichzelf
opkomt. Ik geef toe dat de praktijk
vaak harder is dan de leer, maar
daar moeten we ons niet bij neer
leggen. We hioeten geen genoegen
nemen met de praktijk. We kunnen
dichter bij het ideaal komen dan nu
het geval is".
Als voorbeeld van maatschappe
lijke verantwoordelijkheid noemt
Van Velzen de bestrijding van de
kleine criminaliteit. "Natuurlijk
heeft de overheid daarbij een taak.
Maar minstens zo belangrijk is wat
een moeder doet als haar zoontje
thuiskomt met een fiets die er an
ders uitziet dan die waar hij van
morgen mee wegging".
V oorbeeldfunctie
Een opvallende passage in de
CDA-discussienota gaat over die
criminaliteit. "Een voorbeeldfunc
tie gaat uit van een overheid die
ook haar eigen fouten aan de kaak
stelt en bestraft", zo staat te lezen.
Van Velzen: "Als je naar de enquê
te over de woningbouwsubsidies
kijkt, zie je dat openbaarheid van
bestuur buitengewoon belangrijk
is. Doordat er teveel buiten de
openbaarheid gebeurde kreeg je de
situatie dat het parlement niet op
Van Velzen: "Het moet stap voor stap, anders maak je ongelukken".
(foto GPE
de hoogte was van wat er gebeurde.
Maar aan de andere kant heeft het
parlement geweldige druk op de
regering uitgeoefend om een goed
woningbouwbeleid te voeren. Dan
moet het parlement wel zorgen
voor het goede instrumentarium".
Van Velzen staat echter pal ach
ter CDA-fractievoorzitter Bert de
Vries, die by het begin van de par
lementaire enquête zorgde voor
het aftreden van staatssecretaris
Brokx. "De Vries heeft geleerd van
de affaire-Van Aardenne. Het is
voor een bewindsman buitenge
woon moeilijk te functioneren als
er een onderzoek loopt naar even
tuele fouten die in het verleden
door hem zijn gemaakt. Daarom
vond De Vries dat Brokx moest af
treden. Maar De Vries heeft er na
drukkelijk by gezegd dat Brokx
weer volledig als politicus kan
functioneren als blijkt dat hem
niets te verwijten valt, ook als be
windspersoon. De Vries heeft vol
strekt niet uitgesproken dat Brokx
schuldig is".
