Schrijver Weemoedt snikt tegenwoor Verolme vergaat met man en muis Vlaanderen leeft - maar niet in Leiden Prado dicht door staking Con Amore goed bij stem Wim Sonneveld te boek: Hij heeft het op dit moment druk als een klein baasje, de schrijver/dichter Lévi VVeemoedt. Direct na het gesprek moet hij wederom spoorslags naar Hilversum voor de montage van een serie van vier programma's voor de VPRO-radio. Ook deze week is er ergens in het land een optreden, terwijl er ook nog geschreven moet worden "want dat is toch m'n eigenlijke stiel". Maar, vertelt hij in de werkkamer van z'n opvallend smalle woonhuis aan de Vlaardingse Markt, "in januari waren de ruiten hier dun van het naar buiten kijken". door Arie Bergwerff ALKMAAR (GPD) - Lévi Wee- moedt (pseudoniem voor I. van Wijk) debuteerde enkele jaren gele den met opvallende dichtbundels als 'Geduldig Lijden', 'Zand Er over' en 'Geen Bloemen'. Versjes met. zoals hij dat zelf zegt, 'een lach en een traan'. Nadien verschenen enkele verhalenbundels en eind vorig jaar zag z'n eerste roman, 'De Ziekte van Lodesteijn', het licht. Een boek dat inmiddels tot genoe gen van Weemoedt zijn derde druk beleefde. De schrijver trekt elke week het land in om literaire avonden te ver zorgen: "Ik hou er niet zo van om het publiek de hele avond te laten luisteren naar des dichters woord. Vandaar dat ik die avonden vul sa men met Fred Piek (voorheen ac tief in de folkgroep Fungus en op richter van de Amazing Stroopwa fels). Ik heb eerst negen jaar lang opgetreden met Hans Dorresteijn en de Buiten Band. Toen Hans in het dolhuis verdween, was dat af gelopen. Fred Piek komt ook uit Vlaardingen en heeft een prachtige baliade-stem. We zijn in het bezit van een auto en hebben samen een installatie bij elkaar gespaard. Het is bovendien prettig om bij nacht en ontij niet alleen naar huis te rij den. Het is overigens bepaald niet m'n ambitie om op het toneel te staan. We doen het dan ook maar één keer per week, dan blijft het leuk". Oorlog De VPRO zendt op het ogenblik elke dinsdag in'het radioprogram ma 'Passages, passanten' de serie 'Oorlog was voetbal' uit. Lévi Wee moedt is, samen met Rob van Olm, samensteller van deze vierdelige serie. Weemoedt: "De Eerste We reldoorlog is voor de Engelsen een grote tragedie, meer nog dan de Tweede Wereldoorlog. Ze spreken er niet voor niets over 'the Great War' als ze het over die oorlog heb ben. In de serie reconstrueren we één van de bloedigste taferelen van deze oorlog, de slag om de Somme. Een veldslag van jewelste, met honderdduizenden doden". "In het boek 'The First Day on the Somme' van Martin Middle- brook kwam ik een merkwaardig verhaal tegen. Ene captain Nevill vroeg zich af hoe hij z'n mannen in de vier pelotons extra kon motive ren. Op verlof in Engeland kocht hij vier identieke voetballen. Hij loofde eenmaal terug een geldprijs uit voor het peloton, dat die bal het dichtst bij de Duitse versperringen zou schieten. De man zou ook zelf min of meer de aftrap hebben ge daan. Een behoorlijk schot, de bal kwam dicht bij de Duitse linies. Die soldaten zijn min of meer voet ballend het spervuur tegemoet ge gaan. Wij zijn dat verhaal gaan on derzoeken. Getuigen zijn er nauwe lijks meer, want vrijwel niemand heeft de slag overleefd. Maar het verhaal ging dat twee van de ballen nog ergens in Engelse legermusea zouden worden bewaard. We zijn naar het slagveld geweest, we zijn in Engeland op zoek gegaan naar de ballen. Enfin, daar is nu die serie van vier uit voortgekomen". "Je wordt zo gauw voor een idioot versleten, iemand die alleen maar malle droeve versjes schrijft. Door al die verschillende dingen te doen hou ik de schijn op dat dit niet zo is", verklaart Weemoedt zijn uit eenlopende activiteiten. Eerder al vertaalde hij een boek over Laurel en Hardy en deed hij diverse reisre portages. "Mijn agenda ziet er uit alsof er een strontkar overheen ge reden is. Ik zou wel eens een week je rust willen hebben om weer eens wat op papier te zetten. Maar ja, ik ben toch een soort kleine zelfstan dige en van het boekwerk alleen valt niet te leven". In zijn laatste boek draait Lodes teijn, leraar klassieke talen op een scholengemeenschap, de vernie ling in. Weemoedt, zelf jaren leraar Nederlands: "Ik ben Lodesteijn en ben Lodesteijn ook niet. Ikzelf heb als leraar ontslag genomen, terwijl Lodesteijn doordreutelt. Ik heb het in eigen hand gehouden. Het was me te veel geworden, zeker nadat de school van een noodgebouw overging naar een nieuw gebouw. Dat was een groot zeer. Ik kon niet tegen dat zwembad, tegen die glad de architectuur waarin alles over zichtelijk en controleerbaar was. Ik kon er m'n draai absoluut niet vin den. Daarnaast scheen ik op de een of andere manier ook altijd de gramschap van de staf op te wek ken. Ze wisten me altijd te vinden. Er zat ook wel een grond van waar heid in, want ik hield bij voorbeeld niet van vergaderingen. Maar m'n contacten met diegenen die voor me zaten waren uitstekend". Bevalling Nadat Lodesteijn ziek de school verlaten heeft, volgt een lange weg langs doktoren, ziekenhuizen en Riagg's. "Het opschrijven van al die gebeurtenissen was een zware bevalling. Er zijn echt momenten geweest, dat ik dacht het niet voor elkaar te krijgen. Het opschrijven van die pijnlijke momenten, zoals die keer dat ik met mijn. hoofd in een soort trommelwasmachine moest om een hersenfoto te laten maken, viel me zwaar". De schrijver noemt 'Lodesteijn' vooral ook een protest tegen de dic tatuur van de bureaucratie. Niet al leen op school, maar ook in de zie kenhuizen en bij het GAK. "Het be- 'Verolme', projekt van Het Gebeu ren. Tekst: Hans Münstermann en Jacques Hendrikx. Regie: Judith Brokking. Spel: Willem Sotthewes, Elfi de Wey, Rosana van der Wagt en Ferry Kaljee. Decor/kleding: Frits Hartingsveldt. Gezien op 31 ok- DEN HAAG - Oorspronkelijk Nederlands toneel is er maar weinig, meestal brengt men bui tenlands werk in vertaling, im- provisatieprodukties of bewer kingen van romans of verhalen. 'Verolme', het eerste Gebeuren- projekt van dit seizoen, wordt aangekondigd als een Neder landse komedie, geschreven door het schrijversduo Münster mann en Hendrikx. Eigenlijk zou je dus op zo'n oorspronkelij ke produktie heel zuinig moeten zijn, zelfs als de voorstelling een beetje tegenvalt. Toch is hier die mildheid maar moeilijk op te brengen, want de teleurstelling is groot. Van de beloofde basisin grediënten 'humor' en 'tragiek' valt nauwelijks iets te bespeu ren. Bovendien duurt 'Verolme' slechts drie kwartier. Het mag dan wel verstandig zijn om het stuk niet te rekken. Anderzijds is het de vraag, of je de mensen voor zo'n korte voor stelling naar het theater kunt la ten komen. Zeker geldt dat, als er in de vooraankondiging spra ke is geweest van een bizarre en dwaze komedie, van een epos over de snelle opkomst en tragi sche ondergang van een groot-in dustrieel. Met enige welwillend heid kun je hoogstens een eerste aanzet daartoe in de voorstelling terug vinden. Hoofdpersoon Verolme staat model voor het type van De Za kenman. Het is geen verhaal over de historische persoon Verolme, al is de vette knipoog naar de be kende scheepsbouwer natuurlijk mooi meegenomen. Het toneel beeld toont zee, strand en twee (Chinese) reclameborden - ge makkelijk te associëren met de grote zakenwereld, de scheeps bouw en met een gevoel van on metelijke verten. Het pretentieu ze karakter wordt nog versterkt door de zus van Verolme Odys seus te noemen, wiens zwerf tochten in Homerus' Odyssee be schreven worden. Het blijft ove rigens bij een verwijzing, want verder wordt er niets mee ge daan. Verolme en zijn naaste mede werker Paling dragen kostuums, alsof we nog leefden in de hoog tijdagen van het vormingstoneel. Willem Sotthewes als Verolme draagt een clowneske versie van het bij autoriteiten geliefde krijt- streepje, waarvan het colbertjas je heel veel schoudervulling heeft. Paling (Ferry Kaljee) heeft een knalgeel kostuum aan met een broek tot aan zijn schouders. Elfi de Mey speelt de vrouw van Verolme in een zeer nauw slui tend mantelpakje. Alleen Rosana van der Wagt als Verolme's zusje Odysseus wisselt van kleding. Wanneer zij wraak neemt op haar broer, is zij het toonbeeld van verleidelijkheid. Waarom dat zo Elfi de Mey, Willem Sotthewes e is, komt niet goed tot uitdruk king. Stuk voor stuk zijn deze eendi mensionale stripfiguren kenne lijk bedoeld "om de mechanis men van de machtsstrijd in de zakenwereld zichtbaar te maken. De voorstelling maakt die opzet geenszins waar: het resultaat is niet ironisch, niet humoristisch en ook allesbehalve tragisch. Door de eenduidige rechtlijnig heid van het verhaal is het zelfs niet eens bizar. WIJNAND ZEILSTRA Gehoord op 31 oktober in het LVC op de laatse avond van het 'Harde tijden festival' oftewel 'Vlaanderen leeft': The Whydads, The Boywon- ders en The Scabs. LEIDEN - Een betere benaming voor het festival was nauwelijks denkbaar. Het wa ren zeker harde tijden. Voor het LVC en voor de optredende Vlaamse bands. De groepen mochten nog zoveel vitaliteit uit stralen, Leiden bleek zo dood als een pier. Zaterdagavond kwart over tien. Als de eerste band, 'The Whydads', de eerste tonen ten gehore brengt zijn er hooguit dertig mensen in de zaal. "En de vorige twee avonden was er ook bijna geen hond", meldt een medewerker van het LVC. Het weerhoudt het trio uit Kortrijk er niet van er stevig tegen aan te gaan. Hoekige new- wave rock met een scheurend gitaargeluid knalt uit de speakerboxen. Het tempo is hoog, de technische vaardigheid redelijk. Maar het publiek reageert lauw. Hier en daar klapt men wat. Af en toe is een goed keurend fluitje te horen. Na drie kwartier houden de heren het voor gezien. Inmid dels is het toeschouwersaantal wat ge groeid. Zo'n honderd mensen bevolken nu het LVC. De helft daarvan staat in de bar- ruimte. Wat krijgen we nu The Boywonders staan op de planken. 'Born in the USA' klinkt het uit de mond van zanger Peter Slabbynck. Het blijkt het intro van 'The American dream'. Een droom die niet is uit gekomen, zo blijkt uit de rest van het num mer. Ook deze Brugse groep gaat er stevig tegenaan. En net als hun 'voorgangers' brengen zij new-wave ten gehore. Slab bynck schreeuwt zich bijkans de longen uit het lijf. maar het helpt niets. Het publiek blijft stil. De avond wordt afgesloten door The Scabs. Deze formatie uit Diest geldt als een van de beste life-acts van België. Een kwali ficatie die ze ruimschoots waarmaken. Met melodieuze swingende rock worden de toe schouwers bestookt. Dat zijn er op dat mo ment ruim tweehonderd. Eindelijk komen de Leidenaren los. Zanger Guy Swinnen zet de bezoekers aan tot daden die aan het begin van de avond nog onmogelijk leken. Er wordt gedanst, geklapt en gefloten. De band wordt zelfs teruggeroepen. De toegift, 'Proud Mary' vormt een prima sluitstuk van deze avond. De gastrol van saxofonist Hans Dulfer in dit nummer mag er zijn. Maar het is de vraag of de Vlaamse bands ooit nog zin hebben om in Leiden op te tre den. Of het moesten The Scabs zijn. Maar de rest van de bands trof louter 'Hollandse zuinigheid': een lauw reagerend Leids pu bliek. HERMAN JOUSTRA zoeken van de instanties, colleges, raden en commissies heeft hij op gegeven, in plaats daarvan ge bruikt hij de telefoon. Vertrouwd met het doorverwezen worden naar weer een andere vrouwen stem op weer een ander toestel van weer een andere afdeling vraagt hij meestal meteen naar de computer" (blz 127). "Het boek is wellicht veel werke lijker dan mijn beslissing. Ik kon het me veroorloven om ontslag te nemen, omdat ik door mijn versjes iets van naambekendheid had. An dere leraren moeten blijven en weer terug naar die hel. Vooral on der oudere leraren zit veel verbor gen leed. Die worden vermalen door het systeem en door de leer lingen. Ze zijn werkelijk aan de honden overgeleverd. Die mensen kunnen nergens op terug vallen". Polijsten Weemoedt: "'Lodesteijn' is een dun boek, ruim,honderd pagina's, maar het is het produkt van dui zend pagina's. Dat is af en toe zeer frustrerend. Soms hou je na al het schaven en polijsten drie zinnen over. Maar ja, je kunt, vind ik, een gedachte maar op één manier uit drukken. En dat kost tijd. Versjes maken is voor mij ontspanning, proza schrijven kost veel meer in spanning. Het dichtwerk valt een beetje stil, ja. Ik was er vroeger meer mee bezig. Het proza is nu de hoofdzaak voor mij. Eerst was ik vooral bekend als de studentikoze dichter. Mensen gingen me zien als een sentimenteel wrakkig mens. Dat is niet zo, die somberheid is slechts één kant die in me zit. Ik ben zeker ook een blijmoedig mens. Die twee dingen zitten in me. Zo'n gedicht schrijven was en is een prima medicijn tegen die somberheid". "Als mijn versjes permanent droevig zouden zijn, zou ik ze mis lukt vinden. Er moet om gelachen kunnen worden, juist omdat het al lemaal zo treurig is. Mijn gedichtjes gaan over een herkenbare treurnis, maar laten de lezer daar niet mee zitten. Ze hebben een bevrijdende werking. Je moet je eigen ellende belachelijk kunnen maken, vind ik. De narigheid moet op een gege ven ogenblik weer in een verteer bare vorm gegoten worden". "Het dichtwerk is echter geen hoofdzaak meer. Een mens veran dert: ik heb daar nooit aan gewild, maar het is niet anders. Je gaat meer nadenken over de buitenwe reld en bent minder bezig met de binnenwereld. Je wordt wat gere serveerder, wat harder. Weemoedt snikt tegenwoordig wat minder". MADRID (UPD- Het wereldbe roemde Prado museum in Madrid zal met ingang van komende week voor onbepaalde tijd worden geslo ten wegens een staking van het museumpersoneel. Eerder deze maand stonden duizenden bezoe kers al enkele malen voor gesloten deuren omdat het personeel korte stakingsacties hield. Nu geen over eenstemming is bereikt over een nieuwe arbeidsovereenkomst gaan de 350 personeelsleden voor onbe paalde tijd in staking. Het Prado, dat onder meer vele meesterwerken van Velasquez, El Greco en Goya bezit, is één van de grootste toeristenattracties in Spanje. Het trekt jaarlijks rond twee miljoen bezoekers. Sotheby veilt partituur Liszt LONDEN (AFP) - Een onuitgege ven pianopartituur van de jonge Franz Liszt wordt in november ge veild in Londen. Dit is vrijdag mee gedeeld door een woordvoerder van het venduhuis Sotheby's. Het manuscript beslaat 36 bladzijden en is geschreven in rode inkt. Het is gekocht van een particulier. De partituur heeft geen titel, geen handtekening en geen datum, maar Lisztkenners twijfelen er niet aan dat het een authentiek stuk van de componist is. Het werk is één keer door Liszt genoemd, in een brief van 12 december 1832. De uit voering ervan vergt ongeveer een kwartier. De tempi zijn typisch voor de Romantiek: 'Vurig spelen. Met woede. Wanhopig...' Jubileumconcert van dc Christ. Oratorium Vereniging Con Amore o.l.v. Tiet Kiel jr.: Requiem van Verdi, m.m.v. leden van dc Konink lijke Gemengde zangvereniging "Aalsmeers Koor", en het Randste delijk Begeleidingsorkcst. Solis ten: Ellen van Ilaaren sopraan. Jen ny Vccninga mezzo-sopraan. Jan Dcrkscn tenor, en Henk Smit bas. Gehoord op 31 oktober in de Pie- LEIDEN - Corsages van orchi deeën, gemaakt door de Rijns- burgse Tuinbouwschool, prach tige bloemversieringen aangebo den door de bloemenveiling Aal smeer en de Universiteitsbiblio theek Leiden en een volle Pie terskerk vormden de feestelijke entourage voor het concert van het jubilerende Con Amore. In de 75 jaar van zijn bestaan heeft dit koor zich meermalen aan de uitvoering van de grote werken uit de koorliteratuur gewaagd: Hohe Messe en Weihnachtsora- torium van Bach, Schöpfung en Jahreszeiten van Haydn, Messe solenelle van Gounod, Cantate de Noel van Honegger en het Te Deum van Bruckner zijn maar enkele voorbeelden uit de lange lijst van uitgevoerde werken. Voor dit jubileum was de keuze gevallen op een van de meest veeleisende werken voor groot koor, de Messa da Requiem van Giuseppe Verdi. In dit werk ver loochent Verdi zijn ware aard niet, hij blijft de operacomponist met een fijn gevoel voor de dra matische aspecten: de dag des oordeels, het smeken om bevrij ding en vergeving en de belofte van eeuwige rust en vrede wor den op hartstochtelijke wijze met een ongelooflijke rijkdom van instrumentale en vocale kleuren uitgedrukt. De dramati sche vormgeving gaat gepaard met een diep religieus gevoel, en juist hierdoor is Verdi's Requiem zo indrukwekkend. Alle partijen zijn buitengewoon zwaar: veel chromatiek en daardoor verras sende en tevens moeilijk te into neren samenklanken, riskant snelle fugatische passages vor men op zich al hindernissen die genomen moeten worden, maar een werk als dit staat of valt met het vermogen om alle schakering in dynamiek en expressie te wezenlijken, en daardoor de boodschap aan de toehoorder over te dragen. Con Amore, versterkt door het Aalsmeers Koor heeft met deze uitvoering de kroon op zijn 75-ja- rig bestaan gezet. Er moet onge looflijk hard gestudeerd zijn c dit te bereiken. Uiterlijk zt strak dirigerend wist Piet Kiel een grote intensiteit te bereiken in een uitvoering die nagenoeg smetteloos en zeker indrukwek kend genoemd mag worden. De solisten voegden zich over het al gemeen goed in het geheel, maar leken wat moeite te hebben met de ^akoestische (on)hebbelijkhe- 1 den van de Pieterskerk, in het bijzonder in de toch al hachelijke a capella passages. Jan Derksen zong als steeds prachtig en emo tioneel, Ellen van Haaren die Bernadette Degelin verving heeft een zeer dragende stem; het laatste ingehouden gezongen 'Requiem' voor sopraan met koor werd een ontroerend hoog tepunt. Jenny Veeninga leek wat moeite te hebben met de lage passages in haar partij. Het grote vibrato van haar stem maakte het intoneren voor haar collega's niet gemakkelijk. Henk Smits bas was een betrouwbaar funda ment. Het geheel werd gedragen door het Randstedelijk Begelei dingsorkest dat zijn bestaans recht voor de zoveelste maal weer overduidelijk bewezen heeft door gedisciplineerd en vooral geïnspireerd spel. Iedere dynamische nuance in de parti tuur werd hoorbaar gemaakt, de klank van strijkers, hout- en ko perblazers was voortreffelijk. Hopelijk zullen de aanwezige hoogwaardigheidsbekleders die voor ons het cultuurgoed behe ren niet alleen blijk geven oog te hebben voor materiële cijfers, maar ook oor voor immateriële kwaliteit. Tijdens de receptie na het concert werd aan de aanwezi ge burgemeesters uit de regio de grammofoonplaat van Con Amo re met Engelse kerkmuziek uit gereikt. MIES ALBARDA Burgemeesters met de plaat van 'Con Amore'. V.l.n.r. de heer Brugge- man (Leiderdorp), de heer Meerburg (Alkemade), de heer Goekoop (Leiden) en de heer v.d. Have, oxid-burgemeester van Leiderdorp, nu burgemeester van Benthuizen. (foto Henk Bouwman) GRONINGEN (GPD) - Enter tainment is Wim Sonneveld en Sonneveld is entertainment. Hij was een van de eersten die zich met het begrip identificeerde, omdat hij cabaret, revue, muzi kaliteit, conférence, typering en volkssentiment op een unieke manier combineerde en hanteer de. Een groot artiest in zijn one man shows, maar tevens als ont dekker van talent voor zijn en sembles. Een veelzijdig man, die ook in zaken ging, bij de BBC actviteiten ontplooide, zich in de musical en op televisiewerk stortte, in Amerika een beetje bij de film ging en het in ons land op zijn reputatie, maar niet erg suc cesvol over deed. Wim Sonneveld stierf op 8 maart 1974. Onverwacht, on danks het feit dat we wisten dat hij in het ziekenhuis vertoefde. Het valt wel te begrijpen dat er weer een boek over hem is ver schenen. Zonder dat als aanlei ding genoemd wordt dat hij 70 jaar geleden geboren werd. Het boek is geschreven door Henk van Gelder. Het werk ziet er van vormgeving voortreffelijk uit, met name door de illustraties en de reproduktie van aanteke ningen, brieven, contracten en programmapagina's. Maar het is zelden aangrijpend, zoals op pa gina 15. Daar staat een brief afge drukt van oktober 1935 waarin Wim Sonneveld zich met Hans Goossens aanbiedt om gezellige avonden te verzorgen tegen 'mi nieme voorwaarden.' Hij was toen 18 jaar. Mijn bezwaar is dat het zo do cumentair is, zo stikvol gegevens is gepropt, dat het zich niet laat lezen als een verhaal. 'Sonne veld', zoals de titel simpel luidt is een magazijn geworden waarin Van Gelder alle historische fei ten rond het boeiende fenomeen Sonneveld niet boeiend heeft op geslagen. De formule is die van een ge schiedenisboek dat zich te bui ten gaat aan feiten, maar zich zel den een rustpauze veroorlooft om afstand te nemen en de per soonlijkheid van Sonneveld scherper uit te lichten. Van Gelder is er uitstekend in geslaagd om eindeloos veel fa cetten naar voren te halen. Hij onthult bezigheden van Sonne veld die tot nu toe niet bekend waren. De lozing van fragmenten uit recensies, beschouwingen, reportages, citaten, sfeerverha- len en nieuwe plukjes interview leidt echter tot een jachtige hij gerigheid. Deze wordt typogra fisch versterkt door de cursive ringen en het gebruik van vette letters, kennelijk met de bedoe ling om de geïnteresseerden het materiaal handzaam aan te rei ken. Dat er een aantal correctie- fouten en verschrijvingen in voorkomt, had niet mogen passe- Henk van Gelder zou als au teur best op een meer persoonlij ke manier zijn visie op het leven van Wim Sonneveld hebben mo gen uitschrijven. Het is alsof hij Wim Sonneveld zich wilde verzekeren van het compliment dat het boek histo- risch-feitelijk deugdelijk in el kaar zit. Dat compliment komt hem toe. Terughoudend heeft Van Gelder er niet naar gestreefd om een epos aan te bieden. Toch bevat het boek te weinig spitten de passages als de volgende: 'Al tijd waren er die twee kanten: de erudiete, kunstzinnige cabare tier en de entertainer die uit die elitaire rol wilde breken. In elk programma poogde hij een ev wicht te vinden tussen artistici teit en populariteit. Achteraf dringt zich de gedachte op dat de eerste one- man-show de ideale en niet meer geëvenaarde meng vorm vertoonde.' Het voorwoord van Jos Brink, die zich altijd zichtbaar met Wim Sonneveld verwant heeft ge voeld, concludeert dat Sonne veld helemaal niet echt dood is. Dat klopt, zoals in elk afgelikt cli ché iets van waarheid schuilt. JACQUES J. D'ANCONA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1987 | | pagina 20