'Het moet lukken vandaag'
'Ik moet nog veel vrijer worden'
Confrontatie met architectuur
'Zjivago' in Russisch theater
OMGEWAAID BOOMPJE
ORANJEBOOM
PAGINA 29
Anne van Egmond presenteert duizendste
uitzending van 'Adres Onbekend'
HILVERSUM - De duizendste uit
zending van het radio-programma
'Adres onbekend' van Anne van
Egmond heeft morgen plaats. Een
programma dat jarenlang veel
emoties heeft losgemaakt, maar
ook tragedies heeft onthuld. Een
programma van een vrouw die zegt
"die dingen te doen die met mijzelf
te maken hebben".
door
Margriet Hunfeld
De formule lijkt eenvoudig, de
uitvoerbaarheid ervan is dat nooit
geweest. Anne van Egmond tracht
al heel lang om families weer bij el
kaar te brengen, dat wil zeggen de
natuurlijke moeders van geadop
teerde kinderen, de vaders van
weeshuisjongens of de broers en
zusjes van 'vondelingetjes'. Niet in
die volgorde, wel in een steeds wis
selende variatie.
"Wij zitten daar elke uitzending
echt met zijn allen", zegt ze met na
druk ,,van: het moet lukken van
daag".
En is het vaak gelukt? Heel vaak
wel, vindt Anne van Egmond. Hoe
wel de weerstanden en de tegen
werkingen, de angst ook en de pijn,
soms heel ver gingen. Succesvolle
managers bijvoorbeeld, die binnen
hun bedrijf altijd hadden gezwe
gen over een weeshuis-jeugd en
plotseling werden geconfronteerd
met een zoekende moeder; het
schrijnende gevolg was dat ze kon
den opstappen. Of stiefkinderen
die voor geen prijs herinnerd wens
ten te worden aan een ellendige
jeugd. Maar ook vaders die zich
schaamden over de verwaarloosde
plichten, of volwassen geworden
'kinderen' die nooit hadden begre
pen hoe ouders ze hadden kunnen
vergeten.
"In onze duizendste uitzending
krijgen we een uur extra zendtijd.
zodat we de hoogtepunten van de
afgelopen jaren nog eens terugho
ren. Die hoogtepunten zijn de suc
cesvolle herenigingen, de ontmoe
tingen waarvan iedereen zei; hè, ja,
wat heerlijk dat het nu eindelijk
voor elkaar is... Vrijdag gaan we
aan al die mensen vragen: en, hoe is
het verder met jullie gegaan en wat
is er intussen allemaal nog ge
beurd"
"Laat ik even terug gaan naar de
periode dat ik ermee begon", vangt
ze aan. En terwijl ze praat is de
combinatie van de mooie, rustige
stem met de hypernerveuze blik,
de trillende handen en de voortdu
rende greep naar een sigaret een
merkwaardige. "Toen was dat spe
ciale gevoel van 'wie ben ik nu ei
genlijk zelf nog helemaal niet zo
bewust aanwezig. Dat is pas veel la
ter gekomen, toen ik via allerlei
ziektes en psychosomatische
klachten aan de gang ging met
mijn eigen onrust. Ik kwam er min
of meer achter dat ik wel degelijk
oók een 'adres onbekend' had en
dat ik mij -misschien- daardoor
ook beter kon verplaatsen in de si
tuatie van mensen die aan het zoe
ken zijn".
Ze is stil. Kijkt veel naar een door
haar meegevraagde radio-collega.
Alsof er een bevestiging moet zijn.
Steun ook. Valt dan wat cynisch
uit: "Nou zit ik daar dus niet iedere
vrijdagochtend van negen tot tien
aan te denken hoor". Zachter:
"Maar ik kan wel veel aanvoelen".
Ik vind datje knap anticipeert op
de verhalen die mensen jou in een
live-uitzending vertellen.
„Nounou. Anticiperen, dat is al
bezig zijn met waar het misschien
eventueel naar toe zou kunnen
gaan en dat doe ik niet. Ik laat het
echt helemaal over me heen ko-
men, ik weet echt niet wat er gaat
gebeuren. Ik weet dus niet wie er
belt, ik weet wèl datje iets kunt op
roepen. Wat dat precies is, kan ik
niet uitleggen. Omdat ik die lijnen
nooit uitzet, omdat ik dus van tevo
ren nooit ga zitten bedenken wat ik
allemaal moet doen..."
"Maar ik krijg wel de verhalen te
horen van mensen die elkaar twin
tig jaar niet hebben gezien. Of de
beweegredenen. Waaróm hebben
ze elkaar twintig jaar niet gezien.
Da s ook niet mis. En ja. daar kom
je dan in de loop van de uitzending
achter, of naderhand".
Houdt dat met automatisch in
datje ook als een soort hulpverleen
ster benaderd gaat worden?
"Dat is soms moeilijk, ja. Ik heb
geen adviezen en ik ben geen bu
reau voor moeilijkheden. Ik kan
denk ik, heel goed luisteren naar
mensen en als dat mijn functie is,
oke. Een enkele keer zal ik mis
schien zeggen: probeer het eens
zus, of probeer het eens zo. Omdat
ik die dingen dan zelf ook gepro
beerd heb. Maar niet iedereen die
reageert vraagt antwoord. We krij
gen elke week een dikke map vol
brieven en het gros daarvan komt
van mensen die een bijdrage leve
ren aan het programma. Een enke
ling vraagt: wilt u mij terugschrij
ven en ja, dat doe ik dan".
Behalve het bezig zijn met de
zoekactie van anderen, ben je zelf
eveneens op zoek gegaan naar je ei
gen achtergrond. Ben je daar ook
uitgekomen?
Somber: "Nee." Met enig opti
misme: "Bijna." Dan, langzaam:
"Maar in tegenstelling tot mijn
luisteraars, wil ik daar zelf niet over
praten. Er komt misschien ooit een
tijd dat ik dat wel wil, maar zoals de
zaken er nu voor staan, niet. Dat
ligt heel gevoelig. Niet alleen bij
mij, ook bij de andere betrokke
nen. Ik denk dat het heel slecht valt
als ik over mijn achtergronden zou
gaan leeglopen. Dat is heel jammer
en ik heb daar ook erg veel last van.
Kijk, als ik een anonieme figuur
zou zijn en ergens anders zou wer
ken, bijvoorbeeld in de biblio
theek, dan zat ik nu niet hier om ge-
interviewd te worden en dan was ik
nu keurig bezig met mijn zoekac
tie. Dan zouden de betrokkenen
ook minder fel reageren en minder
boos zijn. Zich minder bedreigd
voelen ook. Maar omdat ik in een
positie zit dat ik twee of drie keer
per week met mijn smoel voor de
microfoon kom en ook in bladen
sta, is het op het ogenblik zo dat be
trokkenen toch iedere keer iets
hebben van: wat zal ze nou weer
gaan zeggen. Dus ik zeg het niet".
Maar je put wèl veel van je inspi
ratie uit je eigen ervaringswereld.
Voor je programma 'Adres onbe
kend' betekent dit dat je ook zelf op
zoek bent. Voor je dinsdagochtend
programma 'Met Anne' betekent
het wellicht dat je moeder bent;
echtgenote, een werkende vrouw.
Representatief dus voor een grote
groep luisteraarsters.
"Voor wie ik representatief ben
heb ik me nooit afgevraagd. Dat is
dus die buitenkant waar je eventu
eel op beoordeeld zou kunnen wor
den. Jij bedoelt", het klinkt vinnig,
"als ik gescheiden was, of voor de
vierde keer getrouwd, geen kinde
ren had, bom-moeder was of les
bisch, dat ik dan een -eh-minder
grote groep zou aanspreken?"
Nee. Ik bedoel: je hebt veel uitje
eigen leven als een soort spons op
gezogen. Zodra je in een radiopro
gramma zit wordt die spons leege-
knepen. Maar: wie of wat ben je
concreet.
"Ik ben gewoon mijzelf. Ik ben
echtgenote, vriendin, kind, ik ben
patiënt, ex-patiënt eh.. Maar ik zit
dus nooit namens een groep te pra
ten".
Anne van Egmond in de studio: 'Tot voor kort zakte ik. na het werk, helemaal in'.
Wat bedoel je met: ik ben patiënt?
"Tja. Ik vind eigenlijk dat het
daar maar eens mee afgelopen
moet zijn. Ik ben veel ziek geweest.
En lang ziek geweest. Het waren al
tijd psychosomatische klachten.
Buikpijn? Hup, dan moest dit er
maar uit. Rugpijn? Dan moest dat
maar weg. Ik heb nu gemerkt dat
het allemaal niks te betekenen had,
dat het allemaal niks heeft gehol
pen. Wel datje kennelijk in je leven
iets niet goed doet. En dan is het de
kunst om erachter te komen wat je
niet goed doet. Je kunt jarenlang
tegen je omgeving gaan lopen aan
trappen en zeggen: als ik die vent
tegenkom of die vrouw, dan krijg
ik een spastische darm. Dan krijg
ik krampen... Kun je dus twee din
gen doen, zeggen tegen zo'n per
soon: wil jij weggaan, ik krijg
spastsiche krampen van je of: zelf
weggaan, niet Zij, maar Jij. Dus het
patiënt zijn, het slachtoffer zijn, de
lijdende rol spelen, die dingen
moet je dan veranderen. En dat is
iets waar ik nu middenin zit. Dus ik
kan op dit moment niet zeggen: het
is me gelukt, ik ben patiënt-af,
maar ik werk eraan".
Je bent als radiomedewerkster
bekend geworden. Je bent dus suc
cesvol in je werk. Waarom dan zeg
gen: ik doe kennelijk iets niet goed?
"Dat is nu precies mijn pro
bleem. Ik ben inderdaad in staat
om, als het lampje rood is. tijdens
een uitzending dus, goed bezig te
zijn. Maar: ik ben nu aan het leren
om daarna, als het lampje groen is,
die kracht vast te blijven houden.
Want dat heb ik nooit gekund. Tot
voor kort zakte ik, na het werk, he
lemaal in. Lag ik weer op de bank,
of stond ik in de winkel en liet ik tot
drie keer toe mijn beurt voor bij
gaan. Ik ben eigenlijk heel verle
gen. maar dat geloof jij toch niet".
"Vroeger", terwijl ze zenuwach
tig een sigaret pakt "had ik het idee
dat ik niets kon. Dat werd me ook
altijd verteld. Ik was dik, ik was
niet grappig in de klas, ik droeg
zelfgemaakte kleren, ik was een
beetje een truttig kind. Thuis was
ik de enige, ik had daar dus ook
geen klankbord. Misschien was het
daarom dat ik al heel jong de wens
had om naar de toneelschool te
gaan, waarschijnlijk zocht ik onbe
wust naar een rol die me zou pas
sen. En naar een omgeving waarin
ik iets kon doen met mijn gevoe
lens, waarmee ik me geen raad
wist. Waar ik ontzettend om werd
uitgelachen".
"Ik denk dat ik op een gegeven
moment zo in de hoek ben gedre
ven dat ik waarschijnlijk niets an
ders meer kon dan: het lampje is nu
rood, nu móet je. Zo is alles ont
staan, ja".
Tekeningen en foto's-in het LAK
Hans de Booij maakt theaterprogramma
Hans de Booij. geboren in Alkmaar, schreef al liedjes toen hij vijftien
was. En dat hield maar niet op. Zonder dat hij van plan was om er iets
mee te doen. Pas na zijn verhuizing naar België, in 1976, ging hij zich
serieus toeleggen op het schrijven en zingen. En uiteindelijk werd het
Nederlandstalige lied zijn boterham. Grote bekendheid kreeg hij met
nummers als 'Een vrouw zoals jij'. Annabel' en 'Alle vrouwen'.
Onlangs kwam zijn nieuwe single 'Als je vliegt' op de markt en vorige
week verscheen ook zijn nieuwe elpee: 'Ca va bien'. Bovendien is hij
gestart met een theaterprogramma. In 'Tournee met Trees' zoals dat
programma heet, zingt hij oud en nieuw repertoire, afgewisseld met
tekstjes over het fictieve personage Trees. 'Tournee met Trees' is de
komende tijd te zien in ongeveer vijftig Nederlandse en Vlaamse
theaters.
Confrontatie met architectuur bij
het LAK. Expositie Tekeningen van
architecten', Robert von der Nahmer
en Bert Alkemade en fotowerk van
Peter de Ruig, tot 14 november.
LAK-galerie, Cleveringaplaats 1,
Leiden. Openingstijden ma. t/m vr.
van 10.00-22.00 uur.
LEIDEN - Verschillende stadia
in de architectuur, van ontwerp
tot het voltooide gebouw, komen
aan bod op de nieuwste tentoon
stelling van de LAK-galerie met
werk van Robert von der Nah
mer, Bert Alkemade en Peter de
Ruig. De combinatie van de teke
ningen van het duo Von der Nah-
mer/Alkemade met het fotowerk
van De Ruig is een gelukkige, ge
zien de zo verschillende benade
ringen, naast sporen van een ge
meenschappelijke interesse in
een klassieke vormentaal.
Peter de Ruig is gespeciali
seerd op het gebied van architec
tuur-fotografie. De foto's in
zwart-wit en kleur tonen dat de
fotografie voor De Ruig niet al
leen een middel voor documen
tatie is, maar tevens een artistiek
doel dient. Een voorkeur voor
het licht tijdens de schemering,
in combinatie met kunstlicht, le
vert speciale resultaten op. De te
keningen van Von der Nahmer
en Alkemade moeten vooral wor
den gezien als een onderdeel van
het ontwerpproces. Het gaat mij
te ver ze als artistiek waardevolle
stukken te beschouwen, zoals in
de toelichting wordt gedaan. Er
wordt gesproken van zelfstandi
ge kunstwerken, waarin ideëen
en abstracte begrippen centraal
staan.
Van de twee architecten neemt
Robert von der Nahmer het leeu
wendeel voor zijn rekening. Zijn
tekeningen op rijstpapier zijn
heel zorgvuldig uitgewerkt en in
gekleurd. Details van een ruimte,
zoals drie zuilen, die als lichtor-
namenten dienen, of de kleur
stelling van een wand, zijn op
zeer uitgesproken manieren
weergegeven, zodat een duidelij
ke indruk ontstaat over de
ideëen van de ontwerper. Een
belangrijk element in het werk
van Von der Nahmer is het ge
bruik van traditionele, vaak klas
sieke details, verwerkt in faca
des, maar ook in plattegronden.
Een klassieke rotonde en een la
byrint getuigen hiervan
Naast een plan, mogelijk een
inzending voor een prijsvraag, en
tekeningen, die op te vatten zijn
als uitgewerkte presentatie teke
ningen, omvat het werk van Von
der Nahmer enkele stukken die
minder aan architectuur gebon
den zijn en met meer recht aan-
'Deauvïlle Plage'
spraak kunnen maken op het
predikaat 'zelfstandig kunst
werk'. Het samengaan van het
klassieke en het moderne wordt
in een van de tekeningen aange
geven door directe verwijzingen
naar de Oudheid en de bekende
Roodblauw stoel van Rietveld.
Bert Alkemade naast ingehou
den tekeningen, voorbeelden in
de trant van Von der Nahmer,
waarin een krachtiger kleurge
bruik opvalt. Los op het vlak ge
plaatste vormcitaten uit de archi
tectuurgeschiedenis. schetsont
werpen en uitgewerkte plannen,
illustreren de denkbeelden van
de architect in het ontwerppro
ces. Afgezien van de meer artis
tieke intenties van een deel van
het tentoongestelde werk, staat
in de tekeningen van Von der
Nahmer en Alkemade de archi
tectuur voorop, zodat de stukken
te,beschouwen zijn als goedver-
(foto Peter dc Ruig)
zorgde presentaties van architec-
tuurontwerpen.
Zeer eigentijdse interieurs en
gebouwen in relatie tot de omge
ving inspireerden Peter de Ruig
tot het maken van een serie
fraaie foto's. Zijn foto's getuigen
van een fascinatie voor het con
trast tussen schemerlicht en
kunstlicht, terwijl spiegeling in
gevels van gebouwen of in water,
een terugkerend motief vormt.
Het fotowerk van Peter de
Ruig toont architectuur vanuit
een heel andere invalshoek, wat
in samenhang met de tekeningen
van de twee architecten Von der
Nahmer en Alkemade een aardi
ge confrontatie oplevert. De the
matische opzet geeft een geva
rieerd beeld van architectoni
sche vormgeving. Een aardig ini
tiatief, al valt aan de status van
het geëxposeerde te tornen.
NANCY STOOP
ALKMAAR - Een kleedkamer in
theater De Vest, vijf minuten na de
voorstelling. Hans de Booij verruilt
zijn nette pak voor shirt en spijker
broek en vertelt ondertussen dat
hij zich nog en beetje onwennig
voelt op het toneel. „De ruimte is
nieuw voor mij. Ik heb vijfjaar op
getreden in feesttenten en disco
theken. De sfeer daar is totaal an
ders. In het theater kun je iedere
speld horen vallen en daar moet ik
enorm aan wennen".
„Ik heb nu acht try-outs gedaan.
Vanavond ging het eigenlijk voor
de eerste keer een beetje goed. Het
begint te komen. En als de dingen
helemaal in mijn hoofd vastzitten,
dan kan ik er mee gaan spelen. Dan
wordt ook het contact met het pu
bliek wat vloeiender. Maar zo ver
ben ik nog niet. Ik moet nog te veel
nadenken".
In het persbericht staat datje in
vijf scènes het verhaal van Trees
vertelt. Ik had dus een theatervoor
stelling verwacht. Maar ik heb ge
woon een liedjesprogramma ge-
"Daar heb je gelijk in. De thea
tertechnieken die we zouden ge
bruiken, hebben we laten vallen.
We begonnen met een script van
twintig bladzijden. Die speelscè-
nes zaten er dus toen nog in. Maar
het werkte niet. Ik kon er niet mee
overweg. Ik ben er nog niet aan
toe. Terwijl ik dacht dat ik het veel
sneller vast zou hebben".
"Dat is dus het probleem. Dat ik
er achter ben gekomen dat ik geen
cabaretier ben. Dat heb ik gemerkt
tijdens die acht try-outs. En ik
moet ook niet proberen om een ca
baretier te zijn.
Vind je het moeilijk om met het
publiek te praten?
"Natuurlijk vind ik dat moeilijk,
MOSKOU (AFP) - Het belangrijk
ste toneelgezelschap van Lenin
grad wil een bewerking van de ro
man 'Doktor Zjivago' van Boris
Pasternak op de planken brengen
Dit heeft de regisseur van het Gro
te Dramatheater van Leningrad,
Georgi Tovstonogov, gisteren ver
klaard in een vraaggesprek met het
weekblad Moscow News.
De roman waarvoor Pasternak in
1958 de Nobelprijs kreeg, maar te
gelijkertijd uit de Sovjetschrijvers
bond werd gezet, is tot nog toe niet
gepubliceerd in de Sovjetunie. Wel
omdat het nieuw is. Ik heb dat nog
nooit gedaan. En ja, ik ben nou niet
bepaald iemand die makkelijk
communiceert. Dus het is voor mij
een enorme stap om dat te ontwik
kelen. Echt waar".
"Op het toneel ben ik behoorlijk
in mezelf gekeerd, ja. Dat ligt na
tuurlijk ook aan het materiaal, dat
nogal intimistisch is. Het is mijn
manier van dingen zeggen. Als ik
tijdens het pianospelen het pu
bliek in zou moeten kijken, dan
zou ik me niet kunnen concentre
ren op mijn verhaal. Ik ben af en
toe toch ook voor een gedeelte mu
zikant. En muzikanten verschuilen
zich graag achter hun instrument.
Dat is nu eenmaal zo".
Hoe kom je trouwens aan die
Trees?
"Trees komt voor in een liedje
van een familielid van mij. Appie
de Booij. Appie de Booij was een
zanger die aan het eind van de oor
log een hit had met 'Trees heeft een
Canadees'. Ik zou dat liedje eerst
gaan zingen. Dat ging uiteindelijk
toch niet door. Maar de naam is ge
bleven. Want Trees, dat heeft toch
wel iets, vind je ook niet?".
'Tournee met Trees' bevat alle
oude succesnummers van Hans de
Booij, maar een nieuwe hit ont
breekt. "Maar ik vraag me af: is
dat nou goed of slecht. We zitten
nu op een gemiddelde van 200
mensen en het zou natuurlijk
enorm leuk zijn om meer publiek
te hebben, maar de mensen die er
nu zitten zijn echt geinteresseerd.
Die moeten volgend jaar weer te
rug komen. Het publiek dat komt
omdat je een hit hebt, is veel vluch
tiger".
".Een Nederlands liedje kan heel
mooi zijn. Zonder dat het meteen
een hit wordt. En gelukkig zijn er
genoeg mensen die bereid zijn om
eens rustig te gaan zitten en te luis
teren. Daar ben ik wel blij om. Ik
heeft het literaire blad Novy mir
plannen om het boek volgend jaar
te publiceren.
Tegenover Moscow News zei
Tovstnogov niet "anti-sovjets" in
het werk te zien. Hij noemde het
publicatieverbod een "typisch
voorbeeld van een overbodige
maatregel die door angst en een
slecht geweten wordt ingegeven en
waarbij niemand gebaat is". Vol
gens het blad is Pasternaks zoon
Jevgeni bij de voorbereiding van
de produktie betrokken. Het is nog
niet bekend wanneer het stuk in
première gaat.
V
ben ook blij dat ik van mezelf ont
dekt heb dat het niet alleen maar
het haastige tempo moet zijn. Het
haastige tempo van de showbusi
ness".
"Ik heb voor mezelf een vijfja
renplan gemaakt. In die vijf jaar
wil ik een aantal platen maken. En
een aantal dingen op het podium
realiseren. Daarna ga ik een streep
trekken. Dan zeg ik: hoe ver ben ik
gekomen? Wat heb ik geleerd?
Nou, dat vijfjarenplan is twee
maanden bezig".
Prinses Christina zingt
WASSENAAR - Prinses Christina zal medewerking
verlenen aan een feestconcert, dat op 14 december in
de katholieke kerk 'De Goede Herder' in Wassenaar
wordt gegeven.
Het concert is een initiatief van de
Vrouwenvereniging Tesselschade Arbeid Adelt, een
organisatie die zich inzet voor de verbetering van de
in Wassenaar
maatschappelijke positie van de vrouw. Voor dit doel
zal de opbrengst van het concert worden bestemd
Op het programma staan optredens van het Rijn
lands Christelijk Mannenkoor Vox Humana', Jaap
van Zweeaen, Daniël Waayenberg en Pieter van Eg
mond. Het concert wordt mede mogelijk gemaakt
door een subsidie van de Gemeente Wassenaar.
ADVERTENTIE
Een ramp en een groot verlies voor een
echte bierkenner.
Deze kan maar op één manier getroost
worden: met 'n ander boompje.
'N VORSTELIJK BIER SINDS 1671
t Hans de Booij: 'Aan het gebruik i