beentjes willen niet meer
Mary Servaes: 'De
Het gammele koffiehuis
van De Voorziening
Het levenslied raakt zijn moeder kwijt
WOENSDAG 21 OKTOBER 1987
"Volgende patiënt graag!".
Met deze wachtkamerkreet
spoorde Mary Servaes
gisteren de vele fotografen
aan voort te maken. De
Zangeres Zonder Naam gaf
in de Leidse Schouwburg
voor hen en voor hun
schrijvende vakbroeders
een persconferentie ter
gelegenheid van haar
naderende afscheid. De
vertolkster van het
Nederlandse levenslied
vindt het na dertig jaar
optreden wel genoeg, want
"de beentjes willen niet
meer".
door
Cees van Hoore
LEIDEN - De zangeres werd in
1919 geboren in Leiden als Mary
Bey. Hoewel zij later door een
Maastrichtenaar werd 'wegge-
trouwd', bestaat er tussen haar en
deze stad dus een nauwe band. Ze
zette er bij het revue-gezelschap
van Nand Boer haar eerste schre
den op het artistieke pad. Burge
meester Goekoop beloofde haar tij
dens de bijeenkomst dan ook al
vast de erepenning van de stad Lei
den, die haar - vooral dankzij het
aandringen van de bevolking en de
plaatselijke pers - zal worden opge
speld in het gebouw van de Leidse
Werkgroep Homoseksualiteit of de
Leidse Schouwburg. De plechtig
heid zal plaats hebben in een praat
programma van Jan Rijsdam. Maar
eerst komen de vele feestelijkhe
den die door Servaes' impresario
Jacques Senf en de VARA op touw
zijn gezet.
Onderuithalen
Het afscheid van Mary Servaes
belooft een grootse, nationale ge
beurtenis te worden. In
de smaakvolle Tilburgse Schouw
burg worden op 26 en 27 november
twee galaconcerten voor de schei
dende zangeres georganiseerd. Het
programma in dit met veel pluche
aangeklede theater zal onder meer
bestaan uit een potpourri van de
vijfhondervijfenzeventig liedjes
die de zangeres in het verleden
heeft gezongen. Een keur van be
kende artiesten zal de zangeres bij
het ten gehore brengen van haar
repertoire bijstaan. Het nummer
'Rock around the clock' staat hoog
genoteerd op het verlanglijstje van
Mary. In haar eigen woorden: "Ik
zing ook wel eens graag iets wilds".
Het is de VARA die dit 'klapstuk'
in huis heeft weten te halen. De op
namen van het afscheidsconcert
worden door deze omroep op Ou
dejaarsavond uitgezonden. De pro-
duktie van het programma is in
handen van René van de Water,
voor de regie tekent Geert Tom-
low. Sonja Barend zal bovendien
een aparte 'Sonja op zondag' aan
de Zangeres zonder Naam wijden'.
Sonja zocht de zangeres thuis op
en keek samen met haar terug op
haar glanzende carrière. De uitzen
ding bevat een collage van televi
sie-opnamen. Op een vraag uit de
zaal of er in dit programma ook op
namen aan bod zullen komen
waarin Servaes door het slijk is ge
haald. antwoordde Sonja aange
brand: "Onderuithalen! Daar zijn
wij niet op uit! U misschien?"
Er zijn vele 'Servaeslegenden' in
omloop. Een daarvan is, dat de zan
geres wakker zou liggen van de
denigrerende stukjes die journalis
ten in het verleden over haar heb
ben geschreven. Die misvatting
hielp Mary tijdens de persconfe
rentie de wereld uit. "Ach, ik heb
me er wel eens kwaad over ge
maakt. Wat er over me werd ge
schreven, was niet altijd zo leuk. Ik
heb zo'n veertig plakboeken van
een halve meter hoog en daarin be
vindt zich heel wat journalistiek
venijn - maar bij deze vergeef ik
het de heren journalisten. Ik hoop
dat ze hun beroep gezond en wel
zullen blijven uitoefenen. En dat ze
wat te doen blijven hebben. Ik heb
ze immers toch zo'n dertig jaar aan
het werk gehouden. Overigens is
het opvallend, dat ik door de
werkelijk grote schrijvers nog
nooit ben neergesabeld".
De journalistiek sloeg ae ogen
neer. Maar goed dat schouwburg
directeur Frans Boelen er zo vlug
achteraan kwam, anders hadden
de journalisten ongetwijfeld het
zoetgevooisde lied 'Mandolinen
zingen zacht in Nikosia' aangehe-
Pol de Jong: 'De tijd is rijp voor zo'n opzet'.
mentaliteit. We moeten samen ver
der".
De eigenaar van het grafisch ate
lier meent al jaren het goede voor
beeld te geven door de werkplaats
voor iedereen open te stellen. Ook
voor de (kunst)liefhebbers. Zij
kunnen gewoon binnenlopen om
rustig naar grafieken te komen kij
ken of iets aan te schaffen. Hij heeft
altijd werk van kunstenaars in
voorraad. Verder organiseert De
Jong tweemaal per jaar een belang
rijke tentoonstelling van een be
kende Nederlandse graficus. Affi
ches en catalogus worden dan in ei
gen, beheer uitgegeven.
Wensen? "Dat de gemeente de
gelegenheid krijgt van de overheid
om een echt kunstbeleid op poten
te zetten. Er is dan misschien een
mogelijkheid dat wij ook binnen
een subsidieregeling passen". De
lithopers wordt over enige dagen
geinstalleerd. Een klein bedrijfje in
het Olga-complex in Leiden heeft
de opdracht gekregen. "Ja, dat
mag zeker samenwerking worden
genoemd".
Zwanezang voor Stagedoor Festival
AMSTERDAM (ANP) - Het Stage
door Festival, dat elk jaar in een
aantal theaters in Nederland wordt
gehouden, is gedoemd te verdwij
nen. Het festival is té groot gewor
den om nog met de drie ton subsi
diegelden rond te. komen.
Het Stagedoor Festival begon
vijfjaar geleden als een presentatie
van het Nederlandse migranten-
theater en is in het leven geroepen
door vier theaters in Amsterdam.
In dat jaar werden 36 voorstellin
gen gegeven in die theaters. Een
jaar later al werden voorstellingen
gegeven buiten Amsterdam en dit
jaar staan 190 voorstellingen in 18
28 - Faith-George Michael
29 37 Toy boy-Sinitta
30 26 All out of love-Sandra
Reemer
31 30 Paper mfire-John Cougar
Mellencamp
32-1 don't wanna be a hero-
Johnny Hates Jazz
33 - The motive-Then Jerico
34 - Love changes-Climie
Fisher
35 - In the Dutch mountains-
The Nits
36 25 Where the streets have no
name-U2
37 21 Whenever you're ready-
Five Star
38 - Bella Maria-George Baker
Selection
39 23 Bridge to your heart-Wax
40 Toveren-Herman van
Veen
steden op het programma. Hoewel
het Stagedoor Festival een groot
succes bleek, werden de subsidie
gelden hieraan nauwelijks aange
past. In 1984 was dit 225.000 gulden
in totaal. Dit jaar drie ton. Dat is,
volgens de organisatoren, niet
meer genoeg om het festival te be
talen. Bovendien hebben de mees
te deelnemende theaters zelf al
moeite genoeg het hoofd boven
water te houden. Er zullen dan ook
gesprekken gevoerd worden om
het festival onder te brengen bij an
dere culturele evenementen, aldus
de organisatie.
Het komende Stagedoor Festival
wordt gehouden in november. Het
zwaartepunt van de voorstellingen
ligt ook dit jaar weer in Amster
dam, Rotterdam en Utrecht, waar
dan 25 verschillende produkties
(10 buitenlandse) te zien zijn. Bo
vendien zijn enkele internationale
co-produkties te zien: De Laatste
Dagen Van Clover Fields of A Co
on's Carnival, een wereldpremière
van Theatergroep De Nieuw Am
sterdam, Dialecto De Pajaros van
Quilapayun Co en Mem En Zin
van regisseur Ibrahim Sglman.
Naast de theater-, dans- en mu
ziekuitvoeringen wordt er een ex
positie gehouden in De Balie met
daarin aandacht voor in Nederland
wonende beeldende kunstenaars
van buitenlandse afkomst. Over de
positie van deze theatermakers in
Europa wordt op 8 november ge
sproken in het Tropeninstituut in
Amsterdam.
Boelen overhandigde de zange
res dertig rode rozen en een boek
over de stad Leiden, een boek 'dat
mocht worden geruild'. "Blijf zit
ten, meisje", voegde hij Mary toe.
toen hij haar kuste.
Rozen
Frans Boelen heeft 'de Amaha
Rodrigues van de Lage Landen' zo
wel als schouwburgdirecteur en re
gisseur meegemaakt. In die laatste
functie maakte hij met haar een
drietal televisieprogramma's. Hij
legde de nadruk op het grote vak
manschap van de zangeres: "Mary
was de enige vrouw die er altijd
was. Zij zette zich volledig in en
zong constant op top".
De rozen werden door Servaes in
dank aanvaard. Met een glimlach:
het waren tenminste echte. In de
loop van haar carrière heeft Mary
namelijk heel wat plastic bloemen
ontvangen. Dat was wel goed be
doeld van die mensen, maar het
had toch iets engs. Toen Sonja Ba
rend bij de voorbereiding van haar
programma bij haar aankwam met
een gul boeket, toonde Mary Ser
vaes haar erkentelijkheid daarvoor
met de woorden: "Bedankt. Het
zijn echte, zie ik. Dat is fijn. Die
gaan gelukkig hartstikke dood".
Een loopbaan als die van de Zan
geres Zonder Naam vraagt er na
tuurlijk om om te boek te worden
gesteld. Dat gebeurt dan ook. Bij
uitgeverij De Fonteijn zal op Moe
derdag 1988 een met veel ontroe
rende brieven van bewonderaars
aangevulde biografie verschijnen,
waarvoor de werktitel 'Bedankt
lieve mensen' is gekozen. Jacques
Senf: "Ja hoor, de zangeres schrijft
het boek zelf, al wordt zij met raad
en daad terzijde gestaan door Wim
Hazeu. De uitgave van dat boek zal
een gebeurtenis zijn van de eerste
orde. Je kunt je gewoon niet voor
stellen wat die vrouw allemaal
heeft meegemaakt. En hoeveel
mensen ze niet heeft gekend! Dat
is mij wel gebleken bij de organisa
tie van die twee Tilburgse af
scheidsavonden en bij de samen
stelling van het programma daar
voor. Er melden zich elke dag weer
i die zich met de invulling
dat programma willen be-
i of die ideeën willen aan
dragen. Uit alle lagen van de bevol
king krijgen wij signalen dat men
Mary een warm hart toedraagt Het
aantrekken van artiesten voor haar
afscheidsfeest is dan ook geen en
kel probleem. Let op mijn woor
den: 1988 wordt het Servaesjaar".
Mary Servaes is vrij resoluut
over haar afscheid. Ze neemt op
het hoogtepunt van haar carrière
afscheid en is zeker niet van plan
een tweede Heintje Davids te wor
den. Haar bewonderaars kunnen
echter voorlopig nog gerust gaan
slapen: bij Varagram verschijnt
binnenkort een verzamelelpee met
haar mooiste liedjes.
Het Koffiehuis' van R W. Fassbin-
dcr naar Carlo Coldoni door Noor
delijk Theater De Voorziening.
Met: Martin de Smet, Adriaan Adri-
aanse, Felix Troch. Jaap ten Holt,
Miehei van Dousselaere, Elsemiekc
Scholte, Joop Wittennans, Guusje
van Tilborgh en Jacqueline Kap-
Regic: Pol Dehert en Herman Gi-
lis. Decor: Mare Cnops. Gezien op 20
oktober in de Leidse schouwburg.
LEIDEN - In 1969 zette de Duit
se film- en theaterregisseur Rei
ner Werner Fassbinder zijn ver
sie van Goldoni's komedie 'Het
Koffiehuis' in scène. Deze be
werking stamt uit de tijd van
Fassbinders samenwerking met
het 'antiteater' in München, en is
waarschijnlijk het best vanuit
die toenmalige theatersituatie te
verklaren. Helaas zegt het Noor
delijk Theater De Voorziening
daarover niets in de summiere
programmafolder. Daarin wordt
slechts het clichébeeld bevestigd
van de in 1982 overleden, omstre
den Fassbinder: hij zou deze be
werking "half dronken, half
nuchter, in één ruk" hebben ge
schreven. Zouden de beide regis
seurs hun werk soms ook in een
trance-toestand hebben ver
richt? Mocht hun echter een dui
delijke regieopzet voor ogen ge
staan hebben, dan is dat in de
voorstelling niet tot zijn recht ge
komen.
Men heeft zich duidelijk te
zeer laten leiden door het on-
vangrijke (film)werk van Fass
binder. Het stuk bevat dan ook
nogal wat Fassbinder-ingredién-
ten, die geen geloofwaardig ge
heel vormen. Veel lijn zit er niet
in het verhaal, dat bovendien
maar moeizaam op gang komt.
Ene Eugenio is verslaafd aan
gokken en verwaarloost zijn
vrouw. Een zich Leander noe
mende figuur beduvelt hem
voortdurend en speelt vals spel,
zoals de meeste personages op
de een of andere manier niet deu
gen.
Waar bij Goldoni de intriges
zich afspelen op de piazzetta
voor het koffiehuis, is door Fass
binder alles verplaatst naar de
zelfkant van onze maatschappij.
In een fraai belicht decor zien we
een donkere plaats onder een
viaduct met ter linkerzijde het
koffiehuis en de deur naar het
speelhuis.
Het taalgebruik is hier won
derlijk archaïsch. Er wordt een
ouderwets soort schrijftaal ge
sproken; het wemelt van de 'Uw
Edele' en van gekunstelde zins
constructies. Maar het waarom
blijft je tevergeefs gissen - het ge
beurt niet realistisch, niet sno
bistisch en niet parodistisch. Zo
dra er over geldbedragen wordt
gesproken (en men doet voortdu
rend niet anders), volgt er steeds
een reeks wisselkoersen: dat is
zoveel Dollar, zoveel D-Mark, zo
veel Yen enz. Waar deze zoge
naamde 'running gag' goed voor
is, blijft de vraag - als grap is het
in elk geval niet geslaagd. Iets
dergelijks geldt voor de Marlon
Brando-parodie, die Michel van
Dousselaere als eigenaar van het
speelhuis ten beste geeft, 't Is
misschien wel leuk, maar wat
moet je ermee in dit stuk?
Bovendien had De Voorzie
ning nog met een extra handicap
te kampen. Wegens ziekte van
Dirk Roofthooft was de (belang
rijke) rol van Eugenio overgeno
men door Jaap ten Holt. Hij heeft
slechts twee dagen de tijd gehad
om te repeteren. Het verklaart
zijn zwakke spel, wat met alle
respect de toch al matige pro-
duktie geen goed deed.
Slechts een enkele keer is er
iets op toneel te zien, waardoor je
kunt vermoeden, wat De Voor
ziening beoogd heeft. Een semi-
stripteasenummer op het aloude
superkitsch nummer 'Du' van
Peter Maffay was daar een voor
beeld van. Het kon het stuk als
mislukte Fassbinder-imitatie
niet meer redden.
WIJNAND ZEILSTRA.
16 18 Stars on Frankie-Stars on
45
17 38 Maybe Tomorrow-UB 40
18 19 Welkom in Utopia 2-
Frank Boeyen Groep
19 20 Smoking gun-Robert Cray
Band
20 24 The night you murdered
love-ABC
21 27 Little lies-Fleetwood Mac
22 10 Wishing well-Terence
Trent d'Arby
23 35 Dance little lady-Tina
Charles
24 32 When you gonna-Rick and
Lisa
25 16 What have I done to deser
ve this-Pet Shop Boys
26 31 The opera house-Jack e
Magossa
27 29 Loving you again-Chris
Rea
1 1 Never gonna give you up-
Rick Astley
3 2 Bad-Michael Jackson
4 3 Causing a commotion-
Madonna
5 12 I need love-L L Cool J
6 8 You win again-Bee Gees
7 7 It's over-Level 42
8 6 Amore-BZN
9 14 Some people-Cliff Richard
10 5 Boys-Sabrina
11 17 Wonderful Life-Black
12 11 Wipeout-Fat Boys
Beach Boys
13 13 Waterfall-Wendy and Li-
14 9 Let's work-Mick Jagger
15 15 Brilliant disguise-Bruce
Springsteen
De Zangeres Zonder Naam met dertig 'echte' rozengeflankeerd door burgemeester Goekoop en Sonja Barend
(foto Holvast)
Concertgebouworkest
krijgt ovaties
in Oost-Berlijn
OOST-BERLIJN (DPA/ANP) -
Het publiek stond als één man op
en bracht een ovatie die minuten
duurde na een optreden van het
Amsterdamse 1 Concertgebouwor
kest in Oost-Berlijn onder dirigent
Leonard Bernstein. De musici
mochten talrijke bossen bloemen
in ontvangst nemen nadat zij 'Die
Unvollendete' van Franz Schubert
en de symfonie nr. 1 d-dur van
Gustav Mahler ten gehore hadden
gebracht. Het Concertgebouwor
kest geeft in de hoofdstad van de
DDR drie concerten in het kader
van de Feestmaand voor theater en
muziek
Onder de kop 'Ovaties voor Leo
nard Bernstein' beschrijft de be
langrijkste krant van de DDR, het
partijorgaan Neues Deutschland,
het concert als een 'gebeurtenis
van formaat in het muziekleven
van Berlijn'.
Ook de twee resterende concer
ten in het Schauspielhaus worden
gedirigeerd door Bernstein. Er
staan werken van Schubert en Ma
hler op het programma.
DEN HAAG - Voor de promotie
van middagvoorstellingen in de
Leidse Schouwburg zoekt de Cul
turele Raad Zuid-Holland op kor
te termijn een aantal vrijwilligers.
In de periode november 1987 tot en
met maart 1988 moeten deze 'cultu
rele animeerdames- en heren' per
soonlijk een aantal publieksgroe
pen benaderen over voorstellingen
die overdag in de Leidse Schouw
burg worden gehouden. Zij moe
ten in supermarkten, ouderencen-
tra, op markten en pleinen, het pu
bliek proberen warm te maken
AMSTERDAM (ANP) - Willy Cle
ment uit het Belgische Oostende
heeft met „Soweto" het tweede
pop-compositiefestival „Not the
same old song" gewonnen. Hij was
een van de'tien overgebleven fina
listen, van wie dinsdagavond in de
laatste ronde in De Melkweg in
Amsterdam werk werd uitgevoerd.
Het festival is een evenement van
Popmuziek Nederland en de stich
ting Conamus.
Popcomponisten konden vanaf
juni dit jaar cassettes inzenden met
maximaal drie composities en bij-
LEIDEN- De christelijke oratori
umvereniging 'Con Amore' bestaat
75 jaar.
Ter gelegenheid hiervan wordt
op zaterdagavond 31 oktober in de
Pieterskerk een uitvoering gege
ven van Verdi's Requiem. De uit
voering staat onder leiding van de
dirigent Piet Kiel jr.
Als solisten treden op dit* jubile-
LEIDEN Eindelijk erken
ning voor het open grafische
atelier 'De Bange Duivel'.
Het Anjerfonds is zo bereid
willig geweest om de helft
van de kosten van een litho
pers (5000 gulden) op tafel te
leggen voor dit atelier dat
twaalf jaar ongesubsidiëerd
door het leven is gegaan. Voor
eigenaar, kunstenaar Pol de
Jong een steuntje in de rug.
De lithopers, speciaal bedoeld voor
het maken van zeefdrukken, ont-
voor deze voorstellingen. Daaraan
gaat een korte stoomcursus vooraf:
gedurende drie avonden krijgt
men les in voorlichtingskunde en
bewegingsleer. Iedereen is wel
kom. De enige 'diploma's' die door
de Culturele Raad Zuid-Holland
worden gevraagd: enthousiasme
en durf. En men moet over wat
vrije tijd beschikken.
Geïnteresseerden kunnen vóór
29 oktober a.s. contact opnemen
met: Culturele Raad Zuid-Holland.
070-624961, projekt Theater Over
dag.
behorende teksten. Op de meeste
cassettes stonden inderdaad drie
songs. De jury moest kiezen uit
ruim 850 composities. De tien bes
te werden dinsdagavond live ten
gehore gebracht en gelijk beoor
deeld.
De tweede plaats was voor Gerrit
Venema uit Den Haag ("Ugly old
town" en "Guess that's what I ca
me to do"). Het duo Willem Erne en
Leendert Huntelaar uit Utrecht
sleepten met hun compositie "Tv-
land" de derde prijs in de wacht.
Voorzitter van de jury was Boude-
wijn de Groot.
umconcert naar voren de sopraan
Bernadette Degelin, de mezzo-so
praan Jenny Veeninga, de tenor
Jan Derksen en de bas Henk Smit.
Voorts is er de medewerking van
leden van de Koninklijke Gemeng
de Zangvereniging 'Aalsmeer
Koor' alsmede van het Randstede
lijk Begeleidingsorkest. Het con
cert begint om 20.00 uur.
brak nog aan de collectie drukper
sen in het voormalige bakkershuis
aan de Rijndijkstraat. In de geriefe
lijke ruimten van de tot atelier om
getoverde bakkers werkplaats, die
zoveel mogelijk in authentieke
staat is gebleven, is het goed toe
ven. De lichtval is er gunstig en het
is er ook opvallend rustig. Pol de
Jong heeft er in de loop van de
twaalf jaar alles aan gedaan om er
zowel voor amateurs als professio
nals een goed uitgeruste werk
plaats van te maken. "Het meeste
heb ik zelf bij elkaar gesprokkeld
en het spreekt, dat ik ook alles zelf
onderhoud". Niet alleen persen en
materiaal zijn er voorhanden, ook
is er ter oriëntatie een uitgebreide
literatuur- en (kunst)boekencollec-
tie.
Hoewel De Jong over klandizie
nooit te klagen heeft gehad, meent
hij dat de tijd meer dan ooit rijp is
voor een dergelijke opzet. Wat kan
het open grafische atelier nu pre
cies betekenen voor (jonge) kun
stenaars?
De Jong: "Nu de BKR is wegge
vallen, dreigen veel afgestudeer
den aan kunstacademies in een
zwart gat te vallen. Waar moeten ze
werken? Waar moeten ze drukken?
Wel, hier kan worden gewerkt en
gedrukt. Het zou aardig zijn als er
voor die groep wat meer subsidie
beschikbaar kwam. Bijvoorbeeld
in de vorm van een geldelijke on
dersteuning voor een jaar of zoiets
dergelijks".
Voor een vast bedrag ("er wordt
geen winst gemaakt") kan er bij De
Jong een middag, een ochtend, of
een dag een Ders worden gehuurd.
Op dit moment maken zo'n 25 tot
30 kunstenaars uit de regio daar ge
bruik van. Op donderdag en vrij
dag is de 'maestro' zelf aanwezig
om die mensen die nog niet zoveel
verstand hebben van de edele
drukkunst terzijde te staan. Om in
zijn onderhoud te voorzien geeft
hij zelf al jarenlang les in grafische
technieken en tekenen. Materiaal,
zoals verf, papier, platen en zink is
tegen kostprijs verkrijgbaar.
Een ander voordeel van deze op
zet is volgens De Jong de samen
werking die in zo'n open atelier
ontstaat. "Door onze werkwijze ko
men kunstenaars veel eerder met
elkaar in contact en krijgen ze mis
schien ook meer belangstelling
voor eikaars werk". De Jong juicht
onlangs in Leiden opgezette Stich
ting Belangenbehartiging Kunste
naars dan ook toe. "Het moet uit
zijn met die eeuwige kruideniers-
Culturele vrijwilligers gezocht
Belg wint popcompositiefestival
Verdi's Requiem bij 'Con Amore'
