Iran zweert wraak
voor VS-aanvallen
VS zakken steeds dieper weg in Golf-moeras
Verzet Tamils houdt stand
Mariniers vernietigen drie platforms
Contra-balling keert
terug naar Nicaragua
Takeshita nieuwe
premier van Japan
DINSDAG 20 OKTOBER 1987
BUITENLAND
PAGINA 5
MANAGUA (IPS/RTR/UPI/AF-
P/AP) - Edgar Chamorro, voorma
lig leider van de Nicaraguaanse
verzetsorganisatie FDN, is na meer
dan acht jaar teruggekeerd in zijn
geboorteland Nicaragua. De voor
malige Contraleider was sinds de
val van dictator Anastasio Somoza
in 1979 balling in Miami, Verenigde
Staten.
Meer dan twee weken geleden
kreeg de ex-rebel officieel amnes
tie. De Sandinisten beloofden am
nestie aan alle verzetsstrijders die
de wapens zouden neerleggen.
Chamorro verliet in 1984 volledig
gedesillusioneerd de Contra's. "Ik
was misleid door hen die de Con
tra's hebben uitgevonden", zegt hij
met een verwijzing naar de Ameri-
WASHINGTON (GPD) - Iran heeft aangekondigd 'vernietigend' te zullen reageren op de cia "zii
Amerikaanse aanval op haar olieplatforms in de Perzische Golf. Volgens Iran zijn de hadden mij wijsgemaakt dat" de
Verenigde Staten nu verwikkeld in een 'totale oorlog'. Amerikaanse marine-schepen contra's een polit
verwoestten gisteren twee Iraanse platforms en mariniers bestormden een derde om 'ifJ;h1f„opl°ssing,.i
radar- en communicatie-apparatuur te vernietigen. De mariniers gingen aan boord nadat
de Iraanse bemanning het platform had verlaten.
De Amerikaanse minister Wein
berger (defensie) zei dat tot de aan
val was overgegaan bij wijze van
represaille voor de Iraanse raket-
aanval op een onder Amerikaanse
vlag varende Kuwaytse tanker, af
gelopen vrijdag. Weinberger zei
met de aanval op de platforms het
incident van vrijdag als gesloten te
beschouwen. Maar hij stelde
De aanval op de platforms vond
gistermiddag plaats. Vijf Ameri
kaanse oorlogsschepen waren bij
de aanval betrokken. Twintig mi
nuten voor de aanval werd gelan
ceerd, werden de naar schatting 20
tot 25 Iraniërs aan boord van het
platform gewaarschuwd.
Volgens de Amerikanen konden
de Iraniërs de platforms, die niet
schap Tass sprak in dit verband
van "gewapende agressie tegen
Iran".
politieke en democra-
Nicaragua
den bevorderen"
Tot 1984 was Chamorro in Miami
één van de leiders van de FDN (Ni
caraguaanse Democratische
Krachten), de grootste verzets
groep tegen het bewind in Nicara
gua. Drie jaar geleden werd hij uit
de leiding gezet omdat hij politiek
leider van de Contra's Adolfo Ca-
lero en de militaire commandant
Enrique Bermudez had beschul
digd van verduistering van door de
Verenigde Staten beschikbaar ge
steld geld. Chamorro had ook zijn
bezorgdheid geuit over vermeende
schendingen van de mensenrech
ten door de rebellen.
Chamorro bleef een criticus van
het Sandinistische bewind, maar
ageerde tegelijkertijd tegen de
Contra's en Amerikaanse steun
voor de rebellen. Hij haalde het
nieuws met zijn onthulling over
smeergeld dat hij van CIA zou heb
ben gekregen om Middenameri-
kaanse journalisten om te kopen.
De afgelopen twee jaar reisde hij
rond, hield toespraken en schreef
artikelen over de contra's, die hij
beschuldigde van corruptie en ter
reur. Zij zouden vluchtelingen
dwingen mee te vechten en Nicara-
guanen vermoorden die naar hun
opvatting sympathie voor het be
wind hadden.
De subcommissie criminaliteit
van het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden krijgt steeds meer
bewijzen dat de Nicaraguaanse
verzetsbeweging betrokken is bij
de internationale drugshandel.
Volgens de voorzitter Hughes van
de commissie heeft men tot een on
derzoek daarnaar besloten nadat
men op "zeer verontrustende infor
matie" was gestoten.
Minstens 600 Nicaraguanen zijn
dit weekeinde naar Costarica ge
vlucht. De door Middenamerikaan-
se vredesakkoorden mogelijk ge
maakte familieontmoetingen, wer-
Voormalig contraleider Edgar
Chamorro bij aankomst op het
vliegveld in Managua, Nicaragua.
(foto AFP)
den door de Nicaraguanen ge
bruikt om massaal de grens over te
rennen. De Sandinistische veilig
heidstroepen stonden machteloos.
Als reden voor de uittocht geven de
gevluchte Nicaraguanen de econo
mische malaise op, die zich uit in
voedselschaarste en een niet meer
bij te houden inflatie.
dere acties in het vooruitzicht als langer gebruikt werden bij olie-
Iran zou besluiten tot represailles produktie maar als radarpost en
over te gaan. basis voor helicopters dienst de-
In een verklaring liet president den, tijdig verlaten. Maar Iran zei
Reagan gisteren weten dat de VS gisteren dat onder de manschap
geen behoefte hebben aan een mi- pen slachtoffers zijn gevallen,
litaire confrontatie met Iran. Maar Zondagavond laat werd steeds
Iran dient geen illusies te hebben duidelijker dat de VS met geweld
over onze vastbeslotenheid om on- zouden reageren op de raketaanval
ze schepen te beschermen, aldus op de Kuwaytse tanker, de Sea Isle
Reagan. City. President Reagan voerde het
afgelopen weekeinde druk overleg
met zijn militaire topadviseurs, en
"17" 1n„ 1 1, riep zondagavond onverwacht
V ail aen nrOeK. Congresleiders bij zich.
Amerikaans ingrijpen na de ra
ket-aanval op de Sea Isle City was
te verwachten, omdat de Ameri
kaanse geloofwaardigheid in de
Golf op het spel zou hebben ge
staan als van geen enkele reactie
sprake was geweest. Maar de mees
te militaire experts namen tot gis
terochtend aan, dat de Amerikaan
se vloot in de Golf een militair doel
zou nemen. Met name de Sil-
kworm-raketbasis op het schierei
land Faw, van waaruit de Sea Isle
City ook beschoten werd, werd
vaak_als mogelijk aanvalsdoel ge
noemd.
mijnenjagers
varen door
LUXEMBURG (GPD) - De Ame
rikaanse vergeldingsaanval op
Iraanse olie-installaties in de Perzi
sche Golf is voor de regering in
Den Haag op dit moment geen re
den om de twee Nederlandse mij
nenjagers die naar de Golf op weg
zijn terug te roepen. Maar Den
Haag is wel in constant overleg met
België en Groot-Brittannië om te
kunnen reageren zodra de situatie
daar verder uit de hand loopt.
Dat zei minister van buitenland
se zaken Van den Broek gisteren in
Luxemburg. De Nederlandse rege
ring blijft bij haar standpunt dat de
mijnenjagers alleen zullen opere
ren 'waar de risico's aanvaardbaar
zijn', aldus de bewindsman. 'Het
moet een veilige operatie zijn'.
De Amerikanen hebben de Ne
derlandse regering gistermorgen
in alle vroegte, en volgens Van den
Broek 'tot in redelijke details' inge
licht over de op handen zijnde aan
val. Hetzelfde is gebeurd met de re
geringen van de andere landen die
oorlogsschepen in de Perzische
Golf hebben of die op weg hebben
daar naartoe.
Belgen mogelijk
in december
naar stembus
BRUSSEL (ANP) - Premier Mar
tens is niet van plan andere minis
ters op te nemen in een nieuw te
vormen overgangskabinet. Het is
zijn bedoeling met de huidige
rooms-iiberale coalitie een grond
wetswijziging voor te bereiden.
Martens ging eerder op de dag in
op het verzoek van koning Boude-
wijn om een nieuw kabinet te vor
men, nadat de regerende coalitie
voortijdig was gestruikeld'.
Martens sloot niet uit dat binnen
enkele weken overeenstemming
wordt bereikt over de grondwets
artikelen die voor wijziging vat
baar zijn. In dat geval kunnen er
eind dit jaar verkiezingen worden
gehouden. In politiek Brussel
wordt 13 december al genoemd als
verkiezingsdatum.
Buitenland kort
Dood in Sahara
De twee missionarissen die sinds
eind september in de Algerijnse
Sahara zoek waren zijn dood terug
gevonden op ongeveer 500 kilome
ter ten zuiden van de plaats Taman-
rasset. De lijken van de missiona
rissen, een Fransman en een Belg,
die met twee jonge Fransen op weg
waren naar Burkina Faso, werden
door reddingwerkers ontdekt op
slechts dertig kilometer afstand
van de plaats waar eerder de licha
men van hun metgezellen waren
gevonden. De vier mannen zijn
waarschijnlijk verrast door een
zandstorm en daardoor van de
hoofdweg geraakt.
VS-bases
De nieuwe gespreksronde in de
Spaans-Amerikaanse onderhande
lingen over de militaire bases van
de Verenigde Staten in Spanje die
gisteren zou beginnen, is voor on
bepaalde tijd uitgesteld. De beslis
sende ronde was al een keer van 21
september verschoven naar 19 ok
tober omdat de twee partijen hun
onderscheiden standpunten niet
nader tot elkaar hadden kunnen
brengen. De Spaanse minister van
buitenlandse zaken, Francisco Fer
nandez Ordonez, had zondag nog
maals gezegd dat Madrid blijft
vasthouden aan zijn eis dat de 72
Amerikaanse jachtbommenwer
pers van het type F-16 op de lucht
machtbasis Torrejón bij Madrid
zullen worden weggehaald. Ameri
ka verzet zich hiertegen omdat de
zuidelijke flank van de NAVO er
door verzwakt zou worden.
Dat uiteindelijk voor een betrek
kelijk klein en onbelangrijk doel
wit werd gekozen, bewijst dat de
Amerikaanse regering gekozen
heeft voor een beperkte actie, ten
einde al te grote escalatie in de
Golf te voorkomen.
In het Congres bestond gisteren
over het algemeen lof voor het in
grijpen in de Golf. De meeste par
lementariërs hielden het erop, dat
Iran om een actie heeft gevraagd,
en dat de Amerikaanse regering
met terughoudendheid heeft ge
reageerd.
De Sovjetunie veroordeelde gis
teren direct het Amerikaanse in
grijpen. Het Russische persagent-
vrienden binnen de partij
er bij hem op aandrongen daad
krachtiger te streven naar het pre
mierschap.
COLOMBO (AP) - De harde kern
van het Tamil verzet in Jaffna blijft
krachtig weerstand bieden tegen
het offensief van de Indische vre
desmacht. Zegslieden van het
Srilankaanse leger verklaarden
vandaag dat de vredesmacht nu
ook vanuit het noorden probeert
het Tamilbolwerk binnen te ko
men. De troepenmacht heeft voor
al zijn zinnen gezet op de acht
hoogste leiders van de Tamil Tij
gers (LTTE), de belangrijkste guer
rillabeweging, omdat dan de rug-
gegraat van het verzet naar wordt
gehoopt zal zijn gebroken.
De Tijgers houden nog altijd
stand in het op 10 oktober begon-
WALES - Ook in de afgelopen dagen is het noodweer geweest in sommige delen van Engeland en Wales. In de
buurt van de plaats Cardigan in Wales werd door het wassende water van de rivier Tywi een spoorbrug wegge
slagen vlak voordat een trein de brug zou passeren. De voorste van de twee wagons lange trein verdween onder
water, de tweede wagon bleef op de resten van de brug hangen. Vier personen worden vermist. (foto ap>
nen offensief. Een deel van de Tij
gers houdt zich bezig met kleine
gerichte aanvalsacties tegen Indi
sche militairen, terwijl andere Ta-
milrebellen zich hebben ingegra
ven ter verdediging tegen aanval
len. Gisteren slaagde de vredes
macht erin vanuit het oude Neder
landse fort aan de zuidelijke
kustrand op te rukken naar de bin
nenstad en daar de controle te krij
gen over het centrale busstation,
gemeentehuis en andere openbare
gebouwen.
Volgens politieke bestuurders in
Jaffna heeft het Indische beleg al
aan meer dan 700 burgers het leven
gekost. In een brief aan president
Jayewardene van Sri Lanka roe
pen de politieke bestuurders op
om het offensief te staken. Volgens
de Indische troepenmacht valt het
mee met het aantal slachtoffers on
der de burgerbevolking, omdat zo
veel mogelijk gericht wordt ge
schoten op Tamilbolwerken. Het
aantal slachtoffers is echter niet na
te gaan, omdat India geen journa
listen toelaat in het gebied. Twee
derde van de 150.000 inwoners van
Jaffna zijn voor de strijd gevlucht
of verblijven in schuilkelders.
Bij een aanslag op een bus met
Tamilstudenten gisteren in de
buurt van de stad Batticaloa in het
oosten zijn zeker dertig doden ge
vallen, heeft de politie bekend ge
maakt. De aanslag met een land
mijn was het werk van Tamil Tij
gers en was waarschijnlijk alleen
bedoeld voor het Indiase legerkon-
vooi dat de bus begeleidde.
Noboru Takeshita.
Vliegtuigje
Rust terug
HAMBURG - De Westduitse
sportvlieger Wilhelm Hollnagel
zwaait naar omstanders nadat
hij het eemnotorige sportvlieg
tuigje, waarmee de jeugdige
Westduitser Mathias Rust op 28
mei van dit jaar een spectacu
laire landing maakte op het Ro
de Plein in Moskou, in Ham
burg heeft teruggebracht. De
Cessna 172 arriveerde gister
middag op het Hamburgse
vliegveld Fuhlsbuttel. Het toe
stel, ruim voorzien van allerlei
reclame, werd begeleid door
drie helikopters. Hollnagel is
lid van de Hamburgse vlieg
club waartoe ook Rust behoor
de. Op 4 september werd de 19-
jarige Rust door een Russische
rechtbank veroordeeld tot vier
jaar werkkamp wegens illegale
schending van het luchtruim
van de Sovjetunie (foto ap»
TOKYO (AFP/Rtr/DPA) - De secre
taris-generaal van de regerende Li
beraal Democratische Partij in Ja
pan, Noboru Takeshita, volgt op 31
oktober Yasuhiro Nakasone op als
premier van Japan. Dit hebben re
geringsfunctionarissen gisteren
bekendgemaakt. De 69-jarige Na
kasone is dan vijf jaar premier ge
weest.
De voormalige minister van Fi
nanciën was één van de drie kandi
daten voor de post van voorzitter
van de regerende LDP. De opper
machtige positie van de LDP in het
Japanse parlement staat er garant
voor dat de voorzitter van deze par
tij ook premier wordt. Volgens par
tijfunctionarissen heeft Nakasone
ten gunste van Takeshita ingegre
pen toen de drie kandidaten er zelf
tijdens onderhandelingen niet uit
waren gekomen.
De 63-jarige Takeshita leidt de
grootste factie binnen de LDP.
Waarnemers gaven hem vooraf al
de meeste kans op de uiteindelijke
overwinning, maar merkten op dat
zijn steun de afgelopen weken aan
het afkalven was. „Takeshita heeft
aangetoond de beste greep te heb
ben op de politieke machinerie
binnen de partij. Zelfs toen het er
naar uit zag dat hij steun aan het
verliezen was bleek hij toch in
staat de winst te grijpen", aldus
een deskundige.
Het besluit van de LDP werd be
kendgemaakt na een bijeenkomst
van premier Nakasone met Takes
hita en de twee overige kandida
ten, minister van financiën Kiichi
Miyazawa en de voormalige minis
ter van buitenlandse zaken, Shin-
taro Abe. Na de vergadering ver
klaarden Abe en Miyazawa dat zij
met Takeshita zullen samenwer
ken. Beiden zullen hoge posities in
de nieuwe regering van Takeshita
krijgen, zo deelden regeringsfunc
tionarissen mee.
Takeshita verklaarde dat hij het
beleid van Nakasone in grote lij
nen zal voortzetten. Op een pers
conferentie zei hij dat hij zijn best
zal doen om de binnenlandse her
vormingen en het buitenlandse be
leid van Nakasone voort te zetten.
Hij wil zich inspannen om een op
lossing te vinden voor de handels
conflicten tussen Japan en de Ver
enigde Staten. Op binnenlands ge
bied wil hij maatregelen nemen om
de omhoog schietende grondprij
zen in te dammen. Ook belasting
hervorming heeft zijn aandacht.
De toekomstige premier van Ja
pan is al 30 jaar actief in de poli
tiek. Hij staat bekend om zijn stre
ven naar overeenstemming, het
zoeken naar een compromis. Hij is
een uiterst behoedzaam politicus,
zo behoedzaam dat hem ook wel
besluiteloosheid en vrees wordt
verweten. „Ik kan geen ondoor
dachte actie ondernemen" zo ver
klaarde hij bij vele gelegenheden
T axichauffeur
identificeert
Barschel niet
BONN (GPD) - De Zwitserse poli
tie heeft gisteren de taxichauffeur
gehoord die de gestorven ex-minis-
ter-president van Schleswig-Hol-
stein Barschel zaterdag zou heb
ben vervoerd naar een ontmoeting
met de mysterieuze informant
'RoloffHet verhoor heeft weinig
opgeleverd, omdat de man Bar
schel niet definitief kon identifice
ren.
De chauffeur was opgespoord
door het Westduitse weekblad
Quick. Barschel schrijft in zijn ach
tergelaten notities dat hij de chauf
feur enkele malen rond het vlieg
veld had laten rijden om eventuele
achtervolgers af te schudden. Na
dat de politie al had meegedeeld
dat dit onmogelijk was, zei de
chauffeur dat hij een man die op
Barschel leek, van het vliegveld
naar het hotel Beau-Rivage had ge
bracht. Twee uur later zou hij de
zelfde man weer op het vliegveld
hebben getroffen, waarna hij hem
naar het Hilton- Hotel reed.
Onderzoeksrechter Naudin heeft
inmiddels bepaald dat de politie
geen mededelingen meer mag
doen in de zaak-Barschel om te
voorkomen dat het onderzoek ver
der wordt bemoeilijkt door specu
laties en geruchten.
WASHINGTON - Heel geleidelijk,
stukje bij beetje, komt Amerika
steeds dieper vast te zitten in het
moeras van de Golfoorlog. De ver
nietiging van twee Iraanse olieplat
forms en de bestorming van een
derde lijken daarbij niet meer dan
een tussenfase te zijn. De angst die
gisteren bij veel Amerikanen voel
baar was, is dat de aanvallen op de
platforms uiteindelijk zullen lei
den tot een directe confrontatie
met Iran.
door
Henk Dam
Pessimisten zeiden al begin juni
dat het ooit zo ver zou komen. De
Amerikaanse president Reagan
maakte toen in een tv-rede bekend
dat de VS elf Kuwaytse tankers on
der de Amerikaanse vlag zouden
brengen, en die tankers militair-
zouden beschermen.
De bedoeling daarvan is, zei Rea
gan destijds, in de eerste plaats een
verzekering dat de voor het Westen
vitale oliestroom uit de Perzische
Golf kan blijven doorgaan. Boven
dien, aldus de president, zullen de
Sovjets hun invloed in de regio uit
breiden als wij niets doen.
De bescherming was duidelijk
gericht tegen eventuele Iraanse
agressie. En dat was eigenlijk nog
al merkwaardig, omdat het Iraq
was geweest, dat in 1984 begon met
het aanvallen van olietankers in de
Golf in een poging Iran econo
misch te wurgen. En het was Iraq
dat sindsdien bijna 70 procent van
alle aanvallen op tankers had uit
gevoerd.
In de beginfase van de Ameri
kaanse betrokkenheid in de Golf
bleef het onduidelijk wat de rege-
ring-Reagan nu eigenlijk wilde.
Ging het primair om de Sovjets?
Om Iraanse agressie? De Golfoor
log tussen Iran en Iraq? Speelden
wraakgevoelens misschien een rol
letje?
Wat betreft dat laatste: niemand
in de VS is de vernedering verge
ten van de langdurige bezetting
van de Amerikaanse ambassade in
Teheran. Niemand is ook het ver
genoegde gegnuif vanuit Iran ver
geten, toen eind vorig jaar de Iran-
Contra's-affaire losbarstte.
Het Congres was door al deze al
dan niet meespelende overwegin
gen achter de Amerikaanse aanwe
zigheid in de Golf zo verward en
tegelijk verontrust dat
keer op keer werd gevraagd
met dat Congres te praten. Maar
dat weigerde hij.
Hij weigerde ook het Congres te
raadplegen, toen zich de eerste in
cidenten voordeden. Al bij het al
lereerste konvooi ging het fout.
Een van de Kuwaytse tankers, de
De Iraanse VN-ambassadeur
Khorassani gisteren: 'VS komen in
Vietnam-situatie terecht', (foto afp>
Gas Prince, liep op een - vrijwel ze
ker - Iraanse mijn, en raakte door
de explosie beschadigd.
Ineens realiseerde het Ameri
kaanse militaire top-commando
zich, dat met mijnen geen rekening
was gehouden. IJlings werden he
licopters en oude schepen aange
voerd om die lacune op te vullen.
Dat die halve paniekmaatregel
nodig was, bewijst al dat de Ameri
kaanse regering er niet van was uit
gegaan, dat het in de Golf tot wa
pengekletter zou komen. Het laten
zien van de Amerikaanse superieu
re militaire macht is genoeg om
Iran tot voorzichtigheid te manen,
zo was de berekening.
Dat pakte anders uit. Iran liet het
in de zomer al een paar keer op bij-
na-confrontaties aankomen. In
september was het echt raak, toen
Amerikaanse helicopters het
Iraanse schip Iran Ajr betrapten op
het leggen van mijnen.
Het schip werd kreupel gescho
ten, en er vielen aan Iraanse kant
doden en gewonden. In de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties zwoer de Iraanse presi
dent Khomeini in niet dubbel uit te
leggen bewoordingen wraak.
Lesje
Ook daarover maakten de mees
te Amerikanen - een aantal Demo
cratische Congresleden uitgezon
derd - zich niet al te veel zorgen.
Weer was de leidende gedachte dat
Iran nu z'n lesje wel geleerd had,
en dat het land zich wel twee keer
zou bedenken alvorens de VS op
nieuw uit te dagen.
Dat was opnieuw een misreke
ning. Op 8 oktober was er weder
om sprake van een confrontatie in
de Golf. Deze keer werden Iraanse
boten beschoten die zelf als eerste
het vuur hadden geopend op
zwaarbewapende Amerikaanse he
licopters. Ook deze actie kostte aan
Iraanse kant doden, en opnieuw
werd in Iran bloedig wraak gezwo
ren en maakte men zich in Was
hington niet al te veel zorgen.
Het beeld veranderde vorige
week echter dramatisch. Er waren
kleine plaagstootjes - vanaf het
olieplatform Rostam werd op
Amerikaanse helicopters gescho
ten, en een Amerikaanse weliswaar
onder Liberiaanse vlag varende -
tanker werd door een Iraanse raket
geraakt - maar vrijdag was er een
echt belangrijk incident.
Toen werd een van de onder
Amerikaanse vlag varende Ku
waytse tankers, de Sea Isle City,
door een Iraanse Silkworm-raket
geraakt. Het was een van de tan
kers waarom destijds in juni alles
begonnen was, en dus stond het
Amerikaanse prestige op het spel.
Na een weekeinde van overleg
met de top van het Pentagon en
Congresleiders gingen de Ameri
kanen gisteren over tot actie, en
werden twee Iraanse platforms aan
stukken geschoten en een derde
door Amerikaanse mariniers be
stormd.
Alles wijst er op, dat de Ameri
kaanse regering ook deze keer
hoopt, dat Iran dan nu toch zo ge
weldig schrikt dat het van verdere
gewelddadigeheden afziet. Maar
de korte geschiedenis van de Ame
rikaanse militaire aanwezigheid in
de Golf heeft tot dusver anders ge
leerd.
Voor een land waar het marte
laarschap zo hoog in aanzien staat,
is de confrontatie met een sterkere
vijand zelfs een bijna wenselijke si
tuatie. In dat opzicht lijkt Iran een
beetje op Noord-Vietnam. Ook
daar wisten de leiders Amerikaan
se militaire acties tot hun voordeel
aan te wenden. Het beeld van een
zwak land dat door een sterke mo
gendheid wordt vervolgd, werd
door hen gebruikt om straffe een
heid onder de eigen bevolking te
creëren. Het was die eenheid die
uiteindelijk de reus door de knieën
deed gaan...
