TfflfPEL
J V
NICO SCHEEPMAKER
Onder het toeziend oog van een
groot schilderij vol naakten voer
de een veertigtal kunstminnaars
woensdagochtend, broodjes kaas
en krentenbollen etend en een
glaasje wijn of karnemelk drin
kend, in het Frans Halsmuseum
in Haarlem een gecensureerde
versie op van Manets beroemde
schilderij 'Dejeuner sur l'herbe'.
Om die naakten ging het niet.
Het ging om de schuttersstukken
van Frans Hals in dezelfde zaal,
en die schutters zijn juist overda
dig gekleed. Op hun zondags. En
nu zondagser dan ooit, omdat zij
grondig (maar niet totaal) geres
taureerd zijn, onder leiding van
Anne van Grevenstein, die ont
kende dat zij tijdens de restaura
tie geschrokken alle micro-Goya-
signatuurtjes had weggepoetst.
De kans dat die Goya-signatuur-
tjes op de schuttersstukken ge
vonden konden worden (als zij
überhaupt al op welk schilderij
dan ook gevonden zijn, zoals een
Canadese kunstexpert beweert
was trouwens nihil, want er zijn
weinig grote doeken zo goed ge
documenteerd als de schutters
stukken, die nooit uit Haarlem
verdwenen zijn. Met sommige
schuttersstukken zijn overigens
wel andere, ingrijpende dingen
gebeurd, zij het niet met die vijf
van Frans Hals. Mevrouw Koos
Levy vertelde me dat in mei 1988
als het Frans Hals Museum zijn
75-jarig bestaan viert op een ten
toonstelling van schuttersstuk
ken ook een doek te zien zal zijn
waar enkele schutters in 1618,
toen prins Maurits 'de wet verzet
te' in de strijd tussen de remon
stranten en de contraremon
stranten, van weggeschilderd
zijn. Haarlem kreeg toen een an
der stadsbestuur, de schutters
moesten hun loyaliteit aan dat
nieuwe bestuur betuigen, en wie
dat weigerde werd uit het schut
tersstuk weggeretoucheerd en
vervangen door zijn opvolger.
Later werd dit weer ongedaan
gemaakt en werd de oorspronke
lijke schutter in het schilderij te
ruggeschilderd.
Prachtignietwaar? Ruim
driehonderd jaar voordat in de
Sovjetunie Trotski werd wegge
retoucheerd van foto's waarop
hij samen met Lenin te zien was,
gebeurde dit dus ook al in Haar
lem zelf! Maar goed, dat geldt
dus niet voor de nu gerestaureer
de schuttersstukken die vanaf he
den te bezichtigen zijn. Ik heb
aan Anne van Grevenstein ge
vraagd, welk onderdeel op een
van de doeken haar het meeste
zorg had gebaard. Zij voerde mij
mee naar 'Vergadering van offi
cieren en onderofficieren van de
Cluveniersdoelen te Haarlem',
dat Frans Hals in 1633 schilder
de. De zittende figuur links met
stok heeft een rapier omgegord.
Het gevest was eerder, in 1923,
gerestaureerd door dr. ir. A.M. de
Wild. De eerste versie van haar
restauratie, vertelde Anne van
Grevenstein, was een herhaling
van de oplossing van De Wild. Bij
verwijdering van grote retouches
is het verstandig je eigen fantasie
te beteugelen en de voorafgaande
oplossing te herhalen, want mis
skien heeft de vorige restaurator
het schilderij gezien voordat de
beschadiging optrad. In dit ge
val was dit overigens niet zo,
want het was bekend dat de be
schadiging aan het gevest al in
de 19de eeuw had plaatsgevon
den. Achteraf bleek de herhaling
van De Wilds oplossing niet zo'n
goed idee. De Wild had een rond
lopende band van het gevest van
de knop laten overgaan op (ik zeg
het maar zoals het mij te binnen
schiet) het dwarsbalkje van het
rapier, maar een toevallig voor
bij komende wapenexpert, de
heer J.P. Puype van het Scheep
vaartmuseum, die om een andere
reden in het Frans Hals Museum
was, zag deze 'herhaling van zet
ten' en maakte Anne van Greven
stein er opmerkzaam op dat die
rondlopende band nog met een te-
genronding onder dat dwars
balkje doorliep,- al zal hij daar
bij technischer termen hebben ge
bruikt. Een kopie die Wybrand
Hendricks in de 19de eeuw, voor
de grote beschadigingen, van dit
schuttersstuk had gemaakt, toon
de het gevest in zijn ware ge
daante. Toen heeft Anne van Gre
venstein deze nieuwe versie van
het gevest op het doek aange
bracht, dus wie nu gaat kijken
krijgt iets te zien dat hij nog nooit
gezien heeft, namelijk het gevest
in zijn waarlijk juiste vorm.
Voor de foutieve restauratie van
De Wild in 1923 zal immers dit
deel van het doek vermoedelijk al
decennia lang beschadigd zijn
geweest, zodat wij nu de eerste
nog levende Nederlanders zijn
die het kunnen zien zoals Frans
Hals het in de 11de eeuw schilder
de!
Dat is toch mooi? Zo'n sprong
in de tijd, over meer dan drie eeu
wen heen? Toegegeven, het gaat
om een detail, maar als je dat er
uit knipte en inlijstte zou je er
toch nog een mooie prijs voor
kunnen maken bij Sotheby! U
moet maar eens gaan kijken. Met
foto's van details voor en na de
ingreep wordt de 'Werdegang'
van de restauratie voor de bezoe
ker duidelijk gemaakt. Ook van
het gevest. Geschilderd door
Frans Hals, met de hand van An
ne van Grevenstein. Of omge
keerd: geschilderd door Anne
van Grevenstein, met het oog van
Frans Hals!
Horizontaal: 1 afgebroken deel
van iets; 4 meubelstuk; 8 man
netjesschaap; 9 kattekruid; 10
rund; 11 niet streng; 12 voegwoord;
13 gymnastiektoestel; 14 weg met
bomen; 18 hoewel; 19 water doorla
tende; 21 muzieknoot; 23 braaklig
gende akker; 25 soort afsluiting; 27
dreumes; 28 kunstmatige water
weg; 30 persoonlijk vnw.; 31
schertsende bijnaam; 32 alvorens;
33 uitschot van fruit; 34 onbe
heerst.
Verticaal: 1 stof; 2 geslacht van
mensen; 3 vborzetsel; 4 wending; 5
vrucht; 6 produkt v.h. varken; 7
ogenblik; 9 windrichting (afk.); 11
vlug; 12 oude lengtemaat; 15 laatst
leden (afk.); 16 gelofte; 17 kruide
rij; 20 spiraalvormige haarlok; 21
lidwoord; 22 legerafdeling; 24 per
soonlijk vnw.; 25 zeker bevel; 26
beendergestel dat de mondholte
omsluit; 28 ooghalte; 29 verbran
dingsrest; 30 bron; 32 kippepro-
dukt.
Oplossing 15/10
Horizontaal: 1 apartje; 3 mozetta;
5 torenka; 7 leguaan; 8 kandeel; 9
routine.
Verticaal: 1 aquarel; 2 enteren; 3
modegek; 4 aandeel; 5 trainer; 6 ac
trice.
HET IDEALE KOOKBOEK
Er verschijnen niet zoveel kookboeken die met gejuich begroet wor
den. Maar zo af en toe mag de vlag dan toch echt uit. 'De kunst van het ko
ken' is een kookboek dat oorspronkelijk onder de titel 'Mastering the Art
of the French Cooking' speciaal voor de Amerikaanse markt geschreven
werd.
Uitgeverij Kosmos kreeg de rechten van het boek in handen. Deze liet
het gelukkig niet klakkeloos vertalen maar componeerde van de twee de
len een enkel boek, waarin tal van voetnoten zodat de typisch Amerikaan
se termen en situaties om worden gezet in begrippen voor de Nederlandse
keuken.
'De kunst van het koken' is door de - bijna overdreven - duidelijke be
schrijving van de recepten zeer gemakkelijk te volgen. Niet alleen de
kooktechnieken worden omstandig uitgelegd, ook de produktinformatie
is uiterst helder. Een ideaal basiskookboek voor iedere beginnende lief
hebber. Tekeningen verduidelijken snij- of garneertechnieken.
Recepten worden gevolgd door een aantal varianten die er op mogelijk
zijn. Naast traditionele kooktechnieken uit de Franse keuken wordt er
ook ingegaan op de moderne technieken. Het enige kritiekpuntje zou de
kwaliteit van het papier kunnen zijn. Bij gebruik in de keuken vraagt een
kookboek toch een redelijk vetbestendige papiersoort.
'De kunst van het koken' wordt uitgegeven door Kosmos en kost
f62,50. (GPD)
-0 zonnig mist 19 temperaturen nn luchtdruk m minibaren
opklaringen hagel -w-w warmte'rant H hog^-drukgebied
jg» bewolkng «co» sneeuw t-t- kou-front L lage-dn>get*ed
O regen onweer windrchting verpiaatsmgsnehtng
Minder wind
en lagere
temperaturen
De depressie, die vanochtend
storm veroorzaakte trekt naar
het noorden weg en wordt zater
dag boven het zeegebied bij
noord-Noorwegen verwacht.
Met stormachtige zuidenwinden
werd vanochtend vroeg voor de
tijd van het jaar extreem zachte
lucht naar ons land geblazen.
Rond 6 uur werd toen op enke
le plaatsen een temperatuur van
even boven de 20 graden geregi
streerd. Zuidwestenwinden voe
ren het komende etmaal echter
weer lucht met normale tempe
raturen aan. Na een nacht met
minima van rond 9 graden,
wordt het op zaterdagmiddag
een graad of 15.
De wind zwakt flink af, alleen
aan zee wordt af en toe nog t
krachtige wind, 6 bft, verwacht.
Zondag wordt bij een matige of
vrij krachtige zuidenwind droog
weer verwacht met af en toe zon.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, medege
deeld door het KNMI, geldig
voor zaterdag en zondag:
Zuid-Scandinavië: Zaterdag
vooral langs de zuid- en west
kusten nog enkele buien; overi
gens opklaringen. Middagtem-
peratuur 10 tot 13 graden.
Britse eilanden: Zaterdag op
klaringen, zondag vooral in het
westen en zuidwesten regen en
veel wind. Middagtemperatuur
van 11 graden in het noorden tot
15 graden in het zuiden.
Denemarken: Veranderlijk
bewolkt. Voornamelijk op zater
dag enkele buien, vooral in het
westen. Middagtemperatuur
rond 11 graden.
Benelux, noordwest-Duits-
land: Voornamelijk op zaterdag
een enkele bui, vooral op zondag
ook zon. Middagtemperatuur
rond 14 graden.
Midden- en zuid-Duitsland,
noordoost-Frankrijk: Geleide
lijk meer opklaringen. Vooral op
zondag zonnig. Middagtempera
tuur 14 tot 17 graden.
Noordwest-Frankrijk: half
tot zwaar bewolkt. Af en toe i
gen. Middagtemperatuur rond 15
graden.
MiAden- en zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig. Meer naar het wes
ten ook bewolking. Middagtem
peratuur 16 tot 22 graden.
Alpengebied: Zaterdag in het
zuidoostelijk deel wegtrekkende
bewolking met af en toe regen;
overigens vrij zonnig. Middag
temperatuur in de dalen 12 tot 17
graden. Nul gradengrens op 2500
a 3000 meter hoogte.
In de Povlakte tot 20 a 25 gra
den elders.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 1, 2. 3. 4 en STUDIO
(124130/133210): 'The untouchables',
16 jr.
'Een maand later', dag. 19.00 en 21.15
uur, al.
al.
'Who's that girl', al.
'Bambi'. dag. 14.30 uur, al.
TRIANON (123875): 'Working girls',
dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. 18 jr.
REX (125414): 'Erotic nigths', dag
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'Princess Seka',
vr. enza. 23.30 uur, 18 jr.
KIJKHUIS (142895): 'The Berlin Af
fair', do. t/m zo. 20.00 en 22.15 uur.
'La mitad del cieo', do', t/m woe. 19.30
'Round midnight', do. t/m woe. 21.45
'Amarcord', ma. 20.00 en 22.15 uur.
'Platoon', di. 20.00 en 22.15 uur.
'The holy mountain', woe. 20.00 en
EURO 1,2,3,4: 'Een maand later', do.
en vr. 18.45 en 21.30 uur, za., t/m woe.
13.45,18.45 en 21.30 uur, zo. ook 16.15
'Robocop', do. en vr. 18.30 en 21.00
uur, za. t/m woe. 13.30, 18.30 en 21.00
uur, zo. ook 16.00 uur, al.
'Beverly Hills Cop II', do. en vr. 18.30
en 21.15 uur, za. t/m woe.13.30/ 18.30
en 21.15 uur, zo. ook 16.00 uur, al.
Kindervoorstelling: 'Bambi', za. t/m
woe 14.00 uur, zo. ook 16.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: 'Beverly Hills Cop
II', za. 24.00 uur, 18 jr.
'Sulka daugther', za. 24.00 uur, 18 jr.
'Ik ga vreemd', za. 24.00 uur, 18 jr.
'Robocop', za. 24.00 uur, 18 jr.
Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: 'The living daylights',
dag 19.00 uur, vr! t/m woe. ook 15.45
uur, 12 jr.
'Children of a lesser God', dag. 21.15
i de to-
Katwijk
(voor reserveringen 01718- 74075)
City 1: 'Predator, dag. 14.45 en 19.00
City 2: 'The living daylights', dag.
21.15 uur.
City 2: 'Maximum overdrive', do., vr.
en zo. 14.45,19.00 en 21.15 uur, za. ma.,
di. en woe. 19.00 en 21.15 uur.
Kindervoorstelling: 'Pietje Kort-
di.
14.45 l
Noordwijk
(voor reserveringen 01719-12800)
Lido: 'Tough Guys', za., zo. en ma.
19.00 uur. 'Lethal Weapon', zo. en ma.
21.15 uur. 'Annie', za., di. en wo. 15.00
®u& incite;
16 oktober 1987
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Gisteravond miste eene juf
frouw te 's-Hage, die in de twee-
guldens-bazar in de Vlaming
straat vertoefde, hare portemon-
naie met eenig geld. De verden
king viel op eene andere juf
frouw, die zich ook in dit maga
zijn bevond en die, toen een poli-
tie-agent haar uitnoodigde hem
naar het bureel te volgen, het ver
miste voorwerp uit den zak haal
de, zeggende dat te hebbeii gevon
den. Vooraf echter deed zij alsof
zij van niets wist. Voor alle zeker
heid is zij voorlopig in arrest ge
houden. Zij had meer portemon-
naies bij zich. Het is nader nog
gebleken dat zij nog een aantal
portemonnaies, langs denzelfden
weg verkregen, heeft wegge
schonken, welker eigenaars nu
worden opgespoord.
- Door de havenpolitie te Ham
burg werd in de Maagdeburgha-
ven opgevischt eeneflesch, inhou
dende een stuk papier, waarop
het volgende in de Duitsche taal
stond geschreven: „Plymouth, 23
Juni 1887. Schip Mathilde, stuur
man Klaassen, verkeert in groo-
ten nood. Bezaansmast over
boord. De kajuit werd door eene
stortzee weggeslagen. Kroger,
kapitein."
- De winter heeft zijne komst in
Engeland aangekondigd. Gister
nacht viel de eerste sneeuw, en uit
alle deelen van het land komen
berichten van sneeuwstormen. In
Noord-W ales werd het verkeer
zelfs gestremd. De thermometer
daalde op sommige plaatsen on
der 't vriespunt. Volgens een par
ticulier telegram heeft dien dag
eveneens te Kroonstad een
sneeuwstorm gewoed. Het heeft
ook te Delft hard gesneeuwd. Ze-
^ker is daar iets naar overge
waaid.
- Aan het Charing-Cros-station
van den onderaardschen spoor
weg te Londen schoot een jongen
van 18 jaar, Home, met eene re
volver op zijn meisje en daarop
schoot hij zichzelf dood. Het meis
je is niet gevaarlijk gewond.
- Bij de oefeningen der troepen
te Bern, schoot een soldaat een
ander dood; een derde werd ge
wond. Het blijkt dat dit opzette
lijk geschiedde. De moordenaar
is gearresteerd.
Vijftig jaar geleden:
- De raamwedstrijd, uitge
schreven door het kleedingmaga-
zijn „De Faam", is een groot suc
ces geworden. Er werden niet
minder dan 6500 formulieren in
geleverd, waarvan slechts 25 de
juiste bedragen vermeldden. De
tien prijswinnaars zijn door het
lot aangewezen.
LEIDSCH m DAGBLAD - ALPHENS DAGBLAD-
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19. 2405 CG
Alphen a/d Rijn, 01720-93961
NABEZORGING
vrij18.00-19.30 uur
zaterdag13.00-14.00 uur
POSTADRESSEN
Postbus 54. 2300 AB Leiden.
Postbus 83, 2400 AB Alphen a
TELEFAX
en 071-143480
Alphen 01720-73933
ABONNEESERVICE
ADVERTENTIES
(behalve Sleuteltjes) ma
SLEUTELTJES
n 6.00-19.30 uur 071-143545.
REDACTIE
Hoofdredacteur:
drs. J.W.E. Metselaar. 071-220636.
Adj. hoofdredacteur:
Houtman. 01729-9383.
Stad: H.G van der Post, 071-893252
Regio Leiden M de Graaft, 071-414797
Duin- en bollenstreek:
H I J. Veldhuizen, 01720-43360
Alphen: J.P.A. Preenen. 071-893819.
23 25
250.00
137.90
200.00
262.40
ABONNEMENTEN
per maand, aan huis bezorgd
per post (binnenland)33.65
(maandabonnement alleen mogelijk
met automatische betaling)
per kwartaal, aan huis bezorgd j
per post (binnenland)
por post (buitonland)
per half |aar. aan huis bezorgd
per post (binnenland)
per jaar. aan huis bezorgd
per post (binnenland) deo.yu
losse nummers (alle dagen) 1.20
Prijzen incl. 6% b.t.w.
Abonnementsgelden dienen bij vooruitbeta
ling te worden voldaan. Restitutie is niet mo
gelijk.
Abonnementen kunnen op elke gewenste
dag ingaan. Indien één maand voor hel ver
strijken van de abonnementsperiode geen
opzegging is ontvangen, wordt het abonne
ment automatisch verlengd.
Betaling van abonnementen op giro 3203571
Damiate Holding BV ti
Gemiddelde oplage per dag 50.200 e
KABELKRANT
Redactie 071-144941
Advertenties 071-121942 of 071-144941
Ongevallendienst
Elke dag Academisch Ziekenhuis
behalve van dinsdag 1300 tot
woensdag 13.00 uur (Diaconesse-
huis) en van vrijdag 13.00 tot zater
dag 13.00 uur (Elisabeth Zieken
huis)
Bezoekuren
Diaconessenhuis (tel. 071-178178):
dagelijks 16.00-17.00 uur en 18.30-
19 30 uur. Afdeling intensieve zorg:
10 30-11 00 uur en 19.00-19.30 uur en
na overleg
Kinderafdeling. 10.30-19.00 uur en
Jongerenafdeling. 16.00-17.00 uur
en 18 30-19 30 uur
St Elisabeth Ziekenhuis (tel 071
899250): volwassenen 14.00-1445
uur en 18 30 19.30 uur Klasse afd
11.15-12.00 uur. 14.00-14 45 uur
18.30-19 30 uur
Kraamafdeling, gynaecologie
15.00-15.45 uur en 18.30-19.30 uur.
alleen voor vaders bovendien van
19.30-21.00 uur
Afdeling
CCU( hartbewaking)
14.00-1
Intensi
uur en 19 00-19 30 l
Sportblessures maandag 19.30-
Academisch ziekenhuis: (tel 071-
269111). alle patiënten (behalve kin
deren) 14 15-15.00 uur en 18 30-
19.30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde: 18.00-19.00 uur
Prematurenafdeling in overleg
doorlopend beZoek mogelijk
Ernstige patiënten: wanneer doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kun-
strekt
Kinderafdelingen voor ouders van
opgenomen kinderen is er een rui
me bezoek mogelijkheid in overleg
met de hoofdverpleegkundige
Voor andere bezoekers gelden de
volgende tijden Keel-, neus- en ocr-
Kinderkhmek: zalen voor peuters,
kleuters en grote kinderen. 15 15-
17 00 uur. babyzaal en boxenafde
ling volgens afspraak met de
hoofdverpleegkundige
Rijnoórd (tel 01720-92244): 14.30-
15.15 uur en 18.30-19.00 uur. Extra
voor bezoek hartbewaking: 11.00-
11.30 uur.
Extra bezoek vaders op kraamafde-
hng: 19 30-20.30 uur.
Kinderafdeling: 14.30-15.30 uur, al
leen voor ouders 14.30-18.30 uur
DE REGERING STREEFT
NAAR EEN GEVARIEERD
CULTUREEL AANBOD VOOR
ONZE BEJAARDENHUIZEN
BENT U ER
TOT NU TOE
TEVREDEN
ER ZIJN VEEL TE VEEL
VIDEOCLIPS OP SKY CHANNEL
