België, eldorado van de illegale wapenhandel
'Heijn maakt het vermoedelijk redelijk'
Ceausescu wil economische
hervormingen in Roemenië
WOENSDAG 7 OKTOBER 1987
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
PAGINA 9
den
BRUSSEL - Belgie is de laatste
jaren een waar eldorado gewor-
A'ie op een illegale
r wapens van de ene leve-
i de andere klant wilde
leveren. En dat alles onder de
ogen van de Belgische autoritei
ten, die niets deden. Omdat zij
niet wilden of gewoon van niets
wisten.
door
Hans de Bruijn
De Belgische betrokkenheid
bij de illegale wapenhandel
kwam begin dit jaar aan het licht
toen bleek dat Brussel de draai
schijf was geweest voor de 'Iran-
gate'-affaire. Via de luchthaven
Zaventem bleken de wapens
naar Iran te zijn vervoerd, die
Reagan in ruil voor de vrijlating
van gijzelaars had beloofd. Al
gauw bleek dat geen geisoleerd
geval.
De ene onthulling volgde de
andere op. Via Zaventem, het
vliegveld van Oostende en de ha
vens van Antwerpen en Zee-
brugge zijn in de voorbije jaren
tientallen keren wapens gele
verd aan Iran, Libië, Zuidafrika
en allerlei andere landen waar
voor wapenembargo's gelden.
En de Belgische douane gedroeg
zich als de drie aapjes: we zien
niets, we horen niets en we zeg
gen niets. Er werd gesjoemeld
met vrachtdocumenten voor
schepen en vliegtuigen zonder
dat het de douaniers opviel, con
trole op ladingen was er nauwe
lijks.
De illegale wapenhandelaars
konden hun gang gaan. Ook de
verantwoordelijke ministeries,
zoals buitenlandse zaken, defen
sie. economische zaken en finan
ciën verklaarden van niets te we
ten. Minister van buitenlandse
zaken Leo Tindemans beweerde
doodleuk dat aan Iran slechts
'twee jachtgeweren' waren gele
verd. Naar later bleek heeft Iran
via België - zij het illegaal - voor
tientallen miljoenen aan wapens
en munitie gekregen.
Landbouwwerktuigen
Veelal werden die vervoerd in
kisten, waarin volgens de laad
brieven landbouwwerktuigen of
machineonderdelen zaten. De
bestemming die zo'n vrachtbrief
aangaf werd zelden bereikt.
Meestal verlegde de kapitein van
een uit Antwerpen of Oostende
met bestemming Joegoslavië of
Kenya vertrokken schip, meteen
de koers richting Perzische Golf.
Na de Irangate-onthullingen
werd in het Belgische parlement
een speciale enquete-commissie
in het leven geroepen die de ille
gale wapenhandel zou doorlich
ten. Maandenlang zijn verhoren
gehouden, waarbij de parlemen
tariërs van de ene verbazing in de
andere vielen. Volgende week
komt daar een einde aan en gaat
de commissie haar eindrapport
opstellen.
De conclusie daarvan ligt voor
de hand: het heeft in Belgie vol
ledig ontbroken aan een effectie
ve controle op de handel in wa
pens. En dat terwijl België toch
een prominent wapenleveran
cier is. De pistolen en geweren
Via België is, illegaal, voor tientallen miljoenen
nitie geleverd aan Iran.
van FN worden over de hele we
reld gebruikt, door reguliere le
gers net zo goed als door guerilla-
bewegingen of terroristen.
Hoe die daar aan komen? Een
i wapens e
voorbeeldje, dat een rechercheur
van de Bijzondere Opsporings
Brigade van de rijkswacht vorige
week gaf: vuurwapens van FN
werden met de diplomatieke ba
gage van onder meer de ambas
sades van Zaire en Congo Brazz
aville het land uitgesmokkeld.
Terroristen
De wapens hebben Zaïre of
Congo nooit bereikt. Maar wel
werden er aangetroffen in een
appartement in Parijs, dat werd
gebruikt door Franse terroristen.
Ook bij terroristen in de Bonds
republiek werden wapens uit die
partijen aangetroffen. En het
gaat daarbij niet om een handje
vol, maar om honderden pistolen
en automatische wapens.
De ambassades van de betrok
ken landen helpen dus de illega
le wapenhandel, maar de douane
kan er niets tegen doen. De baas
van de douane-opsporingsdienst
gaf voor de onderzoekscommis
sie onomwonden toe dat er op
vliegtuigen of schepen in Za
ventem, Oostende, Zeebriugge
of Antwerpen nauwelijks enige
controle wordt uitgeoefend.
Af en toe houdt men een steek
proef. 'Te weinig personeel', is
het geheide verweer. Bovendien
lijken de papieren in orde, en dan
heeft de douane maar bitter wei
nig bevoegdheden om een lading
toch te inspecteren. En eenmaal
de haven uit heeft de douane
niets meer te vertellen.
Op de ministeries die de wa
penuitvoervergunningen moe
ten afgeven weet men ook van
niets. Een topambtenaar van het
ministerie van buitenlandse za
ken verklaarde onlangs dat Bel
gië in 1985 slechts 'jachtgeweren'
aan Paraguay had geleverd, ter
wijl commissieleden de verbou
wereerde ambtenaar een offi
cieel papier konden tonen waar
uit blijkt dat voor ruim 40 mil
joen gulden aan wapens aan Pa
raguay was geleverd. Legaal.
7000 pagina's
Maar ook de onderzoekscom
missie werkt niet feilloos. Zo
wacht zij al meer dan een half
jaar op een 7000 pagina's dik do
cument van de Zweedse douane,
waaruit de betrokkenheid van de
Belgische munitiefabriek PRB
bij leveringen aan Iran blijkt. De
commissie klaagt steen en been
dat zij dat document in Zweden
maar niet loskrijgt en dat dit haar
werk belemmert.
Redacteuren van de krant De
Morgen trokken echter zelf naar
Stockholm en kregen het onthul
lende rapport zo mee. Geen lasti
ge vragen van de Zweden. Het is
immers een openbaar stuk. Of de
heren alleen even wilden bétalen
voor de kopieerkosten....
Bank in Zuidafrika wil aandelen
ook aan niet-blanken aanbieden
JOHANNESBURG (Rtr) - De Standard Bank Investment Corporation,
de op één na grootste bank van Zuidafrika, is van plan om met korting een
miljoen aandelen uit te geven aan met-blanke klanten, zo heeft de bank
gisteren bekendgemaakt. Het gaat om één procent van het totale aande
lenkapitaal van de bank. Tot augustus bezat de Britse bank Standard
Chartered een belang van 39 procent in deze Zuidafrikaanse bank.
Het aanbod geldt voor zwarten, Aziaten en kleurlingen. De bank zal
dergelijke klanten toestaan de aandelenle kopen voor 75 procent van hun
huidige marktwaarde. In een verklaring zei de bank dat de "toekomstige
economische en politieke stabiliteit van Zuidafrika voor een groot deel
zullen worden beïnvloed door de mate van begrip en vertrouwen dat kan
worden gekweekt tussen alle bevolkingsgroepen".
In augustus besloot Standard Chartered zich terug te trekken uit Zuid-
afrik%. Haar belang in Standard Bank werd verkocht aan vier Zuidafri
kaanse bedrijven. De aandelen die nu aan niet-blanken worden uitgege
ven komen uit het nog niet geplaatste aandelenkapitaal.
Nieuwe uitgaven
Proza
- 'De hof van Eden', een roman van
Ernest Hemingway, die een kwart eeuw
na zijn dood voor het eerst wordt uitge
geven. Hemingway begon in 1946 aan
het verhaal van een jonge Amerikaanse
schrijver, die zich met zijn vrouw aan de
Middellandse Zee in een erotisch avon
tuur stort. Hij werkte er vijftien jaar aan.
Agathon, prijs 34,90.
- 'Terug naar Oraibi', waarin Hanna Jo-
hansen vertelt hoe een jong Hopi-meisje
zich niet meer thuis kan voelen bij haar
stam en probeert een brug te slaan naar
de wereld van de blanken. Christofoor,
prijs 27,50.
- 'Sprookjes en sagen' over trollen en
kabouters, die door Selma Lagerlöf wel
iswaar een halve eeuw geleden werden
geschreven maar nog niets aan leesbaar
heid hebben ingeboet, Sirius en Sideri-
us, prijs 22,50.
- 'Riva Minska, nummer 55082' door
Ruth Misky-Sender. De aangrijpende
herinneringen van een vrouw, die in de
oorlog enkele concentratiekampen
overleefde. Christofoor, prijs 27,50.
'De valkentoren' door Erik Fosnes
Hansen. Een veertienjarige jongen
groeit in de tijd van de kruistochten een
zaam op. met als enige toevlucht zijn
valken. Christofoor. prijs 27,50.
- 'De sfinx op de rots', essaybundel van
Bastiaan Bommeljë, die onder meer
scherpe kritiek uit op de praktijk van de
geschiedschrijving. Ook Harry Mulisch'
Huizinga-lezing in de Pieterskerk moet
het ontgelden. En nog veel meer. Con
tact, prijs 24,90.
- 'Ik was vijftien... en verslaafd', het le
vensechte verhaal van het Franse meisje
Julie, dat na een teleurstelling troost
zoekt in de drugs en dan van kwaad tot
erger gaat. Maar met de moed der wan
hoop klimt ze uit die drek omhoog. Van
Holkema en Warendorf, prijs 24,90
Poëzie
- 'Genius Astri', 34 gedichten van Manf
red Kyber. Sirius en Siderius, prijs
14,50.
- 'De bladen terug', gedichten van An
dreas Oosthoek. Meulenhoff, prijs
24,50.
Jeugdboeken
- 'Nog even zwaaien' door Nannie Kui
per is bedoeld voor de kleuters van 2 tot
4 jaar. Rietje Venema maakte de teke
ningen. Leopold, prijs 18,90.
- 'Saartje en het blauwe huis' door Peter
van Gestel met tekeningen van Peter
van Straaten wil de jongeren vap 8 jaar
en ouder bereiken. Fontein, prijs 22,90.
- 'Oskar krijgt ook altijd de schuld',
kleurrijk prentenboek van Tony Ross
voor de hele kleinen. Altamira, prijs
19,50.
- 'Trimmen met Poeh' door Ethan Mord-
den, met illustraties van E.H. Shepard.
Over een door een te volle maag vadsig
geworden beertje. Sirius en Siderius,
prijs 17,50.
- 'Mijn jeugd met Poeh'. De schrijver
Christopher Milne herinnert zich het
sympathieke beertje uit zijn jeugd nog
maar al te goed. Sirius en Siderius, prijs
19,50.
- 'De olifant en de krokodil', een dieren
fabel verteld en getekend door Max*
Velthuijs. Leopold, prijs 18,50.
- 'Het vliegende bed met de bomen', ver
halen van Erwin Moser, uit het Duits
vertaald door Ernst van Altena. Leo
pold, prijs 34,90.
- 'Opa is niet van gisteren' door Ursel
Scheffler met kleuren-illustraties van
Silke Brix-Henker. Altamira, prijs
19,90.
- 'Ziezo', een bundeling van maar liefst
347 kinderversjes, die Annie M.G.
Schmidt in de loop der jaren heeft ge
schreven. Met illustraties van tal van be
kende tekenaars. Querido, prijs 47,50.
- 'De tranen knallen uit mijn kop' door
Guus Kuijer (8 jaar en ouder), 'Abeltje'
door Annie M.G. Schmidt (8 jaar en ou
der), 'Tirannen' door Aidan Chambers
(12 jaar en ouder) en 'Polle de orgeljon
gen' door Mensje van Keulen (3 jaar en
ouder). Nieuwe jeugdsalamanders van
Querido, prijs 10,- per stuk.
- 'De stad van goud' en andere verhalen
uit het Oude Testament verteld door Pe
ter Dickinson met tekeningen van The
Tjong Khing. Voor jongeren van 10 jaar
en ouder. Querido, prijs 34,50.
- 'Brand' door Ouida Sebestyen. Voor
jongeren van 12 jaar en ouder. Querido,
prijs 22,50.
- 'Toen niemand iets te doen had' door
Toon Tellegen met prenten van Mance
Post. Voor jongeren van 10 jaar en ou
der. Querido, prijs 19,90.
- 'Achter de bergen ligt de zee' door Rita
Tornqvist met tekeningen van Jan Jut
te. Voor jongeren van 12 jaar en ouder
Querido, prijs 19,90.
- 'De kikker van Kudelstaart' door Han
G. Hoekstra met tekeningen yan Jenny
Dalenoord. Voor de peuters van 4 en ou
der. Querido, prijs 17,50.
- 'Kinderboekenkalender 1988' met frag
menten uit 155 boeken, van 66 schrijvers
en tekenaars en 51 spelletjes. Querido.
prijs 14,50.
Avontuur
- 'Jig' door Campbell Armstrong. Het
duo Thomas Ross - Maj Sjöwall heeft dit
verhaal van de huurmoordenaar Jig - die
in zijn eentje naar de Verenigde Staten
gaat om de wraak van het verboden Ier
se Republikeinse Leger IRA te voltrek
ken - gekozen voor de serie 'Vijf sterren
thriller' van Het Spectrum. Het boek
verschijnt binnenkort. Prtijs 39,90.
Diversen
- 'Dekmantel' door Bob Woodward, de
Amerikaanse journalist die met zijn col
lega Carl Bernstein het Watergate-
schandaal in beweging zette. Woodward
schreef eens het befaamde verhaal 'All
the presidents men' en nu geeft hij een
sterk gedumenteerd relaas over de 'ge
heime oorlogen van de CIA'. Lannoo,
prijs 29,90.
- 'Dagboeken', Meulenhoffs dagkalen
der voor 1988, samengesteld door Hans
Warren. Prijs 22,50.
- 'Liefhebben' door William Gaylin, die
als psychiater in dit boek uitvoerig er op
in gaat wat liefde is. En wat het verband
is tussen behoefte aan liefde, verliefd
worden en liefhebben. Ambo, prijs
ƒ29,50.
- 'Opdracht Sumatra. Het Korps Insulin-
de 1942-1946' door J.Th.A. de Man, die
als sergeant op 10 december 1945 heeft
deelgenomen aan een zg 'dropping-par
ty' op Noord-Sumatra. De eerste ge
schiedschrijving van het Korps Insulin-
de. De Haan Dossier, prijs 34,90.
- 'Sportencyclopedie', een door Rik van
Gauwelaert en Frans Vuga samengestel
de complete alfabetisch gerangschikte
encyclopedie van alle sporten die in
competitieverband worden beoefend.
Met alle olympische-, wereld-, Europe
se- en Nederlandse records. Van Holke
ma en Warendorf, prijs 39,90.
- 'Het postmoderne weten', uiteengezet
door Jean-Francois Lyotard, hoogleraar
in de wijsbegeerte (esthetica) in Parijs.
Kok Agora, prijs 29,75.
- 'Parlementaire controle'. Wolfgang
Beek vraagt zich uitvoerig af of de con
trole door het parlement niet meer is
dan een ritueel of een echt sturingsin
strument. Van Gorcum, prijs 25,-.
- 'Sociale verdediging als logisch alter
natief, zo heeft Johan Niezing het boek
genoemd, waarin hij ingaat op de vraag
of wapens als afschrikmiddel nuttig
kunnen zijn. 'Van utopie naar optie',
geeft hij als ondertitel. Van Gorcum.
prijs 32,50.
BUKAREST (Rtr) - De Roemeen
se partijleider Ceausescu heeft op
geroepen tot hervormingen in de
slecht lopende economie. De werk
methoden in alle sectoren van eco
nomische bedrijvigheid moeten
volgens Ceausescu worden veran
derd, zo heeft het Roemeense pers
bureau Agerpres gisteren gemeld.
De partijleider leverde in het
centrale comité van de communis
tische partij stevige kritiek op de
slechte prestaties in de mijnbouw,
ARNHEM (GPD) - Ontvoerde
mensen zijn tijdens hun gevangen
schap zeer alert en waakzaam. Als
ratten in de val hebben ze een over
levingsinstinct, dat hen in staat
stelt rustig te blijven en geen on
verantwoorde risico's te nemen.
Het komt slechts zelden voor dat
een ontvoerde geestelijk in elkaar
klapt. Volgens dr. Daniel Brom, di
recteur van het Arnhemse Insti
tuut voor Psychotrauma, is het
daarom zeer waarschijnlijk dat
Gerrit Jan Heijn, al vier weken ver
mist, het naar omstandigheden re
delijk goed maakt.
Het psychologische probleem
van ontvoeringen zit vooral in de
nasleep, aldus Brom. "De verwer
king hoeft geen grote problemen
op te leveren wanneer de omge
ving van het slachtoffer maar
warm reageert. Hij moet zichzelf
kunnen zijn. Daar zit overigens wel
iets dubbels in. Enerzijds hebben
slachtoffers de neiging hun gevoe
lens diep weg te stoppen en ander
zijds willen ze juist praten. Rea
geert de omgeving goed, dan kun
nen de ergste problemen na vier
tot zes maanden achter de rug zijn.
Wel treedt er ook nog vaak zoiets
op als een veijaardagseffect, elk
jaar rond een bepaalde datum. Dan
wordt het soms weer even moei
lijk".
De Arnhemse psycholoog
spreekt uit ervaring. Al sinds 1979
is hij betrokken bij psychologisch
onderzoek van slachtoffers van
treinkapingen, gijzelingen en ban
kovervallen. Het Instituut voor
Psychotrauma in Arnhem is opge
zet om die kennis over te dragen.
De psychologen worden voor het
merendeel betaald uit een subsi-
diepot, die wordt gevuld door over-
de olie-industrie, de chemie en de
metaalverwerkende industrie. De
slechte prestaties en de achterstan
den zijn een gevolg van tekortko-
«-
Gerrit Jan Heijn. (foto anp»
heden en instellingen. Maar Brom
en zijn collegas worden'ook vaak
ingeschakeld door bedrijven.
Vaak zijn dat banken, de te ma
ken krijgen met de nasleep van een
bankoverval of gijzeling. "In het
begin van ons werk werkten we
vaak met mensen die na bijvoor
beeld twee jaar nog onverwerkte
problemen hadden. Dan was er
vaak al een heleboel misgegaan.
Om die reden worden we er nu
vaak sneller bijgehaald. Soms de
volgende dag al na een gijzeling".
Dramatisch
Een gijzeling kan voor gevange
nisbewakers gemakkelijk uit
groeien tot een trauma. Brom: "Op
zekere dag waren drie bewakers
gegijzeld. Wij hebben ze gesproken
en de leiding raad gegeven hoe het
overige personeel het beste kon
worden geïnstrueerd. Er moet na
melijk niet al te dramatisch wor-
mingen in het bestuur en de plan
ning, aldus de partijleider.
Ceausescu heeft de afgelopen
vijf weken achttien ministers ver
den gedaan. Daarnaast moet er
ruimte zijn om te praten, waardoor
soms het dramatische in de hand
wordt gewerkt. In dat spannings
veld is evenwicht nodig".
Onoordeelkundige adviezen
kunnen schade toebrengen. Brom
vertelt van een bankmedewerker.
Deze had een overval meegemaakt
waarbij een schot was gelost.
Brom: "Tegen hem was gezegd dat
hij niet alleen moest zijn. Er kon
den immers bepaalde gevoelens
bovenkomen. Dat is dus fout. Die
man zorgde er angstvallig voor niet
alleen te zijn, terwijl hij eigenlijk
behoefte had om wel alleen te zijn
en uit te huilen. Door deze aanpak
vervreemdde hij van zijn gevoe
lens. Dat noemen we depersonali
satie".
Bij elke gijzeling of ontvoering
speelt die depersonalisatie een rol,
zegt Brom. "Een mens wordt bij
een gijzeling of ontvoering net zo
als Heijn nii, in een keer afgesne
den van al zijn zekerheden. Dat
kan zo ingrijpend zijn, dat hij na
derhand weer helemaal opnieuw
moet leren leven met zijn emoties".
Tijdens de ontvoering vindt vaak
een identificatieproces plaats. Ont
voerder en ontvoerde ervaren dat
ze in hetzelfde schuitje zitten. "Er
mag tenslotte niets misgaan, legt
Brom uit. "Beide partijen willen
immers dat er zo snel mogelijk
wordt betaald. Dat kan trauma
tisch uitwerken. Ik ken een man.
die een nacht lang met zijn overval
ler heeft zitten praten. Hij was ge
boeid en de overvaller had een pi
stool op zijn borst gericht. De man
verweet zichzelf achteraf dat hij
aardig was geweest en sigaretten
had aangeboden. Hij had liever de
held uitgehangen. Toch was zijn
gedrag heel normaal. Mensen wil-
HERFST
EINDHOVEN (ANP) - Deze
Eindhovense scholieren hadden in
elk geval een ijzeren smoes om te
laat te komen. Door een kleine
wolkbreuk liep gistermorgen een
groot deel van Eindhoven onder
water, zoals deze tunnel onder een
spoordijk in de binnenstad. Ook in
de omgeving van Eindhoven liepen
kelders vol water en kwamen we
gen blank te staan. In de fabrieken
van Philips in Eindhoven kampte
men op een zestal plaatsen met ern
stige wateroverlast.
Een paar uur later werd een deel
van Eindhoven opgeschrikt door
een windhoos. Tientallen bomen
werden ontworteld, antennes en
een muur waaiden om waardoor
diverse auto's werden beschadigd.
Ook werd een geparkeerde cara
van omver geblazen. Persoonlijke
ongelukken deden zich voor zover
bekend niet voor. De windhoos trok
rond half acht een spoor van ver
nielingen over een afstand van en
kele honderden meters door het
Eindhovense stadsdeel Strijp. Vier
huizen moesten tijdelijk worden
ontruimd toen een boom dreigde
om te vallen (foto anpi
vangen of op andere posten gezet.
In het afgelopen weekeinde wer
den de ministers van binnenlandse
zaken en justitie vervangen en
daarmee lijken de veranderingen
in de regering een andere beteke
nis te krijgen dan normale minis
terswisselingen, die in Roemenië
regelmatig gebeuren. Het Roe
meense persbureau Agerpres
meldde verder dat de voormalig
vice-premier Petrescu en de ex-mi
nister van energie Avram maandag
uit het centrale comité zijn gezet.
len achteraf psychisch de situatie
alsnog onder controle brengen.
Dat uit zich onder meer in dromen,
waarin ze hun overvaller of ont
voerder van alles aan willen doen".
Heineken
Tijdens de Heineken-ontvoering
eind 1983 is volgens het boek 'De
ontvoering van Alfred Heineken'
van hoofddader Cor van Hout bier
magnaat Heineken psychisch rede
lijk overeind gebleven. Hij maakte
zelfs grapjes. Chauffeur Ab Dode-
rer had het veel moeilijker en
praatte soms verward. Brom heeft
er wel een verklaring voor:
"Heineken heeft zich vermoede
lijk de hele tijd verantwoordelijk
gevoeld voor de situatie en had
contact met de ontvoerders. Dat
hield hem alert. Doderer keek
machteloos toe en liet zijn gevoe
lens de vrije loop. Als een mens
geen verantwoordelijkheid meer
voelt en geen grip heeft op de si
tuatie, dan staat hij zichzelf onbe
wust toe alvast met de verwerking
te beginnen en controle te verlie-
Mensen kunnen volgens Brom
een ontvoering of gijzeling lang
volhouden. "Ze kunnen onvoor
stelbaar veel aan. Wel zijn er gren
zen in het menselijk incasserings
vermogen. Die vind je bijvoor
beeld in literatuur over concentra
tiekampen, waar ernstig ondervoe
de mensen het prikkeldraad in lie
pen of ziek werden. Bij gijzelingen
of ontvoeringen is dat meestal niet
aan de hand, want men Wordt over
het algemeen redeüjk tot goed ge
voed en verzorgd".
Het scheelt in de praktijk veel of
gegijzelden alleen of met meerdere
mensen zijn. "Bij die gijzeling in de
Amerikaanse ambassade in Iran
Italië in greep
van stakingsgolf
ROME (GPD) - Italië wordt weer
geteisterd door een stakingsgolf,
die deze maand vooral de sector
van het openbaar vervoer treft. Het
begon vorige week met een lande
lijke machinistenstaking, die listig
op de verschillende baanvakken
op verschillende tijden begon,
waardoor een minimum aan sta
kingsuren (en dus aan loonverlies)
een maximum aan chaos veroor
zaakte. Het spoorverkeer in heel
Italië lag meer dan 24 uur lam lag.
Voor 23 en 24 oktober is al een
nieuwe spoorwegstaking aange
kondigd, die voor een nog grondi
ger ontwrichting zal zorgen.
In Rome werd, na een paar ge
deeltelijke stakingen met maar een
beperkt hindereffect, gisteren het
hele stadsvervoer stilgelegd. De
verkeersknopen van alledag wer
den nog onontwarbaarder dan an
ders, toen ook de enkele Romein
die nog wel eens zijn auto thuis wil
laten er deze dag mee naar zijn
werk probeerde te komen. Vrijdag
doen ook de Romeinse buschauf
feurs, tram- en metrobestuurders
nog eens mee aan de dan landelijke
vier-uursstaking in de vervoerssec
tor en er is geen reden om te veron
derstellen dat het daarmee beke
ken zal zijn.
Intussen zijn de piloten van de
grootste binnenlandse luchtvaart
maatschappij ATI maandag met
een dagelijkse staking van twee
uur begonnen, die tot 15 oktober
wordt volgehouden en waardoor
iedere morgen 24 binnenlandse
vluchten moeten worden ge
schrapt. Aanstaande vrijdag staakt
op alle luchthavens het grondper
soneel, zodat er die dag geen enkel
vliegtuig kan landen of opstijgen.
Op 16 oktober ten slotte leggen pi
loten en boordwerktuigkundigen
van alle Italiaanse lijnen voor 24
uur het werk neer. Als altijd wordt
er door het publiek luid geprotes
teerd, maar het ziet er naar uit dat
het ditmaal ook effect zal sorteren.
Overleg hervat
met schippers
ROTTERDAM (ANP) - Het over
leg tussen de verladersorganisatie
EVO en de schippersbonden (ONS,
ASV en Federatie van Schippers
bonden) is gisteren hervat in het
kantoor van de EVO in Zoeter-
meer. Daarmee worden de onder
handelingen voortgezet, die wer
den afgebroken nadat graanhande
laar Granaria een vergunning had
gekregen om met 24 duwbakken
eigen vervoer te gaan verzorgen
De EVO wil met de schippersbon
den zodanige afspraken over ser
vice en tarief te maken dat het voor
verladers niet meer aantrekkelijk
is met eigen duwbakken te gaan
varen. Volgens een woordvoerder
van de EVO zal het overleg op 15
oktober worden voortgezet.
Inmiddels hebben de beurt
schippers, die op een vast traject
met een vaste frequentie varen, la
ten weten behoorlijk veel last te
krijgen van de acties van de bin
nenschippers. De beurtschippers
zijn zo nu en dan eveneens doelwit
van actievoerende binnenschip
pers. Het was de afgelopen week
op diverse plaatsen onmogelijk
voor de beurtvaarders zonder poli-
tie-bescherming te varen, zo heeft
het Nederlandsch Binnenvaartbu-
reau bekend gemaakt.
zag je een grote verbroedering op
treden. Dat zijn opeens hele andere
contacten dan dat je met elkaar
toevallig in een bus zit. De mensen
geven elkaar veel steun. Gerrit Jan
Heijn heeft die steun niet. Die zit
geïsoleerd. Ik vermoed echter dat
hij net als Heineken psychisch re
delijk goed geintegreerd in elkaar
zit en stabiel is. Mits goed opgevan
gen zal hij er dus wel overheenko-
Familie
Ook de familie van het slachtof
fer heeft het doorgaans niet ge
makkelijk, zegt Brom. "De onze
kerheid over de afloop van een gij
zeling is bijna niet te verdragen,
licht hij toe. "Die familie Heijn zal
het dus erg moeilijk hebben. In het
algemeen zie je dan het patroon dat
de mensen experts gaan inschake
len en zo het maximale proberen te
doen om maar niet toe te hoeven
geven aan dat gevoel van onzeker
heid. De relaties binnen de familie
worden vaan ook beter, al zijn daar
ook uitzonderingen op".
Als een ontvoerde bevrijd wordt,
ontstaat een onwerkelijke situatie.
De spanning valt weg. Brom:
"Sommige mensen kunnen nau
welijks een reactie geven. Het
moet dan eerst tot ze doordringen
dat het afgelopen is, dat ze veilig
zijn. De familie Heijn bijvoorbeeld
moet zich er dus op voorbereiden
dat die Gerrit Jan in het begin geen
gevoelens prijsgeeft. Het komt vrij
wel nooit voor dat iemand er in
slaagt alles in zijn eentje te verwer
ken. Er is echt niet meteen profes
sionele hulp nodig", zegt Brom.
"Als de omgeving maar goed rea
geert. Als je er niet over praat, gaat
het mis en kunnen de onverwerkte
ervaringen uitgroeien tot fobieen"
Trauma-deskundige: ontvoerde mensen zijn alert en waakzaam
